1Ł219 Zoopark-1

1Ł219 Zoopark-1
	Dane podstawowe
Producent	ФГУП НИИ «Стрела»
Przeznaczenie	radar artyleryjski
	Historia
Data konstrukcji	1984
Lata produkcji	1992
	Dane techniczne
Rodzaj anteny	reflektor
Moc	50 kW
Apertura pionowa	40°
Apertura pozioma	60°
Pasmo	6–8 GHz
Liczba elementów aktywnych	1
Platforma	MT-LBu
	Użytkownicy
	Rosja

1Ł219 Zoopark-1 (ros. indeks GRAU 1Л219 «Зоопарк-1») – rosyjski radarowy system rozpoznania i kierowania ogniem (radar kontrbateryjny). Przeznaczony do rozpoznania stanowisk broni ogniowej wroga np. (MLRS, stanowisk artylerii i moździerzy, taktycznych wyrzutni rakiet, systemów obrony powietrznej). Obliczania trajektorii pocisków i miejsca ich upadku, kontroli prowadzenia ognia z broni własnej, śledzenia przestrzeni powietrznej i sterowania bezzałogowymi statkami powietrznymi, znajdujący się na wyposażeniu Sił Zbrojnych Federacji Rosyjskiej.

Zoopark-1N. a stanowisku kontroli i dowodzenia

Historia

Współczesne pole walki wymaga błyskawicznego reagowania na pojawiające się zagrożenia. Doświadczenia z I i II wojny światowej wykazały, że największe straty walczące strony ponoszą od ognia artyleryjskiego. Wykrycie nadlatujących pocisków, lokalizacja baterii przeciwnika i ich niszczenie stało się priorytetem. Armia Radziecka w 1948 r. przyjęła na wyposażenie pierwszy system radarowy ARSOM-1 Mołnija umożliwiający wykrywanie nadlatujących pocisków. W kolejnych latach pojawiły się systemy znacznie przewyższające jego możliwości^[1].

W 1980 r. Naukowo-Doświadczalny Instytut Strieła (ros. ФГУП НИИ «Стрела») w Tule rozpoczął prace nad nowym radarem, w którego konstrukcji wykorzystano ścianową antenę z siecią przekaźników o polaryzacji fazowej. Pierwotnie zakładano, że będzie to modyfikacja wcześniejszej konstrukcji, czyli ARK-1 1RŁ239 Ryś (ros. АРК-1 1РЛ239 «Рысь»). Rozwój radarowego systemu rozpoznania artyleryjskiego został zatwierdzony decyzją Rady Ministrów ZSRR z 5 lipca 1981 r.^[2] Pracami kierował Wiaczesław Iwanowicz Simaczow^[3]. W trakcie prac uwzględniano rosnące potrzeby współczesnego pola walki oraz pojawiające się nowe rozwiązania technologiczne^[4]. Projekt systemu został wykonany i przekazany do oceny państwowej komisji w 1983 r., projekt techniczny był gotowy jesienią 1984 r. Do 1986 r. powstała dokumentacja projektowa. Testy prototypów kompleksu rozpoczęto dopiero w październiku 1988 r. 1Ł219 Zoopark-1 został poddany testom państwowym w marcu 1990 r. Odbyły się one jednocześnie na poligonach Okręgów Wojskowych Moskwa i Ural. To spowodowało, że nowa konstrukcja została przyjęta na uzbrojenie w 1992 r., a publiczna jego prezentacja miała miejsce rok później. Produkcją seryjną zajął się Swierdłowski Zakład Elektroautomatyczny, gdzie jest kontynuowana do chwili obecnej (stan na styczeń 2023 r.)^[5].

Modernizacja

Rozwojem systemu zajęły się już w latach 80. XX w. dwa instytuty badawcze – macierzysty Naukowo-Doświadczalny Instytut Strieła w Tule (RFSRR) oraz Kompleks Naukowo-Produkcyjny Iskra (ros. НПК «Искра») z Zaporoża (USRR). Badania były prowadzone pod innymi indeksami GRAU, co doprowadziło po rozpadzie ZSRR do powstania dwóch oddzielnych konstrukcji.

