Amerykańsko-polskie związki literackie

Amerykańsko-polskie związki literackie zaczęły tworzyć się od początku powstawania Stanów Zjednoczonych. Początkowo zainteresowanie Polaków wzbudzały idee wolnościowe zawarte w literaturze amerykańskiej, później zaś jej zróżnicowanie i różnorodność.

Historia

Benjamin Franklin był pierwszym amerykańskim autorem, którego dzieła przetłumaczono na język polski. Na początku XIX wieku zaczęto wydawać w Polsce Jamesa Fenimore'a Coopera i Washingtona Irvinga. W 1852 pojawiła się powieść Chata wuja Toma Harriet Beecher Stowe, która szybko stała się bestsellerem. Dużą popularność zyskała powieść Edwarda Bellamy'ego pt. Z przeszłości 2000-1887 z 1889 roku, zaś szkice literackie Ralpha Waldo Emersona ukazywały się w "Gazecie Polskiej". Konstanty Gaszyński i Adam Asnyk tłumaczyli amerykańską poezję, w tym przede wszystkim twórczość Henry'ego Wadswortha Longfellow.

Przed I wojną światową pojawiły się pierwsze tłumaczenia twórczości Jacka Londona. W latach dwudziestolecia międzywojennego wydano wiele amerykańskich książek beletrystycznych, mało zaś tomików poezji. Wydawano m.in. powieści Johna Dos Passosa i Ernesta Hemingwaya. Najważniejszym rzecznikiem związków polsko-amerykańskich był prof. Stanisław Helsztyński.

W 1942 roku założono w Nowym Jorku Instytut Polski (The Polish Institute of Arts and Sciences in America).

Motywy amerykańskie w niektórych polskich utworach literackich

Krótka wiadomość o życiu i sprawach generała Washington – Julian Ursyn Niemcewicz (1803)
Listy z podróży do Ameryki – Henryk Sienkiewicz
Dzieje grzechu – Stefan Żeromski
Manifest powszechnej miłości. Walt Whitman – Julian Tuwim
Niepokoje amerykański – Jan Strzelecki (1962)
Moja prywatna Ameryka – Kazimierz Wierzyński (1966)

Bibliografia

Marek Gołębiowski: Dzieje kultury Stanów Zjednoczonych, Wydawnictwo Naukowe PWN 2007
Tymon Terlecki: Literatura polska na obczyźnie 1940-1960, Londyn 1964-1965 (2 tomy)
Marion Moore Coleman: Polish Literature in English Transation

Zobacz też