Gospodarka Republiki Środkowoafrykańskiej
 Dzielnica handlowa w Bangi, stolicy kraju | |
| Informacje ogólne | |
| Waluta | |
|---|---|
| Bank centralny | |
| Rok podatkowy | |
| Dane statystyczne | |
| PKB (nominalny) | |
| PKB (ważony PSN) |
3,211 mld dolarów międzynar.[2] (2016) |
| PKB per capita |
382 USD |
| Wzrost PKB |
4,5%[3] (2016) |
| Struktura PKB |
rolnictwo 58% |
| Inflacja |
3,3% (2016) |
| Wymiana handlowa | |
| Eksport |
77 mln USD (2016) |
| Towary eksportowane | |
| Główni partnerzy |
Norwegia 52,2% |
| Import |
375,3 mln USD (2016) |
| Towary importowane |
żywność, odzież, produkty naftowe, maszyny, wyposażenie elektryczne, pojazdy motorowe, chemikalia, leki |
| Główni partnerzy |
Norwegia 39,3% |
| Zatrudnienie | |
| Siła robocza |
72,7% (2016)[4] |
| Stopa bezrobocia |
6,9% (2016)[5] |
| Wskaźniki jakości życia | |
| Ludność poniżej progu ubóstwa |
66,3% (2008) |
| Współczynnik Giniego |
56,3 (2013)[6] |
| Finanse publiczne | |
| Dług publiczny |
686,9 mln USD (2016) |
Gospodarka Republiki Środkowoafrykańskiej – gospodarka rynkowa, jeden z najbiedniejszych i najmniej rozwiniętych krajów świata[7][8]. Najważniejszą gałęzią gospodarki jest rolnictwo, które stanowi 58% PKB kraju[9]. Według danych Banku Światowego w 2016 roku PKB Republiki Środkowoafrykańskiej wyniosło prawie 1,8 mld USD, co zapewniło mu 172. miejsce (z 193 miejsc) na świecie według wielkości nominalnej PKB[10].
Republika Środkowoafrykańska jest słabo zaludnionym państwem bez dostępu do morza. Bardzo duże znaczenie w gospodarce narodowej ma rolnictwo, które zapewnia pracę większości mieszkańców kraju. Jest jednak mało wydajne i słabo zmechanizowane, ale zapewnia większość podstawowych potrzeb żywnościowych ludności[11]. Z powodu niskich dochodów coraz więcej mieszkańców przeprowadza się do miast, a wskaźnik urbanizacji rośnie średnio 2,6% rocznie[12].
Gospodarka zdominowana jest przez kapitał zagraniczny, głównie francuski, ale władze państwa starają się przyciągnąć inwestorów z innych państw, w tym z Libii, Tajwanu, Chin, Niemiec i Japonii[11]. Pod presją Banku Światowego oraz Międzynarodowego Funduszu Walutowego w latach 80. i 90. XX wieku Republika Środkowoafrykańska zmniejszyła wydatki rządowe, zliberalizowała ceny, sprywatyzowała część przedsiębiorstw państwowych, dewaluowała franka CFA oraz wprowadziła dotacje dla rolnictwa i leśnictwa. Po tym jak Francja zmniejszyła swoje zobowiązania finansowe wobec dawnych kolonii finanse kraju uległy znacznemu pogorszeniu[11].
W 2018 roku Republika Środkowoafrykańska zajęła 184. miejsce (na 190) w rankingu Doing Business[13].
Sektory gospodarki
[edytuj | edytuj kod]Rolnictwo i leśnictwo
[edytuj | edytuj kod]Rolnictwo jest największym sektorem i podstawą gospodarki Republiki Środkowoafrykańskiej[11]. Ponad ¾ siły roboczej kraju zatrudniona jest w tym sektorze[14][15], ale lata konfliktu doprowadziły do zmniejszenia się plonów oraz spadku wydajności gospodarstw[14]. Pomimo dużych zasobów wodnych, obfitych deszczów oraz rozległych terenów uprawnych jedynie 5% użytków rolnych jest eksploatowanych[15]. Najwięcej uprawia się kukurydzy, bawełny, herbaty, prosa, orzechów arachidowych oraz sorgo[16]. Uprawą ziemi zajmują się głównie kobiety[17].
