Turystyka na Białorusi: Różnice pomiędzy wersjami
[wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
m →Turystyka religijna: drobne redakcyjne |
m →Promocja turystyki i wydarzenia kulturalne: drobne techniczne |
||
(Nie pokazano 13 wersji utworzonych przez 3 użytkowników) | |||
Linia 17: | Linia 17: | ||
Na Białorusi znajdują się cztery [[Lista światowego dziedzictwa UNESCO na Białorusi|obiekty]] z [[Lista światowego dziedzictwa UNESCO|listy światowego dziedzictwa UNESCO]]: zamki w Mirze i Nieświeżu, [[Puszcza Białowieska]] (wspólnie z Polską) oraz kilka stacji pomiarowych wchodzących w skład [[południk Struvego|południka Struvego]]<ref>{{Cytuj stronę |url = http://whc.unesco.org/en/statesparties/by |tytuł = Belarus |opublikowany = UNESCO |język = en |data dostępu = 2021-06-25}}</ref>. Ponadto, na państwowej liście zabytków historyczno-kulturowych umieszczono ponad 5,5 tys. obiektów<ref>{{Cytuj stronę |url = http://gosspisok.gov.by/ |tytuł = Дзяржаўны спiс гiсторыка-культурных каштоўнасцей Рэспублiкi Беларусь |opublikowany = Міністэрства культуры Рэспублікі Беларусь |język = be |data dostępu = 2021-06-28}}</ref><ref>{{Cytuj stronę |url = https://president.gov.by/ru/belarus/tourism/vidy/kulturno-poznavatelnyj |tytuł = Историко-культурный туризм |opublikowany = Президент Республики Беларусь |język = ru |data dostępu = 2021-06-28}}</ref>. |
Na Białorusi znajdują się cztery [[Lista światowego dziedzictwa UNESCO na Białorusi|obiekty]] z [[Lista światowego dziedzictwa UNESCO|listy światowego dziedzictwa UNESCO]]: zamki w Mirze i Nieświeżu, [[Puszcza Białowieska]] (wspólnie z Polską) oraz kilka stacji pomiarowych wchodzących w skład [[południk Struvego|południka Struvego]]<ref>{{Cytuj stronę |url = http://whc.unesco.org/en/statesparties/by |tytuł = Belarus |opublikowany = UNESCO |język = en |data dostępu = 2021-06-25}}</ref>. Ponadto, na państwowej liście zabytków historyczno-kulturowych umieszczono ponad 5,5 tys. obiektów<ref>{{Cytuj stronę |url = http://gosspisok.gov.by/ |tytuł = Дзяржаўны спiс гiсторыка-культурных каштоўнасцей Рэспублiкi Беларусь |opublikowany = Міністэрства культуры Рэспублікі Беларусь |język = be |data dostępu = 2021-06-28}}</ref><ref>{{Cytuj stronę |url = https://president.gov.by/ru/belarus/tourism/vidy/kulturno-poznavatelnyj |tytuł = Историко-культурный туризм |opublikowany = Президент Республики Беларусь |język = ru |data dostępu = 2021-06-28}}</ref>. |
||
W 2018 roku w kraju było 159 muzeów, które odwiedziło niemal 7 mln turystów. Najczęściej odwiedzane były [[Muzeum Wielkiej Wojny Ojczyźnianej w Mińsku]], [[Twierdza Brzeska]], [[zamek w Nieświeżu]], zespół pałacowo-parkowy w Homlu i [[zamek w Mirze]]<ref>{{Cytuj książkę |tytuł = Туризм и туристические ресурсы в Республике Беларусь 2019 |url = https://www.belstat.gov.by/upload/iblock/4dd/4dddfa122ec4e81a51daa723c5a2efb6.pdf |wydawca = Национальный статистический комитет Республики Беларусь |miejsce = Mińsk |data = 2019 |strony = 63–64 |isbn = 978-985-7184-62-0 |język = ru}}</ref>. Oprócz zamków w Mirze i Nieświeżu, tego typu budowle lub ich ruiny można zobaczyć również w [[Zamek w Krewie|Krewie]], [[zamek w Lidzie|Lidzie]], [[zamek w Nowogródku|Nowogródku]], [[ |
W 2018 roku w kraju było 159 muzeów, które odwiedziło niemal 7 mln turystów. Najczęściej odwiedzane były [[Muzeum Wielkiej Wojny Ojczyźnianej w Mińsku]], [[Twierdza Brzeska]], [[zamek w Nieświeżu]], [[Pałac Rumiancewów i Paskiewiczów w Homlu|zespół pałacowo-parkowy w Homlu]] i [[zamek w Mirze]]<ref>{{Cytuj książkę |tytuł = Туризм и туристические ресурсы в Республике Беларусь 2019 |url = https://www.belstat.gov.by/upload/iblock/4dd/4dddfa122ec4e81a51daa723c5a2efb6.pdf |wydawca = Национальный статистический комитет Республики Беларусь |miejsce = Mińsk |data = 2019 |strony = 63–64 |isbn = 978-985-7184-62-0 |język = ru}}</ref>. Oprócz zamków w Mirze i Nieświeżu, tego typu budowle lub ich ruiny można zobaczyć również w [[Zamek w Krewie|Krewie]], [[zamek w Lidzie|Lidzie]], [[zamek w Nowogródku|Nowogródku]], [[Zamek w Lubczu|Lubczu]], [[zamek w Holszanach|Holszanach]], [[Pałac w Różanie|Różanie]] i {{link-interwiki |Zamek w Bychowie |tekst=Bychowie |Q=Q3920389}}. W średniowieczu na terenie obecnej Białorusi znajdowało się wiele wież obronnych, jednak do współczesnych czasów przetrwała jedynie [[Baszta Kamieniecka]]<ref name="zamki">{{Cytuj stronę |url = https://www.belarus.by/ru/travel/military-history-tourism/medieval-battles-knight-festivals |tytuł = Средневековые битвы и рыцарские фестивали в Беларуси |opublikowany = BelarusBY |język = ru |data dostępu = 2021-06-30}}</ref>. |
||
Wśród obiektów historycznych można również wymienić [[Chatyń]], [[Kopiec Chwały]] oraz [[Linia Stalina|Linię Stalina]]<ref>{{Cytuj stronę | url = https://mst.gov.by/ru/belurus-turisticheskaya/vidy-turizma/voenno-istoricheskij.html | tytuł = Военно-исторический туризм | opublikowany = Министерство спорта и туризма Республики Беларусь | język = ru | data dostępu = 2021-12-16}}</ref>. |
Wśród obiektów historycznych można również wymienić [[Chatyń]], [[Kopiec Chwały]] oraz [[Linia Stalina|Linię Stalina]]<ref>{{Cytuj stronę | url = https://mst.gov.by/ru/belurus-turisticheskaya/vidy-turizma/voenno-istoricheskij.html | tytuł = Военно-исторический туризм | opublikowany = Министерство спорта и туризма Республики Беларусь | język = ru | data dostępu = 2021-12-16}}</ref>. |
||
Linia 25: | Linia 25: | ||
[[Plik:Holy Spirit Cathedral in Minsk.jpg|thumb|Sobór Świętego Ducha w Mińsku]] |
[[Plik:Holy Spirit Cathedral in Minsk.jpg|thumb|Sobór Świętego Ducha w Mińsku]] |
||
[[Plik:Сынковичи Церковь Святого Михаила 01.jpg|thumb|Cerkiew św. Michała Archanioła w Synkowiczach]] |
[[Plik:Сынковичи Церковь Святого Михаила 01.jpg|thumb|Cerkiew św. Michała Archanioła w Synkowiczach]] |
||
[[Plik:Забудова Іўя. Мячэць.jpg|thumb|left|Meczet w Iwiu]] |
|||
Głównymi ośrodkami kultu religijnego na Białorusi są [[monastyr Zaśnięcia Matki Bożej w Żyrowiczach]] z ikoną Matki Boskiej Żyrowickiej, [[Monastyr Spaso-Eufrozyński w Połocku|monastyr Przemienienia Pańskiego i św. Eufrozyny Połockiej w Połocku]], w którym znajdują się relikwie św. [[Eufrozyna Połocka|Eufrozyny Połockiej]], oraz [[sobór Świętego Ducha w Mińsku]] – główna świątynia prawosławna Białorusi. Ośrodkami kultu katolickiego są natomiast [[kościół Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny w Budsławiu]] z ikoną Matki Boskiej Budsławskiej oraz [[kościół Zwiastowania Najświętszej Maryi Panny i klasztor Brygidek w Grodnie]]. Celem pielgrzymek jest także wieś [[Rosica (obwód witebski)|Rosica]] w obwodzie witebskim, gdzie w czasie wojny zginęli księża [[Jerzy Kaszyra]] i [[Antoni Leszczewicz]]{{odn|Решетников|2012|s=111–112}}. |
Głównymi ośrodkami kultu religijnego na Białorusi są [[monastyr Zaśnięcia Matki Bożej w Żyrowiczach]] z ikoną Matki Boskiej Żyrowickiej, [[Monastyr Spaso-Eufrozyński w Połocku|monastyr Przemienienia Pańskiego i św. Eufrozyny Połockiej w Połocku]], w którym znajdują się relikwie św. [[Eufrozyna Połocka|Eufrozyny Połockiej]], oraz [[sobór Świętego Ducha w Mińsku]] – główna świątynia prawosławna Białorusi. Ośrodkami kultu katolickiego są natomiast [[kościół Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny w Budsławiu]] z ikoną Matki Boskiej Budsławskiej oraz [[kościół Zwiastowania Najświętszej Maryi Panny i klasztor Brygidek w Grodnie]]. Celem pielgrzymek jest także wieś [[Rosica (obwód witebski)|Rosica]] w obwodzie witebskim, gdzie w czasie wojny zginęli księża [[Jerzy Kaszyra]] i [[Antoni Leszczewicz]]{{odn|Решетников|2012|s=111–112}}. |
