Przejdź do zawartości

Świadkowie Jehowy na Litwie

Dodaj linki
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Świadkowie Jehowy na Litwie
Ilustracja
Biuro Krajowe w Giraitė pod Kownem
Państwo

 Litwa

Liczebność
(2023)

2945

% ludności kraju
(2023)

0,11%

Liczba zborów
(2023)

41

Rozpoczęcie działalności

1912

Mapa konturowa Litwy, w centrum znajduje się punkt z opisem „Giraitė (Kowno)”
Biuro Krajowe na Litwie

Świadkowie Jehowy na Litwie – społeczność wyznaniowa na Litwie, należąca do ogólnoświatowej wspólnoty Świadków Jehowy, licząca w 2023 roku 2945 głosicieli, należących do 41 zborów[1][a]. Na dorocznej uroczystości Wieczerzy Pańskiej w 2023 roku zgromadziło się 4761 osób[2][b]. Działalność miejscowych Świadków nadzoruje Biuro Oddziału, znajdujące się w Vantaa, w Finlandii[3]. Biuro Krajowe wraz z Biurem Tłumaczeń[4] znajduje się w Giraitė na przedmieściach Kowna[5]. Również tam znajduje się jeden z 17 ośrodków szkoleń biblijnych na świecie[6].

Historia

[edytuj | edytuj kod]

Początki

[edytuj | edytuj kod]

Działalność na terenach należących w tamtym czasie do Cesarstwa Niemieckiego

[edytuj | edytuj kod]

W 1912 roku po raz pierwszy rozpowszechniano publikacje religijne w okolicach miasta Memel (obecnie Kłajpeda), co zaowocowało powstaniem pierwszych grup wyznawców[7]. W październiku 1913 roku niemieckojęzyczne grupy w Heydekrug (obecna Szyłokarczma), Memel odwiedził Paul Balzereit, a w lutym i lipcu 1915 roku pielgrzym Bernhard Buchholz[8][9].

W 1917 roku grupę w Bismarcku (obecne Žalgiriai) odwiedził przedstawiciel niemieckiego biura, pielgrzym Karl Wellershaus[10]. W 1920 roku grupy w Uszlöknen (obecnie Užlėkniai) oraz w Memel odwiedził przedstawiciel niemieckiego biura, pielgrzym Hermann Herkendell (1889–1926)[11].

Lata 20. XX wieku

[edytuj | edytuj kod]

W 1920 roku współwyznawcy z Wielkiej Brytanii, Danii, Finlandii i Niemiec zaczęli na Litwie rozpowszechniać publikacje religijne i wygłaszać wykłady, których wysłuchało kilka tysięcy osób.

„Strażnica” w języku litewskim
(kwiecień 1920, rok I, numer III)
– wydanie Strażnica – Tow. Biblijne i Broszur

W 1925 roku nadzór nad działalnością Świadków Jehowy na Litwie i w innych krajach nadbałtyckich oraz skandynawskich objęło Biuro Północnoeuropejskie w Danii[12]. W tym samym roku odbyło się zgromadzenie w teatrze Mariampolu, na który przybyło około 700 osób, a w lipcu w Możejkach odbyło się mniejsze zgromadzenie, w którym wzięło udział 35 osób, w tym wyznawcy z Kłajpedy[13].

W 1926 roku Fred Gabler z Anglii udał się na Litwę, a wkrótce dołączył do niego Percy Dunham, aby prowadzić działalność kaznodziejską. Dwa lata później powstał duży zbór polskojęzyczny w Wilnie (wówczas w Polsce).

Lata 30. XX wieku

[edytuj | edytuj kod]

W lipcu 1931 roku Świadkowie Jehowy (przyjęcie nowej nazwy[c]) zorganizowano zgromadzenie w Heydekrugu[14]. W tym samym roku oprócz kilkudziesięciu głosicieli mieszkających w Wilnie działało jeszcze 11 głosicieli. 20 kwietnia 1934 roku prawnie zarejestrowano stowarzyszenie Tarptautinė Biblijos Tyrinėtojų Sajunga (Międzynarodowe Stowarzyszenie Badaczy Pisma Świętego), które reprezentowało Świadków Jehowy. Sługą Biura Oddziału w Kownie w roku 1934 został Andrew Jack. 1 stycznia 1938 roku rejestracja stowarzyszenia została anulowana, a prześladowania Świadków Jehowy na Litwie nasiliły się jeszcze przed wybuchem II wojny światowej[7]. W 1939 roku na terenie Litwy działalność kaznodziejską prowadziło 62 Świadków Jehowy.

