Chironius scurrula

	Chironius scurrula
	(Wagler, 1824)
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	zauropsydy
Podgromada	diapsydy
Rząd	łuskonośne
Podrząd	węże
Infrarząd	Alethinophidia
Nadrodzina	Colubroidea
Rodzina	połozowate
Podrodzina	ślimaczarze
Rodzaj	Chironius
Gatunek	Chironius scurrula
Synonimy
	Natrix scurrula Wagler, 1824; Coluber scurrula — Wagler, 1830; Herpetodryas fuscus — Günter, 1859; Herpetodryas holochlorus Cope, 1876; Chironius cinnamomeus — Hoge, 1960; Chironius barrioi Donoso-Barros, 1969; Herpetodryas holochloris — Malnate, 1971; Chironius holochlorus — Donoso-Barros, 1969; Chironius scurrulus — Peters & Orejas-Miranda, 1971;
	Natrix scurrula Wagler, 1824; Coluber scurrula — Wagler, 1830; Herpetodryas fuscus — Günter, 1859; Herpetodryas holochlorus Cope, 1876; Chironius cinnamomeus — Hoge, 1960; Chironius barrioi Donoso-Barros, 1969; Herpetodryas holochloris — Malnate, 1971; Chironius holochlorus — Donoso-Barros, 1969; Chironius scurrulus — Peters & Orejas-Miranda, 1971;
	Kategoria zagrożenia (CKGZ)
	; najmniejszej troski
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Chironius scurrula – gatunek węża z rodziny połozowatych (Colubridae). Występuje w północnej połowie Ameryki Południowej, prowadzi dzienny, częściowo nadrzewny tryb życia^[3].

Systematyka

Takson ten po raz pierwszy zgodnie z zasadami nazewnictwa binominalnego opisał w 1824 roku niemiecki herpetolog i ornitolog Johann Georg Wagler w książce Serpentum Brasiliensium species novaeou, Histoire naturelle des espèces nouvelles de serpens: recueillies et observées pendant le voyage dans l'intérieur du Brésil dans les années 1817, 1818, 1819..., nadając mu nazwę Natrix scurrula. Holotyp (młodociana samica o oznaczeniu MNHNP 7233)^[a] odłowiony nad rzeką Japura w Brazylii^[4] zaginął lub został zniszczony podczas II wojny światowej. Lektotyp (ZSM 2628/0)^[b] został wyznaczony przez Hoogmoeda i Grubera w 1983^[3]^[5].

Etymologia

Chironius: w mitologii greckiej Chiron (gr. Χείρων Cheírōn, łac. Chiron), był najmądrzejszym i najbardziej cywilizowanym z centaurów^[6].
scurrula: łac. scurrula – „arlekin”^[3].

Występowanie

Gatunek ten występuje zwykle w tropikalnych wilgotnych lasach górskich, tropikalnych wilgotnych lasach nizinnych, zarówno pierwotnych jak i wtórnych, także na polanach i na obrzeżach lasów. Prowadzą dzienny, mieszany tryb życia naziemny i nadrzewny, ale także są spotykane w rzekach oraz w zbiornikach wodnych. W nocy śpią zwinięte na roślinności podszytu. Żerują głównie na krzewach i drzewach do wysokości 6 m nad ziemią, jego dieta składa się głównie z żab, a rzadko z jaszczurek. Występuje od północnych krańców Ameryki Południowej – Wenezueli, Gujany, Gujany Francuskiej, Surinamu poprzez Brazylię, Kolumbię, Peru, Ekwador do Boliwii. W Ekwadorze na wysokości 105–1437 m n.p.m.^[7]

Morfologia

Jest to dużej wielkości wąż o małej głowie, której szerokość jest podobna do szerokości szyi, dużych oczach i dość jednolitym ubarwieniu. Dorosłe osobniki mają barwę od ciemnoczerwonej do jasnopomarańczowoczerwonej. Niektóre duże osobniki mają prawie jednolicie czarny grzbiet i rdzawy brzuch. Młode osobniki mają jednolite zielone ubarwienie, które z czasem zmienia się w zielone z rdzawo-pomarańczowymi plamami u dorastających osobników. Młode osobniki są podobne do Chironius exoletus, Erythrolamprus typhlus, Bothrops bilineatus i Chlorosoma viridissimum. Istnieje teoria, że podobieństwo do dwóch ostatnich, które są jadowite, jest spowodowane mimikrą^[3]^[7].

