Geszer ha-Ziw
33°02′20″N 35°06′41″E/33,038889 35,111389| Państwo | |
|---|---|
| Dystrykt | |
| Poddystrykt | |
| Samorząd Regionu | |
| Wysokość |
23 m n.p.m. |
| Populacja (2011) • liczba ludności |
|
| Nr kierunkowy |
+972 4 |
| Kod pocztowy |
22815 |
Położenie na mapie Dystryktu Północnego  | |
Położenie na mapie Izraela  | |
| 33°02′20″N 35°06′41″E/33,038889 35,111389
| |
| Strona internetowa | |
Geszer ha-Ziw (hebr. גשר הזיו; ang. Gesher HaZiv; pol. Most Chwały) – kibuc położony w Samorządzie Regionu Matte Aszer, w Dystrykcie Północnym, w Izraelu. Członek Ruchu Kibuców (Ha-Tenu’a ha-Kibbucit).
Położenie
[edytuj | edytuj kod]Kibuc jest położony na wysokości 23 metrów n.p.m. na niewielkim wzgórzu w północnej części równiny przybrzeżnej Izraela. W odległości około 0,5 km na zachód jest wybrzeże Morza Śródziemnego, a 2,5 km na wschód rozpoczynają się wzgórza Zachodniej Galilei. Na północ od kibucu przepływa strumień Keziw, a na południu strumień Sza’al. W otoczeniu kibucu Geszer ha-Ziw są położone miasto Naharijja, miejscowość Szelomi, kibuce Sa’ar, Maccuwa i Kabri, moszawy Liman, Becet, Awdon, Manot i Ben Ammi, oraz wioska komunalna Newe Ziw.
Podział administracyjny
[edytuj | edytuj kod]Geszer ha-Ziw jest położony w Samorządzie Regionu Matte Aszer, w Poddystrykcie Akka, w Dystrykcie Północnym.
Demografia
[edytuj | edytuj kod]Stałymi mieszkańcami kibucu są wyłącznie Żydzi. Tutejsza populacja jest świecka[1][2]:
Źródło danych: Central Bureau of Statistics.
Historia
[edytuj | edytuj kod]W pobliżu tego miejsca, przy ujściu rzeki Keziw do Morza Śródziemnego był położony fenicki port morski Achziw[3]. Badania archeologiczne odkryły w tym rejonie pozostałości osad ludzkich z epoki brązu (XX wiek p.n.e.), okresu perskiego (X wiek p.n.e. i hellenistycznego (III wiek p.n.e.). Główne miejsce prowadzonych wykopalisk posiada osiem odkrytych warstw. Między innymi odkryto tutaj ruiny kananejskiej świątyni z XVI wieku p.n.e. poświęconej bogini Astarte[4]. Podczas podboju asyryjskiego w 732 roku p.n.e. miasto zostało zdobyte i spalone przez Asyryjczyków. Odkryty kamienny mur obronny o wysokości 2 metrów z V wieku p.n.e. jest dowodem, że miasto odbudowano. Wokół znaleziono pozostałości budynków oraz liczne przedmioty użytkowe i ceramikę. W okresie panowania helleńskiego, Achziw było miastem granicznym Ptolemeuszy. W wyniku kolejnych wojen przeszło pod kontrolę Seleucydów. O tym nadmorskim mieście wspomina żydowski historyk Józef Flawiusz, jest także wymieniane w żydowskich pismach rabinicznych, na przykład Midrasz Rabba Vajikra 37:4. Talmud babiloński wspomina o nim przedstawiając lokalizację Achziw w odniesieniu do historycznych granic Izraela. Prawdopodobnie podczas wojen żydowskich miasto zostało doszczętnie zniszczone. W 1970 roku odkryto kościół poświęcony św. Łazarzowi. Pochodzi on z okresu bizantyjskiego i prawdopodobnie został zniszczony przez pożar podczas najazdu perskiego w 614 roku[5]. W okresie panowania krzyżowców powstał tutaj zamek obronny Casal Lambertie or Imbert[6]. Pod panowaniem mameluków w miejscu tym pojawiła się arabska wioska Az-Zib[7]. W nocy z 16 na 17 czerwca 1946 roku żydowski oddział szturmowy Palmach podjął próbę wysadzenia mostu kolejowego i drogowego przy Az-Zib. Żydowscy żołnierze zostali jednak dostrzeżeni i ostrzelani przez Brytyjczyków zanim zdołali podłożyć ładunki wybuchowe. Operacja nie powiodła się, a Żydzi utracili 14 zabitych i 5 rannych[8]. Przyjęta 29 listopada 1947 roku Rezolucja Zgromadzenia Ogólnego ONZ nr 181 przyznała te tereny państwu arabskiemu[9]. Podczas wojny domowej w Mandacie Palestyny w 1948 roku w wiosce stacjonowały siły Arabskiej Armii Wyzwoleńczej, które paraliżowały żydowską komunikację w całej Galilei. W przede dniu wybuchu I wojny izraelsko-arabskiej, 14 maja 1948 roku siły żydowskiej Hagany zajęły wioskę Az-Zib. Jej mieszkańcy uciekli na północ do Libanu[10]. Następnie większość domów wyburzono[7].