Lata 40. XX wieku

[edytuj | edytuj kod]

Po drugiej wojnie światowej kilkunastu polskojęzycznych Świadków Jehowy zostało przesiedlonych na tereny Polski. Wśród nich było kilka nauczycielek przybyłych z Wileńszczyzny do Braniewa[15].

Prześladowania

[edytuj | edytuj kod]

Pierwsze deportacje Świadków Jehowy na Syberię rozpoczęły się nocą 10 lutego 1940 roku. 1 kwietnia 1951 roku rozpoczęła się Operacja Północ, 151 Świadków Jehowy zesłano także na Syberię, a ich mienie zostało skonfiskowane[16][17][18]. Niewielka grupka Świadków, która uniknęła deportacji, rozpoczęła działalność podziemną. W 1946 roku niektórzy zainteresowani wierzeniami Świadków Jehowy uwolnieni z łagrów na Syberii, w wyniku repatriacji zostali bezpośrednio przesiedleni do Polski i tam dopiero zostali ochrzczeni. W 1959 roku co najmniej dwóch Świadków Jehowy powróciło z zesłania, jednak większość litewskich współwyznawców pozostawała w łagrach[19][20][21]. W latach 1960–1961 i 1964–1990 literaturę biblijną na język litewski głównie z rosyjskiego tłumaczyła Ona Mockutė. W latach 1962–1964 za tę działalność była więziona w Tallinie w Estonii[19]. Świadkowie Jehowy na Litwie nadal znosili prześladowania ze strony władz radzieckich[22].

W latach 1970–1989 litewscy Świadkowie Jehowy przemycali na Litwę mikrofilmy ze „Strażnicą” z Rosji. Na miejscu tajnie drukowali również inne publikacje Świadków Jehowy. Przez 30 lat do roku 1990 literatura biblijna była tłumaczona w konspiracyjnych warunkach głównie z języka rosyjskiego. 1 września 1992 roku otworzono małe biuro tłumaczeń w Kłajpedzie. Następnie dział ten przeniesiono do Biura Oddziału pod Kownem[19].

Latem roku 1989 i 1990 kilkudziesięciu delegatów z Litwy pojechało do Polski na kongresy pod hasłem „Prawdziwa pobożność” oraz pod hasłem „Czysta mowa”. W 1991 roku litewscy delegaci pojechali autobusami na kongres pod hasłem „Lud miłujący wolność” do Tallinna w Estonii.

W 1993 roku na Litwę przybyli pierwsi misjonarze – absolwenci Biblijnej Szkoły Strażnicy – Gilead.

Legalizacja działalności

[edytuj | edytuj kod]

21 lipca 1993 roku zarejestrowano Lietuvos Jehovos liudytojų religinė bendrija (Religijne Towarzystwo Świadków Jehowy na Litwie). Po zmianach prawnych z 1995 roku, dotyczących związków wyznaniowych zostało ono zarejestrowane ponownie 3 stycznia 1997 roku, a 11 września tego samego roku zarejestrowano również dwa inne stowarzyszenia reprezentujące Świadków Jehowy na Litwie[7]. W roku 1995 na Litwę skierowano 18 polskich absolwentów Kursu Usługiwania.

W 2006 roku 250 litewskich delegatów uczestniczyło w kongresie międzynarodowym pod hasłem „Wyzwolenie jest blisko!” w Chorzowie. We wrześniu 2008 roku powstała w Wilnie grupa polskojęzyczna, prowadząca zebrania w tym języku. Rok później kilkuset litewskich delegatów uczestniczyło w kongresie międzynarodowym pod hasłem „Czuwajcie!” w Poznaniu.

