Dobiegniew

Dobiegniew
	miasto w gminie miejsko-wiejskiej
	; Plac ppłka Starca
	Herb
Państwo	Polska
Województwo	lubuskie
Powiat	strzelecko-drezdenecki
Gmina	Dobiegniew
Data założenia	XII w.
Prawa miejskie	1298
Burmistrz	Bartosz Jabłoński; (od 2024)
Powierzchnia	5,69 km²
Populacja (31.12.2019); • liczba ludności; • gęstość	; 3071; 539,7 os./km²
Strefa numeracyjna	+48 95
Kod pocztowy	66-520
Tablice rejestracyjne	FSD
	Położenie na mapie gminy Dobiegniew Dobiegniew
	Położenie na mapie Polski Dobiegniew
	Położenie na mapie województwa lubuskiego Dobiegniew
	Położenie na mapie powiatu strzelecko-drezdeneckiego Dobiegniew
	52°58′12″N 15°45′11″E/52,970000 15,753056
TERC (TERYT)	0806014
SIMC	0935334
	Urząd miejskiul. Obrońców Pokoju 24; 66-520 Dobiegniew
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Hasło w Wikisłowniku
	Strona internetowa

Dobiegniew (do 1945 niem. Woldenberg) – miasto w Polsce w województwie lubuskim, w powiecie strzelecko-drezdeneckim, siedziba gminy miejsko-wiejskiej Dobiegniew, położone nad jeziorem Wielgie. Przez miasto przepływa rzeka Mierzęcka Struga.

Ośrodek turystyczno-wypoczynkowy i usługowy. Przemysł spożywczy.

Według danych GUS z 31 grudnia 2019 r. Dobiegniew liczył 3071 mieszkańców^[1].

Położenie

Dobiegniew położony jest w północno-wschodniej części województwa lubuskiego, w powiecie strzelecko-drezdeneckim około 50 km od Gorzowa Wielkopolskiego i 70 km od Piły. W mieście krzyżują się drogi krajowe i wojewódzkie:

Droga krajowa nr 22, kierunek: Kostrzyn nad Odrą – Gorzów Wielkopolski – Dobiegniew – Człopa - Wałcz – Elbląg
Droga wojewódzka nr 160, kierunek: Międzychód – Drezdenko – Dobiegniew – Choszczno – Suchań

Przez miasto przebiega linia kolejowa nr 351 Poznań – Szczecin.

Miasto położone jest na Pojezierzu Dobiegniewskim na skraju Puszczy Drawskiej, nad jeziorem Wielgie i Mierzęcką Strugą.

Wcześniej Dobiegniew należał do Wielkopolski^[2]^[3], po czym około 1296 został opanowany przez Brandenburgię i włączony do Nowej Marchii, do której przynależał do 1945 roku^[4]^[5].

Nazwa

Miejscowość pod zlatynizowaną nazwą villa Dobegneve wymieniona jest w łacińskim dokumencie wydanym w Poznaniu w 1280 roku sygnowanym przez króla polskiego Przemysła II^[6].

Historia

W okolicach Dobiegniewa, w kierunku na Drezdenko^[7], została znaleziona bursztynowa figurka zoomorficzna (koń) nawiązująca do kręgu kulturowego Maglemose (7000–4500 lat p.n.e.)^[8]. Figurka ta jest też przypisywana kulturze chojnicko-pieńkowskiej^[9]. Prace nad prehistorycznym osadnictwem na Pojezierzu Dobiegniewskim prowadził prof. Zbigniew Bagniewski^[10].

Dobiegniew (osada rybacka) otrzymał prawa miejskie około roku 1298. W czerwcu 1433 roku zostało w trakcie wojny polsko-krzyżackiej (nieszawskiej) zdobyte przez wojska czesko-wielkopolskie. Miasto było kilkakrotnie niszczone przez pożary. W 1848 otwarto w Dobiegniewie stację kolejową na trasie łączącej Poznań i Szczecin.

W okresie wojennym (1940–1945) w Dobiegniewie był największy obóz jeńców wojennych Oflag II C Woldenberg. Na miejscu oflagu utworzono Muzeum Woldenberczyków. W 1945 miasto zostało zniszczone w 85%. W 1965 z inicjatywy byłych jeńców i Związku Bojowników o Wolność i Demokrację wybudowano szkołę Tysiąclecia im. ZBOWiD^[11].

W latach 1975–1998 miasto administracyjnie należało do województwa gorzowskiego.

Demografia

Piramida wieku mieszkańców Dobiegniewa w 2014 roku^[12].

Według danych z 30 czerwca 2015 miasto miało 3113 mieszkańców^[13].