Współczesny kibuc został założony 27 stycznia 1949 roku przez imigrantów ze Stanów Zjednoczonych i Kanady, do których dołączyli ewakuowani w 1948 roku mieszkańcy zniszczonego kibucu Bet ha-Arawa. Założono go na podstawie opuszczonej bazy wojskowej wykorzystywanej podczas II wojny światowej przez żołnierzy nowozelandzkich. Pod koniec lat 90. XX wieku kibuc znalazł się w kryzysie gospodarczym, który wymusił przeprowadzenie w 1998 roku procesu prywatyzacji. W 2004 roku rozpoczęto rozbudowę osady o nowe osiedle mieszkaniowe, co umożliwiło dalszy rozwój kibucu[11].
Nazwa
[edytuj | edytuj kod]Nazwano go na cześć 14 członków Palmach, którzy zginęli podczas wysadzania mostów w nocy z 16 na 17 czerwca 1946 roku (pol. Most Chwały)[12].
Edukacja
[edytuj | edytuj kod]Kibuc utrzymuje przedszkole. Są tu także szkoła podstawowa Chofei Galil oraz eksperymentalne gimnazjum Sulam Tsor. Służą one okolicznym wioskom[13].
Kultura i sport
[edytuj | edytuj kod]W kibucu jest ośrodek kultury z biblioteką. Z obiektów sportowych jest basen pływacki, boisko do piłki nożnej, korty do tenisa oraz sala sportowa z siłownią.
Turystyka
[edytuj | edytuj kod]W sąsiedztwie kibucu jest położony Park Narodowy Achziw[14].
Gospodarka
[edytuj | edytuj kod]Gospodarka kibucu opiera się na intensywnym rolnictwie, sadownictwie (głównie bananów) i hodowli drobiu. Część mieszkańców pracuje w pobliskich strefach przemysłowych.
Infrastruktura
[edytuj | edytuj kod]W kibucu znajduje się przychodnia zdrowia, sklep wielobranżowy, stolarnia, stacja benzynowa i warsztat mechaniczny. W 2005 roku przy kibucu uruchomiono oczyszczalnię ścieków, która oczyszcza około 3,5 mln metrów sześciennych ścieków rocznie. Oczyszczalnia rozwiązała problem zanieczyszczenia morza, do którego przez lata odprowadzano ścieki miejskie sąsiedniej Naharijji. Uruchomienie oczyszczalni ścieków wiązało się z dużymi inwestycjami w infrastrukturę kanalizacyjną. W całym mieście prowadzona jest segregacja i recykling śmieci[15].
Transport
[edytuj | edytuj kod]Z kibucu wyjeżdża się na północny zachód na drogę nr 4, którą jadąc na północ dojeżdża się do moszawu Liman, lub jadąc na południe do miasta Naharijja.
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Dane statystyczne z lat 1948-1995. [w:] Israel Central Bureau of Statistics [on-line]. [dostęp 2013-04-28]. (hebr.).
- ↑ Dane statystyczne z lat 2001-2009. [w:] Israel Central Bureau of Statistics [on-line]. [dostęp 2013-04-28]. (hebr.).
- ↑ Achziw. [w:] Hecht Museum [on-line]. [dostęp 2013-04-28]. (ang.).
- ↑ Nahariyya, [w:] Encyclopædia Britannica [dostęp 2013-04-28] (ang.).
- ↑ Asher Ovadiah, Carla Gomez de Silva: Supplementum to the Corpus of the Byzantine Churches in the Holy Land, Part I. Jerusalem: British School of Archaeology, 1981, s. 200–261.
- ↑ Ejlat Mazar: Achziw. [w:] The Hebrew University of Jerusalem [on-line]. [dostęp 2013-04-28]. (ang.).
- ↑ a b Welcome To al-Zeeb. [w:] Palestine Remembered [on-line]. [dostęp 2013-04-28]. (ang.).
- ↑ Nahariya’s Early Years 1934-1949. [w:] Lieberman House - Museum of the history of Nahariya [on-line]. [dostęp 2013-04-28]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-01-15)]. (ang.).
- ↑ Oficjalna mapa podziału Palestyny opracowana przez UNSCOP. [w:] United Nations [on-line]. 1948. [dostęp 2013-04-28]. (ang.).
- ↑ Benny Morris: The Birth of the Palestinian Refugee Problem Revisited. Cambridge: Cambridge University Press, 2004, s. 227. ISBN 0-521-81120-1.
- ↑ Geszer ha-Ziw. [w:] Rom Galil [on-line]. [dostęp 2013-04-28]. (hebr.).
- ↑ Geszer ha-Ziw. [w:] Bet Alon [on-line]. [dostęp 2013-04-28]. (hebr.).
- ↑ Geszer ha-Ziw. [w:] Galil Net [on-line]. [dostęp 2013-04-28]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-05)]. (hebr.).
- ↑ Park Narodowy Achziw. [w:] Israel Nature and National Parks Protection Authority [on-line]. [dostęp 2013-04-29]. (hebr.).
- ↑ Środowisko. [w:] Municipality Nahariya [on-line]. [dostęp 2013-05-18]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-01-26)]. (hebr.).
Linki zewnętrzne
[edytuj | edytuj kod]- Zdjęcie satelitarne kibucu Geszer ha-Ziw. [w:] Google Maps [on-line]. [dostęp 2013-04-28]. (ang.).
- Mapa kibucu Geszer ha-Ziw. [w:] Amudanan [on-line]. [dostęp 2013-04-28]. (hebr.).
