Almandyn
 Granaty almandynowe | |
| Właściwości chemiczne i fizyczne | |
| Skład chemiczny |
krzemian żelaza i glinu |
|---|---|
| Twardość w skali Mohsa |
7–7,5 |
| Przełam |
muszlowy |
| Łupliwość |
nie wykazuje |
| Układ krystalograficzny |
regularny |
| Gęstość |
3,95-4,30 g/cm³ |
| Właściwości optyczne | |
| Barwa |
intensywnie czerwony (karbunkuł), fioletowoczerwony, brązowoczarny |
| Rysa |
biała |
| Połysk |
szklisty |
| Inne |
Dyspersja - 0,027 |
Almandyn – minerał z grupy granatu[1], z gromady krzemianów. Należy do grupy minerałów pospolitych, szeroko rozpowszechnionych.
Nazwa pochodzi od Alabanda, dawnej nazwy miejscowości położonej w Azji Mniejszej, gdzie szlifowano najpiękniejsze okazy tych kamieni[1].
Właściwości
[edytuj | edytuj kod]- Inkluzja - stanowią ją różne minerały, szczególnie:
- kryształy cyrkonu, dające efekt aureoli dzięki obecności pierwiastków radioaktywnych;
- igły rutylu;
- kryształy hornblendy;
- igły augitu i hornblendy układające się równolegle do krawędzi ścian kryształu;
- apatyt, ilmenit, spinel, monacyt, biotyt i kwarc, a także włókniste inkluzje piroksenu i amfiboli dające efekt migotania, a w oszlifowanych kaboszonach czteroramienną gwiazdę.
Tworzy dobrze wykształcone, izometryczne kryształy o pokroju dwunastościanu rombowego. Zazwyczaj występuje jako minerał wrosły. Jest kruchy, przezroczysty, tworzy kryształy mieszane z piropem – zwane rodolitem. Niektóre kryształy wykazują asteryzm w postaci czteroramiennej gwiazdy.
Występowanie
[edytuj | edytuj kod]Stanowi składnik skał powstałych wskutek metamorfizmu regionalnego (łupki mikowe, paragnejsy). Buduje eklogity. Występuje w strefach kontaktowych intruzji granitowych zwłaszcza w hornfelsach. Spotykany w ryolitach, dacytach, andezytach.
Miejsca występowania:
- najpiękniejsze okazy znajduje się w Indiach (Dżajpur, Radżasthan, Hajdarabat) - materiał jubilerski dający efekt asteryzmu;
- Cejlonie - kryształy o znacznych rozmiarach i pięknej barwie;
- Brazylia - Minas Gerais, Bahia;
- USA - Idaho, wyspa Wrangla, Alaska;
- Australia.
W Polsce – w gnejsach k. Strzelina; w amfibolach i pegmatytach Gór Sowich.
Zastosowanie
[edytuj | edytuj kod]- jako materiał ścierny (papier, płótno ścierne);
- do wytwarzania narzędzi skrawających, szlifierskich, wierteł;
- ma znaczenie naukowe – wskaźnik metamorfizmu;
- poszukiwany przez kolekcjonerów;
- szeroko stosowany w jubilerstwie do wyrobu biżuterii i ozdób - najbardziej poszukiwane są kamienie wykazujące efekt asteryzmu (gwiazdy).
Zobacz też
[edytuj | edytuj kod]Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b Almandyn, [w:] Bania Zbigniew, Jędryczko Małgorzata, Sztuka świata. T. 17, Słownik terminów : A -K, Warszawa: Wydawnictwo Arkady, 2013, s. 23, ISBN 978-83-213-4726-4, OCLC 829853214 [dostęp 2021-01-26].
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Kazimierz Maślankiewicz: Kamienie szlachetne. Wyd. 3 popr. i uzup. Warszawa: Wydawnictwo Geologiczne, 1982.
- Michał Sachanbiński: Vademecum zbieracza kamieni szlachetnych i ozdobnych. Warszawa: Wydawnictwo Geologiczne, 1984. ISBN 83-220-0199-1.