Grzybówka złotobrzega
| |
| Systematyka | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Typ | |
| Klasa | |
| Rząd | |
| Rodzina | |
| Rodzaj | |
| Gatunek |
grzybówka złotobrzega |
| Nazwa systematyczna | |
| Mycena picta (Fr.) Harmaja Karstenia 19: 52 (1979) | |
Grzybówka złotobrzega (Mycena picta (Fr.) Harmaja) – gatunek grzybów z rodziny grzybówkowatych (Mycenaceae)[1].
Systematyka i nazewnictwo
[edytuj | edytuj kod]Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Mycena, Mycenaceae, Agaricales, Agaricomycetidae, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi[1].
Po raz pierwszy takson ten opisał w 1815 r. Elias Fries[1], nadając mu nazwę Agaricus pictus>. Obecną nazwę nadał mu Harri Harmaja w 1979 r.[1]
Pozostałe synonimy:
- Agaricus pictus var. concolor Fr. 1818
- Omphalia picta (Fr.) Gillet 1876
- Omphalia picta f. concolor (Fr.) Cejp 1936
- Omphalina picta (Fr.) Quél. 1886
- Xeromphalina picta (Fr.) A.H. Sm. 1953[2]
Maria Lisiewska w 1987 r. podała polską nazwę grzybówka Pearsone’a, Władysław Wojewoda w 2003 r. zmienił ją na grzybówka brązowofioletowa[3].
Morfologia
[edytuj | edytuj kod]Średnica 3–7 mm, wysokość 2–5 mm, cylindryczny, nie wypłaszczający się wraz z wiekiem, zwykle zagłębiony pośrodku, bruzdkowaty, półprzezroczysty prążkowany, nagi, szarawy lub fioletowoszary do ciemnobrązowego z czarniawoszarymi prążkami, brzeg ochrowy lub pełn[4].
W liczbie 18–24 dochodzących do trzonu, o szerokości większej od długości, przyrośnięte lub nieco zbiegające, bladoszare lub blado płowożółte, ostrze jaśniejsze[4].
Wysokość 20–38 mm, grubość 1–3 mm, chrzęstny, cylindryczny, równy. Powierzchnia naga, żółtobrązowa lub czarnobrązowa na wierzchołku, ciemniejsza do czerwonawo-brązowej niżej. Z podstawy wyrastają promieniście włókna grzybnoi wrastające w podłoże[4].
Cienki, bez wyraźnego zapachu i smaku[4].
- Cechy mikroskopowe
Podstawki 21–22 × 7–8 µm, maczugowate, 4-zarodnikowe (zdarzają się 2-zarodnikowe). Zarodniki 6,5–10(–11,5) × 4–5 µm, Q=1,9–2,5, w kształcie czopka, nieamyloidalne. Cheilocystydy zbudowane z przylegających do siebie łańcuchów napęczniałych komórek, z których komórki końcowe, rzadko rozgałęzione. Pleurocystyd brak. Trama blaszek dekstrynoidalna. Skórka kapelusza zbudowana z gładkich strzępek o szerokości 1–5 µm. Strzępki warstwy korowej trzonu gładkie, bez kaulocystydy. Sprzążki występują u podstawy podstawek, strzępek kapeluszy i dolnych komórek cheilocystyd, ale są trudne do znalezienia[4].
Występowanie i siedlisko
[edytuj | edytuj kod]Najwięcej stanowisk grzybówki brązowofioletowej podano w Europie, ale występuje także w Ameryce Północnej, Azji i Afryce[5]. Gatunek rzadki[4]. Władysław Wojewoda w zestawieniu grzybów wielkoowocnikowych Polski w 2003 r. przytoczył jedno stanowisko z uwagą, że częstość występowania i stopień zagrożenia tego gatunku nie są znane[3]. W latach późniejszych podano następne stanowiska[6]. Aktualne stanowiska podaje także internetowy atlas grzybów, znajduje się w nim na liście gatunków zagrożonych i wartych objęcia ochroną[7].
Grzyb saprotroficzny[3]. Owocniki pojawiają się od lata do jesieni pojedynczo lub w małych grupach, zarówno w lasach liściastych, jak i iglastych na wielu podłożach; na ziemi lub na resztkach drzewnych lub na zwalonych, rozkładających się pniach[4].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b c d Index Fungorum [online] [dostęp 2023-08-14] (ang.).
- ↑ Species Fungorum [online] [dostęp 2023-08-14] (ang.).
- ↑ a b c Władysław Wojewoda, Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2003, s. 456, ISBN 83-89648-09-1.
- ↑ a b c d e f g Mycena picta (Fr.: Fr.) Harmaja [online] [dostęp 2023-08-14] (ang.).
- ↑ Występowanie Mycena picta na świecie (mapa) [online], gbif.org [dostęp 2023-08-11] (ang.).
- ↑ Grzyby makroskopijne Polski w literaturze mikologicznej [online], grzyby.pl [dostęp 2023-08-14].
- ↑ Aktualne stanowiska Mycena picta w Polsce [online], grzyby.pl [dostęp 2023-08-11] (pol.).