Przejdź do zawartości

Łowkowice (powiat krapkowicki)

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Łowkowice
wieś
Ilustracja
Wiatrak holenderski w Łowkowicach
Państwo

 Polska

Województwo

 opolskie

Powiat

krapkowicki

Gmina

Strzeleczki

Liczba ludności (2019)

585

Strefa numeracyjna

77

Kod pocztowy

47-364[2]

Tablice rejestracyjne

OKR

SIMC

0503528

Położenie na mapie gminy Strzeleczki
Mapa konturowa gminy Strzeleczki, po prawej nieco na dole znajduje się punkt z opisem „Łowkowice”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, na dole nieco na lewo znajduje się punkt z opisem „Łowkowice”
Położenie na mapie województwa opolskiego
Mapa konturowa województwa opolskiego, blisko centrum na dole znajduje się punkt z opisem „Łowkowice”
Położenie na mapie powiatu krapkowickiego
Mapa konturowa powiatu krapkowickiego, blisko centrum na lewo znajduje się punkt z opisem „Łowkowice”
Ziemia50°26′08″N 17°53′26″E/50,435556 17,890556[1]
Multimedia w Wikimedia Commons

Łowkowice (dodatkowa nazwa w j. niem. Lobkowitz) – wieś w Polsce położona w województwie opolskim, w powiecie krapkowickim, w gminie Strzeleczki. Historycznie leży na Górnym Śląsku, na ziemi prudnickiej.

W latach 1945–1954 miejscowość należała do gminy Kórnica w powiecie prudnickim. W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do ówczesnego województwa opolskiego.

Nazwa

[edytuj | edytuj kod]

Według niemieckiego językoznawcy Heinricha Adamy’ego nazwa pochodzi od staropolskiej nazwy polowania – "łowiectwa"[3]. W swoim dziele o nazwach miejscowych na Śląsku wydanym w 1888 roku we Wrocławiu wymienia jako najwcześniej zanotowaną nazwę miejscowości Lowkowice podając jej znaczenie "Jagerdorf" czyli po polsku "Wieś łowczych lub łowiectwa"[3]. Pierwotna nazwa została później przez Niemców zgermanizowana na Lobkowitz i utraciła swoje znaczenie[3].

Wieś wymieniona została w staropolskiej, zlatynizowanej formie Loncovici w łacińskim dokumencie wydanym w 1245 roku w Raciborzu przez kancelarię księcia opolskiego Mieszka[4]. Topograficzny opis Górnego Śląska z 1865 roku notuje wieś pod niemiecką nazwą Lobkowitz, a także wymienia polską nazwę Lowkowice we fragmencie: "Lobkowitz (1534 Lowkowitz, polnisch Lowkowice)"[5].

W r. 1936, w miejsce zgermanizowanej nazwy nazistowska administracja III Rzeszy wprowadziła nową całkowicie niemiecką nazwę Jägershausen, która nawiązywała do wcześniejszego znaczenia. 15 marca 1947 r. nadano miejscowości, wówczas administracyjnie należącej do powiatu prudnickiego, polską nazwę Łowkowice[6].

Historia

[edytuj | edytuj kod]
Pieczęć Łowkowic (1902)

O Łowkowicach wzmiankuje się już w 1218 r. W 1245 r. książę Władysław I przekazuje wieś zakonowi cystersów w Kazimierzu. W 1595 r. miejscowość należy do rodu von Oppersdorffów. Na pewno w 1652 r. wioska należy do parafii w Komornikach. W XVII w. sołtys Łowkowic zarządza także wsią Komorniki.

Łowkowice (Lowkowice) wśród miejscowości ziemi prudnickiej na czeskiej mapie z 1922

