Biblioteka Narodowa Czarnogóry
 Budynek biblioteki. Dawna ambasada włoska. | |
| Państwo | |
|---|---|
| Miejscowość | |
| Adres |
Bulevar crnogorskih junaka 163 |
| Data założenia |
1893 |
Położenie na mapie Czarnogóry  | |
 42°23′40,8″N 18°54′55,4″E/42,394667 18,915389
| |
| Strona internetowa | |
Biblioteka Narodowa Czarnogóry „Durđe Crnojević” – biblioteka narodowa, której zadaniem jest zachowanie dziedzictwa kulturowego Czarnogóry. Wydaje bibliografię narodową i sprawuje nadzór nad siecią bibliotek w Czarnogórze. Jako Narodowa Agencja nadaje numery ISBN, ISSN. Biblioteka nosi imię Đurađa Crnojevicia na cześć XV-wiecznego władcy Czarnogóry, który w 1493 roku założył pierwszą państwową drukarnię na świecie i drugą w Europie wykonującą druki w cyrylicy.
Historia
[edytuj | edytuj kod]Pierwsze informacje o bibliotece na terenie Czarnogóry pochodzą z XVI wieku. W 1838 roku władca Czarnogóry, Piotr II Petrowić-Niegosz, w swojej rezydencji utworzył bibliotekę z książek zabranych z klasztoru w Cetyni. Z okazji obchodów 400-lecia powstania drukarni Crnojević’a, w 1893 roku, książę Mikołaj I Petrowić-Niegosz założył pierwszą bibliotekę publiczną. Trzy lata później wydał zarządzenie, na mocy którego biblioteka miała obowiązek gromadzenia publikacji związanych z Czarnogórą. Mieściła się ona w budynku teatru nazywanym Zetski dom, który był jej siedzibą do końca II wojny światowej. W 1905 roku wprowadzono ustawę, na mocy której biblioteka miała prawo do 3 egzemplarzy obowiązkowych każdego druku wydanego na terenie Czarnogóry. Przed wybuchem I wojny światowej miała ona ok. 10 000 woluminów, lecz większość zbiorów została zniszczona podczas wojny.
W 1926 roku rolę centralnej biblioteki naukowej Czarnogóry przejęła Biblioteka Muzeum Narodowego w Cetynii, która powstała na bazie ocalałych zbiorów dawnej biblioteki. Po zakończeniu II wojny światowej zmieniła nazwę na Biblioteka Centralna w Czarnogórze. 26 marca 1946 Ministerstwo Edukacji Narodowej Republiki Czarnogóry utworzyło Centralną Bibliotekę Narodową w Cetynii. W 1949 roku przeniosła się ona do budynku ambasady francuskiej, a w 1964 roku otrzymała sąsiedni budynek dawnej ambasady włoskiej. Wtedy też nadano jej imię władcy Zety Đurađa Crnojević’a[1]. Od 2012 roku biblioteka funkcjonuje na podstawie rozporządzenia premiera Igora Lukšicia, wydanego na podstawie ustaw o kulturze i bibliotekach. Zmieniły one jej nazwę na Biblioteka Narodowa Czarnogóry „Đurđe Crnojević” oraz ustanowiły zasady wyboru rady biblioteki, dyrektora, sposobów finansowania itd.[2]
Budynki
[edytuj | edytuj kod]Biblioteka narodowa mieści się w dwóch zabytkowych rezydencjach z 1910 roku, które powstały jako ambasady włoska i francuska w Królestwie Czarnogóry. Projekt dawnej ambasady włoskiej przygotował włoski architekt Corradini. Budynek, utrzymany w stylu klasycystycznym, był wykorzystywany przez ambasadę do 1915 roku. W 1964 roku został przejęty przez bibliotekę. Znalazła się tu administracja biblioteki, dział gromadzenia i opracowania zbiorów, Narodowa Agencja ISBN, ISSN, dział ewidencji oraz bibliograficzny, sale wystaw i czytelnie[3]. W 1981 roku na terenie byłej ambasady włoskiej zbudowano centralny magazyn książek o powierzchni 4500 m². Ma on siedem kondygnacji[1].
Dawną ambasadę francuską zaprojektował znany francuski architekt – Paul Gaudet. Kierownikiem jego budowy był inny francuski architekt – Auguste Perret. Fasada została wykończona płytkami ceramicznymi o różnych kształtach, a przy budowie został po raz pierwszy na Bałkanach zastosowany żelbeton. Ambasada korzystała z budynku do 1915 roku, podczas II wojny światowej mieściła się w nim dyrekcja policji, a w 1949 został przekazany Bibliotece Narodowej. W budynku znajduje się dział muzealny, zbiór starych i rzadkich książek, pracownia konserwacji i dział francuski[3].
Zbiory
[edytuj | edytuj kod]Biblioteka udostępnia zbiory prezencyjnie, wyłączne w czytelniach[4]. Posiada w sumie około 2 000 000 (dwa miliony) woluminów książek, gazet, czasopism, rękopisów, map geograficznych i historiograficznych, atlasów, nut, pocztówek i fotografii, albumów, katalogów, materiałów audio i wideo oraz innych materiałów bibliotecznych[5]. Z księgozbioru zostały wydzielone zbiory specjalne i muzealne.
Biblioteka cyfrowa
[edytuj | edytuj kod]W 2008 roku, po przyjęciu przez rząd Czarnogóry programu digitalizacji zbiorów, powstało Centrum Mikrofilmów i Cyfryzacji Biblioteki Narodowej. Centrum zdigitalizowało większość udostępnionych zbiorów[6]. W 2016 roku zostały one opublikowane w Internecie[7].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b Nacionalna biblioteka Crne Gore – Đurđe Crnojević – Istorija [online], nb-cg.me [dostęp 2020-02-15].
- ↑ ODLUKAO ORGANIZOVANJU JAVNE USTANOVE NACIONALNA BIBLIOTEKA CRNE GORE ”ĐURĐE CRNOJEVIĆ” [online] [dostęp 2020-02-15].
- ↑ a b Nacionalna biblioteka Crne Gore – Đurđe Crnojević – Objekti [online], nb-cg.me [dostęp 2020-02-15].
- ↑ Knjiga neprihvatljiv poklon za biblioteke u Crnoj Gori [online], Radio Slobodna Evropa [dostęp 2020-02-15] (serb.-chorw.).
- ↑ Nacionalna biblioteka Crne Gore – Đurđe Crnojević – Osnovni fond [online], nb-cg.me [dostęp 2020-02-15].
- ↑ Digitalna biblioteka Crne Gore [online], dlib.me [dostęp 2020-02-15].
- ↑ Nacionalna biblioteka Crne Gore – Đurđe Crnojević – Digitalna biblioteka [online], nb-cg.me [dostęp 2020-02-15].