Ludzie związani z Dobiegniewem

Z tym tematem związana jest kategoria: Ludzie urodzeni w Dobiegniewie.

Zabytki

Do wojewódzkiego rejestru zabytków wpisane są^[14]:

kościół pod wezwaniem Chrystusa Króla, obecnie kościół filialny parafii św. Józefa w Dobiegniewie^[15], gotycki z XIV wieku, przebudowany w połowie XV wieku, XIX wieku, stojący na placu Starca
cmentarz kościelny
baszta – czata strażnicza z XIV wieku z fragmentem miejskich murów obronnych, z XIV wieku, średniowiecznych
arsenał, ul. Szpitalna 1, z połowy XIX wieku

W Dobiegniewie mimo dotkliwych zniszczeń wojennych zachowało się kilka obiektów. Są to:

synagoga
cmentarz żydowski
muzeum obozowe – zlokalizowane w jednym z baraków obozowych
cmentarz przy Muzeum Obozu Oflag II C Woldenberg
pomnik Czynu Żołnierskiego z 1979 roku na placu ppłk Starca
spichlerz dworski z XVII wieku, który spłonął w latach 90. XX wieku
kościół św. Józefa z 1934 roku

Z innych zabytków zachowały się po 1945 roku tylko nieliczne domy.

Baszta
Kościół św. Józefa
Kamienica w centrum miasta
Pomnik Czynu Żołnierskiego
Arsenał

Herb w kulturze masowej

Herb Dobiegniewa – szlachecki herb Poraj – pojawia się w cyklu fantasy o przygodach wiedźmina Geralta z Rivii autorstwa Andrzeja Sapkowskiego. Karminowe płaszcze ze znakiem białej róży noszą rycerze Zakonu Białej Róży.

Kultura i oświata

Dobiegniew jest ośrodkiem kulturalnym dla gminy i miasta. W mieście istnieje Muzeum Woldenberczyków na terenie byłego obozu jenieckiego oraz biblioteka miejska.

W mieście funkcjonują następujące placówki oświatowe:

Gminny Zespół Szkół^[16]
Przedszkole Miejskie

Ochrona zdrowia

W mieście funkcjonują dwie przychodnie Samodzielny Publiczny Zakład Opieki Zdrowotnej, Niepubliczny Zakład Opieki Zdrowotnej „Zdrowie” oraz dwie apteki Apteka św. Marcina i Apteka „Pod Platanem”.

Sport i rekreacja

Baza sportowa w mieście składa się z zespołu boisk sportowych, hali sportowej z pełnym wyposażeniem i zapleczem (usytuowana na terenie Lasku Miejskiego), istnieją plaże miejskie nad jeziorem Osiek (powierzchnia 6 km², długość 10 km), na terenie gminy i miasta są liczne ścieżki rowerowe, szlaki piesze. Dobiegniew ma Harcerski Klub Żeglarski Panta Rei. Co roku przez pierwszy tydzień lipca odbywa się w Dobiegniewie Międzynarodowy Młodzieżowy Turniej Piłki Nożnej Dobiegniew Cup. Nad jeziorem Osiek istnieje kemping.

Miejscowość jest siedzibą piłkarskiego Klubu Sportowego „Błękitni” Dobiegniew, który został założony w 1946 roku. Zespół rozgrywa mecze na stadionie o pojemności 1200 miejsc (900 siedzących). Barwy klubu: biało-niebieskie.

1 sierpnia 2008 roku rozpoczęto budowę boiska Orlik 2012.

Gospodarka

W mieście istnieje drobny przemysł, głównie drzewny, bazujący na surowcu pozyskiwanym z okolicznych lasów. Istnieją też restauracje, bary, wiele punktów usługowo-handlowych, markety, pensjonaty i schronisko młodzieżowe. W mieście znajduje się również posterunek policji, poczta oraz oddziały i filie banków.

Wspólnoty wyznaniowe

Kościół rzymskokatolicki:
- parafia św. Józefa
Świadkowie Jehowy:
- zbór (Sala Królestwa)^[17]

Zobacz też

Dobiegniew – stacja kolejowa
Wielgie, Jezioro – w woj. kujawsko-pomorskim, w pow. golubsko-dobrzyńskim, w gminie Zbójno