Znaczną część kraju pokrywają lasy deszczowe, z których pozyskiwane jest drewno na sprzedaż. Eksport drewna jest głównym źródłem obcych walut, ale z powodu dużego uzależnienia od rynków międzynarodowych gospodarka stała się podatna na duże wahania cen[11].
Przemysł
[edytuj | edytuj kod]Sektor przemysłowy jest mało rozwinięty i skoncentrowany głównie w stolicy kraju, Bangi[11]. Opiera się głównie na produkcji drewna, piwa, odzieży oraz włókien[11]. Bardzo duże znaczenie odgrywa przemysł wydobywczy, szczególnie złota i diamentów[18]; w 2013 roku eksport diamentów był wart 62 mln USD, a Republika Środkowoafrykańska była 12. największym producentem tego surowca na świecie[19].
Dzięki dużym zasobom wodnym, 89% energii elektrycznej wytwarzana jest przez elektrownie wodne[11][20].
Turystyka
[edytuj | edytuj kod]Wojna domowa, słabo rozwinięta infrastruktura oraz niewielka sieć hoteli utrudniają rozwój turystyki[11], pomimo licznych atrakcji przyrodniczych znajdujących się na terenie kraju[21]. W kraju znajdują się cztery parki narodowe oraz kilka parków safari, w których można zobaczyć m.in. nosorożce, goryle i bawoły[21].
Bankowość
[edytuj | edytuj kod]Sektor finansowy w Republice Środkowoafrykańskiej jest najmniejszy spośród wszystkich krajów Wspólnoty Gospodarczej Państw Afryki Środkowej (stanowi 17,6% PKB)[22]. Oprócz oddziału Banku Państw Afryki Środkowej na terenie kraju działają 4 banki komercyjne (które posiadają 93% aktywów całego systemu finansowego państwa), 11 instytucji finansowych, 2 banki pocztowe, 2 towarzystwa ubezpieczeniowe oraz fundusz ubezpieczeń społecznych[22]. Mniej niż 1% mieszkańców Republiki posiada konto bankowe[22].
Handel zagraniczny
[edytuj | edytuj kod]Republika Środkowoafrykańska ma ujemny bilans handlu międzynarodowego. W 2015 roku wartość eksportu wyniosła 128 mln USD, a wartość importu wynosiła 247 mln USD[23][24]. Największymi partnerami handlowymi Republiki były Francja, Włochy, Kamerun, Chiny oraz Stany Zjednoczone[25].
Głównymi towarami eksportowymi w 2015 roku były drewno i produkty drewniane (77%), kawa (7%), bawełna (5%), papierosy oraz minerały (po 2%)[23]. W 2015 roku najwięcej importowała leków (7%), uzbrojenia (6%), samochodów, prefabrykatów (po 5%) oraz telefonów komórkowych (4%)[23].
Infrastruktura
[edytuj | edytuj kod]Lotnicza
[edytuj | edytuj kod]W 2013 roku w Republice Środkowoafrykańskiej działało 39 lotnisk, z czego 2 miały utwardzone pasy startowe[9]. Największym z nich jest Międzynarodowy Port Lotniczy w Bangi[26]. W kraju zarejestrowane są dwie linie lotnicze, które w 2015 roku obsłużyły 46 364 pasażerów[9].
Kolejowa
[edytuj | edytuj kod]Jedyna linia kolejowa działająca w Republice Środkowoafrykańskiej została zamknięta w 1962 roku[27]. Obecnie planowana jest budowa dwóch linii kolejowych: Bangi – Kribi (Kamerun) oraz Bangi – Ndżamena (Czad).
Drogowa
[edytuj | edytuj kod]W 2010 roku W Republice Środkowoafrykańskiej istniało 20 278 km dróg, z czego 1 385 km to drogi o utwardzonej powierzchni[9].
Telekomunikacyjna
[edytuj | edytuj kod]W 2016 roku 4,6% mieszkańców kraju posiadało dostęp do Internetu[9], a z telefonii komórkowej korzystało 982 osób (18 na 100 mieszkańców)[9].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ GDP (current US$) | Data [online], data.worldbank.org [dostęp 2017-09-01] (ang.).
