Adam Szczerbowski

Adam Szczerbowski
as, A.S., H.Sz., H. Szczerbiec
Data i miejsce urodzenia	13 września 1894 ; Jarosław
Data i miejsce śmierci	23 września 1956 ; Łódź
Narodowość	polska
Język	polski
Alma Mater	Uniwersytet Lwowski
Dziedzina sztuki	poezja, krytyka literacka
	Ważne dzieła
	Współczesna poezja polska (1915–1935); Ul; Kwiat na mogile; Krople rosy; Ogród zamknięty;
	Odznaczenia

Adam Szczerbowski, ps.: as, A.S., H.Sz., H. Szczerbiec (ur. 13 września 1894 w Jarosławiu, zm. 23 września 1956 w Łodzi) – polski poeta, pedagog, krytyk literacki, tłumacz.

Życiorys

Był synem Antoniego Szczerbowskiego i Rozalii z Hoffmanów^[1]. Ukończył w 1913 r. gimnazjum i w 1921 r. Wydział Humanistyczny Uniwersytetu Jana Kazimierza we Lwowie, zdając jednocześnie egzamin na nauczyciela szkół średnich.

I wojna światowa

W latach 1914–1918 był w Legionach Polskich, następnie – po przejściu jego Korpusu na rosyjską stronę frontu w bitwie pod Rarańczą – został internowany, po czym wcielony do wojska austriackiego. Walczył na froncie włoskim, wrócił do Lwowa w 1919 r. Zgłosił się ochotniczo do wojska polskiego w 1920 r.

Dwudziestolecie międzywojenne

Od 1921 r. był nauczycielem języka polskiego i historii w gimnazjach w Hrubieszowie, gdzie poznał Bolesława Leśmiana, który prowadził wtedy kancelarię notarialną w tym mieście. Od 1928 r. uczył j. polskiego w gimnazjum w Puławach. W 1932 r. przeniósł się do Zamościa, gdzie został dyrektorem Państwowego Gimnazjum Męskiego im. Jana Zamoyskiego^[2]. Uczył j. polskiego w tym gimnazjum i jednocześnie w prywatnym gimnazjum żeńskim oraz Seminarium Nauczycielskim.

Redagował (lub współredagował) wiele pism, w tym np. „Przegląd Hrubieszowski” (w 1926 r. był jego redaktorem naczelnym), „Tekę Zamojską” (1938–1939). Publikował w czasopismach: Maski, Ruch Literacki, Nowa Książka, Polonista.

Był zadeklarowanym piłsudczykiem. W Zamościu był wiceprezesem koła Obozu Zjednoczenia Narodowego i przewodniczącym komisji rewizyjnej oddziału Związku Legionistów Polskich.

II wojna światowa i po wojnie

Szczerbowski opuścił Zamość w 1939 r. i zamieszkał z rodziną w Warszawie, gdzie uczestniczył m.in. w tajnym nauczaniu. Walczył w powstaniu warszawskim, po jego upadku został osadzony w obozach przejściowych w Pruszkowie i Miechowie.

Po wojnie osiedlił się w Łodzi, gdzie do 1953 r. był dyrektorem gimnazjum, a później nauczycielem j. polskiego w VI Liceum Ogólnokształcącym.

Życie prywatne

Ożenił się (ok. 1922 r.) z Janiną Klimowicz (zm. 1968) i miał z nią syna, zmarłego w obozie niemieckim po upadku powstania warszawskiego^[3]. Został pochowany 26 września na cmentarzu komunalnym Doły w Łodzi (kwatera XXXIV-20-5)^[4].

