1 Praski Pułk Piechoty

1 Pułk Piechoty
	Historia
Państwo	Polska
Sformowanie	1943
Rozformowanie	1955
Nazwa wyróżniająca	Praski
	Tradycje
Nadanie sztandaru	17 stycznia 1947
Kontynuacja	1 Pułk Zmechanizowany; 1 Brygada Pancerna
	Dowódcy
Pierwszy	ppłk Władysław Kozino
	Organizacja
Numer	JW 2415
Dyslokacja	Legionowo
Rodzaj sił zbrojnych	wojska lądowe
Rodzaj wojsk	Piechota
Podległość	1 Warszawska Dywizja Piechoty

1 Praski Pułk Piechoty (1 pp) – oddział piechoty ludowego Wojska Polskiego.

Formowanie

Pułk sformowany został 14 maja 1943, w obozie sieleckim, w składzie 1 Dywizji Piechoty im. Tadeusza Kościuszki, w oparciu o etat Nr 04/501 radzieckiego pułku strzeleckiego gwardii.

Struktura organizacyjna (1944)

dowództwo i sztab
3 bataliony piechoty
kompanie: dwie fizylierów, przeciwpancerna, rusznic ppanc, łączności, sanitarna, transportowa
baterie: działek 45 mm, dział 76 mm, moździerzy 120 mm
plutony: zwiadu konnego, zwiadu pieszego, saperów, obrony pchem, żandarmerii

Razem:

żołnierzy 2915 (w tym oficerów – 276, podoficerów 872, szeregowców – 1765). Sprzęt:

162 rkm, 54 ckm, 66 rusznic ppanc, 12 armat ppanc 45 mm, 4 armaty 76 mm, 18 moździerzy 50 mm, 27 moździerzy 82 mm, 8 moździerzy 120 mm

Marsze i działania bojowe

Pułk przez cały okres wojny walczył w składzie 1 Dywizji Piechoty. W dniach 12–13 października 1943 bił się pod Lenino. Wszedł do walki w pierwszym rzucie na lewym skrzydle dywizji i nacierał w kierunku wsi Trygubowo. Na przełomie lipca i sierpnia 1944 pułk walczył o przyczółki na Wiśle pod Dęblinem. W dniach 10–15 września 1944 wyzwalał Pragę i toczył boje w rejonie Jabłonna – Legionowo. Wiosną 1945 walczył na Wale Pomorskim, pod Mirosławcem, nad Zalewem Szczecińskim, forsował Odrę i Starą Odrę, a w ostatnich dniach wojny uczestniczył w zdobyciu Berlina. W stolicy III Rzeszy współdziałał z 19 i 35 Brygadą Zmechanizowaną 1 Korpusu Zmechanizowanego gen. Kriwoszeina^[3] i nacierał między ulicami Bismarck Strasse, Schiller Strasse^[3], Goethe Strasse^[3] i Neue Kant Strasse w kierunku stadionu sportowego^[3] w Tiergarten^[4].

Pułk w okresie pokoju

Na przełomie maja i czerwca 1945 oddział dyslokowany został do Białegostoku. Później przeniesiono go do Warszawy, gdzie zajął koszary na Pradze przy ul. 11 Listopada.

W lipcu 1945 dwie kompanie ze składu pułku wzięły udział w tzw. „obławie augustowskiej”.

W październiku 1945 pułk otrzymał etat pokojowy nr 2/21 o stanie 1875 żołnierzy, a w lutym 1947 etat nr 2/31 o stanie 1586 żołnierzy. We wrześniu 1948 przeniesiono go na kolejny etat nr 2/82 o stanie osobowym 1683 żołnierzy. Rok później dokonano kolejnej reorganizacji przenosząc pułk na etat nr 2/95 nieznacznie zmniejszając ogólną liczbę żołnierzy. W marcu 1951 jednostkę przeformowano na etat nr 2/140 o stanie 1994 żołnierzy. Wysokie stany osobowe pułku (dwa razy większe niż w innych pułkach piechoty) wynikały z faktu, że był jednostką stołeczną zabezpieczającą szereg przedsięwzięć na terenie Warszawy.

We wrześniu 1955 jednostka przeformowana została w 1 Pułk Zmechanizowany i przeniesiona do Legionowa. W 1957 oddział ponownie przeniesiono do Warszawy, gdzie zajął koszary w Wesołej.

Żołnierze pułku

Z tym tematem związana jest kategoria: żołnierze 1 Praskiego Pułku Piechoty.