- ↑ GDP, PPP (current international $) | Data [online], data.worldbank.org [dostęp 2017-09-01] (ang.).
- ↑ GDP growth (annual %) | Data [online], data.worldbank.org [dostęp 2017-09-01] (ang.).
- ↑ Employment to Population Ratio for the Central African Republic [online], 1 maja 2017 [dostęp 2017-09-01] (ang.).
- ↑ Central African Republic Unemployment rate, 1960-2016 – knoema.com, „Knoema” [dostęp 2017-09-01] [zarchiwizowane z adresu 2019-12-14] (ang.).
- ↑ Income Gini coefficient | Human Development Reports [online], hdr.undp.org [dostęp 2017-09-01] [zarchiwizowane z adresu 2010-06-10] (ang.).
- ↑ Poorest Countries by GDP (nominal) per capita 2014 – StatisticsTimes.com [online], statisticstimes.com [dostęp 2017-09-01].
- ↑ RANKED: The 30 poorest countries in the world, „Business Insider” [dostęp 2017-09-01] (ang.).
- ↑ a b c d e f The World Factbook – Central Intelligence Agency [online], www.cia.gov [dostęp 2017-09-01] [zarchiwizowane z adresu 2018-12-24] (ang.).
- ↑ World Development Indicators | DataBank [online], databank.worldbank.org [dostęp 2017-09-01].
- ↑ a b c d e f g h i Central African Republic - Economy, [w:] Encyclopædia Britannica [dostęp 2022-10-03] (ang.).
- ↑ Central African Republic Urbanization – Demographics [online], www.indexmundi.com [dostęp 2017-09-01].
- ↑ Doing Business in Central African Republic – World Bank Group [online], www.doingbusiness.org [dostęp 2017-11-06].
- ↑ a b Central African Republic: FAO in Emergencies [online], www.fao.org [dostęp 2017-09-02] (ang.).
- ↑ a b Central African Republic: Agriculture Is Key to Achieving Lasting Peace in Central African Republic, „Food and Agriculture Organization of the United Nations (Rome)”, 18 kwietnia 2016 [dostęp 2017-09-02].
- ↑ Central African Republic Sorghum Production by Year (1000 MT) [online], www.indexmundi.com [dostęp 2017-09-02].
- ↑ Female farmers rebuilding agriculture in the Central African Republic, „RFI”, 14 września 2016 [dostęp 2017-09-02] (ang.).
- ↑ Central African Republic Industries - Economy [online], www.indexmundi.com [dostęp 2017-09-02].
- ↑ Central African Republic | Extractive Industries Transparency Initiative [online], eiti.org [dostęp 2017-09-02].
- ↑ Central African Republic [online], 2016 (ang.).
- ↑ a b Travel and Tourism in Central African Republic [online], www.euromonitor.com [dostęp 2017-09-03].
- ↑ a b c Central African Republic Financial Sector Profile: MFW4A - Making Finance Work for Africa [online], www.mfw4a.org [dostęp 2017-09-03] [zarchiwizowane z adresu 2017-09-03] (ang.).
- ↑ a b c What did the Central African Republic export in 2015? | The Atlas Of Economic Complexity [online], atlas.cid.harvard.edu [dostęp 2017-09-03] (ang.).
- ↑ What did the Central African Republic import in 2015? | The Atlas Of Economic Complexity [online], atlas.cid.harvard.edu [dostęp 2017-09-03] (ang.).
- ↑ Where did the Central African Republic export to in 2015? | The Atlas Of Economic Complexity [online], atlas.cid.harvard.edu [dostęp 2017-09-03] (ang.).
- ↑ A-Z Group Ltd, A-Z World Airports Online - Central African Republic airports - Bangui-M´Poko Airport (BGF/FEFF) [online], azworldairports.com [dostęp 2017-09-04] [zarchiwizowane z adresu 2008-05-06].
- ↑ Extant Steam in the Central African Republic, 2012 [online], internationalsteam.co.uk [dostęp 2017-09-04].
