A.S. Byatt
Imię i nazwisko |
Antonia Susan Byatt |
---|---|
Data i miejsce urodzenia |
24 sierpnia 1936 |
Data i miejsce śmierci |
16 listopada 2023 |
Narodowość |
brytyjska |
Dziedzina sztuki |
literatura |
Ważne dzieła | |
Obsesja | |
Odznaczenia | |
Nagrody | |
Nagroda Bookera | |
Strona internetowa |
A.S. Byatt, właśc. Antonia Susan Byatt (ur. 24 sierpnia 1936 w Sheffield, zm. 16 listopada 2023 w Londynie[1]) – brytyjska pisarka postmodernistyczna i krytyk literacki, laureatka Nagrody Bookera.
Życiorys
[edytuj | edytuj kod]Urodziła się 24 sierpnia 1936 w Sheffield jako Antonia Susan Drabble. Jej ojciec był prawnikiem, siostra Margaret Drabble pisarką. Uczyła się w Mount School w Yorku, studiowała na Newnham College Uniwersytetu w Cambridge, Bryn Mawr College oraz Somerville College w Oksfordzie[2][3][4]. W latach 1972–83 wykładała brytyjską i amerykańską literaturę na University College London, po czym w pełni poświęciła się pisaniu[4].
Z początku była postrzegana przede wszystkim jako krytyk literacki, choć już w 1964 zadebiutowała powieścią Cień Słońca, po czym opublikowała The Game (1967). Jej trzecia powieść, Panna w ogrodzie (1978), osadzona w 1953 (roku koronacji Elżbiety II) i erudycyjnie nawiązująca do takich postaci, jak Spenser, Raleigh czy Shakespeare, przyniosła autorce rozgłos. Wątki z książki autorka kontynuowała w Still Life (1985), Babel Tower (1996) i A Whistling Woman (2002), tworząc tetralogię. W 1990 ukazała się Obsesja: postmodernistyczna powieść o dwudziestowiecznych wykładowcach akademickich, którzy odkrywają i badają związek dwóch poetów wiktoriańskich. Książka bogato opisuje wiktoriańskie społeczeństwo i jego przekonania, zawiera także przekonujące pastisze dziewiętnastowiecznej literatury. Obsesja zyskała szerokie grono czytelników, została wyróżniona nagrodą Bookera i zekranizowana w 2002 roku pod tytułem Opętanie. Kolejna książka, Anioły i owady (1992), na którą składają się dwie nowele (Morpho Eugenia i The Conjugal Angel) dotyczące połowy XIX wieku, została zekranizowana w 1996. Powieść The Children’s Book (2009), opowiadająca o rodzinie autorki książek dla dzieci wzorowanej na Edith Nesbit, została nominowana do Nagrody Bookera oraz zdobyła James Tait Black Memorial Prize. Byatt tworzy także opowiadania; jej zbiór Opowiadania z Matisse'em w tle (1993) nawiązuje do trzech obrazów Matisse'a[2][3][4].
Regularnie pisze dla prasy, w tym do „Times Literary Supplement”, „The Independent” i „The Sunday Times”. Została odznaczona tytułem Komandora Orderu Imperium Brytyjskiego (1990), a później tytułem Damy Komandor orderu (1999)[3][4].
Dzieła
[edytuj | edytuj kod]Powieści
[edytuj | edytuj kod]- 1964: Shadow of a Sun – pol.: Cień słońca. Magdalena Gawlik-Małkowska (tłum.). Warszawa: Prószyński i S-ka, 2002. ISBN 83-7337-247-4.
- 1967: The Game
- 1978: The Virgin in the Garden – pol.: Panna w ogrodzie. Joanna Stankiewicz-Prądzyńska (tłum.). Warszawa: Prószyński i S-ka, 2003. ISBN 83-7337-522-8.
- 1985: Still Life
- 1990: Possession – pol.: Opętanie. Barbara Kopeć-Umiastowska (tłum.). Warszawa: Prószyński i S-ka, 1998. ISBN 83-7180-248-X.
- 1992: Angels and Insects – pol.: Anioły i owady. Urszula Grabowska (tłum.). Warszawa: Prószyński i S-ka, 2000. ISBN 83-7255-539-7.
