Feliks Netz
Data i miejsce urodzenia |
26 grudnia 1939 |
---|---|
Data i miejsce śmierci |
12 kwietnia 2015 |
Język |
polski |
Alma Mater |
Uniwersytet Śląski w Katowicach |
Odznaczenia | |
Feliks Netz (pseudonimy i kryptonimy: (ef), Efen, EFEN, F.N. (fen), Fen, FEN (FEN), (FN)[1]; ur. 26 grudnia 1939[2] w Kretkach Dużych, zm. 12 kwietnia 2015 w Katowicach) – polski poeta, prozaik, dramaturg radiowy, tłumacz, krytyk literacki i filmowy, publicysta.
Życiorys
[edytuj | edytuj kod]Urodził się 26 grudnia 1939 r. w Kretkach koło Brodnicy (obecnie województwo kujawsko-pomorskie), w rodzinie robotniczej; syn Emila Netza i Heleny z domu Kamińskiej[3]. W 1946 wyjechał do Lubania (dolnośląskie), gdzie mieszkał z rodzicami do marca 1955. Od tego roku mieszka w Katowicach. Tu zdał maturę w Liceum im. Wilhelma Piecka. Po rocznej pracy w kopalni „Katowice” rozpoczął studia polonistyczne w Wyższej Szkole Pedagogicznej w Katowicach[2] zakończone absolutorium. Dwa lata później uzyskał magisterium w nowo powstałym Uniwersytecie Śląskim (dyplom numer 22). Był już wówczas od trzech lat etatowym pracownikiem Redakcji Audycji Literackich w Polskim Radiu w Katowicach. W roku 1968 przyjęty do Związku Literatów Polskich, został członkiem Stowarzyszenia Dziennikarzy Polskich, a także Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej[4]. Z tych wszystkich organizacji wystąpił na początku stanu wojennego. Potem należał jedynie do Górnośląskiego Towarzystwa Literackiego (od 1993)[5].
Był członkiem Śląskiego Społecznego Komitetu Poparcia Jarosława Kaczyńskiego w wyborach prezydenckich w 2010[6].
Działalność twórcza
[edytuj | edytuj kod]Debiutował w „Faktach i myślach“ w 1961 roku[2]. Od roku 1971 do końca 1981 związany z katowickim tygodnikiem „Panorama”, gdzie pełnił funkcję kierownika działu kulturalnego, a w ostatnim – „solidarnościowym” – roku 1981 redaktora naczelnego. Współpracował z Kazimierzem Kutzem w Zespole Filmowym „Silesia” od momentu jego powołania (1972) do połowy lat siedemdziesiątych jako kierownik literacki[1].
Niezweryfikowany w stanie wojennym, podjął pracę jako nauczyciel języka węgierskiego w katowickim X Liceum Ogólnokształcącym, z którym związany był przez trzy lata. Na zaproszenie Wilhelma Szewczyka współredagował dwutygodnik „Poglądy”, przez pewien czas godząc pracę nauczyciela-hungarysty z pracą w redakcji. Następnie pełnił funkcję kierownika działu literackiego tygodnika „Tak i Nie”. W roku 1990 wrócił do Polskiego Radia w Katowicach, gdzie pracował do czasu przejścia na emeryturę. Od 1995 roku współredagował miesięcznik społeczno-kulturalny „Śląsk”, gdzie był zastępcą redaktora naczelnego. Znawca, komentator i tłumacz dzieł Sandora Maraiego.[potrzebny przypis]
Miejsce spoczynku
[edytuj | edytuj kod]16 kwietnia 2015 został pochowany na cmentarzu przy ul. Francuskiej w Katowicach. Uroczystościom pogrzebowym przewodniczył abp Damian Zimoń[7].
Nagrody i odznaczenia
[edytuj | edytuj kod]Otrzymał nagrodę Peleryny za tom Związek zgody. Laureat Nagrody Prezydenta Katowic (1993). Odznaczony m.in. Złotym Krzyżem Zasługi (1994)[1], Brązowym Medalem „Zasłużony Kulturze Gloria Artis” (2005), Nagrodą Artystyczną Marszałka Województwa Śląskiego (2012). W 1997 został Honorowym Obywatelem Lubania, w którym spędził kilka lat życia (1947-1955).