||
Ponadto w państwie można odwiedzić trzy świątynie obronne: [[kościół Świętego Jana Chrzciciela w Komajach]], [[cerkiew Narodzenia Matki Bożej w Murowance]] i [[cerkiew |
Ponadto w państwie można odwiedzić trzy świątynie obronne: [[kościół Świętego Jana Chrzciciela w Komajach]], [[cerkiew Narodzenia Matki Bożej w Murowance]] i [[cerkiew Świętego Michała Archanioła w Synkowiczach]]{{r|zamki}}, umieszczone na [[lista informacyjna|liście informacyjnej UNESCO]], podobnie jak kilka innych obiektów sakralnych: [[Cerkiew Przemienienia Pańskiego w Połocku|cerkiew Przemienienia Pańskiego]] i [[sobór św. Zofii w Połocku|sobór św. Zofii]] w [[Połock]]u, [[cerkiew Świętych Borysa i Gleba w Grodnie]], [[Monastyr Świętego Mikołaja w Mohylewie|żeński monastyr św. Mikołaja w Mohylewie]] i drewniane cerkwie Polesia<ref name="rel-turizm">{{Cytuj stronę |url = https://www.belarus.by/ru/travel/religious-tourism-in-belarus |tytuł = Религиозный туризм в Беларуси |opublikowany = BelarusBY |język = ru |data dostępu = 2021-06-30}}</ref>. |
||
Wśród zabytków sakralnych można również wymienić [[Cerkiew Wszystkich Świętych w Mińsku|cerkiew Wszystkich Świętych]] oraz [[Sobór Świętych Piotra i Pawła w Mińsku|Sobór Świętych Piotra i Pawła]] w [[Mińsk]]u, [[Sobór Zaśnięcia Najświętszej Maryi Panny w Witebsku|Sobór Zaśnięcia Najświętszej Maryi Panny]] i [[Cerkiew Zmartwychwstania Pańskiego w Witebsku|Cerkiew Zmartwychwstania Pańskiego]] w [[Witebsk]]u, [[Sobór Podwyższenia Krzyża Pańskiego w Mohylewie]], [[Sobór św. Symeona w Brześciu|Sobór św. Symeona]] i [[Cerkiew Bracka w Brześciu nad Bugiem|Cerkiew Bracka]] w [[Brześć|Brześciu]], [[Sobór Świętych Piotra i Pawła w Homlu]] oraz [[Sobór Zmartwychwstania Pańskiego w Borysowie]]{{r|rel-turizm}}. |
Wśród zabytków sakralnych można również wymienić [[Cerkiew Wszystkich Świętych w Mińsku|cerkiew Wszystkich Świętych]] oraz [[Sobór Świętych Piotra i Pawła w Mińsku|Sobór Świętych Piotra i Pawła]] w [[Mińsk]]u, [[Sobór Zaśnięcia Najświętszej Maryi Panny w Witebsku|Sobór Zaśnięcia Najświętszej Maryi Panny]] i [[Cerkiew Zmartwychwstania Pańskiego w Witebsku|Cerkiew Zmartwychwstania Pańskiego]] w [[Witebsk]]u, [[Sobór Podwyższenia Krzyża Pańskiego w Mohylewie]], [[Sobór św. Symeona w Brześciu|Sobór św. Symeona]] i [[Cerkiew Bracka w Brześciu nad Bugiem|Cerkiew Bracka]] w [[Brześć|Brześciu]], [[Sobór Świętych Piotra i Pawła w Homlu]] oraz [[Sobór Zmartwychwstania Pańskiego w Borysowie]]{{r|rel-turizm}}. |
||
W [[Turów (Białoruś)|Turowie]], niegdyś najważniejszym po Połocku miejscu kultu religijnego, można zobaczyć kamienne krzyże, drewnianą cerkiew Wszystkich Świętych oraz fragmenty świątyni z XII wieku{{r|rel-turizm}}. |
W [[Turów (Białoruś)|Turowie]], niegdyś najważniejszym po Połocku miejscu kultu religijnego, można zobaczyć kamienne krzyże, drewnianą [[Cerkiew Wszystkich Świętych w Turowie|cerkiew Wszystkich Świętych]] oraz fragmenty [[Sobór Zaśnięcia Matki Bożej w Turowie|świątyni z XII wieku]]{{r|rel-turizm}}. |
||
W [[Iwie (miasto)|Iwiu]] znajduje się najstarszy drewniany meczet na Białorusi. Ponadto na terytorium państwa zachowało się 78 cmentarzy żydowskich i ponad 100 synagog i [[jesziwa|jesziw]]<ref>{{Cytuj stronę | url = https://mst.gov.by/ru/belurus-turisticheskaya/vidy-turizma/religioznyj-turizm.html | tytuł = Религиозный туризм | opublikowany = Министерство спорта и туризма Республики Беларусь | język = ru | data dostępu = 2021-12-16}}</ref>. |
W [[Iwie (miasto)|Iwiu]] znajduje się najstarszy drewniany meczet na Białorusi. Ponadto na terytorium państwa zachowało się 78 cmentarzy żydowskich i ponad 100 synagog i [[jesziwa|jesziw]]<ref>{{Cytuj stronę | url = https://mst.gov.by/ru/belurus-turisticheskaya/vidy-turizma/religioznyj-turizm.html | tytuł = Религиозный туризм | opublikowany = Министерство спорта и туризма Республики Беларусь | język = ru | data dostępu = 2021-12-16}}</ref>. |
||
Linia 38: | Linia 39: | ||
[[Plik:Nalibotskaya Pushcha.jpg|thumb|left|Puszcza Nalibocka]] |
[[Plik:Nalibotskaya Pushcha.jpg|thumb|left|Puszcza Nalibocka]] |
||
[[Plik:Silichy-02.jpg|thumb|Stok w Siliczach]] |
[[Plik:Silichy-02.jpg|thumb|Stok w Siliczach]] |
||
Na Białorusi popularnością, zwłaszcza na obszarach wiejskich, cieszy się turystyka rowerowa<ref name="velo">{{Cytuj stronę |url = https://www.belarus.by/ru/travel/adventure-sports/cycling-in-belarus |tytuł = Велотуризм в Беларуси |opublikowany = BelarusBY |język = ru |data dostępu = 2021-06-28}}</ref>. W ostatnich latach powstaje coraz więcej tras rowerowych, zarówno w miastach, jak i poza nimi<ref name="baran2019">{{Cytuj książkę |tytuł = Современный механизм функционирования торгового бизнеса и туристической индустрии: реальность и перспективы: материалы III Международной научно-практической конференции студентов и молодых ученых, г. Минск, 6–7 декабря 2018 г. |url = http://www.bseu.by:8080/bitstream/edoc/81049/1/Baran_417_418.pdf |wydawca = [[Białoruski Państwowy Uniwersytet Ekonomiczny|БГЭУ]] |miejsce = Mińsk |data = 2019 |strony = 417–418 |isbn = 978-985-564-243-6 |rozdział = Велотуризм в Республике Беларусь: состояние и перспективы |nazwisko r = Баран |imię r = А.С. |nazwisko2 r = Балдина |imię2 r = А.С. |język = ru}}</ref>. W 2009 roku w Mińsku otwarto trasę o długości 27 km, która przecina całe miasto od północnego zachodu na południowy wschód{{r|velo}}. Oprócz tego, na terenie kraju znajduje się kilka tras prowadzących przez tereny zielone. Pierwsza z nich{{r|baran2019}}, ''Wałożynskija gascinicy'', została otwarta w 2014 roku i początkowo liczyła 140 km<ref>{{Cytuj książkę |tytuł = Современные проблемы ландшафтоведения и геоэкологии: материалы VI Междунар. науч. конф. (к 110-летию со дня рождения профессора В. А. Дементьева), Минск, 13–16 нояб. 2018 г. |url = https://elib.bsu.by/bitstream/123456789/209490/1/164-167.pdf |wydawca = [[Białoruski Uniwersytet Państwowy|БГУ]] |miejsce = Mińsk |data = 2018 |strony = 164–167 |isbn = 978-985-566-664-7 |rozdział = Геоэкологический подход в устойчивом развитии экотуристических кластеров |nazwisko r = Яротов |imię r = А. Е. |nazwisko2 r = Гагина |imię2 r = Н. В. |nazwisko3 r = Борисенко |imię3 r = В. В. |język = ru}}</ref>, jednakże obecnie liczy ponad 200 km<ref>{{Cytuj stronę |url = |
Na Białorusi popularnością, zwłaszcza na obszarach wiejskich, cieszy się turystyka rowerowa<ref name="velo">{{Cytuj stronę |url = https://www.belarus.by/ru/travel/adventure-sports/cycling-in-belarus |tytuł = Велотуризм в Беларуси |opublikowany = BelarusBY |język = ru |data dostępu = 2021-06-28}}</ref>. W ostatnich latach powstaje coraz więcej tras rowerowych, zarówno w miastach, jak i poza nimi<ref name="baran2019">{{Cytuj książkę |tytuł = Современный механизм функционирования торгового бизнеса и туристической индустрии: реальность и перспективы: материалы III Международной научно-практической конференции студентов и молодых ученых, г. Минск, 6–7 декабря 2018 г. |url = http://www.bseu.by:8080/bitstream/edoc/81049/1/Baran_417_418.pdf |wydawca = [[Białoruski Państwowy Uniwersytet Ekonomiczny|БГЭУ]] |miejsce = Mińsk |data = 2019 |strony = 417–418 |isbn = 978-985-564-243-6 |rozdział = Велотуризм в Республике Беларусь: состояние и перспективы |nazwisko r = Баран |imię r = А.С. |nazwisko2 r = Балдина |imię2 r = А.