Do 1742 wieś należała do powiatu sądowego głogóweckiego w Monarchii Habsburgów[7]. Po I wojnie śląskiej znalazła się w granicach Królestwa Prus i weszła w skład powiatu prudnickiego w prowincji Śląsk[8]. W 1830 r. istnieje w miejscowości folwark. Od 22 października do 5 listopada 1831 w Łowkowicach panowała epidemia cholery[9]. Od 1868 do 1936 w Łowkowicach funkcjonował wiatrak holenderski. W latach 90. XX wieku został zamieniony w kawiarnię[10]. Wieś posiadała swoją własną pieczęć, która przedstawiała w polu dwa skrzyżowane cepy, pod nimi sierp w słup, a w otoku napis: LOBKOWITZ GEMEIN SIG: / NEYSTAETER CREIS (pol. Gmina Łowkowice / Powiat Prudnicki)[11]. Według spisu ludności z 1 grudnia 1910, na 693 mieszkańców Łowkowic 13 posługiwało się językiem niemieckim, 671 językiem polskim, a 9 było dwujęzycznych[12]. W wyborach parlamentarnych w Republice Weimarskiej w 1919 najwięcej głosów w Łowkowicach zdobyli chrześcijańscy demokraci[13].

W 1921 w zasięgu plebiscytu na Górnym Śląsku znalazła się tylko część powiatu prudnickiego. Łowkowice znalazły się po stronie wschodniej, w obszarze objętym plebiscytem[14]. W 1926 w Łowkowicach powstał pomnik upamiętniający mieszkańców wsi, którzy zginęli podczas I wojny światowej (rozbudowany w 1992 o tablice z nazwiskami poległych w II wojnie światowej)[15].

Położenie na mapie powiatu prudnickiego w 1950 r.

Po II wojnie światowej, od marca do maja 1945 powiat prudnicki znajdował się pod kontrolą radzieckiej komendantury wojskowej. 11 maja 1945 polska administracja przejęła władzę cywilną w powiecie prudnickim[16]. Mieszkańcom Łowkowic, posługującym się dialektem śląskim bądź znającym język polski, pozwolono pozostać we wsi po otrzymaniu polskiego obywatelstwa.

Do 1956 roku Łowkowice należały do powiatu prudnickiego. W związku z reformą administracyjną, w 1956 Łowkowice zostały odłączone od powiatu prudnickiego i przyłączone do nowo utworzonego krapkowickiego[17].

W 1946 młodzież z Kórnicy, Komornik i Łowkowic została wywieziona na żniwa do gospodarstwa Lipno w Prudniku[18]. W sierpniu 1953 polskie służby prowadziły obserwację Łowkowic związaną z przebywaniem we wsi działającego w Prudniku szpiega Organisation Gehlen Henryka Koja[19].

Wieś została skanalizowana w 2017[20]. W 2020 w Łowkowicach zbudowano gminny Punkt Selektywnej Zbiórki Odpadów Komunalnych[21].

Instytucje

[edytuj | edytuj kod]

We wsi działa OSP, LZS[22] i restauracja.

Liczba mieszkańców wsi

[edytuj | edytuj kod]
Tablica z podwójną nazwą przed wjazdem do Łowkowic od strony Prudnika

Religia

[edytuj | edytuj kod]

Wieś przynależy do parafii rzymskokatolickiej w Komornikach[31].

Zabytki

[edytuj | edytuj kod]

Do wojewódzkiego rejestru zabytków wpisany jest[32]:

  • Inne obiekty:
  • Kapliczka z XIX w.
  • Drewniany krzyż przydrożny z rzeźbą Chrystusa Ukrzyżowanego i na dole z płaskorzeźbą Najświętszej Marii Panny[33]
  • Miejsce huty z epoki żelaza
  • 5 pomników przyrody.

Transport

[edytuj | edytuj kod]
Dawny przystanek kolejowy w Łowkowicach

Transport drogowy

[edytuj | edytuj kod]

Łowkowice posiadają połączenia autobusowe z Krapkowicami, Smolarnią[34].

Transport kolejowy

[edytuj | edytuj kod]

Nieczynny przystanek kolejowy w Łowkowicach znajduje się przy ul. Krapkowickiej. Najbliższa czynna stacja kolejowa znajduje się w Gogolinie.

Lokalni przedsiębiorcy i właściciele majątków ziemskich zawiązali w 1895 spółkę Kolej Prudnicko-Gogolińska z siedzibą w Prudniku, której celem stała się budowa linii lokalnej z Prudnika do Gogolina. Linia kolejowa nr 306 relacji Prudnik – Goglin została oddana do użytku w 1896[35]. Powódź w 1997 zniszczyła most na Odrze w Krapkowicach, uniemożliwiając dojazd do Gogolina. W 2005 ruch na linii 306 został zawieszony. Zmodernizowana do celów towarowych linia relacji Prudnik – Krapkowice została oddana do użytku w 2016[36][37].