W 2010 roku zanotowano liczbę 3110 głosicieli, a na uroczystości Wieczerzy Pańskiej (Pamiątce) zebrały się 5644 osoby. Latem 2011 roku polscy współwyznawcy pomagali w przeprowadzaniu specjalnej kampanii kaznodziejskiej. W tym samym roku przybyli kolejni misjonarze ze 130. klasy Szkoły Gilead[23], a w następnym roku ze 131. klasy[24]. 15 lipca 2011 roku podczas zgromadzeń pod hasłem „Niech przyjdzie Królestwo Boże!” Stephen Lett, członek Ciała Kierowniczego ogłosił wydanie w języku litewskim Chrześcijańskich Pism Greckich w Przekładzie Nowego Świata[25]. 24 listopada 2018 roku w miejscowości Hämeenlinna w Finlandii, ogłoszono wydanie Pisma Świętego w Przekładzie Nowego Świata w języku litewskim[26]. W 2019 roku delegacje z Litwy uczestniczyły w kongresach międzynarodowych pod hasłem „Miłość nigdy nie zawodzi!” w Atlancie, Berlinie, Kopenhadze, Saint Louis, Toronto, Warszawie[27].

We wrześniu 2020 roku w Wilnie w formie online odbyło się seminarium na temat dyskryminowania i prześladowania Świadków Jehowy na świecie[28][29].

7 czerwca 2022 roku Europejski Trybunał Praw Człowieka wydał korzystne dla Świadków Jehowy orzeczenie w skardze przeciwko Litwie, w kwestii odmowy Świadkowi Jehowy z Litwy możliwości skorzystania ze zwolnienia z odbywania służby wojskowej[30][31][32].

Kongresy regionalne odbywają się w języku litewskim i rosyjskim (zgromadzenia obwodowe i zebrania zborowe dodatkowo również w języku angielskim i litewskim migowym). W Kłajpedzie działa kiosk z bezpłatną literaturą biblijną w różnych językach. W 2021 roku na Litwie co miesiąc prowadzono przeciętnie ponad 1800 bezpłatnych kursów biblijnych[33].

Grupa polskojęzyczna

[edytuj | edytuj kod]
  • Historia:

Działalność wśród polskojęzycznej ludności Wileńszczyzny rozpoczęto w latach 20. XX wieku. W roku 1925 w Wilnie (na terenie ówczesnej Polski) działało 37 głosicieli[34], a w 1928 roku powstał zbór polskojęzyczny. Wileńscy wyznawcy będący kolejarzami rozpowszechniali publikacje biblijne na trasach kolejowych (m.in. na trasach do Białegostoku i Mińska)[35]. W Wilnie działał m.in. Kulwanowski. W 1931 roku w Wilnie było kilkudziesięciu polskojęzycznych Świadków Jehowy, a poza miastem mieszkało ich 11. Działalność kaznodziejską w języku polskim prowadzono również w powiecie brasławskim, gdzie później powstała grupa głosicieli[36]. Od 10 lutego 1940 roku niektórych deportowano na Syberię. Po II wojnie światowej większość Świadków Jehowy pochodzenia polskiego zostało przesiedlonych na tereny Polski (w tym zainteresowani wierzeniami Świadków Jehowy w roku 1946 uwolnieni z łagrów na Syberii)[15].

W roku 1995 do Wilna skierowano 18 pionierów specjalnych, polskich absolwentów ówczesnego Kursu Usługiwania[37]. We wrześniu 2008 roku powstała w Wilnie grupa polskojęzyczna[38], w roku 2012 została przekształcona w zbór, w roku 2022 ponownie w grupę, która działała do wiosny 2024 roku[39]. Latem 2011 roku polscy współwyznawcy pomagali w przeprowadzaniu specjalnej kampanii kaznodziejskiej wśród ludności polskojęzycznej. W roku 2014 przybyło z Polski dwóch pionierów specjalnych, absolwentów Kursu Biblijnego dla Braci[40], a jesienią 2015 roku – absolwenci Kursu dla Ewangelizatorów Królestwa zorganizowanego w Polsce.