С. |język = ru}}</ref>. W 2009 roku w Mińsku otwarto trasę o długości 27 km, która przecina całe miasto od północnego zachodu na południowy wschód{{r|velo}}. Oprócz tego, na terenie kraju znajduje się kilka tras prowadzących przez tereny zielone. Pierwsza z nich{{r|baran2019}}, ''Wałożynskija gascinicy'', została otwarta w 2014 roku i początkowo liczyła 140 km<ref>{{Cytuj książkę |tytuł = Современные проблемы ландшафтоведения и геоэкологии: материалы VI Междунар. науч. конф. (к 110-летию со дня рождения профессора В. А. Дементьева), Минск, 13–16 нояб. 2018 г. |url = https://elib.bsu.by/bitstream/123456789/209490/1/164-167.pdf |wydawca = [[Białoruski Uniwersytet Państwowy|БГУ]] |miejsce = Mińsk |data = 2018 |strony = 164–167 |isbn = 978-985-566-664-7 |rozdział = Геоэкологический подход в устойчивом развитии экотуристических кластеров |nazwisko r = Яротов |imię r = А. Е. |nazwisko2 r = Гагина |imię2 r = Н. В. |nazwisko3 r = Борисенко |imię3 r = В. В. |język = ru}}</ref>, jednakże obecnie liczy ponad 200 km<ref>{{Cytuj stronę |url = https://minoblturism.gov.by/directions/?SECTION_ID=&ELEMENT_ID=823 |tytuł = Зеленый маршрут «Валожынскія гасцінцы» |opublikowany = Главное управление спорта и туризма Минского областного исполнительного комитета |język = ru |data dostępu = 2021-06-28}}</ref>. Znajduje się ona w [[rejon wołożyński|rejonie wołożyńskim]] i przebiega m.in. przez Puszczę Nalibocką. Inne tego typu trasy znajdują się też w Puszczy Białowieskiej{{r|baran2019}}. |
||
Ze względu na dużą liczbę jezior, państwo dysponuje dobrymi warunkami do wędkarstwa. Szczególnie popularny pod tym względem jest [[obwód witebski]], w którym znajduje się ponad 2800 jezior. Można w nich znaleźć ponad 30 gatunków ryb<ref>{{Cytuj stronę |url = https://www.belarus.by/ru/travel/adventure-sports |tytuł = Активный отдых в Беларуси |opublikowany = BelarusBY |język = ru |data dostępu = 2021-06-30}}</ref>. |
Ze względu na dużą liczbę jezior, państwo dysponuje dobrymi warunkami do wędkarstwa. Szczególnie popularny pod tym względem jest [[obwód witebski]], w którym znajduje się ponad 2800 jezior. Można w nich znaleźć ponad 30 gatunków ryb<ref>{{Cytuj stronę |url = https://www.belarus.by/ru/travel/adventure-sports |tytuł = Активный отдых в Беларуси |opublikowany = BelarusBY |język = ru |data dostępu = 2021-06-30}}</ref>. |
||
Linia 71: | Linia 72: | ||
== Promocja turystyki i wydarzenia kulturalne == |
== Promocja turystyki i wydarzenia kulturalne == |
||
[[Plik:CzechRepublic-Italy 140514 2-0.jpg|thumb|[[Mińsk |
[[Plik:CzechRepublic-Italy 140514 2-0.jpg|thumb|[[Mińsk-Arena]] podczas MŚ w hokeju 2014]] |
||
Władze białoruskie podejmują działania mające na celu promocję turystyki za granicą. Zalicza się do nich m.in. organizację międzynarodowych zawodów sportowych i wydarzeń kulturalnych oraz stopniowe wprowadzanie ruchu bezwizowego. 12 czerwca 2015 roku umożliwiono zwiedzanie białoruskiej części Puszczy Białowieskiej bez konieczności wyrabiania wizy<ref>{{Cytuj stronę |url = https://bpn.com.pl/index.php?option=com_content&task=view&id=2019&Itemid=280 |tytuł = Bez wizy do białuruskiej części puszczy |opublikowany = [[Białowieski Park Narodowy]] |data dostępu = 2021-06-26}}</ref>. 26 października 2016 roku wprowadzono ruch bezwizowy na terenie [[Kanał Augustowski|Kanału Augustowskiego]], [[Grodno|Grodna]] oraz części [[rejon grodzieński|rejonu grodzieńskiego]] do 5 dni, początkowo na okres do 31 grudnia 2017 roku<ref>{{Cytuj stronę |url = https://www.belta.by/regions/view/inostrannye-turisty-mogut-priezzhat-na-avgustovskij-kanal-bez-vizy-216280-2016/ |tytuł = Иностранные туристы могут приезжать на Августовский канал без визы |data = 2016-10-26 |opublikowany = [[Białoruska Agencja Telegraficzna]] |język = ru |data dostępu = 2021-06-26}}</ref>. 1 stycznia 2018 ruchem bezwizowym objęto również [[Brześć]] i część [[obwód brzeski|obwodu brzeskiego]] oraz wydłużono go do 10 dni<ref>{{Cytuj stronę |url = https://www.polskieradio.pl/75/921/Artykul/1971357,Bialorus-od-Nowego-Roku-na-10-dni-bez-wiz-do-Grodna-Brzescia-i-okolic |tytuł = Białoruś: od Nowego Roku na 10 dni bez wiz do Grodna, Brześcia i okolic |data = 2017-12-26 |opublikowany = [[Polskie Radio]] |data dostępu = 2021-06-28}}</ref>. |
Władze białoruskie podejmują działania mające na celu promocję turystyki za granicą. Zalicza się do nich m.in. organizację międzynarodowych zawodów sportowych i wydarzeń kulturalnych oraz stopniowe wprowadzanie ruchu bezwizowego. 12 czerwca 2015 roku umożliwiono zwiedzanie białoruskiej części Puszczy Białowieskiej bez konieczności wyrabiania wizy<ref>{{Cytuj stronę |url = https://bpn.com.pl/index.php?option=com_content&task=view&id=2019&Itemid=280 |tytuł = Bez wizy do białuruskiej części puszczy |opublikowany = [[Białowieski Park Narodowy]] |data dostępu = 2021-06-26}}</ref>. 26 października 2016 roku wprowadzono ruch bezwizowy na terenie [[Kanał Augustowski|Kanału Augustowskiego]], [[Grodno|Grodna]] oraz części [[rejon grodzieński|rejonu grodzieńskiego]] do 5 dni, początkowo na okres do 31 grudnia 2017 roku<ref>{{Cytuj stronę |url = https://www.belta.by/regions/view/inostrannye-turisty-mogut-priezzhat-na-avgustovskij-kanal-bez-vizy-216280-2016/ |tytuł = Иностранные туристы могут приезжать на Августовский канал без визы |data = 2016-10-26 |opublikowany = [[Białoruska Agencja Telegraficzna]] |język = ru |data dostępu = 2021-06-26}}</ref>. 1 stycznia 2018 ruchem bezwizowym objęto również [[Brześć]] i część [[obwód brzeski|obwodu brzeskiego]] oraz wydłużono go do 10 dni<ref>{{Cytuj stronę |url = https://www.polskieradio.pl/75/921/Artykul/1971357,Bialorus-od-Nowego-Roku-na-10-dni-bez-wiz-do-Grodna-Brzescia-i-okolic |tytuł = Białoruś: od Nowego Roku na 10 dni bez wiz do Grodna, Brześcia i okolic |data = 2017-12-26 |opublikowany = [[Polskie Radio]] |data dostępu = 2021-06-28}}</ref>. |
||
[[Plik:JESC 2018 stage.jpg|thumb|left|[[Mińsk-Arena]] podczas [[Konkurs Piosenki Eurowizji dla Dzieci 2018|Konkursu Piosenki Eurowizji dla Dzieci 2018]]]] |
|||
Ponadto, w 2017 roku wprowadzono ruch bezwizowy dla obywateli 80 państw (w tym całej Unii Europejskiej), przylatujących na Białoruś samolotem na okres do 5 dni<ref>{{Cytuj stronę |url = https://eng.belta.by/president/view/belarus-introduces-five-day-visa-free-regime-for-citizens-of-80-countries-97763-2017/ |tytuł = Belarus introduces five-day visa-free regime for citizens of 80 countries |data = 2017-01-09 |opublikowany = [[Białoruska Agencja Telegraficzna]] |język = en |data dostępu = 2021-06-26}}</ref>. 27 lipca 2018 roku przedłużono okres pobytu bezwizowego do 30 dni<ref>{{Cytuj stronę |url = https://poland.mfa.gov.by/pl/consular_issues/visas/bezwiz/ |tytuł = Bezwizowy tryb wjazdu i wyjazdu cudzoziemców na termin do 30 dób |opublikowany = [[Ambasada Białorusi w Polsce]] |data dostępu = 2021-06-26}}</ref>. Od 15 kwietnia 2022 wprowadzono ruch bezwizowy dla obywateli Litwy i Łotwy (wliczając [[nieobywatele (Łotwa)|nieobywateli]]), obowiązujący do końca roku, natomiast 1 lipca 2022 ruchem bezwizowym objęto również obywateli Polski<ref>{{Cytuj stronę | url = https://gpk.gov.by/peresechenie-granitsy/bezvizovyy-vezd-v-belarus-dlya-grazhdan-litvy-i-latvii/ | tytuł = Безвизовый въезд в Беларусь для граждан Литвы, Латвии и Польши | opublikowany = Państwowy Komitet Graniczny Republiki Białoruś | język = ru | data dostępu = 2022-07-11}}</ref><ref>{{Cytuj stronę | url = https://www.sb.by/articles/dobrym-gostyam-my-vsegda-rady-polyaki.html | tytuł = Гражданам Польши разрешен безвизовый въезд в Беларусь | data = 2022-06-30 | opublikowany = [[Sowietskaja Biełorussija]] | język = ru | data dostępu = 2022-07-11}}</ref><ref>{{Cytuj stronę | url = https://www.dw.com/ru/belarus-vvela-bezvizovyj-vezd-dlja-grazhdan-polshi/a-62323234 | tytuł = Беларусь ввела безвизовый въезд для граждан Польши | nazwisko = Mylnikow | imię = Pawieł | data = 2022-07-01 | opublikowany = [[Deutsche Welle]] | język = ru | data dostępu = 2022-07-11}}</ref>. Pod koniec 2022 roku przedłużono obowiązywanie ruchu bezwizowego dla obywateli tych państw do końca 2023 roku<ref>{{Cytuj stronę | url = https://tass.ru/mezhdunarodnaya-panorama/16655653 | tytuł = Лукашенко поддержал продление на 2023 год безвизового режима для Латвии, Литвы и Польши | data = 2022-12-21 | opublikowany = [[TASS]] | język = ru | data dostępu = 2022-12-27}}</ref><ref>{{Cytuj stronę | url = https://euroradio.fm/ru/belarus-ostavit-bezviz-dlya-zhiteley-litvy-latvii-i-polshi-na-2023-god | tytuł = Беларусь оставит безвиз для жителей Литвы, Латвии и Польши на 2023 год | data = 2022-12-21 | opublikowany = [[Europejskie Radio dla Białorusi]] | język = ru | data dostępu = 2022-12-27}}</ref>. |