Pomniki i obiekty upamiętniające

[edytuj | edytuj kod]
Pomnik poległych w I i II wojnie światowej
  • Pomnik poległych w I i II wojnie światowej – pomnik w Łowkowicach powstały w 1926 jako upamiętnienie mieszkańców wsi, którzy polegli w I wojnie światowej. W 1992 dostawiono do niego dwie tablice z nazwiskami mężczyzn, którzy zginęli podczas II wojny światowej. Znajdują się na nich motywy głowy Jezusa Chrystusa, brak inskrypcji. Zgodnie z kryteriami w sprawie upamiętnień na obszarze RP żołnierzy niemieckich przyjętymi w uchwale Rady Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa w 1995, pomnik został uznany za prawidłowy[15].

Turystyka

[edytuj | edytuj kod]

Oddział PTTK „Sudetów Wschodnich” w Prudniku ustanowił turystyczną Odznakę Krajoznawczą Ziemi Prudnickiej, którą zdobywa się poprzez zwiedzenie odpowiedniej liczby obiektów w miejscowościach położonych na ziemi prudnickiej, w tym w Łowkowicach[38].

12 lipca 2010, w ramach organizowanego w Prudniku VI Europejskiego Tygodnia Turystyki Rowerowej, w którym wzięli udział rowerzyści z całej Europy, przez Łowkowice prowadziła trasa „Szlakiem Pielgrzyma”[39].

Szlaki rowerowe

[edytuj | edytuj kod]

Przez Łowkowice prowadzi szlak rowerowy[40]:

Bezpieczeństwo

[edytuj | edytuj kod]
Remiza OSP Łowkowice

W zakresie ochrony przeciwpożarowej oraz innych miejscowych zagrożeń w Łowkowicach działa jednostka Ochotniczej Straży Pożarnej, zrzeszona w Związku Ochotniczych Straży Pożarnych RP w Strzeleczkach[41] i włączona w krajowy system ratowniczo-gaśniczy[42]. Do 1998 bezpieczeństwo pożarowe w Łowkowicach było nadzorowane przez Komendę Rejonową PSP w Prudniku[43].

Miejscowość jest pod opieką dzielnicowego rejonu służbowego nr 8 Komendy Powiatowej Policji w Krapkowicach[44].

Teren wsi, jak i całej gminy Strzeleczki, położony jest w strefie nadgranicznej w związku z czym Straż Graniczna dysponuje, na tym obszarze, specjalnymi kompetencjami w zakresie bezpieczeństwa[45]. Gminę Strzeleczki obejmuje zasięgiem służbowym placówka Straży Granicznej w Opolu ze Śląskiego Oddziału SG[46].

Zobacz też

[edytuj | edytuj kod]

