Cecylia Walewska

Cecylia Walewska

Colonna, Marek Derwid, Selika

Data i miejsce urodzenia	2 listopada 1859 Nowo-Radomsko
Data i miejsce śmierci	kwiecień 1940 Warszawa
Dziedzina sztuki	pisarka, publicystka
Odznaczenia

Grób Walewskiej na cmentarzu Powązkowskim w Warszawie

Cecylia Wiktoria Walewska (ur. 2 listopada 1859 w Radomsku, zm. w kwietniu 1940 w Warszawie) – polska prozaiczka, publicystka, i działaczka ruchu kobiecego.

Życiorys

Była córką Józefata Zaleskiego (1826–1880) i Wandy z Eggerów (1838–1911). Miała brata – Aleksandra Konstantego (1866–1911). Od wczesnego dzieciństwa mieszkała w Warszawie. Nauki pobierała początkowo w domu. Następnie ukończyła z medalem III Gimnazjum w Warszawie (1875), później kształciła się na pianistkę w konserwatorium muzycznym w Warszawie. Dokształcała się na Uniwersytecie Latającym słuchając m.in. wykładów Karola Dunina, Ludwika Krzywickiego, Adama Mahrburga, a następnie aż do wybuchu I wojny światowej w Towarzystwie Kursów Naukowych.

Od siedemnastego roku życia pracowała jako nauczycielka muzyki. W 1894 za udział w manifestacji na cześć Kilińskiego. aresztowana przez władze rosyjskie i skazana na zesłanie do Kurska. Po powrocie uczestniczyła w tajnym nauczaniu, zaangażowana w latach 1895–1905 w prace kółka Cecylii Śniegockiej. W latach 1905–1907 działaczka Związku Polskiego Równouprawnienia Kobiet. Potem była członkinią Polskiego Stowarzyszenia Równouprawnienia Kobiet. W latach 1906–1913 uczestniczyła w pracach Towarzystwa Kultury Polskiej, w 1910 zorganizował i przewodniczyła jej Komisji do Spraw Kobiecych W latach 1911–1915 zorganizowała i prowadziła tajne komplety nauczania w swoim prywatnym mieszkaniu. Po zakończeniu panowania rosyjskiego w 1915 zorganizowała i prowadziła do 1923 trzy szkoły niedzielne i wieczorowe dla pracownic.

Od 1899 do 1927 była członkiem redakcji czasopisma kobiecego „Bluszcz” zajmującego się kwestią emancypacji kobiet. Po odzyskaniu niepodległości w latach 1918–1923 była referentką do spraw zatrudnienia kobiet w Ministerstwie Pracy i Opieki Społecznej. tym czasie uzyskała też dyplom ukończenia Wolnej Wszechnicy Polskiej. Członek Komitetu na rzecz Śląska.

Od 1884 jej mężem był Stanisław Adam Walewski (1853–1927) – dzieci nie mieli.

Zmarła w Warszawie. Jest pochowana na cmentarzu Powązkowskim (kwatera 80-3-3).

Twórczość

Publikowała m.in. nowele, przeglądy muzyczne, szkice krytycznoliterackie oraz artykuły poświęcone pracy zawodowej kobiet w czasopismach: „Antrakt” (debiut w 1876), „Tygodnik Illustrowany”, „Tygodnik Mód i Powieści”, „Kobieta Współczesna”, Kurier Codzienny, Kurier Warszawski „Prawda”, „Nowa Gazeta”, „Świt”. W tekście Z dziejów krzywdy kobiet rekonstruuje historię patriarchatu wskazując na szereg kulturowych i religijnych barier uniemożliwiających kobietom osiągnięcie równości. Powtarzała za Olympią de Gouges, że „jeżeli kobiecie przysługuje prawo do szafotu, to tym samym winna zdobyć i prawo do trybuny”. Napisała także szkice krytyczne o Narcyzie Żmichowskiej (1913) i Marii Rodziewiczównie (1927).

Zbiory nowel i opowiadań

• Z paradoksów życia Warszawa 1897,
• Podsłuchane, Warszawa 1897, Podlaska Biblioteka Cyfrowa – wersja elektroniczna
• Koleżanka Stefa, Warszawa 1913, RCIN – wersja elektroniczna
• Zapomnisz? Warszawa-Poznań 1914,

Powieści

• Bez duszy, Warszawa 1899
• Autor, Warszawa 1903
• Dusze współczesne, Warszawa 1913, Biblioteka Cyfrowa UMCS – wersja elektroniczna
• Biała pani Warszawa („Świat Kobiecy” 1914, nr 9–13), wyd. książkowe Warszawa 1923
• Błąd, Warszawa [1913] 2 wyd. 1916,
• Jak liść oderwany od drzewa: powieść współczesna, Warszawa 1910

Szkice o ruchu kobiecym

• Z dziejów krzywdy kobiet, Warszawa 1908, CRISPA-wersja elektroniczna
• Ruch kobiecy w Polsce, część I, Warszawa 1909, CRISPA-wersja elektroniczna
• Ruch kobiecy w Polsce, część II, Warszawa 1909, CRISPA-wersja elektroniczna
• Słówko o kobietach i apel do kobiet, Poznań 1920,
• Kobieta polska w nauce, Warszawa 1922, CRISPA-wersja elektroniczna
• W walce o równe prawa. Nasze bojownice, Warszawa 1930, CRISPA-wersja elektroniczna'

Inne prace

• Wielkie legendy ludzkości, Warszawa 1904
• [wraz z Natalią Greniewską] Orły: fragmenty z życia, Warszawa 1909
• Flirt, małżeństwo, opinja; dziesięć kart życia, Warszawa 1914

Ordery i odznaczenia

• Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski (30 kwietnia 1925)

Bibliografia

• Melania Bornstein-Łychowska, Cecylia Walewska. Na marginesie niepospolitej zasługi, [w:] Cecylia Walewska, W walce o równe prawa. Nasze bojownice, Warszawa 1930, s. 209–218, CRISPA-wersja elektroniczna.
• Cecylia Gajkowska: Walewska Cecylia. W: Literatura polska: przewodnik encyklopedyczny. red. Julian Krzyżanowski, Czesław Hernas. T. 2: N–Ż. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1991. ISBN 83-01-05369-0.
• Walewska Cecylia. W: Dawni pisarze polscy od początków piśmiennictwa do Młodej Polski. Przewodnik biograficzny i bibliograficzny. oprac. Roman Loth. T. V: U–Ż, uzupełnienia, indeksy. Warszawa: Fundacja Akademia Humanistyczna: Instytut Badań Literackich, 2004, s. 18–19.
• Jarosław Włodarczyk, Walewska Cecylia (1859–1940), [w:] Encyklopedia literatury polskiej, red. Elżbieta Zarych, Kraków 2005, s. 750. ISBN 83-7435-057-1.
• Artur Hutnikiewicz: Młoda Polska. Wyd. IX – 5 dodruk. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2012, s. 433, seria: Wielka Historia Literatury Polskiej. ISBN 978-83-01-13850-9.

Linki zewnętrzne

• Publikacje Cecylii Walewskiej w bibliotece Polona
• Teksty Cecylii Walewskiej w bibliotece Wolne Lektury