Attalos III

Attalos III

król Pergamonu
Okres	od 139 p.n.e. do 133 p.n.e.
Dane biograficzne
Dynastia	Attalidzi
Data urodzenia	170 lub 171 p.n.e.
Data śmierci	133 p.n.e.
Ojciec	Eumenes II
Matka	Stratonika z Kapadocji
Żona	Berenika (?)

Attalos III Filometor Euergetes (stgr. Ἄτταλος Γ΄ Φιλομήτωρ Εὐεργέτης, ur. 170 lub 171 p.n.e., zm. 133 p.n.e.) – król (basileus) Pergamonu w latach 139 – 133 p.n.e., ostatni władca z dynastii Attalidów, syn Eumenesa II.

Rodzina

Był synem Eumenesa II i Stratonike, choć niektóre źródła podają, że był synem z nieprawego łoża, adoptowanym tylko przez bezdzietną Stratonike. Po śmierci Eumenesa II został adoptowany przez swojego stryja Attalosa II, który objął tron i poślubił jego (przybraną?) matkę. Żona Attalosa miała na imię prawdopodobnie Berenika i była matką jedynego dziecka Attalosa, córki. Jego przyrodnim bratem był Aristonikos.

Rządy

Attalos objął rządy po śmierci stryja. Nowy władca był niezrównoważony psychicznie, okazał się też człowiekiem próżnym i okrutnym. Skazał na śmierć wielu wybitnych ludzi i skonfiskował ich majątki, a potem pędził życie w odosobnieniu. Żyjąc jak samotnik, w cichym i opustoszałym pałacu, poświęcił się pracy naukowej. Uprawiał zioła lecznicze i trujące oraz sporządzał z nich wyciągi (ponoć badał ich skuteczność na skazanych na śmierć przestępcach). Interesował się również życiem zwierząt, w tym owadów. Czas wolny od badań naukowych spędzał modelując w wosku i odlewając lub wykuwając brązowe rzeźby. Właśnie w trakcie sporządzania pomnika matki doznał silnego porażenia słonecznego i zmarł po siedmiu dniach choroby.

Testament

Pozostawił zaskakujący testament, na mocy którego przekazywał cały swój majątek i królestwo Rzymowi, a zależne miasta greckie z Pergamonem na czele obdarzył wolnością. Do dziś brak odpowiedzi na pytanie, co skłoniło króla do tak niezwykłej decyzji. Wskazuje się na trzy ewentualne motywy:

1. niechęć do Aristonikosa, drugiego syna Eumenesa II, z nieprawego łoża; Attalos III nie miał męskiego potomka, więc naturalnym pretendentem do władzy był właśnie Aristonikos;
2. lęk przed wybuchem rewolty społecznej w królestwie (tylko Rzymianie byliby w stanie zabezpieczyć kraj przed narastającym buntem niewolników i biedoty);
3. świadomość faktycznej zależności od Rzymu i pragnienie uchronienia poddanych od nieuniknionej wojny z ekspansywnym protektorem.

Bibliografia

• publikacje:
  • Iwaszkiewicz P., Łoś W., Stępień M., Władcy i wodzowie starożytności. Słownik, WSiP, Warszawa 1998, s. 70, ISBN 83-02-06971-X
  • Jaczynowska M., Historia starożytnego Rzymu, PWN, Warszawa 1983, s. 153, ISBN 83-01-00268-9
  • Praca zbiorowa pod redakcją Aleksandra Krawczuka, Wielka Historia Świata Tom 3 Świat okresu cywilizacji klasycznych, Oficyna Wydawnicza FOGRA, Warszawa 2005, s. 281-282, ISBN 83-85719-84-9

Linki zewnętrzne

• • Attalos III i inni władcy hellenistyczni (ang.)
  • Miasto słońca. O odwiecznym marzeniu i pierwszej rewolucji. nowyobywatel.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-07-19)].