Bazyli I Macedończyk
| |
| Cesarz bizantyński | |
| Okres |
od 867 |
|---|---|
| Poprzednik | |
| Następca | |
| Dane biograficzne | |
| Dynastia | |
| Data urodzenia | |
| Data śmierci | |
| Moneta | |
 Solid Bazylego I | |
Bazyli I Macedończyk, Bazyli I Macedoński, Bazyli I Kefalas, Bazyli I Głowacz (ur. 811, zm. 29 sierpnia 886) – cesarz bizantyjski od 867, pierwszy cesarz z dynastii macedońskiej.
Urodził się w rodzinie chłopskiej osiadłej w Macedonii. Wysuwano hipotezy, że mógł być słowiańskiego (w tym czasie miała miejsce kolonizacja słowiańska w Macedonii) lub omiańskiego pochodzenia.
Uprowadzony do niewoli bułgarskiej w czasie wojny bizantyjsko-bułgarskiej w latach 811-813. Do kraju powrócił w nieznanych okolicznościach.
Zyskał na znaczeniu na dworze cesarskim po wstąpieniu na służbę Teofilizesa, krewnego Bardasa, wuja cesarza. Bazyli stał się zamożny dzięki bogatej wdowie Danielis, która przyjęła go do domu i podarowała mu majątek ziemski. Zwrócił na siebie uwagę cesarza Michała III Metystesa jako poskramiacz koni i zapaśnik. Karierę rozpoczął od stanowiska koniuszego na dworze cesarskim (855). Stał się też ochroniarzem cesarza. Na polecenie cesarza Bazyli poślubił jego ulubioną kochankę. Usuwając politycznych przeciwników, w tym faktycznie rządzącego państwem cesarskiego wuja Bardasa, został współcesarzem w 866 roku. Rok później wraz z ojcem zamordował cesarza Michała III Metystesa i w 867 roku został jedynowładcą. Podczas jego panowania kontynuowany[1] był okres rozkwitu Cesarstwa, nazywany renesansem macedońskim, zapoczątkowany jednak w czasie rządów Bardasa i nominalnie Michała III, ostatniego władcy poprzedniej dynastii.
Odbudował autorytet Bizancjum na Bałkanach, jego flota uwolniła Dubrownik od oblężenia arabskiego (867/868). Bułgaria ostatecznie uznała kościelne zwierzchnictwo Bizancjum (870). Bazylemu udało się również załagodzić spory z papieżem wynikające z tzw. schizmy Focjusza. W 878 zdobył ostatnią fortecę paulicjan – Tefrike we wschodniej Anatolii, jednak nie doprowadziło to do całkowitego upadku herezji[2].
Prowadził zwycięskie kampanie na wschodzie, korzystając z osłabienia będącego w kryzysie kalifatu Abbasydów, które doprowadziły do opanowania dróg wypadowych w górach Taurusu i Antytaurusu oraz umocnienia się w dolinie Eufratu. Poważne sukcesy w walce z Arabami udało się Bazylemu odnieść również i na zachodzie. Przy pomocy floty weneckiej oczyścił Adriatyk z korsarzy saraceńskich, wreszcie odzyskał Bari w 876 roku i Tarent w południowych Włoszech, umacniając w ten sposób pozycję Cesarstwa w tym regionie. Nie powiodło mu się jedynie na Sycylii, gdzie nie zdołał powstrzymać upadku Syrakuz (878).
Za jego panowania nastąpiła reorganizacja administracji i skarbu państwa. Zapoczątkował ponowną (po Corpus Iuris Civilis) kodyfikację prawa bizantyjskiego, wydając dwa dzieła Procheiron i Epanagogę[3]. Bazyli zasłynął również jako mecenas artystyczny.
Rodzina
[edytuj | edytuj kod]Z pierwszą żoną Marią, Bazyli miał kilkoro dzieci, w tym:
- Symbatiosa, współcesarza w latach 869-879 jako Konstantyn,
- Anastazję, żonę generała Krzysztofa.
Z drugą żoną Eudokią Ingeriną (kochanką poprzedniego cesarza), Bazyli miał trzech synów (niektórzy historycy przypisują ojcostwo Leona VI poprzedniemu cesarzowi):
- Leona VI, kolejnego cesarza,
- Stefana I, patriarchę Konstantynopola,
- Aleksandra, cesarza od 912.
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Praca zbiorowa pod redakcją naukową Macieja Salamona: Wielka Historia Świata Tom 4 Kształtowanie średniowiecza. T. 4. Oficyna Wydawnicza Fogra, 2005, s. 461. ISBN 83-85719-85-7.
- ↑ Barber M. Katarzy, Warszawa 2005, s. 19
- ↑ Cesarz określał swe zamiary jako oczyszczenie dawnych praw (ανάκάθαρσις των παλαιων νομων). Cel ten zrealizował jego syn Leon VI Filozof wydając Opus Basilicon.
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Kappesowa H., Bazyli I Macedoński, (w:) Słownik starożytności słowiańskich, t. 1, 1961, s. 97-98
- Georg Ostrogorski, Dzieje Bizancjum, Warszawa, Państwowe Wydawnictwo Naukowe 1967.
- Krawczuk A., Poczet cesarzy bizantyjskich, Warszawa 1996, s. 254-255