Prace w Rosji prowadzone były w latach 1999 – 2002. Prawdopodobnie w 2004 roku zmodernizowany radar, oznaczony symbolem 1Ł219Zoopark-1M, wszedł do prób wojskowych. 19 lutego 2008 oficjalnie ogłoszono zakończenie testów państwowych, a w 2007 został przyjęty przez Siły Zbrojne Federacji Rosyjskiej^[6].

Rozwijany system w Zaporożu, po opracowaniu ostatecznie otrzymał nazwę 1Ł220U Zoopark-2 (ukr. 1Л220У «Зоопарк-2») i został oddany do użytku w 2003 r.^[7]

Latem 2013 r. koncern Ałmaz-Antiej zaprezentował publicznie modernizację systemu Zoopark-1M, która otrzymała oznaczenie 1Ł260 Zoopark-1M^[8].

Wersja 1Ł260 Zoopark -1M

Kolejna wersja zmodernizowanego systemu radarowego opracowana przez NPO Strela w Tule, przy współpracy z Koncernem Ałmaz-Antiej. Kontrakt z rosyjskim Ministerstwem Obrony na dostawę zmodernizowanego systemu radiolokacyjnego został podpisany prawdopodobnie w listopadzie 2011. Zmodernizowany radar znajduje się na nowym opancerzonym podwoziu gąsienicowym GM-5955 produkowanym przez Zakłady Budowy Maszyn w Mytiszczi. Nowe specjalne programowanie radaru wykorzystuje najnowsze algorytmy adaptacyjne do wyszukiwania, śledzenia i kompensacji aktywnych zakłóceń z dowolnego kierunku w całym sektorze rozpoznania, a także adaptacyjne metody cyfrowego przetwarzania informacji, które umożliwiają zwiększenie dokładności wyznaczania współrzędnych i prawdopodobieństwa wykrycia i rozpoznania celów. Kompleks przewiduje też możliwość szkolenia załogi z symulacją lotu pocisków wszystkich typów systemów strzelania na tle otaczającego środowiska zagłuszania^[6].

W skład systemu wchodzą:

stacja radiolokacyjna, na podwoziu GM-5955
pojazd serwisowy i zasilanie rezerwowe na ciężarówkach Ural-4320 08,

Charakterystyka pojazdu

Załoga - 3 osoby,
Masa - 38100 kg,
ochrona załogi i sprzętu przed szkodliwymi czynnikami pochodzącymi z broni masowego rażenia, broni strzeleckiej, odłamków min i pocisków.

W 2013 prawdopodobnie kompleks został oddany do użytku^[6].

Zoopark-1M
Zoopark-1M na podwoziu GM-5955

Przeznaczenie

System jest przeznaczony do rozpoznania stanowisk ogniowych wroga (pozycji wyrzutni MLRS, artylerii i moździerzy, wyrzutni rakiet taktycznych i systemów obrony powietrznej itp.), obliczania trajektorii pocisków, korygowania ognia własnej artylerii oraz śledzenia przestrzeni powietrznej i kontroli nad bezzałogowymi statkami powietrznymi. Radar systemu skanuje sektor w zakresie 60° w pionie i 40° w poziomie. W trybie poszukiwania wiązka jest zawężana do wielkości 60° x 1,8°. Po wykryciu celu i przejściu w tryb koordynacji ognia wiązka jest dodatkowo zawężana do rozmiaru 16° x 1,8°^[9]. 1Ł219 Zoopark-1 może w ciągu minuty zlokalizować 20 pozycji środków ogniowych i śledzić jednocześnie cztery cele. Dane (współrzędne i odległość względem systemu) są przetwarzane przez komputer Sajwer-2 i uzupełniane za pośrednictwem aparatury radionawigacyjnej Majak, która doprecyzowuje położenie celu na mapie. Te dane są przekazywane jednostkom artylerii i stanowią podstawę do prowadzenia ognia. System pozwala na wykrycie pozycji moździerzy w odległości 15 km, haubic 10 km, wyrzutni rakiet niekierowanych 20 km oraz rakiet taktycznych 35 km. Według producenta 1Ł219 Zoopark-1 ma możliwość obserwacji przestrzeni powietrznej nad polem walki i może wskazywać cele środkom obrony przeciwlotniczej oraz określać położenie własnych samolotów szturmowych i w ten sposób zwiększać skuteczność ich działania. Dodatkowo Zoopark może wspierać bezzałogowe statki powietrzne i retransmitować przesyłany przez nie obraz^[10].