Dowódcy pułku

ppłk Władysław Kozino (1.06.1943 – 28.08.1943)
mjr/ppłk Franciszek Derks^[5] – (28.08. – 15.10.1943)
mjr Leonard Borkowicz (15.10.1943 – 17.10.1944)
ppłk Leon Skokowski (17.10. – 29.05.1944)
płk Bazyli Maksimczuk (29.05.1944 do końca wojny)
ppłk Marian Kisielewski (05.1945 – 11.1945)
ppłk Józef Bielecki (11.1945 – 06.1946)
ppłk Kazimierz Baranowski (06.1946 – 04.1947)
ppłk Narcyz Rudziński (04.1947 – 09.1947)
ppłk Wacław Zalewski (09.1947 – 04.1948)
ppłk Lucjan Baral (04.1948 – 10.1950)
płk Bazyli Maksimczuk (10.1950 – 08.1951)
mjr Mieczysław Mazur (08.1951 – 08.1952)
mjr Józef Dziadura (08.1952 – 10.1952)
mjr Michał Krzaczkowski (10.1952 – 02.1953)
mjr Władysław Łamasz (02.1953 – 11.1953)
ppłk Leon Lasowicz (11.1953 – 04.1954)
ppłk Julian Węgrzyn (04.1954 – 09.1955)

Szefowie sztabu

kpt Borys Masalski^[6]
mjr Zygmunt Wilkin^[7]

Odznaczeni Krzyżem Srebrnym Orderu Virtuti Militari^[8]

płk Bazyli Maksimczuk

mjr Jan Drobuszewicz

mjr Wacław Zwierzański

kpt. Piotr Bordziejewicz

kpt. Juliusz Hibner

kpt. Andrzej Iwanow

kpt. Zygmunt Stocki

kpt. Feliks Wojno

kpt. Władysław Wysocki

kpt. Majer Zysman

por. Franciszek Bąk

por. Jerzy Mandel

por. Szymon Roj

por. January Wiśniewski

por. Adolf Wysocki

ppor. Wacław Ciechociński

ppor. Michał Kochane

ppor. Stefan Maniewski

ppor. Roman Paziński

ppor. Józef Świątek

ppor. Henryk Tisłowiec

ppor. Bronisław Topolnicki

ppor. Józef Wasilewski

ppor. Tomasz Wysocki

chor. Jan Dragun

chor. Bernard Ferber

chor. Wiktor Gledryś

chor. Karol Leon Jamnicki

chor. Jan Maciążek

chor. Feliks Pieczarka

chor. Wacław Serkowski

chor. Arkadiusz Zabłudowski

sierż. Ludwik Lipowicz

plut. Władysław Pietraszczuk

kpr. Jan Koczuk

Upamiętnienie

Imię pułku noszą dwie ulice w Warszawie: ulica w dzielnicy Wesoła^[9], a także druga na Pradze-Południe^[10].

Uwagi

↑ Noszony m.in. na czapkach przez żołnierzy 1 Dywizji Piechoty im. Tadeusza Kościuszki.

Przypisy

↑ Rozkaz Naczelnego Dowództwa Wojska Polskiego Nr 0366 z 23 września 1944r
↑ Spis zespołów archiwalnych Archiwum Wojskowego w Toruniu
↑ ^a ^b ^c ^d Kaczmarek 1980 ↓, s. 109.
↑ Komornicki 1965 ↓, s. 167–168.
↑ Portal Poszukiwania.pl – Bitwa pod Lenino
↑ Rydłowski 1971 ↓, s. 369.
↑ Kaczmarek 1980 ↓, s. 148.
↑ Krajewski 1976 ↓, s. 565.
↑ Rada miasta stołecznegoR. Warszawy Rada miasta stołecznegoR., Uchwała nr XXXIX/1051/2012 Rady miasta stołecznego Warszawy z dnia 5 lipca 2012 w sprawie nazw niektórych ulic w Dzielnicy Wesoła m.st. Warszawy, „Dziennik Urzędowy Województwa Mazowieckiego” (5468), 19 lipca 2012 .
↑ Rada miasta stołecznegoR. Warszawy Rada miasta stołecznegoR., Uchwała nr XLI/1108/2012 Rady miasta stołecznego Warszawy z dnia 5 lipca 2012 z dnia 30 sierpnia 2012 w sprawie nazw niektórych ulic i skweru w Dzielnicy Praga-Południe m.st. Warszawy, „Dziennik Urzędowy Województwa Mazowieckiego” (6532), 25 września 2012 .