Twórczość

Złote czasy (1919) – wiersze
Dziwy sanitariusza Opałka (1921) – opowiadania
Ul (1924) – pierwszy tomik poetycki
Ozimina i Wesele (1924) – artykuły literackie
Grody Czerwieńskie w Ziemi Nadburzańskiej (1925) – szkic historyczny
Miejsce urodzenia i metryka chrztu Bolesława Prusa (1926) – przyczynek biograficzny
Kwiat na mogile (1928) – drugi tomik poetycki
Pamiętnik II Ogólnopolskiego Zjazdu Polonistów w Krakowie (1930) – sprawozdanie ze zjazdu
My znamy was i kochamy (1931) – artykuł o roli pisarzy w nauczaniu literatury
Szkoła – pisarz – nauczyciel (1931) – rozprawa o tej samej tematyce
Jana Kasprowicza „Pieśń o Waligórze”, O akcji i kompozycji poematu, Zapomniany utwór Jana Kasprowicza (1931) – artykuły poświęcone Janowi Kasprowiczowi
recenzja książki „Polskość Nietzschego i jego filozofia” Bernarda Szarlitta (1931)
tłumaczenie dzieła „Pieśni duchowne” Novalisa (1933)
W sprawie „wyboru poezyj” Jana Kasprowicza w klasie ósmej (1933)
Brzegiem szału w niepojętość zieloności (1934) – o poezji Leśmiana
O „Łące” Bolesława Leśmiana (1934)
Krople rosy (1934) – trzeci tomik wierszy
Antologia: Współczesna poezja polska (1915–1935) (1936)
Ogród zamknięty (1937) – tomik wierszy metafizycznych
Wśród młodych poetów regionu lubelskiego (1938) – rozprawa poświęcona poezji Ciesielczuka
Bolesław Leśmian (1938) – zbiór artykułów
Wybór poezji Kasprowicza (1945) – opracowanie i przedmowa
Rozszumiały się wierzby... (1946) – sztuka napisana wspólnie z Piotrem Greniukiem.

Ordery i odznaczenia

Krzyż Niepodległości (25 stycznia 1933)^[5]
Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski
Złoty Krzyż Zasługi (11 listopada 1934)^[6]
Brązowy Krzyż Zasługi
Srebrny Wawrzyn Akademicki (7 listopada 1936)^[7]

Przypisy

↑ Stanisław Łoza Łoza: Czy wiesz kto to jest?. Warszawa: Wydawnictwo Głównej Księgarni Wojskowej, 1938, s. 717. [dostęp 2020-06-05].
↑ Dyrektorzy I Liceum Ogólnokształcącego im. Jana Zamoyskiego w Zamościu. [dostęp 2011-09-18]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-01-05)].
↑ Polski Słownik Biograficzny. T. 47. 2011, s. 408–410. ISBN 978-83-88909-88-7.
↑ Cmentarz - strona główna [online], cmentarzekomunalne.lodz.systkom.pl [dostęp 2020-06-05] .
↑ M.P. z 1933 r. nr 24, poz. 33 „za pracę w dziele odzyskania niepodległości”.
↑ M.P. z 1934 r. nr 259, poz. 338 „za zasługi na polu pracy oświatowej, wychowawczej i społecznej”.
↑ M.P. z 1936 r. nr 261, poz. 461 „za szerzenie zamiłowania do literatury polskiej”.

Linki zewnętrzne

Eliza Leszczyńska-Pieniak: „Świat jest stworzony po to, by cudem był poecie…” – rzecz o przyjaźni Bolesława Leśmiana z Adamem Szczerbowskim

[1] Stanisław Łoza Łoza: Czy wiesz kto to jest?. Warszawa: Wydawnictwo Głównej Księgarni Wojskowej, 1938, s. 717. [dostęp 2020-06-05].

[2] Dyrektorzy I Liceum Ogólnokształcącego im. Jana Zamoyskiego w Zamościu. [dostęp 2011-09-18]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-01-05)].

[PSB-3] Polski Słownik Biograficzny. T. 47. 2011, s. 408–410. ISBN 978-83-88909-88-7.

[4] Cmentarz - strona główna [online], cmentarzekomunalne.lodz.systkom.pl [dostęp 2020-06-05] .

[5] M.P. z 1933 r. nr 24, poz. 33 „za pracę w dziele odzyskania niepodległości”.

[6] M.P. z 1934 r. nr 259, poz. 338 „za zasługi na polu pracy oświatowej, wychowawczej i społecznej”.

[7] M.P. z 1936 r. nr 261, poz. 461 „za szerzenie zamiłowania do literatury polskiej”.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]