Józef Nowicki

Józef Nowicki
	generał brygady
Data i miejsce urodzenia	9 marca 1766 ; Warszawa
Data i miejsce śmierci	29/30 listopada 1830 ; Warszawa
	Przebieg służby
Siły zbrojne	Wojsko I Rzeczypospolitej; Armia Księstwa Warszawskiego; Wojsko Polskie Królestwa Kongresowego
Główne wojny i bitwy	wojna polsko-rosyjska,; insurekcja kościuszkowska
	Odznaczenia

Józef Nowicki (ur. 9 marca 1766 w Warszawie, zm. 29/30 listopada 1830 w Warszawie) – generał brygady Wojsk Polskich, sekretarz generalny Komisji Rządowej Wojny.

Od stycznia 1783 był chorążym kawalerii narodowej wojsk koronnych, od 1785 w stopniu porucznika z przydziałem do Szkoły Rycerskiej. Brał udział w wojnie rosyjsko-tureckiej w 1788 (jako ochotnik), jesienią t.r. wystąpił z wojska, przechodząc do służby cywilno-wojskowej. W 1791 jako rotmistrz Kawalerii Narodowej powrócił do czynnej służby i w następnym roku wziął udział w wojnie z Rosją w obronie Konstytucji Majowej. Ranny pod Turzyną, wyjechał na kurację. Ponownie w wojsku podczas powstania kościuszkowskiego, początkowo jako major, potem awansowany na podpułkownika, wicebrygadiera i brygadiera; uczestniczył w walkach pod Dubienką, Chełmem i Warszawą (na Pradze). Ponownie ranny w bitwie pod Tyrzynem.

Ponad 10 lat pozostawał poza służbą wojskową. Od 1806 „inspektor popisów” I Legii w randze podpułkownika. W listopadzie 1809 awansowany na pułkownika, był komendantem kwatery głównej księcia Józefa Poniatowskiego i szefem sztabu 3 Okręgu Wojskowego, później szefem sztabu 18 dywizji (V korpusu) i 7 dywizji (X korpusu). Trafił do niewoli po walkach o Gdańsk w 1813.

Po powrocie do kraju w 1814 został mianowany komendantem departamentu bydgoskiego. W kwietniu 1816 objął funkcję sekretarza generalnego Komisji Rządowej Wojny, którą pełnił do końca życia. W październiku 1818 otrzymał awans na generała brygady.

Był jednym z sześciu generałów, którzy ponieśli śmierć w noc wybuchu powstania listopadowego z rąk polskich żołnierzy; w odróżnieniu od pozostałych zabitych zginął przypadkiem, podchorążowie pomylili go ze znienawidzonym rosyjskim gubernatorem Lewickim^[1].

W ciągu wieloletniej służby wojskowej odznaczony m.in. Krzyżem Kawalerskim Orderu Virtuti Militari (1808), Orderem Legii Honorowej (czerwiec 1812 Krzyż Kawalerski, czerwiec 1813 Krzyż Oficerski), Orderem św. Anny II klasy z brylantami (1818), Orderem św. Stanisława II klasy (1820), Znakiem Honorowym za 30 lat służby (1830)^[2], Krzyżem Kawalerskim Orderu Obojga Sycylii^[3].

Był członkiem loży wolnomularskiej Wolność Odzyskana^[4].

Nazwisko Nowickiego znalazło się wraz z sześcioma innymi na wzniesionym na rozkaz cara Mikołaja I obelisku na Placu Saskim w Warszawie. Pomnik rozebrano w r. 1917.

Przypisy

↑ Marek Tarczyński, Generalicja powstania listopadowego, 1980, s. 90.
↑ Przepisy o znaku honorowym niemniej Lista imienna generałów, oficerów wyższych i niższych oraz urzędników wojskowych, tak w służbie będących, jako też dymisjonowanych, znakiem honorowym ozdobionych w roku 1830, [b.n.s]
↑ Tadeusz Jeziorowski: The Napoleonic Orders. Ordery Napoleońskie. Warszawa 2018, s. 75
↑ Marek Tarczyński, Generalicja powstania listopadowego, 1980, s. 63.

Bibliografia

Jan Ziółek: Józef Nowicki, w: Polski Słownik Biograficzny, tom XXIII, 1978

[1] Marek Tarczyński, Generalicja powstania listopadowego, 1980, s. 90.

[2] Przepisy o znaku honorowym niemniej Lista imienna generałów, oficerów wyższych i niższych oraz urzędników wojskowych, tak w służbie będących, jako też dymisjonowanych, znakiem honorowym ozdobionych w roku 1830, [b.n.s]

[3] Tadeusz Jeziorowski: The Napoleonic Orders. Ordery Napoleońskie. Warszawa 2018, s. 75

[4] Marek Tarczyński, Generalicja powstania listopadowego, 1980, s. 63.

[1]

[2]

[3]

[4]