Der Giftpilz
| Autor | |
|---|---|
| Tematyka |
ideologia narodowo-socjalistyczna, antysemityzm |
| Typ utworu |
literatura dla dzieci |
| Wydanie oryginalne | |
| Miejsce wydania | |
| Język | |
| Data wydania | |
| Wydawca | |
Der Giftpilz (pol. Trujący Grzyb) – książka napisana przez Ernsta Hiemera, z ilustracjami autorstwa Philippa Rupprechta (podpisanego na okładce jako Fips) o tematyce antysemickiej, adresowana do niemieckich dzieci, wydana w 1938 przez należące do Juliusa Streichera wydawnictwo Sturmverlag, będąca lekturą w niemieckich szkołach w okresie III Rzeszy[1].
Treść
[edytuj | edytuj kod]Licząca 64 strony książka jest zbiorem opowiadań, których bohaterami są dzieci. Każda z kolejnych historii prezentuje jako prawdziwe stereotypowe wizerunki Żydów i związane z nimi uprzedzenia, często popierając je elementami ideologii narodowego socjalizmu. Otwierająca książkę opowieść, od której pochodzi także i tytuł, przedstawia matkę z dzieckiem zbierających grzyby w lesie. W pewnym momencie synek pokazuje mamie muchomory. Ta tłumaczy mu zaś, że tak jak istnieją grzyby jadalne i trujące, tak istnieją rasy ludzi dobrych i rasy ludzi gorszych[2].
W kolejnych opowiadaniach Żydzi przedstawiani są jako pedofile[3], chciwi kapitaliści[4], oszuści, okrutni wobec zwierząt[5] i przebiegli prawnicy. Inne rozdziały poświęcone są temu, co rzekomo Jezus miał twierdzić na temat Żydów[6], a także temu, jak niemieckie dzieci w szkołach powinny się uczyć rozpoznawać Żyda. Na ostatniej stronie znalazł się portret przedstawiający samego Streichera, opatrzony komentarzem Kto walczy z Żydami, ten walczy z diabłem[7].
Odbiór
[edytuj | edytuj kod]Książka została wydana w nakładzie 60 000 egzemplarzy; była szeroko wykorzystywana – zalecano ją podczas kursów dla młodzieży, a także wprowadzono do szkół jako podręcznik. Ze względu na skrajny, miejscami wręcz groteskowy antysemityzm, spotykała się z krytyką także wśród nazistów; pojawiały się głosy, że jest szkodliwa dla nieletnich[8]. Niepochlebną opinię o książce wydał Joseph Goebbels[2], zapisując w swoim dzienniku 29 maja 1938 słowa
Streicher wydał nową książkę dla dzieci. Okropna rzecz. Co Führer z tym zrobi?
Przekłady
[edytuj | edytuj kod]Der Giftpilz ukazała się w 1938 w Anglii, wydana nakładem stowarzyszenia Friends of Europe[9]. Po inwazji na Związek Radziecki okładka książki była wykorzystywana jako plakat z napisem w języku ukraińskim[10]. Współczesnego, angielskiego przekładu dokonał amerykański działacz ruchu neonazistowskiego Gary Lauck[11], który odpowiada także za tłumaczenie Der Giftpilz na język estoński. Tamtejsze władze bezskutecznie usiłowały zapobiec tej publikacji[12].
Inne
[edytuj | edytuj kod]Jeden z egzemplarzy Der Giftpilz znajduje się w muzeum holocaustu United States Holocaust Memorial Museum w Waszyngtonie. Kolejny jest w Muzeum II Wojny Światowej w Gdańsku. Der Giftpilz wykorzystano także jako dowód przeciwko Streicherowi podczas procesów norymberskich[13].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Karol Grünberg: Hitler-Jugend. Toruń: 1998, s. 68. ISBN 83-86850-97-3.
- ↑ a b "Der Giftpilz"
- ↑ "The Experience of Hans and Else with a Strange Man"
- ↑ "How Jewish Traders Cheat"
- ↑ "How Jews Torment Animals"
- ↑ "What Christ Said about the Jews"
- ↑ "Der Giftpilz"
- ↑ Heinz Schreckenberg: Erziehung, Lebenswelt und Kriegseinsatz der deutschen Jugend unter Hitler: Ein kritischer Überblick. Münster: 2001, s. 44. ISBN 978-3-8258-4433-2.
- ↑ "The Nizkor Project"
- ↑ "Der Giftpilz"
- ↑ oficjalna strona Laucka
- ↑ Juute vaenav raamat tõlgiti eesti keelde. [dostęp 2014-04-24]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-09-07)].
- ↑ "Partial translation of document 1778-PS "