Ponadto, w 2017 roku wprowadzono ruch bezwizowy dla obywateli 80 państw (w tym całej Unii Europejskiej), przylatujących na Białoruś samolotem na okres do 5 dni<ref>{{Cytuj stronę |url = https://eng.belta.by/president/view/belarus-introduces-five-day-visa-free-regime-for-citizens-of-80-countries-97763-2017/ |tytuł = Belarus introduces five-day visa-free regime for citizens of 80 countries |data = 2017-01-09 |opublikowany = [[Białoruska Agencja Telegraficzna]] |język = en |data dostępu = 2021-06-26}}</ref>. 27 lipca 2018 roku przedłużono okres pobytu bezwizowego do 30 dni<ref>{{Cytuj stronę |url = https://poland.mfa.gov.by/pl/consular_issues/visas/bezwiz/ |tytuł = Bezwizowy tryb wjazdu i wyjazdu cudzoziemców na termin do 30 dób |opublikowany = [[Ambasada Białorusi w Polsce]] |data dostępu = 2021-06-26}}</ref>. Od 15 kwietnia 2022 wprowadzono ruch bezwizowy dla obywateli Litwy i Łotwy (wliczając [[nieobywatele (Łotwa)|nieobywateli]]), obowiązujący do końca roku, natomiast 1 lipca 2022 ruchem bezwizowym objęto również obywateli Polski<ref>{{Cytuj stronę | url = https://gpk.gov.by/peresechenie-granitsy/bezvizovyy-vezd-v-belarus-dlya-grazhdan-litvy-i-latvii/ | tytuł = Безвизовый въезд в Беларусь для граждан Литвы, Латвии и Польши | opublikowany = Państwowy Komitet Graniczny Republiki Białoruś | język = ru | data dostępu = 2022-07-11}}</ref><ref>{{Cytuj stronę | url = https://www.sb.by/articles/dobrym-gostyam-my-vsegda-rady-polyaki.html | tytuł = Гражданам Польши разрешен безвизовый въезд в Беларусь | data = 2022-06-30 | opublikowany = [[Sowietskaja Biełorussija]] | język = ru | data dostępu = 2022-07-11}}</ref><ref>{{Cytuj stronę | url = https://www.dw.com/ru/belarus-vvela-bezvizovyj-vezd-dlja-grazhdan-polshi/a-62323234 | tytuł = Беларусь ввела безвизовый въезд для граждан Польши | nazwisko = Mylnikow | imię = Pawieł | data = 2022-07-01 | opublikowany = [[Deutsche Welle]] | język = ru | data dostępu = 2022-07-11}}</ref>. Pod koniec 2022 roku przedłużono obowiązywanie ruchu bezwizowego dla obywateli tych państw do końca 2023 roku<ref>{{Cytuj stronę | url = https://tass.ru/mezhdunarodnaya-panorama/16655653 | tytuł = Лукашенко поддержал продление на 2023 год безвизового режима для Латвии, Литвы и Польши | data = 2022-12-21 | opublikowany = [[TASS]] | język = ru | data dostępu = 2022-12-27}}</ref><ref>{{Cytuj stronę | url = https://euroradio.fm/ru/belarus-ostavit-bezviz-dlya-zhiteley-litvy-latvii-i-polshi-na-2023-god | tytuł = Беларусь оставит безвиз для жителей Литвы, Латвии и Польши на 2023 год | data = 2022-12-21 | opublikowany = [[Europejskie Radio dla Białorusi]] | język = ru | data dostępu = 2022-12-27}}</ref>, a pod koniec 2023 roku przedłużono jego obowiązywanie również do końca 2024 roku<ref>{{Cytuj stronę | url = https://www.interfax.ru/world/937284 | tytuł = Минск продлит на 2024 год безвизовый режим для жителей Литвы, Латвии и Польши | data = 2023-10-20 | opublikowany = [[Interfax]] | język = ru | data dostępu = 2024-04-26}}</ref>. |
||
Tymczasowy ruch bezwizowy wprowadzono również w 2014 roku przy okazji [[Mistrzostwa Świata w Hokeju na Lodzie 2014|mistrzostw świata w hokeju]]<ref>{{Cytuj stronę |url = https://ria.ru/20120116/541002080.html |tytuł = Въезд в Белоруссию во время ЧМ по хоккею в 2014 г будет безвизовым |data = 2012-01-16 |opublikowany = [[RIA Nowosti]] |język = ru |data dostępu = 2021-06-27}}</ref> oraz w 2019 roku przy okazji [[Igrzyska Europejskie 2019|igrzysk europejskich]] odbywających się w Mińsku<ref>{{Cytuj stronę |url = https://minsk2019.by/ru/news/753 |tytuł = В Беларусь без визы |data = 2018-11-29 |opublikowany = [[Igrzyska Europejskie 2019]] |język = ru |data dostępu = 2021-06-26}}</ref><ref>{{Cytuj stronę |url = https://www.tvr.by/news/obshchestvo/startoval_bezvizovyy_rezhim_dlya_bolelshchikov_na_vremya_provedeniya_evropeyskikh_igr/ |tytuł = Стартовал безвизовый режим для болельщиков на время проведения Европейских игр |data = 2019-06-10 |opublikowany = [[Biełteleradyjokampanija]] |język = ru |data dostępu = 2021-06-26}}</ref>, a także podczas [[Konkurs Piosenki Eurowizji dla Dzieci 2018|Konkursu Piosenki Eurowizji dla Dzieci 2018]]<ref>{{Cytuj stronę |url = https://www.tvr.by/news/kultura/svoe_uchastie_v_detskom_evrovidenii_2018_podtverdilo_rekordnoe_kolichestvo_stran/ |tytuł = Свое участие в детском „Евровидении” подтвердило рекордное количество стран |data = 2018-07-25 |opublikowany = [[Biełteleradyjokampanija]] |język = ru |data dostępu = 2021-06-28}}</ref>. |
Tymczasowy ruch bezwizowy wprowadzono również w 2014 roku przy okazji [[Mistrzostwa Świata w Hokeju na Lodzie 2014|mistrzostw świata w hokeju]]<ref>{{Cytuj stronę |url = https://ria.ru/20120116/541002080.html |tytuł = Въезд в Белоруссию во время ЧМ по хоккею в 2014 г будет безвизовым |data = 2012-01-16 |opublikowany = [[RIA Nowosti]] |język = ru |data dostępu = 2021-06-27}}</ref> oraz w 2019 roku przy okazji [[Igrzyska Europejskie 2019|igrzysk europejskich]] odbywających się w Mińsku<ref>{{Cytuj stronę |url = https://minsk2019.by/ru/news/753 |tytuł = В Беларусь без визы |data = 2018-11-29 |opublikowany = [[Igrzyska Europejskie 2019]] |język = ru |data dostępu = 2021-06-26}}</ref><ref>{{Cytuj stronę |url = https://www.tvr.by/news/obshchestvo/startoval_bezvizovyy_rezhim_dlya_bolelshchikov_na_vremya_provedeniya_evropeyskikh_igr/ |tytuł = Стартовал безвизовый режим для болельщиков на время проведения Европейских игр |data = 2019-06-10 |opublikowany = [[Biełteleradyjokampanija]] |język = ru |data dostępu = 2021-06-26}}</ref>, a także podczas [[Konkurs Piosenki Eurowizji dla Dzieci 2018|Konkursu Piosenki Eurowizji dla Dzieci 2018]]<ref>{{Cytuj stronę |url = https://www.tvr.by/news/kultura/svoe_uchastie_v_detskom_evrovidenii_2018_podtverdilo_rekordnoe_kolichestvo_stran/ |tytuł = Свое участие в детском „Евровидении” подтвердило рекордное количество стран |data = 2018-07-25 |opublikowany = [[Biełteleradyjokampanija]] |język = ru |data dostępu = 2021-06-28}}</ref>. |
||
