Cud świętego Marka
| |
| Autor | |
|---|---|
| Data powstania |
ok. 1548 |
| Medium | |
| Wymiary |
416 × 544 cm |
| Miejsce przechowywania | |
| Miejscowość | |
| Lokalizacja | |
Cud św. Marka (wł. San Marco libera uno schiavo) – obraz włoskiego malarza Jacopa Tintoretta.
Jest to pierwsze płótno wykonane dla Scuola Grande di San Marco. Temat dzieła został zaczerpnięty ze Złotej legendy autorstwa Jacopa de Voragina. Historia opowiada o słudze, który udał się oddać cześć relikwiom świętego Marka. Jego pan, dowiedziawszy się o tym, skazał go na wyłupanie oczu i połamanie nóg. Wówczas św. Marek ukazał się i nie pozwolił na wykonanie wyroku, ratując sługę.
Obraz już po powstaniu wzbudził zachwyt współczesnych. Pisarz Pietro Aretino zwracał się w liście do Tintoretta w 1548 roku, pełen pochwał i zachwytów głównie nad naturalistycznie przedstawionym nagim ciałem sługi. Krytykował natomiast pośpiech i gorączkowy styl artysty, życząc mu wyeliminowania tych mankamentów. Tintoretto nie pozbył się jednak tych cech i były one jego znakiem rozpoznawczym, o czym wspominał później Giorgio Vasari i Francesco Sansovino, a także część konfraterów Scuoli San Marco.
W Cudzie św. Marka po raz pierwszy Tintoretto zastosował nietypowy układ kompozycyjny z wiszącym w powietrzu Markiem. Motyw ten będzie później powtarzał wielokrotnie m.in. w Walce anioła Michała z szatanem czy w Zwiastowaniu. Jeden z krytyków sztuki Vittorio Sgarbi pisał o tym obrazie:
Kiedy staniemy przed (...) Cudem świętego Marka, dziełem które stwórcę rozsławiło (...) widzimy czysty teatr, taki, który można pomylić z życiem. Cóż jest bowiem tutaj nieprawdopodobieństwem lub nadnaturalnością? Gdyby tylko płaszcz świętego opadł trochę niżej, być może dostrzeglibyśmy sznur, który utrzymuje apostoła zezwalając mu robić ewolucje powietrze, i trik zostałby zdemaskowany, prysnęłaby magia. Jest to wszak teatr w malarstwie, a więc fikcja w fikcji[1]
W 1797 roku obraz trafił do Paryża, a po zlikwidowaniu działalności scuoli powrócił do Wenecji i zasilił zbiory Gallerie dell’Accademia.
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Cytat za Waldemar Łysiak Malarstwo Białego Człowieka tom 4, s. 102.
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Władysław Łysiak, Malarstwo Białego Człowieka, wyd. Nobilis, Warszawa 2010, ISBN 978-83-632-83-74.
- Wielkie muzea. Gallerie dell’Accademia, wyd HPS, Warszawa 2007, ISBN 978-83-60688-35-9.
- Giuseppe de Logu, Mario Abis, Malarstwo weneckie złotego okresu XV–XVIII wieku, Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe, Warszawa 1976, ISBN 963-13-4313-8.