Wymiary^[7]^[5]:


	Samiec	Samica
Długość całkowita (mm)	2243	2014
Długość SVL^[c] (mm)	1511	1391
Łuski grzbietowe (rzędy)	10	10

Status

W Czerwonej księdze gatunków zagrożonych IUCN wąż ten klasyfikowany jest jako gatunek najmniejszej troski (LC, Least Concern)^[2].

Uwagi

↑ MNHNP – Museo Nacional de Historia Natural del Paraguay, San Lorenzo^[8].
↑ ZSM – Zoologische Staatsammlung München, Monachium^[8].
↑ SVL – ang. Snout–vent length – odległość od przodu głowy do odbytu.

Przypisy

↑ Chironius scurrula, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
↑ ^a ^b Chironius scurrula, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d P. Uetz & J. Hallermann, Chironius scurrula (WAGLER, 1824), [w:] The Reptile Database [online] [dostęp 2024-11-28] (ang.).
↑ J.J. Wagler J.J., Serpentum Brasiliensium species novae ou Histoire naturelle des espèces nouvelles de serpens, recueillies et observées pendant le voyage dans l'intérieur du Brésil dans les années 1817, 1818, 1819..., „Animalia nova sive species novae.(red. Jean de Spix)”, 1, 1824, s. 93–114 (łac. • fr.).
↑ ^a ^b Rodríguez-Guerra, A. yA. Carvajal-Campos A. yA., A., Chironius scurrula, [w:] Reptiles del Ecuador. Version 2022.0. (red. Torres-Carvajal, O., Pazmiño-Otamendi, G., Ayala-Varela, F. y Salazar-Valenzuela, D), Quito: Museo de Zoología, Pontificia Universidad Católica del Ecuador, 2020 (hiszp.).
↑ Jaeger 1944 ↓, s. 48.
↑ ^a ^b ^c Gómez-Mesa L., Garzón-Franco E.: Rusty Whipsnake (Chironius scurrula). [w:] Reptiles of Ecuador: Life in the middle of the world. (red. Arteaga A, Bustamante L, Vieira J) [on-line]. 2024. (ang.).
↑ ^a ^b Mark HenryM.H. Sabaj Mark HenryM.H., Codes for Natural History Collections in Ichthyology and Herpetology, „Copeia”, 108 (3), 2020, s. 593–669, DOI: 10.1643/ASIHCODONS2020 (ang.).

[uwaga_2-4] MNHNP – Museo Nacional de Historia Natural del Paraguay, San Lorenzo^[8].

[uwaga_3-6] ZSM – Zoologische Staatsammlung München, Monachium^[8].

[uwaga_1-10] SVL – ang. Snout–vent length – odległość od przodu głowy do odbytu.

[itis-1] Chironius scurrula, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).

[iucn-2] Chironius scurrula, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).

[rd-3] P. Uetz & J. Hallermann, Chironius scurrula (WAGLER, 1824), [w:] The Reptile Database [online] [dostęp 2024-11-28] (ang.).

[Pierwszy-5] J.J. Wagler J.J., Serpentum Brasiliensium species novae ou Histoire naturelle des espèces nouvelles de serpens, recueillies et observées pendant le voyage dans l'intérieur du Brésil dans les années 1817, 1818, 1819..., „Animalia nova sive species novae.(red. Jean de Spix)”, 1, 1824, s. 93–114 (łac. • fr.).

[Reptiles_Ecuador-7] Rodríguez-Guerra, A. yA. Carvajal-Campos A. yA., A., Chironius scurrula, [w:] Reptiles del Ecuador. Version 2022.0. (red. Torres-Carvajal, O., Pazmiño-Otamendi, G., Ayala-Varela, F. y Salazar-Valenzuela, D), Quito: Museo de Zoología, Pontificia Universidad Católica del Ecuador, 2020 (hiszp.).

[CITEREFJaeger1944[https://babel.hathitrust.org/cgi/pt?id=mdp.39015072139499;view=1up;seq=78_48]-8] Jaeger 1944 ↓, s. 48.

[R_Ecuador-9] Gómez-Mesa L., Garzón-Franco E.: Rusty Whipsnake (Chironius scurrula). [w:] Reptiles of Ecuador: Life in the middle of the world. (red. Arteaga A, Bustamante L, Vieira J) [on-line]. 2024. (ang.).

[KodyMuzeum-11] Mark HenryM.H. Sabaj Mark HenryM.H., Codes for Natural History Collections in Ichthyology and Herpetology, „Copeia”, 108 (3), 2020, s. 593–669, DOI: 10.1643/ASIHCODONS2020 (ang.).

[1]

[2]

[3]

[a]

[4]

[b]

[5]

[6]

[7]

[c]

[8]