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 9 stycznia 2024, identyfikator PRNG: 73512
  2. ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 710 [zarchiwizowane 2022-10-26].
  3. ↑ a b c Heinrich Adamy, Die schlesischen Ortsnamen, ihre Entstehung und Bedeutung. Ein Bild aus der Vorzeit, wyd. 2, Breslau: Verlag von Priebatsch’s Buchhandlung, 1888, s. 11, OCLC 456751858 (niem.).
  4. ↑ Grünhagen 1866 ↓, s. 244.
  5. ↑ Triest 1865 ↓, s. 1074.
  6. ↑ Rozporządzenie Ministrów: Administracji Publicznej i Ziem Odzyskanych z dnia 15 marca 1947 r. o przywróceniu i ustaleniu urzędowych nazw miejscowości (M.P. z 1947 r. nr 37, poz. 297).
  7. ↑ Johann Wolfgang Wieland, Principatus Silesiae Oppoliensis exactissima Tabula geographica, sistens Circulus Oppoliensem Ober-Glogau Gros Strehliz, Cosel, Tost, Rosenberg, Falckenberg & Lubleniz, Norimbergae: ab Homannianis Heredibus. Cum Spec. S. Caes. Rque Mtis Privilegio, 1736.
  8. ↑ Andrzej Dereń, XVIII-wieczna rewolucja, „Tygodnik Prudnicki”, Antoni Weigt – redaktor naczelny, 18 (441), Prudnik: Spółka Wydawnicza „Aneks”, 6 kwietnia 1999, s. 17, ISSN 1231-904X.
  9. ↑ Hellfeier 2014 ↓, s. 84.
  10. ↑ Zachariasz Mosakowski, Łowkowice, wiatrak [online], Centralna Baza Danych o Młynach w Polsce, 25 listopada 2019 [dostęp 2023-08-20].
  11. ↑ 952 Lobkowitz (Łowkowice) I [online], Pieczęcie gminne na Śląsku, 17 sierpnia 2021 [dostęp 2024-01-11] (pol.).
  12. ↑ a b Kazimierz Nabzdyk, Rezultaty wyborów w powiecie prudnickim na początku XX wieku – szkic demograficzny, „Ziemia Prudnicka”, Andrzej Dereń – redaktor naczelny, Prudnik: Spółka Wydawnicza „Aneks”, 2007, s. 74.
  13. ↑ Wynik wyborów w Prudnickiem, „Gazeta Opolska”, 284, Opole: Nakładem Wydawnictwa „Gazety Opolskiej”, 5 grudnia 1919, s. 1.
  14. ↑ Natomiast z pow. prudnickiego należą do terenu plebiscytowego tylko następujące gminy, które tutaj poniżej według polskich i niemieckich nazw imiennie podajemy, „Instrukcja dla Komitetów Parytetycznych”, 2, 1921, s. 22.
  15. ↑ a b Pomniki upamiętniające żołnierzy niemieckich, którzy zginęli w II wojnie światowej podlegające kontroli komisji wojewody opolskiego (29.10.2002 r., 5 i 12.11.2002 r.), „Tygodnik Prudnicki”, Andrzej Dereń – redaktor naczelny, 6 (636), Prudnik: Spółka Wydawnicza „Aneks”, 5 lutego 2003, s. 12, ISSN 1231-904X.
  16. ↑ Andrzej Dereń, Polska Ziemia Prudnicka, „Tygodnik Prudnicki”, 19 (754), Prudnik: Spółka Wydawnicza „Aneks”, 11 maja 2005, s. 8, ISSN 1231-904X.
  17. ↑ Andrzej Dereń, Historia Powiatu Prudnickiego [online], powiatprudnicki.pl [dostęp 2022-04-17] (pol.).
  18. ↑ Anna Myszyńska, Żniwa po froncie, „Panorama Bialska”, Rafał Magosz – redaktor naczelny, 7 (269), Biała: Gminne Centrum Kultury, sierpień 2017, s. 2, ISSN 1232-7352.
  19. ↑ Andrzej Dereń, Afera szpiegowska w Prudniku i Łowkowicach, „Tygodnik Prudnicki”, 17 (544), Prudnik: Spółka Wydawnicza „Aneks”, 26 kwietnia 2001, s. 20, ISSN 1231-904X.
  20. ↑ Andrzej Dereń, Komorniki i Łowkowice z kanalizacją [online], Teraz Prudnik!, 22 listopada 2017 [dostęp 2023-08-25] (pol.).
  21. ↑ Andrzej Dereń, Rusza budowa gminnego PSZOK-u [online], Teraz Prudnik!, 13 kwietnia 2020 [dostęp 2023-08-25] (pol.).
  22. ↑ LZS Łowkowice - Futbolowo.pl [online], m.lowkowice.futbolowo.pl [dostęp 2020-07-02].
  23. ↑ Kreis Neustadt O.S. (1. Dezember 1871) [online], AGOFF [dostęp 2024-06-14] (niem.).