Na Białorusi odbywają się też inne wydarzenia kulturalne i sportowe, np. liczne turnieje rycerskie i festiwale kultury średniowiecznej<ref>{{Cytuj stronę |url = https://www.belarus.by/ru/travel/adventure-sports/equine-tourism |tytuł = Конный туризм в Беларуси |opublikowany = BelarusBY |język = ru |data dostępu = 2021-06-30}}</ref>, juniorskie mistrzostwa świata w biathlonie (2015) i mistrzostwa świata w łyżwiarstwie szybkim (2018). W 2019 roku państwo dysponowało ponad 23 tys. obiektów sportowych, w tym 149 stadionami, 4517 halami sportowymi i 337 basenami<ref>{{Cytuj stronę |url = https://www.belarus.by/ru/about-belarus/sport |tytuł = Спорт в Беларуси |opublikowany = BelarusBY |język = ru |data dostępu = 2021-06-30}}</ref>. W 2014 roku w obwodzie grodzieńskim odbył się również pierwszy festiwal wczesnośredniowiecznej kultury, którego uczestnicy płynęli łodziami stylizowanymi na średniowieczne, a także brali udział w wystawach i jarmarkach<ref>{{Cytuj stronę | url = https://belapan.by/archive/2014/09/29/media_variagi/ | tytuł = Первый международный судоходный фестиваль раннесредневековой культуры "Из варяг в греки" завершился в Гродно | data = 2014-09-29 | opublikowany = [[BiełaPAN]] | język = ru | data dostępu = 2021-06-30}}</ref>, z kolei w 2010 roku w [[rejon bychowski|rejonie bychowskim]] po raz pierwszy zorganizowano festiwal łączący koncerty muzyczne z zawodami wędkarskimi<ref>{{Cytuj stronę | url = https://www.belarus.by/ru/travel/adventure-sports/bard-music-fishing-festival | tytuł = Международный музыкально-спортивный праздник "Большая бард-рыбалка" | opublikowany = BelarusBY | język = ru | data dostępu = 2021-06-30}}</ref>. Na Białorusi są też obchodzone tradycyjne słowiańskie święta, takie jak [[Noc Kupały]]<ref>{{Cytuj stronę | url = https://www.belarus.by/ru/travel/ethno-tourism/kupalle | tytuł = Купалье в Беларуси | opublikowany = BelarusBY | język = ru | data dostępu = 2021-12-16}}</ref> czy [[Maslenica]]<ref>{{Cytuj stronę | url = https://mst.gov.by/ru/belurus-turisticheskaya/vidy-turizma/agroekoturizm.html | tytuł = Агроэкотуризм | opublikowany = Министерство спорта и туризма Республики Беларусь | język = ru | data dostępu = 2021-12-16}}</ref>. |
Na Białorusi odbywają się też inne wydarzenia kulturalne i sportowe, np. liczne turnieje rycerskie i festiwale kultury średniowiecznej<ref>{{Cytuj stronę |url = https://www.belarus.by/ru/travel/adventure-sports/equine-tourism |tytuł = Конный туризм в Беларуси |opublikowany = BelarusBY |język = ru |data dostępu = 2021-06-30}}</ref>, [[Mistrzostwa Świata Juniorów w Biathlonie 2015|juniorskie mistrzostwa świata w biathlonie]] (2015) i mistrzostwa świata studentów w łyżwiarstwie szybkim (2018). W 2019 roku państwo dysponowało ponad 23 tys. obiektów sportowych, w tym 149 stadionami, 4517 halami sportowymi i 337 basenami<ref>{{Cytuj stronę |url = https://www.belarus.by/ru/about-belarus/sport |tytuł = Спорт в Беларуси |opublikowany = BelarusBY |język = ru |data dostępu = 2021-06-30}}</ref>. W 2014 roku w obwodzie grodzieńskim odbył się również pierwszy festiwal wczesnośredniowiecznej kultury, którego uczestnicy płynęli łodziami stylizowanymi na średniowieczne, a także brali udział w wystawach i jarmarkach<ref>{{Cytuj stronę | url = https://belapan.by/archive/2014/09/29/media_variagi/ | tytuł = Первый международный судоходный фестиваль раннесредневековой культуры "Из варяг в греки" завершился в Гродно | data = 2014-09-29 | opublikowany = [[BiełaPAN]] | język = ru | data dostępu = 2021-06-30}}</ref>, z kolei w 2010 roku w [[rejon bychowski|rejonie bychowskim]] po raz pierwszy zorganizowano festiwal łączący koncerty muzyczne z zawodami wędkarskimi<ref>{{Cytuj stronę | url = https://www.belarus.by/ru/travel/adventure-sports/bard-music-fishing-festival | tytuł = Международный музыкально-спортивный праздник "Большая бард-рыбалка" | opublikowany = BelarusBY | język = ru | data dostępu = 2021-06-30}}</ref>. Na Białorusi są też obchodzone tradycyjne słowiańskie święta, takie jak [[Noc Kupały]]<ref>{{Cytuj stronę | url = https://www.belarus.by/ru/travel/ethno-tourism/kupalle | tytuł = Купалье в Беларуси | opublikowany = BelarusBY | język = ru | data dostępu = 2021-12-16}}</ref> czy [[Maslenica]]<ref>{{Cytuj stronę | url = https://mst.gov.by/ru/belurus-turisticheskaya/vidy-turizma/agroekoturizm.html | tytuł = Агроэкотуризм | opublikowany = Министерство спорта и туризма Республики Беларусь | język = ru | data dostępu = 2021-12-16}}</ref>. |
||
Stałym ruchem bezwizowym z Białorusią są objęte (stan na 2021): [[Armenia]], [[Azerbejdżan]], [[Gruzja]], [[Kazachstan]], [[Kirgistan]], [[Mołdawia]], [[Rosja]], [[Tadżykistan]], [[Ukraina]] i [[Uzbekistan]]. Ponadto do 90 dni na terytorium Białorusi mogą przebywać obywatele [[Argentyna|Argentyny]], [[Brazylia|Brazylii]], [[Izrael]]a (do 90 dni na każde 180 dni), [[Mongolia|Mongolii]], [[Wenezuela|Wenezueli]] oraz [[Zjednoczone Emiraty Arabskie|Zjednoczonych Emiratów Arabskich]], a do 30 dni – obywatele [[Chińska Republika Ludowa|Chin]] (wraz z [[Makau]] i [[Hongkong]]iem), [[Czarnogóra|Czarnogóry]], [[Ekwador]]u, [[Katar]]u, [[Kuba|Kuby]], [[Serbia|Serbii]] i [[Turcja|Turcji]]<ref>{{Cytuj stronę | url = https://mfa.gov.by/visa/freemove/general/ | tytuł = Безвизовое передвижение (общие сведения) | opublikowany = [[Ministerstwo Spraw Zagranicznych (Białoruś)|Министерство иностранных дел Республики Беларусь]] | język = ru | data dostępu = 2021-12-03}}</ref>. |
Stałym ruchem bezwizowym z Białorusią są objęte (stan na 2021): [[Armenia]], [[Azerbejdżan]], [[Gruzja]], [[Kazachstan]], [[Kirgistan]], [[Mołdawia]], [[Rosja]], [[Tadżykistan]], [[Ukraina]] i [[Uzbekistan]]. Ponadto do 90 dni na terytorium Białorusi mogą przebywać obywatele [[Argentyna|Argentyny]], [[Brazylia|Brazylii]], [[Izrael]]a (do 90 dni na każde 180 dni), [[Mongolia|Mongolii]], [[Wenezuela|Wenezueli]] oraz [[Zjednoczone Emiraty Arabskie|Zjednoczonych Emiratów Arabskich]], a do 30 dni – obywatele [[Chińska Republika Ludowa|Chin]] (wraz z [[Makau]] i [[Hongkong]]iem), [[Czarnogóra|Czarnogóry]], [[Ekwador]]u, [[Katar]]u, [[Kuba|Kuby]], [[Serbia|Serbii]] i [[Turcja|Turcji]]<ref>{{Cytuj stronę | url = https://mfa.gov.by/visa/freemove/general/ | tytuł = Безвизовое передвижение (общие сведения) | opublikowany = [[Ministerstwo Spraw Zagranicznych (Białoruś)|Министерство иностранных дел Республики Беларусь]] | język = ru | data dostępu = 2021-12-03}}</ref>. |
||
Linia 92: | Linia 93: | ||
* {{Cytuj książkę |nazwisko = Шаповал |imię = Г.Ф. |tytuł = История туризма Беларуси |wydawca = РИВШ БГУ |miejsce = Mińsk |data = 2006 |isbn = 985-500-054-4 |język = ru}} |
* {{Cytuj książkę |nazwisko = Шаповал |imię = Г.Ф. |tytuł = История туризма Беларуси |wydawca = РИВШ БГУ |miejsce = Mińsk |data = 2006 |isbn = 985-500-054-4 |język = ru}} |
||
* {{Cytuj książkę |nazwisko = Ясовеев (red.) |imię = М.Г. |tytuł = Географические основы туризма, рекреации, краеведения в Беларуси |wydawca = Право и экономика |miejsce = Mińsk |data = 2010 |isbn = 978-985-442-841-3 |język = ru}} |
* {{Cytuj książkę |nazwisko = Ясовеев (red.) |imię = М.Г. |tytuł = Географические основы туризма, рекреации, краеведения в Беларуси |wydawca = Право и экономика |miejsce = Mińsk |data = 2010 |isbn = 978-985-442-841-3 |język = ru}} |
||
* {{Cytuj książkę |nazwisko = Досин (red.) | |
* {{Cytuj książkę |nazwisko = Ясовеев |imię = М.Г. |nazwisko2 = Досин (red.) |imię2 = Ю.М. |tytuł = Природные факторы оздоровления |wydawca = ИНФРА-М |rozdział = Курорты и здравницы Беларуси |strony = 186–229 |miejsce = Mińsk |data = 2014 |isbn = 978-985-475-583-0 |język = ru}} |
||
== Linki zewnętrzne == |
== Linki zewnętrzne == |
Aktualna wersja na dzień 23:08, 27 kwi 2024
Turystyka na Białorusi – jedna z gałęzi gospodarki Białorusi. Stanowi 2,2% PKB. Państwo jest odwiedzane przez kilkaset tysięcy turystów rocznie, przy czym większość z nich przyjeżdża z Rosji, Litwy i Polski. Na Białorusi znajdują się cztery obiekty z listy światowego dziedzictwa UNESCO oraz cztery parki narodowe i dwa rezerwaty przyrody.