Upamiętnienie
[edytuj | edytuj kod]16 października 2018 roku plac koło Ratusza Miejskiego w Lubaniu otrzymał imię Feliksa Netza na podstawie uchwały Rada Miasta Lubań z dnia 26 czerwca 2018 roku. Na uroczystości odsłonięcia tabliczki z nazwą placu oraz tablicy pamiątkowej była obecna wdowa po pisarzu, Beata Netz[8].
Utwory
[edytuj | edytuj kod]Poezja, proza, esej
- Związek zgody (Wydawnictwo „Śląsk”, Katowice 1968) – debiut prozatorski[2]
- Sto dni odpustu (Wydawnictwo „Śląsk”, Katowice 1968)
- Z wilczych dołów (Wydawnictwo „Śląsk”, Katowice 1973)
- Skok pod poprzeczką (Wydawnictwo Śląsk, Katowice 1977)
- Biała gorączka (Wydawnictwo „Śląsk”, Katowice 1980)
- Wir (Wydawnictwo „Śląsk”, Katowice 1985)
- Urodzony w Święto Zmarłych (Wydawnictwo „Śląsk”, Katowice 1995)
- Wielki zamęt. Felietony radiowe z lat 1990–1995 (Agencja Wydawnicza Radia Katowice, Katowice 1995)
- Róg Ligonia i Królowej Jadwigi. (Radio Katowice 1927-1997) (Agencja Wydawnicza Radia Katowice, Katowice 1997)
- Dysharmonia caelestis – nominacja do Nagrody Literackiej Nike 2005[9]
- Cierpienia młodego Ż. (Biblioteka Śląska, Katowice 2000)
- Poza kadrem. Teksty o filmach (Wydawnictwo Mamiko, Nowa Ruda 2006)
- Ćwiczenia z wygnania (Instytut Mikołowski, Mikołów 2008)
- Trzy dni nieśmiertelności (Instytut Mikołowski, Mikołów 2009)
- Krzyk sowy – nagroda Orfeusz Honorowy przyznana pośmiertnie w 2015[10]
Słuchowiska radiowe
- Mały traktat dla dorosłych Słuchowisko napisane w 1966
- Złota reneta Słuchowisko napisane w 1970 r. Nagroda w konkursie na słuchowisko radiowe. IV Wiosna Opolska 1970
- Michał Słuchowisko napisane w 1971
- Mistrz świata „Teatr Polskiego Radia” 1973 nr 2, s. 49–68. Słuchowisko napisane w 1972
- Powtórka z życiorysu Słuchowisko napisane w 1973 r. Nagroda Naczelnej Redakcji Programów Polskiego Radia. VII Wiosna Opolska 1973
- Karta powołania Słuchowisko napisane w 1975 r. Jedna z trzech równorzędnych nagród w konkursie zamkniętym Programu III Polskiego Radia
- Biała gorączka „Teatr Polskiego Radia” 1977 nr 1, s. 54–66. Słuchowisko napisane w 1976
- Carobójcy Słuchowisko napisane w 1990
- Urodzony w Święto Zmarłych Słuchowisko napisane w 2007
- Łowca komarów Słuchowisko napisane w 1995
- Pokój z widokiem na wojnę polsko-jaruzelską Słuchowisko napisane w 2007. Nagroda Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji 2007. Nagroda Festiwalu Dwa Teatry, Sopot 2007. Wyróżnienie w międzynarodowym konkursie PRIX ITALIA 2006
- Zegarek Słuchowisko napisane w 2008. II Nagroda w konkursie Polskiego Radia i Stowarzyszenia Autorów Zaiks 2008.
Przekłady
- Tibor Déry: Anatema, Wydawnictwo Literackie, Kraków 1982. Powieść. Przekład z języka węgierskiego.