  24. ↑ Kreis Neustadt O.S. (1. Dezember 1885) [online], AGOFF [dostęp 2024-06-14] (niem.).
  25. ↑ Kreis Neustadt O.S. (1. Dezember 1905) [online], AGOFF [dostęp 2024-06-14] (niem.).
  26. ↑ a b Deutsche Verwaltungsgeschichte Schlesien, Kreis Neustadt [online], treemagic.org [dostęp 2024-04-18] [zarchiwizowane z adresu 2023-04-13] (niem.).
  27. ↑ Ludność wiejska. Wyniki badania struktury ludności wsi z dnia 15 X 1966, Opole: Wojewódzki Urząd Statystyczny w Opolu, 1969, s. 97.
  28. ↑ a b c d Wieś Łowkowice w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2020-07-02], liczba ludności na podstawie danych GUS.
  29. ↑ Największe Strzeleczki, najmniejsze Urszulanowice, „Tygodnik Prudnicki”, 11 (1055), Prudnik: Spółka Wydawnicza „Aneks”, 16 marca 2011, s. 15, ISSN 1231-904X.
  30. ↑ Raport o stanie gminy za rok 2019 rok - Urząd Gminy Strzeleczki [online], strzeleczki.pl [dostęp 2020-07-02].
  31. ↑ Łowkowice i Komorniki | Parafia Komorniki [online], www.parafiakomorniki.com.pl [dostęp 2020-07-02].
  32. ↑ Rejestr zabytków nieruchomych – województwo opolskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2024, s. 51.
  33. ↑ Łowkowice - Urząd Gminy Strzeleczki [online], strzeleczki.pl [dostęp 2020-07-02].
  34. ↑ Rozkład jazdy PKS na przystanku Łowkowice, gm. Strzeleczki [online], e-podroznik.pl [dostęp 2024-02-21].
  35. ↑ Kasza 2020 ↓, s. 105.
  36. ↑ Maciej Dobrzański: Pociągi wracają na linię Prudnik-Krapkowice. prudnik24.pl, 2016-08-03. [dostęp 2019-03-02]. (pol.).
  37. ↑ Radosław Dimitrow: Linia kolejowa Krapkowice – Prudnik wyremontowana. Ale pociągi pasażerskie tędy nie pojadą. nto.pl, 2016-08-30. [dostęp 2020-02-15]. (pol.).
  38. ↑ Regulamin Odznaki Krajoznawczej Ziemi Prudnickiej [online], prudnik.pttk.pl [dostęp 2024-01-01].
  39. ↑ Trasy rowerowe VI ETTR w Prudniku, „Tygodnik Prudnicki”, Andrzej Dereń – redaktor naczelny, 27 (1019), Prudnik: Spółka Wydawnicza „Aneks”, 7 lipca 2010, s. 20–21, ISSN 1231-904X.
  40. ↑ Okolice Prudnika, [w:] Karol Kawałko, Szlaki rowerowe Śląska Opolskiego, Piła: Wydawnictwo BIK: na zlecenie Urzędu Marszałkowskiego Województwa Opolskiego, 2009, s. 5, ISBN 978-83-7618-031-1.
  41. ↑ Bronisław Kurpiela, Sprawozdanie z działalności Zarządu Oddziału Gminnego Związku Ochotniczych Straży Pożarnych Rzeczypospolitej Polskiej w Strzeleczkach za lata 2006–2010 [online], strzeleczki.pl [dostęp 2024-02-25].
  42. ↑ Wykaz jednostek OSP włączonych do Krajowego Systemu Ratowniczo-Gaśniczego – stan na 01.12.2023 [online], Komenda Główna Państwowej Straży Pożarnej [dostęp 2024-02-24] (pol.).
  43. ↑ Kasza 2020 ↓, s. 581.
  44. ↑ Komenda Powiatowa Policji w Krapkowicach [online], krapkowice.policja.gov.pl [dostęp 2024-02-24] (pol.).
  45. ↑ Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 29 sierpnia 2005 r. w sprawie wykazu gmin i innych jednostek zasadniczego podziału terytorialnego państwa położonych w strefie nadgranicznej oraz tablicy określającej zasięg tej strefy (Dz.U. z 2005 r. nr 188, poz. 1580).
  46. ↑ PSG w Opolu [online], slaski.strazgraniczna.pl, 19 sierpnia 2012 [dostęp 2024-05-08].

Bibliografia

[edytuj | edytuj kod]
Gmina Strzeleczki
Miasto
Wsie
Część miasta
Przysiółki wsi
Uroczysko-dawna
miejscowość

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Łowkowice_(powiat_krapkowicki)&oldid=75510646”