Podstawowe dane
[edytuj | edytuj kod]Białoruś jest państwem śródlądowym, położonym w Europie Wschodniej. Jest krajem nizinnym i bagnistym, którego średnia wysokość wynosi 160 m, a najwyższym punktem jest Dzierżyńska Góra o wysokości 346 m n.p.m.[1] Obejmuje zachodnią część Niziny Wschodnioeuropejskiej, z której wyróżnia się Nizinę Poleską, Nizinę Połocką i Pojezierze Białoruskie, natomiast jego środkową część zajmują Wysoczyzny Białoruskie[2]. Białoruś od 2005 roku jest członkiem Światowej Organizacji Turystyki[3]. Głównymi ośrodkami turystycznymi są Mińsk, zachodnia Białoruś z Grodnem i Brześciem, a także Nowogródek i Nieśwież[4]. Ruch turystyczny na terenie państwa zaczął tworzyć się w latach 20. XX wieku[5].
Przyroda i klimat
[edytuj | edytuj kod]Według danych za 2020 rok, 40% powierzchni kraju stanowiły lasy[6]. Ważniejsze kompleksy leśne to Puszcza Białowieska, Puszcza Grodzieńska i Puszcza Nalibocka[2]. Na terytorium Białorusi znajdują się cztery parki narodowe: PN Puszcza Białowieska, PN Jeziora Brasławskie, Prypecki Park Narodowy i Naroczański Park Narodowy[7] oraz dwa rezerwaty przyrody: Berezyński Rezerwat Biosfery i Poleski Państwowy Rezerwat Radiacyjno-Ekologiczny[8], a także ponad 10 tys. jezior: polodowcowych na Pojezierzu Białoruskim (w tym największe Narocz) oraz bagiennych na Nizinie Poleskiej[2][9].
Białoruś leży w strefie klimatu umiarkowanego. Średnie temperatury wynoszą od –4 °C do 8 °C w styczniu i 17–19 °C w lipcu. Opadów jest niewiele, ok. 500–700 mm rocznie[2][9].
Zabytki
[edytuj | edytuj kod]Na Białorusi znajdują się cztery obiekty z listy światowego dziedzictwa UNESCO: zamki w Mirze i Nieświeżu, Puszcza Białowieska (wspólnie z Polską) oraz kilka stacji pomiarowych wchodzących w skład południka Struvego[10]. Ponadto, na państwowej liście zabytków historyczno-kulturowych umieszczono ponad 5,5 tys. obiektów[11][12].
W 2018 roku w kraju było 159 muzeów, które odwiedziło niemal 7 mln turystów. Najczęściej odwiedzane były Muzeum Wielkiej Wojny Ojczyźnianej w Mińsku, Twierdza Brzeska, zamek w Nieświeżu, zespół pałacowo-parkowy w Homlu i zamek w Mirze[13]. Oprócz zamków w Mirze i Nieświeżu, tego typu budowle lub ich ruiny można zobaczyć również w Krewie, Lidzie, Nowogródku, Lubczu, Holszanach, Różanie i Bychowie . W średniowieczu na terenie obecnej Białorusi znajdowało się wiele wież obronnych, jednak do współczesnych czasów przetrwała jedynie Baszta Kamieniecka[14].
Wśród obiektów historycznych można również wymienić Chatyń, Kopiec Chwały oraz Linię Stalina[15].
Turystyka religijna
[edytuj | edytuj kod]Głównymi ośrodkami kultu religijnego na Białorusi są monastyr Zaśnięcia Matki Bożej w Żyrowiczach z ikoną Matki Boskiej Żyrowickiej, monastyr Przemienienia Pańskiego i św. Eufrozyny Połockiej w Połocku, w którym znajdują się relikwie św. Eufrozyny Połockiej, oraz sobór Świętego Ducha w Mińsku – główna świątynia prawosławna Białorusi. Ośrodkami kultu katolickiego są natomiast kościół Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny w Budsławiu z ikoną Matki Boskiej Budsławskiej oraz kościół Zwiastowania Najświętszej Maryi Panny i klasztor Brygidek w Grodnie. Celem pielgrzymek jest także wieś Rosica w obwodzie witebskim, gdzie w czasie wojny zginęli księża Jerzy Kaszyra i Antoni Leszczewicz[16].
Ponadto w państwie można odwiedzić trzy świątynie obronne: kościół Świętego Jana Chrzciciela w Komajach, cerkiew Narodzenia Matki Bożej w Murowance i cerkiew Świętego Michała Archanioła w Synkowiczach[14], umieszczone na liście informacyjnej UNESCO, podobnie jak kilka innych obiektów sakralnych: cerkiew Przemienienia Pańskiego i sobór św. Zofii w Połocku, cerkiew Świętych Borysa i Gleba w Grodnie, żeński monastyr św. Mikołaja w Mohylewie i drewniane cerkwie Polesia[17].
Wśród zabytków sakralnych można również wymienić cerkiew Wszystkich Świętych oraz Sobór Świętych Piotra i Pawła w Mińsku, Sobór Zaśnięcia Najświętszej Maryi Panny i Cerkiew Zmartwychwstania Pańskiego w Witebsku, Sobór Podwyższenia Krzyża Pańskiego w Mohylewie, Sobór św. Symeona i Cerkiew Bracka w Brześciu, Sobór Świętych Piotra i Pawła w Homlu oraz Sobór Zmartwychwstania Pańskiego w Borysowie[17].
W Turowie, niegdyś najważniejszym po Połocku miejscu kultu religijnego, można zobaczyć kamienne krzyże, drewnianą cerkiew Wszystkich Świętych oraz fragmenty świątyni z XII wieku[17].
W Iwiu znajduje się najstarszy drewniany meczet na Białorusi. Ponadto na terytorium państwa zachowało się 78 cmentarzy żydowskich i ponad 100 synagog i jesziw[18].
Turystyka aktywna
[edytuj | edytuj kod]Na Białorusi popularnością, zwłaszcza na obszarach wiejskich, cieszy się turystyka rowerowa[19]. W ostatnich latach powstaje coraz więcej tras rowerowych, zarówno w miastach, jak i poza nimi[20]. W 2009 roku w Mińsku otwarto trasę o długości 27 km, która przecina całe miasto od północnego zachodu na południowy wschód[19]. Oprócz tego, na terenie kraju znajduje się kilka tras prowadzących przez tereny zielone. Pierwsza z nich[20], Wałożynskija gascinicy, została otwarta w 2014 roku i początkowo liczyła 140 km[21], jednakże obecnie liczy ponad 200 km[22]. Znajduje się ona w rejonie wołożyńskim i przebiega m.in. przez Puszczę Nalibocką. Inne tego typu trasy znajdują się też w Puszczy Białowieskiej[20].
Ze względu na dużą liczbę jezior, państwo dysponuje dobrymi warunkami do wędkarstwa. Szczególnie popularny pod tym względem jest obwód witebski, w którym znajduje się ponad 2800 jezior. Można w nich znaleźć ponad 30 gatunków ryb[23].
Ponadto w państwie znajduje się kilka ośrodków narciarskich, m.in. Siliczy, a także w Łohojsku, Mozyrzu oraz w Mińsku (Sołniecznaja Dolina)[24].
Turystyka zdrowotna
[edytuj | edytuj kod]Sanatoria i uzdrowiska stanowią jedną z ważniejszych gałęzi krajowej turystyki[25]. Początki lecznictwa sanatoryjnego na Białorusi sięgają XIX wieku, jednakże podobne instytucje istniały już wcześniej. Już w XVI wieku mówiono o źródłach wód leczniczych w Barkowszczyźnie (obecnie w rejonie uszackim). Przed 1830 rokiem istniała tam lecznica, a w 1855 roku utworzono prywatne sanatorium. W 1892 roku Jakub Jodko Narkiewicz otworzył w swoim majątku Nadnioman (obecnie w rejonie uzdowskim) sanatorium o tej samej nazwie, w którym stosowano innowacyjne metody leczenia: kąpiele lecznicze, wody mineralne, żywność dietetyczną, ale również stworzone i opatentowane przez Narkiewicza elektroterapię i elektromasaż. W sąsiedztwie majątku Nadnioman działa obecnie sanatorium Podjelniki[26].