- Endre Illés: Taniec motyla i inne eseje. Wybór E. Bojtár. Wydawnictwo Literackie, Kraków 1986.Eseje.Przekład z języka węgierskiego.
- Gyorgy Moldova: Ciemny anioł. Wydawnictwo Literackie, Kraków 1987. Powieść. Przekład z języka węgierskiego.
- Tim Sebastian, Cień szpiega. Almapres-Czeladź, Czeladź 1990. Powieść. Przekład z języka angielskiego. Współautorstwo przekładu: Barbara Flisiuk, Barbara Korzon.
- István Kovács: Księżyc twojej nieobecności. Wybór i posłowie Bohdan Zadura. Wydawnictwo Literackie, Kraków 1991. Wiersze. Przekład z języka węgierskiego. Tłumacze różni.
- John Jakes: Miłość i wojna, T. 2. Krajowa Agencja Wydawnicza, Katowice 1992. Powieść. Przekład z języka angielskiego.
- Josif Brodski: Dwadzieścia sonetów do Marii Stuart. Posłowie Piotr Fast. Wydawnictwo „Śląsk”, Katowice 1993. Wiersze. Przekład z języka rosyjskiego.
- Aleksander Puszkin: Eugeniusz Oniegin. Romans wierszem. Śląski Fundusz Literacki, Katowice 1993. Poemat. Przekład z języka rosyjskiego.
- Kurt Drawert: Wzór wewnętrzny. Wiersze. / Innenmuster. Gedichte. Wybór i posłowie G. Kurpanik-Malinowska. Wydawnictwo „Śląsk”, Katowice 1994. Wiersze. Przekład z języka niemieckiego.
- Gordon MacDonald: Najlepsze miejsce pod słońcem, czyli o właściwym czasie i miejscu do budowania charakteru dziecka. Vocatio, Warszawa 1994. Przekład z języka angielskiego.
- Robert Schneider: Brat snu. Videograf II, Katowice 1996. Powieść. Przekład z języka niemieckiego. Współautorstwo przekładu: Gizela Kurpanik-Malinowska.
- Alexander Walker: Audrey Hepburn. Videograf II, Katowice 1996. Esej. Przekład z języka angielskiego.
- Béla Balazs: Zamek księcia Sinobrodego. Libretto opery Béli Bartóka. Przekład z języka węgierskiego. Premiera: Warszawa, Teatr Wielki-Opera Narodowa, 16 kwietnia 1999.
- Sándor Márai: Żar. „Czytelnik”, Warszawa 2000. Powieść. Przekład z języka węgierskiego. Wznowienia: tamże 2006, 2008, 2009,2015
- Sándor Márai: Komora celna. „Dialog” 2002 nr 7, s. 73–87. Dramat. Przekład z języka węgierskiego. Premiera: Szczecin, Teatr Krypta, 16 kwietnia 2005. Adaptacja i reżyseria: A. Buszko, P. Ratajczak.
- György Gömöri: Dylemat królika doświadczalnego. Wybór wierszy. Wybrał … Biblioteka Śląska, Katowice 2003. Wiersze. Przekład z języka węgierskiego.
- Sándor Márai: Księga ziół. „Czytelnik”, Warszawa 2003. Proza. Przekład z języka węgierskiego. Wznowienia: tamże 2006, 2008, 2009.
- Sándor Márai: Występ gościnny w Bolzano. „Czytelnik”, Warszawa 2005. Powieść. Przekład z języka węgierskiego.
- Sándor Márai: Krew świętego Januarego. „Czytelnik”, Warszawa 2006. Powieść. Przekład z języka węgierskiego. Wznowienia: tamże 2007.
- Sándor Márai: Pierwsza miłość. „Czytelnik”, Warszawa 2007. Powieść. Przekład z języka węgierskiego.
- Sándor Márai: Dziedzictwo Estery. „Czytelnik”, Warszawa 2008. Powieść. Przekład z języka węgierskiego.