- 1996: Babel Tower
- 2000: The Biographer's Tale
- 2002: A Whistling Woman
- 2009: The Children’s Book
- 2011: Ragnarok: The End of the Gods
Zbiory opowiadań
[edytuj | edytuj kod]- 1987: Sugar and Other Stories
- 1993: The Matisse Stories – pol.: Opowiadania z Matisse'em w tle. Barbara Kopeć-Umiastowska (tłum.). Warszawa: Prószyński i S-ka, 1999. ISBN 83-7180-493-8.
- 1994: The Djinn in the Nightingale's Eye
- 1998: Elementals: Stories of Fire and Ice
- 2003: Little Black Book of Stories
- 2008: The New Uncanny: Tales of Unease (opowiadanie w antologii)
Prace krytyczne, eseje
[edytuj | edytuj kod]- 1965: Degrees of Freedom: The Early Novels of Iris Murdoch
- 1970: Wordsworth and Coleridge in Their Time (redakcja)
- 1976: Iris Murdoch: A Critical Study (redakcja)
- 1989: Unruly Times: Wordsworth and Coleridge, Poetry and Life
- 1990: George Eliot: Selected Essays, Poems and Other Writings (redakcja)
- 1991: Passions of the Mind (zbiór esejów)
- 1995: Imagining Characters: Six Conversations about Women Writers
- 1995: New Writing Volume 4 (redakcja)
- 1997: New Writing Volume 6 (redakcja)
- 2001: Portraits in Fiction
Źródło[5][6][7][8][9][3][4][2].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ AS Byatt, author and critic, dies aged 87. theguardian.com. [dostęp 2023-11-17]. (ang.).
- ↑ a b c Drabble 2000 ↓, s. 156.
- ↑ a b c d A.S. Byatt, [w:] Encyclopædia Britannica [dostęp 2019-10-03] (ang.).
- ↑ a b c d e Dame A. S. Byatt - Literature [online], literature.britishcouncil.org [dostęp 2019-10-03] (ang.).
- ↑ Cień słońca [online], katalogi.bn.org.pl [dostęp 2019-10-03] .
- ↑ Panna w ogrodzie [online], katalogi.bn.org.pl [dostęp 2019-10-03] .
- ↑ Opętanie [online], katalogi.bn.org.pl [dostęp 2019-10-03] .
- ↑ Anioły i Owady [online], katalogi.bn.org.pl [dostęp 2019-10-03] .
- ↑ Opowiadania z Matisse'em w tle [online], katalogi.bn.org.pl [dostęp 2019-10-03] .
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Byatt, Dame A(ntonia) S(usan). W: The Oxford Companion to English Literature. Margaret Drabble (red.). Oksford: Oxford University Press, 2000. ISBN 0-19-866244-0. (ang.).
- ISNI: 0000000083677623, 0000000440353695
- VIAF: 29521863
- LCCN: n50032940
- GND: 118946382
- NDL: 00435009
- LIBRIS: 31fhb7hm1tffgwx
- BnF: 12027568j
- SUDOC: 028441125
- SBN: RAVV073777
- NLA: 36281631
- NKC: jn19990001279
- BNE: XX878941
- NTA: 068877153
- BIBSYS: 90160779
- CALIS: n2004519407
- CiNii: DA00359390
- Open Library: OL19066A
- PLWABN: 9810628874405606
- NUKAT: n98097499
- J9U: 987007303824005171
- PTBNP: 133070
- CANTIC: a10801133
- LNB: 000032720
- NSK: 000124385
- CONOR: 33802339
- ΕΒΕ: 75451
- BLBNB: 000623042
- KRNLK: KAC199604120
- LIH: LNB:Be3P;=BQ
- Absolwenci Newnham College (Cambridge)
- Absolwentki Bryn Mawr College
- Angielscy literaturoznawcy
- Angielscy prozaicy XX wieku
- Angielscy prozaicy XXI wieku
- Brytyjscy eseiści
- Brytyjscy krytycy literaccy
- Eseiści anglojęzyczni
- Eseiści XX wieku
- Eseiści XXI wieku
- Laureaci Nagrody Bookera
- Laureaci Nagrody Erazmusa
- Ludzie urodzeni w Sheffield
- Odznaczeni Orderem Imperium Brytyjskiego
- Prozaicy anglojęzyczni
- Urodzeni w 1936
- Zmarli w 2023