W 2021 roku na Białorusi funkcjonowało ponad 100 sanatoriów[27], część z nich położona jest w parkach narodowych i rezerwatach (najwięcej w Naroczańskim Parku Narodowym)[26]. Kilka białoruskich sanatoriów, powstałych w czasach ZSRR, jest położonych poza granicami Białorusi: w Rosji, na Łotwie, Litwie i Krymie[26]. Ponadto, w Soligorsku działa jedyna w krajach WNP jaskinia lecznicza[28][29], otwarta w 1990 roku[30].
Ponadto, w 2018 roku ponad 150 tys. obcokrajowców odwiedziło Białoruś w celu poddania się zabiegom medycznym[31].
Turystyka przemysłowa
[edytuj | edytuj kod]Coraz większą popularność zdobywa turystyka industrialna. Wycieczki po fabrykach organizują BiełAZ, Mińska Fabryka Traktorów, przedsiębiorstwa produkujące żywność, fabryki zabawek i pamiątek. W Baranowiczach, będących ważnym ośrodkiem przemysłowym, stworzono sieć tras turystycznych obejmujących zwiedzanie różnych obiektów przemysłowych[32].
Baza noclegowa i odwiedzający
[edytuj | edytuj kod]Według danych za 2019 rok, Białoruś dysponuje 1089 obiektami noclegowymi (w tym 597 hotelami) oraz 2760 obiektami agroturystycznymi. W branży turystycznej w tymże roku pracowało 5,6% społeczeństwa[33]. W 2019 roku Białoruś odwiedziło 405 tys. turystów, z czego ponad połowa z Rosji, natomiast łącznie około ⅓ odwiedzających stanowili przyjezdni z Litwy i Polski[34]. Według danych za 2016 rok, turystyka stanowiła 2,2% krajowego PKB[33].
Transport
[edytuj | edytuj kod]Najważniejszy międzynarodowy port lotniczy znajduje się w Mińsku, natomiast krajowe są położone w miastach obwodowych[35][36]. Długość linii kolejowych na Białorusi w 2019 roku wyniosła 5 479,8 km, z czego 1 227,9 było zelektryfikowane, natomiast sieć dróg kołowych liczyła 102,8 tys. km[37]. Główną linią kolejową jest Brześć-Baranowicze-Mińsk-Orsza, będąca częścią magistrali Berlin-Warszawa-Moskwa[35]. Kolej dociera do ponad 2 tys. miejscowości[38].
W skład sieci drogowej wchodzi 12 dróg magistralnych. Przez Białoruś przebiega pięć tras europejskich: E28, E30, E85, E95 i E271[39]. Od 2013 roku na głównych drogach obowiązuje elektroniczny system opłat BelToll. Łączna długość płatnych dróg wynosi niemal 1 800 km. Z opłat są zwolnione pojazdy poniżej 3,5 tony zarejestrowane na Białorusi lub w państwach, z którymi Białoruś pozostaje w unii celnej (Rosja, Kazachstan, Armenia, Kirgistan)[40]. Między miastami kursują autobusy i marszrutki[38]. W Mińsku funkcjonuje jedyne w państwie metro, ponadto w kilku miastach pasażerów obsługują trolejbusy i tramwaje[38].
Transport wodny nie odgrywa ważnej roli w turystyce na Białorusi, mimo gęstej sieci rzek i jezior. Łączna długość żeglownych odcinków rzek w kraju wynosi 2,9 tys. km. Średnia długość rejsów linii wycieczkowych wynosi ok. 14 km na jednego pasażera. Rejsy odbywają się na kilkunastu statkach motorowych w kilku białoruskich miastach oraz na Kanale Augustowskim, jednakże rynek wycieczek zorganizowanych transportem wodnym praktycznie nie istnieje, mimo obecności dużych rzek płynących przez malownicze tereny oraz bogatego dziedzictwa historyczno-kulturowego[41]. Głównymi kanałami żeglugowymi są Dniepr, Niemen, Berezyna oraz kanał Dniepr-Bug[35]. Białoruś dysponuje 10 portami rzecznymi[38].
Promocja turystyki i wydarzenia kulturalne
[edytuj | edytuj kod]Władze białoruskie podejmują działania mające na celu promocję turystyki za granicą. Zalicza się do nich m.in. organizację międzynarodowych zawodów sportowych i wydarzeń kulturalnych oraz stopniowe wprowadzanie ruchu bezwizowego. 12 czerwca 2015 roku umożliwiono zwiedzanie białoruskiej części Puszczy Białowieskiej bez konieczności wyrabiania wizy[42]. 26 października 2016 roku wprowadzono ruch bezwizowy na terenie Kanału Augustowskiego, Grodna oraz części rejonu grodzieńskiego do 5 dni, początkowo na okres do 31 grudnia 2017 roku[43]. 1 stycznia 2018 ruchem bezwizowym objęto również Brześć i część obwodu brzeskiego oraz wydłużono go do 10 dni[44].
Ponadto, w 2017 roku wprowadzono ruch bezwizowy dla obywateli 80 państw (w tym całej Unii Europejskiej), przylatujących na Białoruś samolotem na okres do 5 dni[45]. 27 lipca 2018 roku przedłużono okres pobytu bezwizowego do 30 dni[46]. Od 15 kwietnia 2022 wprowadzono ruch bezwizowy dla obywateli Litwy i Łotwy (wliczając nieobywateli), obowiązujący do końca roku, natomiast 1 lipca 2022 ruchem bezwizowym objęto również obywateli Polski[47][48][49]. Pod koniec 2022 roku przedłużono obowiązywanie ruchu bezwizowego dla obywateli tych państw do końca 2023 roku[50][51], a pod koniec 2023 roku przedłużono jego obowiązywanie również do końca 2024 roku[52].
Tymczasowy ruch bezwizowy wprowadzono również w 2014 roku przy okazji mistrzostw świata w hokeju[53] oraz w 2019 roku przy okazji igrzysk europejskich odbywających się w Mińsku[54][55], a także podczas Konkursu Piosenki Eurowizji dla Dzieci 2018[56].
Na Białorusi odbywają się też inne wydarzenia kulturalne i sportowe, np. liczne turnieje rycerskie i festiwale kultury średniowiecznej[57], juniorskie mistrzostwa świata w biathlonie (2015) i mistrzostwa świata studentów w łyżwiarstwie szybkim (2018). W 2019 roku państwo dysponowało ponad 23 tys. obiektów sportowych, w tym 149 stadionami, 4517 halami sportowymi i 337 basenami[58]. W 2014 roku w obwodzie grodzieńskim odbył się również pierwszy festiwal wczesnośredniowiecznej kultury, którego uczestnicy płynęli łodziami stylizowanymi na średniowieczne, a także brali udział w wystawach i jarmarkach[59], z kolei w 2010 roku w rejonie bychowskim po raz pierwszy zorganizowano festiwal łączący koncerty muzyczne z zawodami wędkarskimi[60]. Na Białorusi są też obchodzone tradycyjne słowiańskie święta, takie jak Noc Kupały[61] czy Maslenica[62].
Stałym ruchem bezwizowym z Białorusią są objęte (stan na 2021): Armenia, Azerbejdżan, Gruzja, Kazachstan, Kirgistan, Mołdawia, Rosja, Tadżykistan, Ukraina i Uzbekistan. Ponadto do 90 dni na terytorium Białorusi mogą przebywać obywatele Argentyny, Brazylii, Izraela (do 90 dni na każde 180 dni), Mongolii, Wenezueli oraz Zjednoczonych Emiratów Arabskich, a do 30 dni – obywatele Chin (wraz z Makau i Hongkongiem), Czarnogóry, Ekwadoru, Kataru, Kuby, Serbii i Turcji[63].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Belarus. [w:] The World Factbook [on-line]. CIA. [dostęp 2021-06-26]. (ang.).
- ↑ a b c d Kruczek 2008 ↓, s. 181.
- ↑ Member states. Światowa Organizacja Turystyki. [dostęp 2021-06-26]. (ang.).
- ↑ Kruczek 2008 ↓, s. 182–183.
- ↑ Уладзімір Ганапольскі: Турызм. W: Беларуская энцыклапедыя ў 18 тамах. T. 16: Трыпалі — Хвіліна. Mińsk: Беларуская Энцыклапедыя імя Петруся Броўкі, 2003, s. 59. ISBN 985-11-0263-6. (biał.).
- ↑ Статистический ежегодник Республики Беларусь, 2020. Национальный статистический комитет Республики Беларусь, 2020. s. 232. [dostęp 2021-06-26]. (ros.).
- ↑ Национальные парки. Министерство природных ресурсов и охраны окружающей среды Республики Беларусь. [dostęp 2021-06-26]. (ros.).
- ↑ Национальные парки и заповедники Беларуси. [w:] BelarusTravel [on-line]. Национальное агентство по туризму. [dostęp 2021-06-26]. (ros.).
- ↑ a b Białoruś. Warunki naturalne, [w:] Encyklopedia PWN [online], Wydawnictwo Naukowe PWN [dostęp 2021-06-26] .
- ↑ Belarus. UNESCO. [dostęp 2021-06-25]. (ang.).
- ↑ Дзяржаўны спiс гiсторыка-культурных каштоўнасцей Рэспублiкi Беларусь. Міністэрства культуры Рэспублікі Беларусь. [dostęp 2021-06-28]. (biał.).
- ↑ Историко-культурный туризм. Президент Республики Беларусь. [dostęp 2021-06-28]. (ros.).