- Sándor Márai: Wyspa. „Czytelnik” Warszawa 2009. Powieść. Przekład z języka węgierskiego.
- Sándor Márai: Niebo i Ziemia. „Czytelnik” Warszawa 2011.
- Sándor Márai: Cztery pory roku. „Czytelnik” Warszawa 2015
- Mikołaj Gogol: Wybrane fragmenty korespondencji z przyjaciółmi. Wydawnictwo Sic! Warszawa 2015 s. 306 Wstęp przekład i przypisy Feliks Netz
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b c Grażyna Wilk: Feliks Netz. Materiały do bibliografii. W: Nie byłem sam: na siedemdziesięciolecie urodzin Feliksa Netza. Red. M.Kisiel, T. Sierny [aut. Witold Turant et al.]. „Śląsk” Wydawnictwo Naukowe, Katowice 2009, s. 285–292. Uzupełnione 21 kwietnia 2016.
- ↑ a b c d Notka biograficzna, [w:] Feliks Netz , Związek zgody, Katowice: „Śląsk”, 1968, s. 67 .
- ↑ Biogram Feliksa Netza na nplp.pl
- ↑ Kto jest kim w Polsce 1984. Wyd. 1. Warszawa: Wydawnictwo Interpress, 1984, s. 664. ISBN 83-223-2073-6.
- ↑ Grażyna Wilk: Feliks Netz. Materiały do bibliografii, w: Nie byłem sam: na siedemdziesięciolecie urodzin Feliksa Netza, red. M. Kisiel, T. Sierny (aut. Witold Turant et al.). „Śląsk” Wydawnictwo Naukowe, Katowice 2009, s. 285–292.
- ↑ Śląski Społeczny Komitet Poparcia Jarosława Kaczyńskiego. jaroslawkaczynski.info, 1 czerwca 2010. [dostęp 2017-09-19].
- ↑ Feliks Netz spoczął na cmentarzu przy Francuskiej. dziennikzachodni.pl, 17 kwietnia 2015. [dostęp 2016-04-16].
- ↑ Uroczyste nadanie nazwy placowi Feliksa Netza. eluban.pl, 16 października 2018. [dostęp 2019-10-03].
- ↑ Nagroda Nike 2005. nike.org.pl. [dostęp 2015-08-05].
- ↑ Orfeusz - Nagroda Poetycka im. K. I. Gałczyńskiego - finaliści [online], www.orfeusz-nagroda.pl [dostęp 2015-12-02] [zarchiwizowane z adresu 2018-10-12] .
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Lesław Marian Bartelski: Polscy pisarze współcześni, 1939-1991: Leksykon. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1995. ISBN 83-01-11593-9.
- Wojciech Janota: Katowice w literaturze polskiej. Katowice: Biblioteka Śląska, Śląskie Towarzystwo Miłośników Książki i Grafiki, 2008. ISBN 978-83-923385-2-9.
- Mirosław Krajewski, Nowy słownik biograficzny Ziemi Dobrzyńskiej, t. 2, Rypin 2914, s. 88.
Linki zewnętrzne
[edytuj | edytuj kod]- Biogram Feliksa Netza na nplp.pl
- Biogram Feliksa Netza. instytutmikolowski.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-10-03)]. na instytutmikolowski.pl
- Absolwenci Uniwersytetu Śląskiego
- Autorzy słuchowisk Polskiego Radia
- Członkowie Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej
- Honorowi obywatele polskich miejscowości
- Odznaczeni Brązowym Medalem „Zasłużony Kulturze Gloria Artis”
- Odznaczeni Złotym Krzyżem Zasługi (Polska Ludowa)
- Ludzie związani z Lubaniem
- Pisarze związani z Katowicami
- Polscy pisarze współcześni
- Polscy poeci
- Polscy prozaicy
- Urodzeni w 1939
- Zmarli w 2015
- Polscy tłumacze literatury angielskojęzycznej
- Polscy tłumacze literatury rosyjskojęzycznej
- Polscy tłumacze literatury węgierskiej