Edmund Ferdynand Radziwiłł
Trąby | |
Rodzina | |
---|---|
Data i miejsce urodzenia |
24 września 1906 |
Data i miejsce śmierci |
25 sierpnia 1971 |
Ojciec | |
Matka | |
Żona | |
Dzieci | |
Odznaczenia | |
Edmund Ferdynand Michał Józef Labre Stanisław Alojzy Radziwiłł książę herbu Trąby (ur. 24 września 1906 w Berlinie, zm. 25 sierpnia 1971 w Londynie) – syn księcia Janusza Franciszka i Anny księżniczki Lubomirskiej, brat księcia Stanisława Albrechta, mąż księżniczki Izabeli Róży z nieświeskiej linii Radziwiłłów, ojciec księcia Ferdynanda „Ferdusia” i księżniczki Krystyny Janowej Milewskiej, rotmistrz Wojska Polskiego II Rzeczypospolitej[1].
Życiorys
[edytuj | edytuj kod]Od 1923 roku uczył się w Państwowym Gimnazjum w Pszczynie, gdzie mieszkał razem z braćmi: Stanisławem i Ferdynandem w prywatnym internacie dla synów arystokracji polskiej, prowadzonym przez preceptora Wacława Iwanowskiego[2]. Po egzaminie maturalnym zdanym w Pszczynie w 1926 roku, studiował w latach 1926–1930 prawo na wydziale prawno-historycznym w Oxfordzie. Od 16 sierpnia 1931 roku do 30 czerwca 1932 roku był podchorążym w Szkole Podchorążych Rezerwy Kawalerii w Grudziądzu. Po ukończeniu szkoły odbył dwumiesięczne ćwiczenia praktyczne w 1 pułku szwoleżerów Józefa Piłsudskiego w Warszawie. W 1934 roku został mianowany podporucznikiem w korpusie oficerów rezerwy kawalerii[3], a w 1939 roku przeniesiono go do 2 pułku strzelców konnych w Hrubieszowie[4].
Ziemianin, działacz gospodarczy i społeczny. Od 1936 do 1939 roku był wójtem gminy Ołyka, a ojciec wyznaczył go na dziedzica ordynacji ołyckiej[5]. W czasie wojny wywieziony przez NKWD do Kozielska. Uwolniony na skutek interwencji włoskiego dworu królewskie go. Wraz z rodziną wyjechał do Generalnego Gubernatorstwa i zarządzał majątkiem ziemskim w Nieborowie[6]. W latach 1940–1944 był oficerem Związku Walki Zbrojnej, a następnie Armii Krajowej. Wraz z żoną Izabelą działał w organizacji konspiracyjnej ziemian „Uprawa”, pomagając ofiarom wojny. Używał pseudonimu „Kazimierz”[7]. Za udział w walce podczas II wojny światowej został odznaczony Krzyżem Walecznych, Medalem Wojska i Krzyżem Armii Krajowej[4].
21 stycznia 1945 został aresztowany z rodziną przez NKWD. Przetrzymywany był do września 1947 w więzieniu w Krasnogorsku pod Moskwą. 12 października 1947 wrócił do Warszawy, ale jeszcze przez trzy tygodnie był przetrzymywany przez Urząd Bezpieczeństwa Publicznego[8]. Po uwolnieniu zamieszkał z żoną Izabelą w Warszawie. Zmarł po nieudanej operacji w Londynie. Pochowany w rodzinnym grobowcu na cmentarzu w Wilanowie.
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Edmund Ferdynand ks. Radziwiłł na Nieświeżu h. Trąby [online], Sejm-Wielki.pl [dostęp 2023-11-09] .
- ↑ Halina Nocoń: Internat w Pszczynie i jego wychowankowie. 1923-1939. Pszczyna: Starostwo Powiatowe, 2010, s. 14-27; 230-231. ISBN 978-83-62674-12-1.
- ↑ Radomyski 1992 ↓, s. 31, 59, 109.
- ↑ a b Jarosław Durka , Edmund Ferdynand Radziwiłł (1906-1971) – arystokrata, działacz, oficer Armii Krajowej, [w:] Agnieszka Morawińska (red.), Nieborów i Arkadia – 70 lat Muzeum. Księga pamiątkowa, Nieborów 2015, s. 70-83, ISBN 978-83-941957-0-0 .
- ↑ Jarosław Durka , Janusz Radziwiłł : 1880-1967 : biografia polityczna, wyd. 1, Warszawa: Rytm, 2011, s. 264-265, ISBN 978-83-7399-465-2, OCLC 776926290 .
- ↑ Jarosław Durka , Służba wojskowa Edmunda Ferdynanda Radziwiłła w świetle jego listów z lat 1931-1933, „Acta Anniversaria”, 4, Нясвіж: Мін-ва культуры Рэсп. Беларусь, Нац. гіст-культ. музей-запаведнік "Нясвіж", 2018, s. 87-88, ISSN 2411-1619 .
- ↑ Piotr Anczewski , Księżna Izabella Radziwiłłówna i jej podopieczni: organizacja i funkcjonowanie delegatury Polskiego Komitetu Opiekuńczego (Pol.Ko) w Nieborowie w czasie II wojny światowej, w: Różnymi drogami do niepodległości. Studia historii najnowszej, Warszawa 2014, s. 141-153 .
- ↑ Anna Herbich, Dziewczyny z Powstania, Znak Horyzont, Kraków 2014, s. 162-169.
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Jarosław Durka: Edmund Ferdynand Radziwiłł (1906-1971) – arystokrata, działacz, oficer Armii Krajowej [W:] Agnieszka Morawińska (red.) Nieborów i Arkadia – 70 lat Muzeum. Księga pamiątkowa. Nieborów: Muzeum w Nieborowie i Arkadii, 2015. ISBN 978-83-941957-0-0.
- Jarosław Durka , Janusz Radziwiłł 1880-1967. Biografia polityczna, Warszawa: Oficyna Wydawnicza RYTM, 2011, ISBN 978-83-7399-465-2, OCLC 803626289 .
- Jarosław Durka, Służba wojskowa Edmunda Ferdynanda Radziwiłła w świetle jego listów z lat 1931-1933, „Acta Anniversaria”, 4, Нясвіж: Мін-ва культуры Рэсп. Беларусь, Нац. гіст-культ. музей-запаведнік „Нясвіж”, 2018, s. 74-92. ISSN 2411-1619.
- Stanisław Radomyski: Zarys historii Szkoły Podchorążych Rezerwy Kawalerii w Grudziądzu 1926-1939. Pruszków: Oficyna Wydawnicza „Ajaks”, 1992. ISBN 83-85621-06-7.
- Ofiary represji wobec Polaków i obywateli polskich w Związku Socjalistycznych Republik Radzieckich 1945–1989
- Ordynaci ołyccy
- Ludzie związani z Pszczyną
- Polscy zesłańcy w Związku Socjalistycznych Republik Radzieckich
- Radziwiłłowie herbu Trąby
- Odznaczeni Krzyżem Armii Krajowej
- Odznaczeni Krzyżem Walecznych
- Odznaczeni Medalem Wojska
- Członkowie „Uprawy”
- Oficerowie Armii Krajowej
- Rotmistrzowie II Rzeczypospolitej
- Jeńcy polscy obozu NKWD w Kozielsku (1939–1940)
- Ludzie urodzeni w Berlinie
- Urodzeni w 1906
- Więźniowie polityczni w Polsce Ludowej 1944–1956
- Zmarli w 1971