- ↑ Туризм и туристические ресурсы в Республике Беларусь 2019. Mińsk: Национальный статистический комитет Республики Беларусь, 2019, s. 63–64. ISBN 978-985-7184-62-0. (ros.).
- ↑ a b Средневековые битвы и рыцарские фестивали в Беларуси. BelarusBY. [dostęp 2021-06-30]. (ros.).
- ↑ Военно-исторический туризм. Министерство спорта и туризма Республики Беларусь. [dostęp 2021-12-16]. (ros.).
- ↑ Решетников 2012 ↓, s. 111–112.
- ↑ a b c Религиозный туризм в Беларуси. BelarusBY. [dostęp 2021-06-30]. (ros.).
- ↑ Религиозный туризм. Министерство спорта и туризма Республики Беларусь. [dostęp 2021-12-16]. (ros.).
- ↑ a b Велотуризм в Беларуси. BelarusBY. [dostęp 2021-06-28]. (ros.).
- ↑ a b c А.С. Баран, А.С. Балдина: Велотуризм в Республике Беларусь: состояние и перспективы. W: Современный механизм функционирования торгового бизнеса и туристической индустрии: реальность и перспективы: материалы III Международной научно-практической конференции студентов и молодых ученых, г. Минск, 6–7 декабря 2018 г.. Mińsk: БГЭУ, 2019, s. 417–418. ISBN 978-985-564-243-6. (ros.).
- ↑ А. Е. Яротов, Н. В. Гагина, В. В. Борисенко: Геоэкологический подход в устойчивом развитии экотуристических кластеров. W: Современные проблемы ландшафтоведения и геоэкологии: материалы VI Междунар. науч. конф. (к 110-летию со дня рождения профессора В. А. Дементьева), Минск, 13–16 нояб. 2018 г.. Mińsk: БГУ, 2018, s. 164–167. ISBN 978-985-566-664-7. (ros.).
- ↑ Зеленый маршрут «Валожынскія гасцінцы». Главное управление спорта и туризма Минского областного исполнительного комитета. [dostęp 2021-06-28]. (ros.).
- ↑ Активный отдых в Беларуси. BelarusBY. [dostęp 2021-06-30]. (ros.).
- ↑ Горнолыжные курорты Беларуси. BelarusBY. [dostęp 2021-06-26]. (ros.).
- ↑ Решетников 2012 ↓, s. 20.
- ↑ a b c Санатории Беларуси. BelarusBY. [dostęp 2021-06-30]. (ros.).
- ↑ Поиск по всем объектам. Санатории Беларуси. [dostęp 2021-06-30]. (ros.).
- ↑ Единственный спелярий в СНГ действует в Солигорске. Biełteleradyjokampanija, 2013-08-13. [dostęp 2021-06-30]. (ros.).
- ↑ Е.А. Милашевич: Экспорт медицинских услуг Беларуси: тенденции развития и направления стимулирования. Mińsk: Беларуская навука, 2017, s. 111. ISBN 978-985-08-2199-7. (ros.).
- ↑ История больницы. Республиканская Больница Спелеолечения. [dostęp 2021-06-30]. (ros.).
- ↑ Лечение в Беларуси. BelarusBY. [dostęp 2021-12-03]. (ros.).
- ↑ Промышленный туризм в Беларуси. BelarusBY. [dostęp 2021-06-30]. (ros.).
- ↑ a b Туризм и туристические ресурсы в Республике Беларусь 2020. Национальный статистический комитет Республики Беларусь, 2020. s. 6. [dostęp 2021-06-26]. (ros.).
- ↑ Туризм и туристические ресурсы в Республике Беларусь 2020. Национальный статистический комитет Республики Беларусь, 2020. s. 13. [dostęp 2021-06-26]. (ros.).
- ↑ a b c Białoruś. Gospodarka, [w:] Encyklopedia PWN [online], Wydawnictwo Naukowe PWN [dostęp 2021-06-27] .
- ↑ Решетников 2012 ↓, s. 17.
- ↑ Транспорт в Республике Беларусь, 2020. Национальный статистический комитет Республики Беларусь. s. 11. [dostęp 2021-06-27]. (ros.).
- ↑ a b c d Транспорт Беларуси. BelarusBY. [dostęp 2021-06-30]. (ros.).
- ↑ И. А. Немов, И. Ф. Чикун, О. В. Москальцов, Т. Н. Саевич: Основы управления транспортным средством и безопасность движения. Mińsk: Белорусский национальный технический университет, 2016, s. 84–85. ISBN 978-985-550-822-0. (ros.).
- ↑ Вождение в Беларуси. BelarusBY. [dostęp 2021-12-03]. (ros.).
- ↑ Решетников 2012 ↓, s. 15–16.
- ↑ Bez wizy do białuruskiej części puszczy. Białowieski Park Narodowy. [dostęp 2021-06-26].
- ↑ Иностранные туристы могут приезжать на Августовский канал без визы. Białoruska Agencja Telegraficzna, 2016-10-26. [dostęp 2021-06-26]. (ros.).
- ↑ Białoruś: od Nowego Roku na 10 dni bez wiz do Grodna, Brześcia i okolic. Polskie Radio, 2017-12-26. [dostęp 2021-06-28].
- ↑ Belarus introduces five-day visa-free regime for citizens of 80 countries. Białoruska Agencja Telegraficzna, 2017-01-09. [dostęp 2021-06-26]. (ang.).
- ↑ Bezwizowy tryb wjazdu i wyjazdu cudzoziemców na termin do 30 dób. Ambasada Białorusi w Polsce. [dostęp 2021-06-26].
- ↑ Безвизовый въезд в Беларусь для граждан Литвы, Латвии и Польши. Państwowy Komitet Graniczny Republiki Białoruś. [dostęp 2022-07-11]. (ros.).
- ↑ Гражданам Польши разрешен безвизовый въезд в Беларусь. Sowietskaja Biełorussija, 2022-06-30. [dostęp 2022-07-11]. (ros.).
- ↑ Pawieł Mylnikow: Беларусь ввела безвизовый въезд для граждан Польши. Deutsche Welle, 2022-07-01. [dostęp 2022-07-11]. (ros.).
- ↑ Лукашенко поддержал продление на 2023 год безвизового режима для Латвии, Литвы и Польши. TASS, 2022-12-21. [dostęp 2022-12-27]. (ros.).
- ↑ Беларусь оставит безвиз для жителей Литвы, Латвии и Польши на 2023 год. Europejskie Radio dla Białorusi, 2022-12-21. [dostęp 2022-12-27]. (ros.).
- ↑ Минск продлит на 2024 год безвизовый режим для жителей Литвы, Латвии и Польши. Interfax, 2023-10-20. [dostęp 2024-04-26]. (ros.).
- ↑ Въезд в Белоруссию во время ЧМ по хоккею в 2014 г будет безвизовым. RIA Nowosti, 2012-01-16. [dostęp 2021-06-27]. (ros.).
- ↑ В Беларусь без визы. Igrzyska Europejskie 2019, 2018-11-29. [dostęp 2021-06-26]. (ros.).
- ↑ Стартовал безвизовый режим для болельщиков на время проведения Европейских игр. Biełteleradyjokampanija, 2019-06-10. [dostęp 2021-06-26]. (ros.).
- ↑ Свое участие в детском „Евровидении” подтвердило рекордное количество стран. Biełteleradyjokampanija, 2018-07-25. [dostęp 2021-06-28]. (ros.).
- ↑ Конный туризм в Беларуси. BelarusBY. [dostęp 2021-06-30]. (ros.).
- ↑ Спорт в Беларуси. BelarusBY. [dostęp 2021-06-30]. (ros.).
- ↑ Первый международный судоходный фестиваль раннесредневековой культуры "Из варяг в греки" завершился в Гродно. BiełaPAN, 2014-09-29. [dostęp 2021-06-30]. (ros.).
- ↑ Международный музыкально-спортивный праздник "Большая бард-рыбалка". BelarusBY. [dostęp 2021-06-30]. (ros.).
- ↑ Купалье в Беларуси. BelarusBY. [dostęp 2021-12-16]. (ros.).
- ↑ Агроэкотуризм. Министерство спорта и туризма Республики Беларусь. [dostęp 2021-12-16]. (ros.).
- ↑ Безвизовое передвижение (общие сведения). Министерство иностранных дел Республики Беларусь. [dostęp 2021-12-03]. (ros.).
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Zygmunt Kruczek: Europa: geografia turystyczna. Kraków: Proksenia, 2008. ISBN 978-83-60789-08-7.
- Д.Г. Решетников: География туризма Беларуси. Mińsk: БГУ, 2012. ISBN 978-985-518-541-4. (ros.).
Literatura dodatkowa
[edytuj | edytuj kod]- Г.Ф. Шаповал: История туризма Беларуси. Mińsk: РИВШ БГУ, 2006. ISBN 985-500-054-4. (ros.).
- М.Г. Ясовеев (red.): Географические основы туризма, рекреации, краеведения в Беларуси. Mińsk: Право и экономика, 2010. ISBN 978-985-442-841-3. (ros.).
- Курорты и здравницы Беларуси. W: М.Г. Ясовеев, Ю.М. Досин (red.): Природные факторы оздоровления. Mińsk: ИНФРА-М, 2014, s. 186–229. ISBN 978-985-475-583-0. (ros.).
Linki zewnętrzne
[edytuj | edytuj kod]- Strona promująca turystykę na Białorusi (ros.)
- Oficjalny portal turystyczny Białorusi (biał. • ros. • ang. • chiń. • arab.)