Przypisy

↑ ^a ^b Wyniki badań bieżących - Baza Demografia - Główny Urząd Statystyczny [online], demografia.stat.gov.pl [dostęp 2020-07-19] .
↑ Edward Rymar, Początki i herb miasta Dobiegniewa, [w:] „Nadwarciański Rocznik Historyczno-Archiwalny”, nr 13, red. nacz. Dariusz Aleksander Rymar, Towarzystwo Przyjaciół Archiwum i Pamiątek Przeszłości w Gorzowie Wielkopolskim, Gorzów Wielkopolski 2006, ISSN 1231-3033, s. 49.
↑ W poszukiwaniu sprawców zbrodni rogozińskiej. almanach.historyczny.org, 25 sierpnia 2009. [dostęp 2021-08-13]. [zarchiwizowane z tego adresu].
↑ Wiktor Fenrych, Nowa Marchia w dziejach politycznych Polski w XIII i XIV wieku, Wydawnictwo Poznańskie, Poznań 1959, s. 6.
↑ Sławomir Niecko: Rys historyczny regionu. lubuskiemazury.pl. [dostęp 2021-08-25]. [zarchiwizowane z tego adresu].
↑ „Kodeks dyplomatyczny Wielkopolski”, tom I, Biblioteka Kórnicka, Poznań 1877, str.465-66.
↑ MarekM. Weckwerth MarekM., Gostynińsko-Włocławski Park Krajobrazowy. Zobaczcie, co można tam zobaczyć! [online], Gazeta Pomorska, 29 maja 2021 [dostęp 2022-03-25] .
↑ Kaczanowski I. P., Kozłowski J. K., Wielka Historia Polski tom 1. Najdawniejsze dzieje ziem polskich (do VII w.), 1999 Kraków
↑ Środkowa epoka kamienia - mezolit. W: Jerzy Gąssowski: Kultura pradziejowa na ziemiach Polski. Warszawa: PWN, 1985, s. 59. ISBN 83-01-05421-2.
↑ MirosławM. Masojć MirosławM. i inni red., Contributions to the Central European Stone Age. Papers dedicated to the late Professor Zbigniew Bagniewski, Wrocław: Instytut Archeologii, Uniwersytet Wrocławski, 2007, ISBN 978-83-921090-8-2 [dostęp 2022-03-25] (ang.).
↑ Wojciech Jankowski, Mały przewodnik po Polsce, Wydawnictwo Sport i Turystyk Warszawa 1983 ISBN 83-217-2329-2 s. 105
↑ Dobiegniew w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2016-01-09] , liczba ludności na podstawie danych GUS.
↑ Dane Głównego Urzędu Statystycznego: Ludność. Stan i struktura w przekroju terytorialnym (Stan w dniu 30 VI 2015 r.). [dostęp 2016-06-26].
↑ Rejestr zabytków nieruchomych woj. lubuskiego - stan na 31.12.2012 r.. Narodowy Instytut Dziedzictwa. s. 58. [dostęp 2013-02-06].
↑ Dobiegniew - Parafia pw. św. Józefa. kuria.zg.pl. [dostęp 2016-06-01]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-08-08)].
↑ Gminny Zespół Szkół w Dobiegniewie. gzsdobiegniew.edupage.org [dostęp 2019-06-08]
↑ Dane według wyszukiwarki zborów, na oficjalnej stronie Świadków Jehowy jw.org [dostęp 2013-01-21] .

Linki zewnętrzne

Miasto i gmina Dobiegniew
Historia Żydów w Dobiegniewie na portalu Wirtualny Sztetl
Woldenberg, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XIII: Warmbrun – Worowo, Warszawa 1893, s. 827 .

[populacja2019-1] Wyniki badań bieżących - Baza Demografia - Główny Urząd Statystyczny [online], demografia.stat.gov.pl [dostęp 2020-07-19] .

[2] Edward Rymar, Początki i herb miasta Dobiegniewa, [w:] „Nadwarciański Rocznik Historyczno-Archiwalny”, nr 13, red. nacz. Dariusz Aleksander Rymar, Towarzystwo Przyjaciół Archiwum i Pamiątek Przeszłości w Gorzowie Wielkopolskim, Gorzów Wielkopolski 2006, ISSN 1231-3033, s. 49.

[3] W poszukiwaniu sprawców zbrodni rogozińskiej. almanach.historyczny.org, 25 sierpnia 2009. [dostęp 2021-08-13]. [zarchiwizowane z tego adresu].

[4] Wiktor Fenrych, Nowa Marchia w dziejach politycznych Polski w XIII i XIV wieku, Wydawnictwo Poznańskie, Poznań 1959, s. 6.

[5] Sławomir Niecko: Rys historyczny regionu. lubuskiemazury.pl. [dostęp 2021-08-25]. [zarchiwizowane z tego adresu].

[6] „Kodeks dyplomatyczny Wielkopolski”, tom I, Biblioteka Kórnicka, Poznań 1877, str.465-66.