Bibliografia

Kazimierz Kaczmarek: Oni szturmowali Berlin. Warszawa: Książka i Wiedza, 1980.
Jerzy Kajetanowicz: Polskie wojska lądowe 1945-1960: skład bojowy, struktury organizacyjne i uzbrojenie. Toruń; Łysomice: Europejskie Centrum Edukacyjne, 2005. ISBN 83-88089-67-6.
Stanisław Komornicki: Wojsko Polskie: krótki informator historyczny o Wojsku Polskim w latach II wojny światowej, T. 1, Regularne jednostki ludowego Wojska Polskiego: formowanie, działania bojowe, organizacja, uzbrojenie, metryki jednostek piechoty. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1965.
Andrzej Krajewski: Pierwszy Praski. Z dziejów 1 Praskiego Pułku Piechoty. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1976.
Jerzy Rydłowski: Żołnierze lat wojny i okupacji. Warszawa: 1971.

[5] Noszony m.in. na czapkach przez żołnierzy 1 Dywizji Piechoty im. Tadeusza Kościuszki.

[1] Rozkaz Naczelnego Dowództwa Wojska Polskiego Nr 0366 z 23 września 1944r

[2] Spis zespołów archiwalnych Archiwum Wojskowego w Toruniu

[CITEREFKaczmarek1980109-3] Kaczmarek 1980 ↓, s. 109.

[CITEREFKomornicki1965167–168-4] Komornicki 1965 ↓, s. 167–168.

[6] Portal Poszukiwania.pl – Bitwa pod Lenino

[CITEREFRydłowski1971369-7] Rydłowski 1971 ↓, s. 369.

[CITEREFKaczmarek1980148-8] Kaczmarek 1980 ↓, s. 148.

[CITEREFKrajewski1976565-9] Krajewski 1976 ↓, s. 565.

[10] Rada miasta stołecznegoR. Warszawy Rada miasta stołecznegoR., Uchwała nr XXXIX/1051/2012 Rady miasta stołecznego Warszawy z dnia 5 lipca 2012 w sprawie nazw niektórych ulic w Dzielnicy Wesoła m.st. Warszawy, „Dziennik Urzędowy Województwa Mazowieckiego” (5468), 19 lipca 2012 .

[11] Rada miasta stołecznegoR. Warszawy Rada miasta stołecznegoR., Uchwała nr XLI/1108/2012 Rady miasta stołecznego Warszawy z dnia 5 lipca 2012 z dnia 30 sierpnia 2012 w sprawie nazw niektórych ulic i skweru w Dzielnicy Praga-Południe m.st. Warszawy, „Dziennik Urzędowy Województwa Mazowieckiego” (6532), 25 września 2012 .

[1]

[2]

[3]

[4]

[a]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

Korpusy	1 Korpus Piechoty 2 Korpus Piechoty 1 Korpus Armijny 2 Korpus Armijny
Dywizje (DP)	1 2 3 4 5 6 7 8 9 10
Brygady	1 Brygada Piechoty Zmotoryzowanej 1 Brygada Zaporowa 2 Brygada Zaporowa
Pułki (pp)	1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 25 26 27 28 29 30 32 33 34 35 36 37
Bataliony	1 Samodzielny Batalion Kobiecy im. Emilii Plater
Broń strzelecka	Rewolwer Nagant Pistolet TT pm PPSz pm PPS kb Mosin ckm Maxim rkm DP

Rodowód	Związek Patriotów Polskich PSZ w ZSRR (1943–1944) Armia Ludowa
Instytucje centralne	Naczelne Dowództwo (1944) Sztab Główny ND Główny Sztab Formowania Szefostwo Mobilizacji i Uzupełnień Główny Zarząd Polityczno-Wychowawczy Główne Kwatermistrzostwo
Formacje	1 AWP 2 AWP piechota na froncie wsch. broń pancerna na froncie wsch. artyleria na froncie wsch. Wojska Ochrony Pogranicza Wojskowa Służba Wewnętrzna
Struktura organizacyjna	OdB 1 Korpusu PSZ w ZSRR OdB WP w 1949 OdB WP w okresie stalinizmu OdB WP na przełomie lat 50/60 XX w. WP w latach 80.
Działania wojsk	bitwa pod Lenino przyczółki pod Dęblinem i Puławami przyczółek warecko-magnuszewski przyczółki warszawskie Praga Warszawa przełamanie Wału Pomorskiego operacja pomorska bitwa o Kołobrzeg forsowanie Nysy operacja łużycka forsowanie Odry operacja berlińska GO Rzeszów akcja „Wisła” GO Wisła Poznański Czerwiec Operacja „Dunaj” Grudzień 1970 wzgórza Golan stan wojenny w Polsce
Stalinizm w wojsku	Główny Zarząd Informacji obława augustowska walka z partyzantką niepodległościową i antykomunistyczną proces Tatar-Utnik-Nowicki proces generałów Uroczysko Baran Wojskowy Korpus Górniczy Kwatera na Łączce
Szkolnictwo wojskowe	ASG WAP WAT WAM WSOWOP WSOWZ SOR TOSWLot COS WSW