Gołąbek najdelikatniejszy
| |
| Systematyka | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Typ | |
| Klasa | |
| Rząd | |
| Rodzina | |
| Rodzaj | |
| Gatunek |
gołąbek najdelikatniejszy |
| Nazwa systematyczna | |
| Russula gracillima Jul. Schäff. Z. Pilzk. 10: 105 (1931) | |
| Zasięg | |
 Zasięg w Europie | |
Gołąbek najdelikatniejszy (Russula gracillima Jul. Schäff.) – gatunek grzybów należący do rodziny gołąbkowatych (Russulaceae)[1].
Systematyka i nazewnictwo
[edytuj | edytuj kod]Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Russula, Russulaceae, Russulales, Incertae sedis, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi[1].
Po raz pierwszy opisał go w 1931 r. Julius Schäffer i nadana przez niego nazwa naukowa jest aktualna[1]. Synonimy[2]:
- Russula altaica (Singer) Singer 1951
- Russula gracilis subsp. altaica Singer 1938
- Russula gracilis subsp. gracillima (Jul. Schäff.) Singer 1938
- Russula gracillima f. altaica (Singer) Vassilkov 1970
- Russula gracillima f. cremeo-olivacea R. Socha 2011
Polską nazwę podała Alina Skirgiełło w 1991 r.[3]
Morfologia
[edytuj | edytuj kod]Średnica 2–6 cm, cienki i kruchy, początkowo wypukły, potem płaskowypukły, na koniec szeroko wklęsły. Brzeg tępy, zwykle nieco falisty, u starych okazów karbowany. Powierzchnia o różnej barwie; purpurowoamarantowa (zwłaszcza na brzegu), z liliowym odcieniem, błękitna, na środku czasami żółtawozielonkawa, oliwkowa do purpurowoczarniawej. Skórka cienka, błyszcząca, dająca się ściągnąć do połowy kapelusza[4].
Średnio gęste z nielicznymi blaszeczkami, nieco rozwidlone, wolne, nieco przyrośnięte lub nieco zbiegające, wąskie, przy brzegu zaokrąglone, białe, bladokremowe[4].
Wysokość 3–8 cm, grubość 0,8–1,2 cm, cylindryczny, u podstawy nieco maczugowaty, kruchy, początkowo pełny, potem watowaty. Powierzchnia połyskliwa, w górnej części biała, zwykle jasnoróżowo nabiegła[4].
Średniej grubości, kruchy, biały, watowaty, delikatny o słabym, owocowym zapachu i smaku od łagodnego do ostrego, szczególnie w górnej części owocnika[4]. W FeSO4 różowieje[5].
Jasnokremowy[4].
- Cechy mikroskopowe
Podstawki do 50 × 11 µm. Bazydiospory 8–10 × 6–8 µm, jajowato-elipsoidalne, pokryte dość ostrymi i dużymi oraz małymi, amyloidalnymi brodawkami. Hilum wyraźne. Cystydy maczugowate, o szczytach tępych lub krótko zwężonych, 60–100 × 10–14 µm, w sulfowanilinie czerniejące. W skórce kapelusza dermatocystydy i włoski[4].
- Gatunki podobne
Charakterystycznymi cechami gołąbka najdelikatniejszego są: dość drobne rozmiary, biały miąższ, bladokremowe blaszki i występowanie pod brzozami[5].
Występowanie i siedlisko
[edytuj | edytuj kod]Występuje w Ameryce Północnej, Europie i Azji[6]. W Europie jest rzadki[5]. W Polsce do 2003 r. jedyne stanowisko podała Alina Skirgiełło w Kuźnicy w 1991 r.[3], w późniejszych latach podano następne[7]. Aktualne stanowiska podaje także internetowy atlas grzybów. Znajduje się w nim na liście gatunków zagrożonych i wartych objęcia ochroną[8].
Naziemny grzyb mykoryzowy. Występuje pod brzozami na wilgotnych siedliskach[4].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b c Index Fungorum [online] [dostęp 2024-02-25] (ang.).
- ↑ Species Fungorum [online] [dostęp 2024-02-25] (ang.).
- ↑ a b Władysław Wojewoda, Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2003, s. 602, ISBN 83-89648-09-1.
- ↑ a b c d e f g Alina Skirgiełło, Gołąbek (Russula). Grzyby (Mycota). Podstawczaki (Basidiomycetes), gołąbkowce (Russulales), gołąbkowate (Russulaceae), Warszawa-Kraków: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1998, s. 93–94, ISBN 83-01-09137-1.
- ↑ a b c Russula gracillima Jul. Schäff. [online] [dostęp 2024-02-25] (ang.).
- ↑ Występowanie Russula gracillima na świecie (mapa) [online], gbif.org [dostęp 2024-02-25] (ang.).
- ↑ Grzyby makroskopijne Polski w literaturze mikologicznej [online], grzyby.pl [dostęp 2024-02-25] (pol.).
- ↑ Aktualne stanowiska Russula gracillima w Polsce [online], gbif.org [dostęp 2024-02-25] (pol.).