Cymbarka mazowiecka
 Portret arcyksiężnej Cymbarki mazowieckiej, obraz Antoni Boys z ok. 1580 r. | |
| Księżna austriacka | |
| Jako żona | |
|---|---|
| Dane biograficzne | |
| Dynastia | |
| Data urodzenia | |
| Data śmierci | |
| Miejsce spoczynku | |
| Ojciec | |
| Matka | |
| Dzieci |
Fryderyk III |
Cymbarka (ur. między 1393 a 1395, zm. 28 września 1429 w Türnitz) – księżniczka mazowiecka z dynastii Piastów.
Druga z córek Siemowita IV i Aleksandry, siostry Władysława II Jagiełły.
25 stycznia 1412 poślubiła w Krakowie księcia austriackiego Ernesta Żelaznego, którego starszy brat Wilhelm był niegdyś narzeczonym królowej Jadwigi. Mariaż ten był częścią planów politycznych Jagiełły, zawiązania sojuszu z Habsburgami przeciwko Zygmuntowi Luksemburskiemu. Dzięki jej wstawiennictwu jej brat Aleksander został biskupem trydenckim. Według tradycji słynęła z piękności i siły, podobno rękoma gniotła orzechy, wbijała gwoździe i łamała podkowy[1]. Zapoczątkowała główną ernestyńską linię dynastyczną Habsburgów, wydając na świat dziewięcioro dzieci:
- Fryderyka III (1415–1493), późniejszego cesarza
- Małgorzatę (1416–1486), żonę księcia saskiego Fryderyka II
- Albrechta VI (1418–1463), księcia Austrii
- Aleksandra (ur. i zm. ok. 1420)
- Rudolfa (zm. przed 1424)
- Leopolda (zm. przed 1424)
- Katarzynę (1424–1493), żonę margrabiego Badenii Karola I
- Annę (zm. w październiku 1429)
- Ernesta II (zm. w sierpniu 1432)
Według Ottona Habsburga, wieloletniej głowy rodu Habsburgów, od niej ma pochodzić dziedziczone od pokoleń zniekształcenie dolnej wargi, tzw. warga habsburska, widoczna (w mniej rażącej formie) u byłego króla Hiszpanii Jana Karola I. Jest to jednak pogląd nie poparty żadnymi dowodami. Cymbarka jako zdrowa kobieta, jedynie przez swą wielodzietność przyczyniła się do utrwalenia wadliwego genotypu Habsburgów. Nie ona jednak była nosicielką tej wady genetycznej.
Prognatyzm w rodzinie Habsburgów występował już znacznie wcześniej, a w sposób ewidentny np. u Rudolfa IV (1339-1365). Cechę tę utrwalił, a nawet wzmocnił, praktykowany w rodzie przez wieki, zwyczaj ożenków wewnątrzrodzinnych, co w sposób oczywisty pociągnęło za sobą wszelkie niebezpieczeństwa chowu wsobnego[2].
| Trojden I | |||||||||||||
| Siemowit III | |||||||||||||
| Maria | |||||||||||||
| Siemowit IV | |||||||||||||
| Mikołaj II opawski | |||||||||||||
| Eufemia opawska | |||||||||||||
| Anna raciborska | |||||||||||||
| Cymbarka mazowiecka | |||||||||||||
| Giedymin | |||||||||||||
| Olgierd Giedyminowic | |||||||||||||
| Jewna | |||||||||||||
| Aleksandra Olgierdówna | |||||||||||||
| Aleksander twerski | |||||||||||||
| Julianna twerska | |||||||||||||
| Anastazja halicka | |||||||||||||
Galeria
[edytuj | edytuj kod]-
Kopia drzeworytu z XV w. z wizerunkiem Cymbarki mazowieckiej -
Posąg Cymbarki mazowieckiej w kościele dworskim w Innsbrucku
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Jerzy Kłoczowski: Europa słowiańska w XIV-XV wieku, Warszawa 1984, s. 355–356.
- ↑ Szymborski Krzysztof, Współczynnik wsobności, w: „Polityka” nr 28/2009, s. 68–70.
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Otto Habsburg, Karl V, Wien u. München 1971