Radar wersji 1Ł219M Zoopark-1M skanuje sektor w zakresie 90° w pionie i 40° w poziomie i jest w stanie wykryć do 70 stanowisk ogniowych wroga na minutę i śledzić jednocześnie 12 celów^[11]. System został też opracowany z uwzględnieniem jego wysokiej odporności na zakłócenia elektroniczne. Pociski moździerzowe kalibru 81–120 mm są wykrywane z odległości 18–22 km, pociski artyleryjskie z dział kalibru 105–155 mm z 15–20 km, rakiety z wyrzutni wieloprowadnicowych MLRS kalibru 122–240 mm z odległości 25–35 km, a taktyczne pociski rakietowe z 40–45 km^[12].

Inne funkcje

W razie potrzeby radar może być wykorzystywany do sterowania lotem bezzałogowych statków powietrznych, a także do kontrolowania ruchu tych i innych typów statków powietrznych w obszarze kontroli. Po zlokalizowaniu na lotnisku można zapewnić śledzenie i dokładne określenie aktualnych współrzędnych samolotu oraz przesyłanie otrzymanych danych do centrum kontroli w czasie rzeczywistym. Kompleks może być również wykorzystywany do ostrzegania ludności cywilnej np. przed atakami rakietowymi, pociskami artyleryjskimi i moździerzowymi. Szybkie obliczenie trajektorii ich lotu pozwala na dokładne określenie miejsca uderzenia pocisków, a tym samym dokładniejsze poinformowanie ludności cywilnej o charakterze zagrożenia, zmniejszając straty od ostrzału^[13].

Konstrukcja

System jest zamontowany na nadwoziu transportera MT-LBu. Jego głównym elementem jest trójwspółrzędny radiolokator 1Ł259. Antena składa się z 104 modułów zbudowanych z 3328 przesuwników fazowych. W położeniu roboczym antena jest ustawiona pod kątem 17° i ma możliwość obrotu o 360°. Trzyosobowa załoga pojazdu potrzebuje 5 minut na przejście z położenia marszowego do roboczego^[14]. Z systemem Zoopark współpracuje samochód obsługi technicznej, który na nadwoziu ciężarówki Ural-4320 holuje zapasowe źródło zasilania ED30-T230P-1RPM o mocy 30 kW, jego obsługę stanowi dwóch żołnierzy^[15]. Antena radaru jest wytwarzana przez formowanie wtryskowe na wtryskarce do tworzyw sztucznych. Pozostałe elementy są wykonane w formie wymiennych modułów. Oryginalny projekt anteny jest chroniony prawem patentowym^[13].

Dane techniczne

Waga ok. 16095 kg
Czas rozpoczęcia kontroli rejonu, maksymalnie 5 min.
Załoga 3 osoby
Prędkość maksymalna na drodze utwardzonej 60 km/h
Długość 7860 mm
Szerokość 2850 mm
Wysokość 3340 mm, w pozycji bojowej 5340 mm
Zasięg 500 km
Zasilanie radaru podczas działań bojowych odbywa się poprzez generator zasilany silnikiem podwozia,
Sprzęt do pozycjonowania topograficznego i nawigacji: Urządzenie topograficzne i odbiornik systemu GLONASS^[16].

Użycie bojowe

Dwa pojazdy systemu 1Ł219M Zoopark-1M zostały w 2016 r. dostarczone do Syrii, gdzie wykorzystano je do osłony lotniska w Humajmim^[17]. System Zoopark został wykryty w rejonie Doniecka na terenach opanowanych przez separatystów. W okolicy wsi Gorłówka pojazd 1Ł219M został ujawniony w 2016 i 2019 r. przez aktywistów InformNapalm^[18].

System Zoopark-1 został użyty podczas agresji Rosji na Ukrainę w 2022 r. Jeden z jego egzemplarzy został zniszczony przez Siły Zbrojne Ukrainy 19 sierpnia 2022 r. w obwodzie zaporoskim^[19].