Zobacz też

[edytuj | edytuj kod]

Uwagi

[edytuj | edytuj kod]
  1. ↑ Dwa zbory litewskojęzyczne działają również w Wielkiej Brytanii.
  2. ↑ W związku z pandemią COVID-19 od 14 marca 2020 do 31 sierpnia 2022 roku działalność od domu do domu była zawieszona (prowadzona była listownie, telefonicznie, w formie elektronicznej, od 31 maja 2022 roku wznowiono publiczną działalność ewangelizacyjną). Od 1 kwietnia 2022 roku program uroczystości Pamiątki śmierci Jezusa Chrystusa oraz zebrań zborowych przeprowadza się ponownie w Sali Królestwa oraz w formie „hybrydowej” (wszyscy uczestnicy w Sali Królestwa i odbierający program transmitowany przez wideokonferencje mogą brać czynny udział w punktach i dyskusjach). Do końca 2022 roku wstrzymano organizowanie kongresów regionalnych i zgromadzeń obwodowych z osobistym udziałem obecnych. Ich program został zamieszczony w oficjalnym serwisie internetowym jw.org.
  3. ↑ Największa grupa Badaczy Pisma Świętego, która pozostała związana z Towarzystwem Strażnica, 26 lipca 1931 roku przyjęła nazwę Świadkowie Jehowy.