[Weckwerth-7] MarekM. Weckwerth MarekM., Gostynińsko-Włocławski Park Krajobrazowy. Zobaczcie, co można tam zobaczyć! [online], Gazeta Pomorska, 29 maja 2021 [dostęp 2022-03-25] .

[8] Kaczanowski I. P., Kozłowski J. K., Wielka Historia Polski tom 1. Najdawniejsze dzieje ziem polskich (do VII w.), 1999 Kraków

[9] Środkowa epoka kamienia - mezolit. W: Jerzy Gąssowski: Kultura pradziejowa na ziemiach Polski. Warszawa: PWN, 1985, s. 59. ISBN 83-01-05421-2.

[10] MirosławM. Masojć MirosławM. i inni red., Contributions to the Central European Stone Age. Papers dedicated to the late Professor Zbigniew Bagniewski, Wrocław: Instytut Archeologii, Uniwersytet Wrocławski, 2007, ISBN 978-83-921090-8-2 [dostęp 2022-03-25] (ang.).

[11] Wojciech Jankowski, Mały przewodnik po Polsce, Wydawnictwo Sport i Turystyk Warszawa 1983 ISBN 83-217-2329-2 s. 105

[populacja2016-12] Dobiegniew w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2016-01-09] , liczba ludności na podstawie danych GUS.

[13] Dane Głównego Urzędu Statystycznego: Ludność. Stan i struktura w przekroju terytorialnym (Stan w dniu 30 VI 2015 r.). [dostęp 2016-06-26].

[14] Rejestr zabytków nieruchomych woj. lubuskiego - stan na 31.12.2012 r.. Narodowy Instytut Dziedzictwa. s. 58. [dostęp 2013-02-06].

[15] Dobiegniew - Parafia pw. św. Józefa. kuria.zg.pl. [dostęp 2016-06-01]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-08-08)].

[16] Gminny Zespół Szkół w Dobiegniewie. gzsdobiegniew.edupage.org [dostęp 2019-06-08]

[17] Dane według wyszukiwarki zborów, na oficjalnej stronie Świadków Jehowy jw.org [dostęp 2013-01-21] .

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

[16]

[17]

Miasta na prawach powiatu	Gorzów Wielkopolski Zielona Góra
Miasta powiatowe	Krosno Odrzańskie Międzyrzecz Nowa Sól Słubice Strzelce Krajeńskie Sulęcin Świebodzin Wschowa Żagań Żary
Miasta gminne	Babimost Brody Bytom Odrzański Cybinka Czerwieńsk Dobiegniew Drezdenko Gozdnica Gubin Iłowa Jasień Kargowa Kostrzyn nad Odrą Kożuchów Lubniewice Lubsko Łęknica Małomice Nowe Miasteczko Nowogród Bobrzański Ośno Lubuskie Otyń Rzepin Skwierzyna Sława Sulechów Szlichtyngowa Szprotawa Torzym Trzciel Witnica Zbąszynek

Miasta	Dobiegniew Drezdenko Strzelce Krajeńskie
Gminy miejsko-wiejskie	Dobiegniew Drezdenko Strzelce Krajeńskie
Gminy wiejskie	Stare Kurowo Zwierzyn

Przynależność wojewódzka	woj. poznańskie (1946–50) woj. zielonogórskie (1950–75)
Miasta (1945–1975)	Dobiegniew (Dobiegniewo) (1945–1975) Drezdenko (1945–1975) Strzelce Krajeńskie (Strzelce Kraińskie) (1945–1975)
Gminy wiejskie (1945–54 i 1973–75)	Bobrówko (1945–54, 1973–75) Dobiegniew (1973–75) Drezdenko (1945–46, 1973–75) Goszczanowo (1945–46) Gościm (1945–54, 1973–75) Górki Noteckie (1945–46) Lubicz (1945–46) Niegosław (1945–54) Nowe Drezdenko (1947–54) Ogardy (1945–54) Słonów (1945–54) Stare Kurowo (1945–54, 1973–75) Strzelce Krajeńskie (1973–75) Trzebicz (1945–54) Zwierzyn (1945–54, 1973–75)
Gromady (1954–72)	Bobrówko (1954–72) Brzoza (1954–57) Dobiegniew (1958–72) Drawiny (1954–72) Drezdenko (1967–72) Goszczanowo (1954–57) Gościm (1954–72) Gościmiec (1954–58) Górki (Noteckie) (1954–72) Lipie Góry (1954–57) Łęgowo (1954–57) Niegosław (1954–72) Nowe Drezdenko (1954–66) Ogardy (1954–68) Osiek (1954–57) Rąpin (1954–57) Słonów (1954–57) Stare Kurowo (1954–72) Strzelce Krajeńskie (1958–72) Trzebicz (1954–72) Zwierzyń (1954–72)