Przypisy

↑ Nowa Technika Wojskowa i 2'2009 ↓, s. 43.
↑ Complexes of artillery intelligence family „Zoo”. Military Review. [dostęp 2023-01-15]. (ang.).
↑ Ушёл из жизни ветеран Великой Отечественной войны, Почётный гражданин Тулы Вячеслав Симачёв. ООО «Молодой и К». [dostęp 2023-01-15]. [zarchiwizowane z tego adresu (2023-01-15)]. (ros.).
↑ Nowa Technika Wojskowa i 2'2009 ↓, s. 43–44.
↑ Автоматизированный многофункциональный радиолокационный комплекс разведки позиций артиллерии противника и контроля своих огневых средств 1Л219 „Зоопарк-1". Средства артиллерийской разведки и управления огнем. [dostęp 2023-01-15]. [zarchiwizowane z tego adresu (2023-01-15)]. (ros.).
↑ ^a ^b ^c 1Л260 Зоопарк-1М | MilitaryRussia.Ru — отечественная военная техника (после 1945г.) [online], militaryrussia.ru [dostęp 2024-10-28] .
↑ Радиолокационный комплекс разведки 1Л219 «Зоопарк». Про армию. [dostęp 2023-01-15]. [zarchiwizowane z tego adresu (2023-01-15)]. (ros.).
↑ 1Л260 Зоопарк-1М. militaryrussia.ru. [dostęp 2023-01-16]. [zarchiwizowane z tego adresu (2022-05-11)]. (ros.).
↑ Контрбатарейная РЛС Зоопарк-1 (1Л219М). Дальность контроля огневых позиций. Устройство. Арсенал-Инфо.рф. [dostęp 2023-01-15]. [zarchiwizowane z tego adresu (2023-01-15)]. (ros.).
↑ Nowa Technika Wojskowa i 2'2009 ↓, s. 44–45.
↑ 1Л219 / 1Л219М Зоопарк-1. militaryrussia.ru. [dostęp 2023-01-16]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-01-28)]. (ros.).
↑ Контрбатарейная РЛС Зоопарк-1 (1Л219М). Дальность контроля огневых позиций. Устройство. Оружие России. [dostęp 2023-01-16]. [zarchiwizowane z tego adresu (2022-12-03)]. (ros.).
↑ ^a ^b "Зоопарк-1" (1Л219М), радиолокационный комплекс разведки и контроля стрельбы — ОРУЖИЕ РОССИИ, Федеральный электронный справочник вооружения и военной техники [online], web.archive.org, 15 września 2008 [dostęp 2024-10-29] [zarchiwizowane z adresu 2008-09-15] .
↑ Nowa Technika Wojskowa i 2'2009 ↓, s. 45–46.
↑ Nowa Technika Wojskowa i 2'2009 ↓, s. 46.
↑ 1Л219 / 1Л219М Зоопарк-1 | MilitaryRussia.Ru — отечественная военная техника (после 1945г.) [online], militaryrussia.ru [dostęp 2024-10-29] .
↑ „Зоопарки” с „гастролями” в Сирии. Военное обозрение. [dostęp 2023-01-15]. [zarchiwizowane z tego adresu (2023-01-15)]. (ros.).
↑ Rosyjski kompleks radiolokacyjny Zoopark-1 ponownie wykryty na Donbasie. InformNapalm. [dostęp 2023-01-15]. [zarchiwizowane z tego adresu (2022-10-05)]. (pol.).
↑ The Armed Forces of Ukraine destroyed the rare Russian radar complex „Zoopark-1” and tanks. Ukrayinska Pravda. [dostęp 2023-01-15]. [zarchiwizowane z tego adresu (2023-01-15)]. (ang.).

Bibliografia

Tomasz Szulc. Radar artyleryjski 1Ł219 Zoopark. „Nowa Technika Wojskowa”. 2/2009, luty 2009. Warszawa: Lampart. ISSN 1230-1655. OCLC 749171931.