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. ↑ Litwa – Ilu tam jest Świadków Jehowy [online], jw.org [dostęp 2024-04-19].
  2. ↑ Watchtower, Sprawozdanie z działalności w poszczególnych krajach w 2023 roku [online], jw.org.
  3. ↑ Watchtower, Biuro Oddziału w Finlandii [online], jw.org [dostęp 2013-12-17].
  4. ↑ Watchtower, Sprawozdanie z Finlandii i Skandynawii [online], jw.org, 17 listopada 2020 [dostęp 2020-11-17].
  5. ↑ Watchtower, Biuro Krajowe na Litwie [online], jw.org [dostęp 2013-12-17].
  6. ↑ Watchtower, Osiągnięcia organizacji – ulepszanie w szkoleniach teokratycznych [online], jw.org, 17 listopada 2020 [dostęp 2020-11-17].
  7. ↑ a b c Status prawny w Unii Europejskiej, Watchtower, 2016, s. 3 (ang.).
  8. ↑ „Strażnica Zwiastująca Królestwo Jehowy”, 15 lutego 1915, s. 18 (niem.).
  9. ↑ „Strażnica Zwiastująca Królestwo Jehowy”, 1 października 1913, s. 154 (niem.).
  10. ↑ „Strażnica Zwiastująca Królestwo Jehowy”, 1917, s. 2 (niem.).
  11. ↑ „Strażnica Zwiastujaca Królestwo Jehowy”, 1 października 1920, s. 146 (niem.).
  12. ↑ Watchtower, Rocznik Świadków Jehowy 2002, Towarzystwo Strażnica, 2007, s. 179, 180.
  13. ↑ 1926 Year Book IBSA, Watchtower, s. 96, 97 (ang.).
  14. ↑ Watchtower, The Columbus Convention Will Have Its Closing Sessions Next Friday, Saturday and Sunday in 166 Cities in Every Parth of the Earth, „Messenger”, Towarzystwo Strażnica, 25 lipca 1931, s. 2 [zarchiwizowane z adresu 2017-08-15] (ang.).
  15. ↑ a b Grzegorz Jasiński, Wyznanie Świadków Jehowy na Warmii i Mazurach po II wojnie światowej (do 1950 roku), „Komunikaty Warmińsko-Mazurskie”, luty 2019, s. 243-284.
  16. ↑ Artur Artiemiew i inni, KONFERENCJA PRASOWA: «70 rocznica operacji „Północ“ - J. Siwulski [online], rosbalt.ru, 6 kwietnia 2021 [dostęp 2021-04-07].
  17. ↑ Депортували 6308 членів релігійних громад [online], gazeta.ua, 8 kwietnia 2021 [dostęp 2021-04-08] (ukr.).
  18. ↑ Watchtower, 70-ЛЕТИЕ ДЕПОРТАЦИИ ЗА ВЕРУ [online], 1951deport.org, 8 kwietnia 2021 [dostęp 2021-04-08] (ros.).
  19. ↑ a b c Watchtower, Trzydzieści lat tłumaczenia w podziemiu, „Przebudźcie się!”, XC, Towarzystwo Strażnica, czerwiec 2009, ISSN 1234-1169.
  20. ↑ Tomasz Bugaj, Zesłani za wiarę. Świadkowie Jehowy na Syberii, „Indeks. Pismo Uniwersytetu Opolskiego”, Uniwersytet Opolski, grudzień 2012, s. 36–40, ISSN 1427-7506 [dostęp 2017-09-27] [zarchiwizowane z adresu 2017-09-27].
  21. ↑ Watchtower, PODSUMOWANIE - Seria konferencji w Mołdawii, Rosji i na Ukrainie poświęconych 70. rocznicy sowieckiej deportacji Świadków Jehowy na Syberię [online], jw.org, 30 kwietnia 2021 [dostęp 2021-05-04].
  22. ↑ Watchtower, Sprawozdanie Ciała Kierowniczego nr 5/2022 [online], jw.org, 8 czerwca 2022 [dostęp 2022-07-15].
  23. ↑ Watchtower, Zakończenie 130 klasy Szkoły Gilead. Dzień wielkich nadziei i oczekiwań, „Strażnica Zwiastująca Królestwo Jehowy”, Towarzystwo Strażnica, 1 sierpnia 2011, s. 28–31, ISSN 1234-1234.
  24. ↑ Watchtower, Zakończenie 131 klasy Szkoły Gilead. „Jehowa będzie na was patrzył z uśmiechem radości”, „Strażnica Zwiastująca Królestwo Jehowy”, Towarzystwo Strażnica, 1 lutego 2012, s. 28–31, ISSN 1234-1234.
  25. ↑ Watchtower, Rocznik Świadków Jehowy 2012, Towarzystwo Strażnica, 2012, s. 24.
  26. ↑ Wydanie Przekładu Nowego Świata w językach fińskim i litewskim [online], jw.org [dostęp 2018-11-26].
  27. ↑ Watchtower, Kongresy międzynarodowe 2019 [online], jw2019.org, 8 sierpnia 2018 [zarchiwizowane z adresu 2019-04-24].
  28. ↑ Massimo Introvigne, Świadkowie Jehowy — najbardziej prześladowana religia na świecie [online], bitterwinter.org, 9 września 2024.
  29. ↑ „The Journal of CESNUR”, 2020 (ang.).
  30. ↑ Massimo Introvigne, Jehovah’s Witnesses and Conscientious Objection: The ECHR Condemns Lithuania [online], bitterwinter.org, 15 czerwca 2022 [dostęp 2022-06-15] (ang.).
  31. ↑ Watchtower, Europejski Trybunał Praw Człowieka orzekł, że Litwa pozbawiła brata Stanisława Teliatnikowa dostępu do alternatywnej służby cywilnej [online], jw.org, 22 czerwca 2022 [dostęp 2022-06-23].
  32. ↑ Watchtower, Orzeczenia Trybunału Europejskiego dotyczące wolności religijnej w Rosji i na Litwie stają się ostateczne [online], jw.org, 29 września 2022 [dostęp 2022-10-06].
  33. ↑ Watchtower, JW Brodcasting — kwiecień [online], jw.org, 5 kwietnia 2021 [dostęp 2021-04-05].
  34. ↑ Krótkie Sprawozdanie dla Ministerstwa Wyznań i Oświecenia Publicznego w Warszawie..., Warszawa, 18 lipca 1925.
  35. ↑ Krzysztof Biliński, Hiobowie XX wieku, Wrocław: Wydawnictwo A Propos, 2012, s. 220–240, ISBN 978-83-63306-15-1, OCLC 839256207.
  36. ↑ Bolesław Hadaczek, Antologia polskiej literatury kresowej XX wieku, Tom 2, Ottonianum, 1995, s. 157.
  37. ↑ Rocznik Świadków Jehowy 1996 [online], s. 51.
  38. ↑ ‛Jakim cudem zdołam głosić?’, „Strażnica Zwiastująca Królestwo Jehowy”, 15 stycznia 2012, s. 14.
  39. ↑ Dane według wyszukiwarki zborów, na oficjalnej stronie Świadków Jehowy jw.org [dostęp 2022-04-10].
  40. ↑ Ogłoszenia, „Nasza Służba Królestwa”, marzec 2015, s. 8.

Bibliografia

[edytuj | edytuj kod]

Linki zewnętrzne

[edytuj | edytuj kod]
Świadkowie Jehowy w Europie
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Świadkowie_Jehowy_na_Litwie&oldid=74717519”