Łyszczynka dwupunktowa
Artykuł ten został zgłoszony do umieszczenia na stronie głównej w rubryce „Czy wiesz”.
Pomóż nam go sprawdzić: oceń zgłoszoną nominację.
| Nitidula bipunctata | |||
| (Linnaeus, 1758) | |||
| |||
| Systematyka | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Typ | |||
| Gromada | |||
| Rząd | |||
| Podrząd | |||
| Rodzina | |||
| Podrodzina | |||
| Rodzaj | |||
| Gatunek |
łyszczynka dwupunktowa | ||
| Synonimy | |||
| |||
Łyszczynka dwupunktowa[1][2] (Nitidula bipunctata) – gatunek chrząszcza z rodziny łyszczynkowatych i podrodziny Nitidulinae. Zamieszkuje palearktyczną Eurazję i nearktyczną Amerykę Północną.
Taksonomia
[edytuj | edytuj kod]Gatunek ten opisany został po raz pierwszy w 1758 roku przez Karola Linneusza na łamach dziesiątego wydania Systema Naturae pod nazwą Silpha bipunctata[3].
Morfologia
[edytuj | edytuj kod]Chrząszcz o lekko wypukłym, w zarysie podługowato-owalnym ciele[4] długości od 3[5][4] do 5,4 mm[6]. Wierzch ciała jest gęsto i bezładnie punktowany oraz krótko owłosiony[4]. Ubarwienie wierzchu ciała ma czerwonobrunatne, szare, czarnobrązowe lub czarne[7][6], zazwyczaj z dwoma rdzawymi plamami na pokrywach, umieszczonymi tuż za środkiem ich długości, oraz z pomarańczowobrązowo rozjaśnionymi bokami przedplecza[4][5][7], hypomerami i epipleurami[6]. Czułki miewają barwę od całkowicie jasnobrązowej przez częściowo jasnobrązową po czarną[7]. Przedplecze jest poprzeczne i ma szeroko rynienkowato rozpłaszczone boczne brzegi[4][5]. Po bokach przedplecza rzeźba przybiera strukturę plastra miodu – obecne są tam bardzo duże, płytkie i gęsto rozmieszczone punkty pooddzielane wąskimi listewkami[6]. U samców przedplecze jest słabiej sklepione, słabiej ku przodowi zwężone i znacznie bardziej matowe niż u samic[5][4]. U samców dysk przedplecza jest gęściej punktowany i trochę pomarszczony. U samic punktowanie jest rzadsze, duże punkty mają co najmniej rozmiar fasetek oczu i oddalone są na dystanse od równych ich średnicom do półtorakrotnie większych, a przestrzenie między nimi są błyszczące, drobno ponakłuwane. Wierzchołki pokryw są osobno zaokrąglone[6]. Krawędzie boczne przedplecza i pokryw są delikatnie, krótko i słabo dostrzegalnie orzęsione[5][6]. Przedpiersie ma wierzchołek wyrostka międzybiodrowego słabo ku bokom powyciągany[4]. Barwa odnóży jest czerwonobrązowa[6].
Ekologia i występowanie
[edytuj | edytuj kod]Owad występujący w rozmaitych siedliskach naturalnych oraz synantropijnych. W naturze postacie dorosłe aktywne są od wiosny do jesieni, w budynkach zaś przez cały rok[7]. Zoosaprofagiczny. Zarówno larwy, jak i postacie doskonałe żerują na suchej padlinie, kościach i skórach. Cykl rozwojowy zamyka się w dwóch miesiącach i występują w jego ciągu trzy stadia larwalne. Przepoczwarczenie ma miejsce w glebie[8].
Gatunek holarktyczny[4]. W Europie znany jest z Portugalii, Hiszpanii, Andory, Islandii, Irlandii, Wielkiej Brytanii, Francji, Belgii, Luksemburga, Holandii, Niemiec, Szwajcarii, Austrii, Liechtensteinu, Włoch, Danii, Szwecji, Norwegii, Finlandii, Estonii, Łotwy, Litwy, Polski, Czech, Słowacji, Węgier, Białorusi, Ukrainy, Mołdawii, Rumunii, Bułgarii, Słowenii, Chorwacji, Bośni i Hercegowiny, Czarnogóry, Serbii, Macedonii Północnej, Grecji oraz europejskich części Rosji i Turcji[9]. Poza tym podawany jest z syberyjskiej i dalekowschodniej części Rosji oraz nearktycznej Ameryki Północnej[8].
Znaczenie gospodarcze
[edytuj | edytuj kod]Owad notowany jako magazynowy szkodnik wędzonego mięsa i wędlin[8][1].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b Jerzy Dyjeciński: Szkodniki artykułów spożywczych. Wykrywanie, rozpoznawanie i zwalczanie. Warszawa: Wydawnictwo Przemysłu Lekkiego i Spożywczego, 1964, s. 101.
- ↑ Popularna Encyklopedia Powszechna. Tom 7. Fogra, 2002, s. 173.
- ↑ C. Linnaeus: Systema naturae per regna tria naturae, secundum classes, ordines, genera, species, cum characteribus, differentiis, synonymis, locis. Wyd. 10. T. 1. Holmiae: Impensis Direct. Laurentii Salvii, 1758, s. 359. (łac.).
- ↑ a b c d e f g h Marian Nunberg: Klucze do oznaczania owadów Polski. Część XIX Chrząszcze — Coleoptera. Zeszyt 65 Łyszczynkowate — Nitidulidae. Warszawa: Polskie Towarzystwo Entomologiczne, PWN, 1976.
- ↑ a b c d e Arved Lompe: Gattung Nitidula Fabricius. [w:] Käfer Europas [on-line]. [dostęp 2024-11-21].
- ↑ a b c d e f g Andrzej Lasoń, Jiří Hájek, Josef Jelínek. The Nitidula carnaria complex, with description of a new species from Central Asia, and a key to world species of the genus (Coleoptera: Nitidulidae). „Acta Entomologica Musei Nationalis Pragae”. 61 (2), s. 503-516, 2021. DOI: 10.37520/aemnp.2021.028.
- ↑ a b c d Nitidula bipunctata – Łyszczynka dwupunktowa. [w:] Insektarium.net [on-line]. [dostęp 2024-11-21].
- ↑ a b c B. Burakowski, M. Mroczkowski, J. Stefańska. Chrząszcze – Coleoptera. Cucujoidea, część 1. „Katalog Fauny Polski”. XXIII (12), 1986.
- ↑ Nitidula bipunctata (Linnaeus, 1758). [w:] PESI Portal [on-line]. [dostęp 2024-11-21].