Linki zewnętrzne

Zoopark-1M Counter-battery Radar, dostęp: 2023-01-15
Russian artillery units used new Zoopark-1M radar systems for the first time, dostęp: 2023-01-15
In the Chernihiv region, a unique radar complex „Zoopark-1M” was destroyed, dostęp: 2023-01-15
Ukrainian forces captured radar station „Zoopark 1M” near Izyum, dostęp: 2023-01-15

[CITEREFNowa_Technika_Wojskowa2'200943-1] Nowa Technika Wojskowa i 2'2009 ↓, s. 43.

[2] Complexes of artillery intelligence family „Zoo”. Military Review. [dostęp 2023-01-15]. (ang.).

[3] Ушёл из жизни ветеран Великой Отечественной войны, Почётный гражданин Тулы Вячеслав Симачёв. ООО «Молодой и К». [dostęp 2023-01-15]. [zarchiwizowane z tego adresu (2023-01-15)]. (ros.).

[CITEREFNowa_Technika_Wojskowa2'200943–44-4] Nowa Technika Wojskowa i 2'2009 ↓, s. 43–44.

[5] Автоматизированный многофункциональный радиолокационный комплекс разведки позиций артиллерии противника и контроля своих огневых средств 1Л219 „Зоопарк-1". Средства артиллерийской разведки и управления огнем. [dostęp 2023-01-15]. [zarchiwizowane z tego adresu (2023-01-15)]. (ros.).

[:3-6] 1Л260 Зоопарк-1М | MilitaryRussia.Ru — отечественная военная техника (после 1945г.) [online], militaryrussia.ru [dostęp 2024-10-28] .

[7] Радиолокационный комплекс разведки 1Л219 «Зоопарк». Про армию. [dostęp 2023-01-15]. [zarchiwizowane z tego adresu (2023-01-15)]. (ros.).

[8] 1Л260 Зоопарк-1М. militaryrussia.ru. [dostęp 2023-01-16]. [zarchiwizowane z tego adresu (2022-05-11)]. (ros.).

[9] Контрбатарейная РЛС Зоопарк-1 (1Л219М). Дальность контроля огневых позиций. Устройство. Арсенал-Инфо.рф. [dostęp 2023-01-15]. [zarchiwizowane z tego adresu (2023-01-15)]. (ros.).

[CITEREFNowa_Technika_Wojskowa2'200944–45-10] Nowa Technika Wojskowa i 2'2009 ↓, s. 44–45.

[11] 1Л219 / 1Л219М Зоопарк-1. militaryrussia.ru. [dostęp 2023-01-16]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-01-28)]. (ros.).

[12] Контрбатарейная РЛС Зоопарк-1 (1Л219М). Дальность контроля огневых позиций. Устройство. Оружие России. [dostęp 2023-01-16]. [zarchiwizowane z tego adresu (2022-12-03)]. (ros.).

[:0-13] "Зоопарк-1" (1Л219М), радиолокационный комплекс разведки и контроля стрельбы — ОРУЖИЕ РОССИИ, Федеральный электронный справочник вооружения и военной техники [online], web.archive.org, 15 września 2008 [dostęp 2024-10-29] [zarchiwizowane z adresu 2008-09-15] .

[CITEREFNowa_Technika_Wojskowa2'200945–46-14] Nowa Technika Wojskowa i 2'2009 ↓, s. 45–46.

[CITEREFNowa_Technika_Wojskowa2'200946-15] Nowa Technika Wojskowa i 2'2009 ↓, s. 46.

[16] 1Л219 / 1Л219М Зоопарк-1 | MilitaryRussia.Ru — отечественная военная техника (после 1945г.) [online], militaryrussia.ru [dostęp 2024-10-29] .

[17] „Зоопарки” с „гастролями” в Сирии. Военное обозрение. [dostęp 2023-01-15]. [zarchiwizowane z tego adresu (2023-01-15)]. (ros.).

[18] Rosyjski kompleks radiolokacyjny Zoopark-1 ponownie wykryty na Donbasie. InformNapalm. [dostęp 2023-01-15]. [zarchiwizowane z tego adresu (2022-10-05)]. (pol.).

[19] The Armed Forces of Ukraine destroyed the rare Russian radar complex „Zoopark-1” and tanks. Ukrayinska Pravda. [dostęp 2023-01-15]. [zarchiwizowane z tego adresu (2023-01-15)]. (ang.).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

[16]

[17]

[18]

[19]