Teodor Bałłaban
tytularny generał brygady | |
Data i miejsce urodzenia |
1 kwietnia 1866 |
---|---|
Data i miejsce śmierci |
16 sierpnia 1946 |
Przebieg służby | |
Lata służby | |
Siły zbrojne | |
Główne wojny i bitwy | |
Odznaczenia | |
|
Teodor Karol Bałłaban (ur. 1 kwietnia 1866 we Lwowie, zm. 16 sierpnia 1946 w Proszowicach) – polski doktor medycyny, okulista, tytularny generał brygady Wojska Polskiego.
Życiorys
[edytuj | edytuj kod]Syn Karola i Anny z Pachów. W 1884 ukończył C. K. IV Gimnazjum we Lwowie[1], następnie w 1890 studia na Wydziale Lekarskim Uniwersytetu w Grazu. 11 października 1890 poślubił Augustę Ehrbar. Miał dzieci: synów Karola (ur. 1891), kapitan lekarz WP został zamordowany w Katyniu, Gustawa (oficer WP), Mariana, Adama i córkę Annę.
W 1902 mieszkał we Lwowie przy ul. Zimorowicza 3. W latach 1908–1910 na zamówienie dr. Teodora Bałłabana we Lwowie na rogu ul. Halickiej 21 i Wałowej 7 powstała kamienica według projektu Alfreda Zachariewicza i Józefa Sosnowskiego przy współpracy rzeźbiarza Zygmunta Kurczyńskiego. Była ona własnością generała do 1931. W latach 1908–1937 był prezesem oddziału konnego Sokoła we Lwowie, był też m.in. członkiem komitetu budowy boiska i ujeżdżalni Sokoła przy ul. Łyczakowskiej. Otrzymał godność członka honorowego „Sokoła”[2]. W lipcu 1934 na letnisku w Klęczanach w wyniku powodzi zginęło 10 osób z rodziny generała.
Do austriackiego wojska wstąpił 1 października 1887 jako elew. Służbę rozpoczął w Szpitalu Garnizonowym nr 7 w Grazu. W 1914 pracował w Szpitalu Garnizonowym nr 14 we Lwowie, następnie został szefem Szpitala Rezerwowego nr 3 w Pradze i Szpitala Garnizonowego nr 3 we Lwowie.
W Wojsku Polskim służył od 1 grudnia 1918 w Szpitalu Okręgowym we Lwowie. W 1919 awansowany na stopień majora, w 1920 na pułkownika. 12 sierpnia 1923 przeniesiony w stan spoczynku w stopniu tytularnego generała brygady. Po przejściu w stan spoczynku prowadził gabinet okulistyczny. Był autorem licznych prac naukowych, ogłaszanych w pismach krajowych i zagranicznych[2].
Był założycielem Towarzystwa Kredytowego Miejskiego dla Małopolski[2]. Był prezesem honorowym lwowskiego Towarzystwa Właścicieli Realności, członkiem honorowym Towarzystwa Bratniej Pomocy UJK[2]. Przez pewien czas pełnił mandat radnego Rady Miasta Lwowa (wybrany w 1934[3][4]).
W czasie okupacji sowieckiej Lwowa w 1939 aresztowany i osadzony w więzieniu na Brygidkach. Przebywał w celi więziennej m.in. z gen. Władysławem Andersem. Zwolniony z więzienia w 1941 (miały na to wpływ m.in. petycje i wstawiennictwa ludzi ubogich, których jako okulista leczył za darmo). Przez pewien czas ukrywał się, po śmierci żony wyjechał ze Lwowa. Osiadł w Proszowicach, udzielał pomocy lekarskiej żołnierzom Armii Krajowej.
Zmarł 16 sierpnia 1946 w Proszowicach i tam został pochowany[5]. Pogrzeb odbył się z udziałem wojskowej asysty honorowej[6].
Ordery i odznaczenia
[edytuj | edytuj kod]- Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski (1939)[7][5][8]
- Medal Niepodległości (23 grudnia 1933)[9]
- Medal Pamiątkowy za Wojnę 1918–1921[8]
- Medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości[8]
- Krzyż Obrony Lwowa[2]
- Odznaka pamiątkowa „Orlęta”[2]
- siedem odznaczeń zagranicznych (do 1939)[2]
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Władysław Kucharski: Przegląd historyczny 50-lecia Gimnazjum IV im. Jana Długosza we Lwowie. Ósmacy i abiturienci. W: Władysław Kucharski (red.): Księga pamiątkowa 50-lecia Gimnazjum im. Jana Długosza we Lwowie. Lwów: 1928, s. 87.
- ↑ a b c d e f g Wszyscy Polacy do urny wyborczej! Związani ze Lwowem tradycją i pracą obywatelską. Dr Teodor Bałłaban. „Wschód”. Nr 131, s. 3, 21 maja 1939.
- ↑ Zwycięstwo list prorządowych w wyborach do rad miejskich. „Gazeta Lwowska”. Nr 128, s. 1, 29 maja 1934.
- ↑ Oficjalne wyniki wyborów do Rady Miejskiej we Lwowie. „Gazeta Lwowska”. Nr 130, s. 3, 31 maja 1934.
- ↑ a b Z kroniki żałobnej. „Dziennik Polski”, s. 6, Nr 236 z 29 sierpnia 1946.
- ↑ Redakcja, W mieszkaniu na piętrze [online], Dziennik Polski, 30 sierpnia 2008 [dostęp 2022-07-11] (pol.).
- ↑ Odznaczenie wybitnego lekarza. „Wschód”. Nr 123, s. 7, 26 marca 1939.
- ↑ a b c Stanisław Łoza (red.): Czy wiesz kto to jest? Uzupełnienia i sprostowania. s. 8.
- ↑ M.P. z 1934 r. nr 6, poz. 12 „za pracę w dziele odzyskania niepodległości”.
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Stanisław Łoza (red.): Czy wiesz kto to jest? Uzupełnienia i sprostowania. Warszawa: Wydawnictwo Głównej Księgarni Wojskowej, 1939, s. 8. [dostęp 2021-06-28].
- Tadeusz Kryska-Karski, Stanisław Żurakowski: Generałowie Polski niepodległej, Figaro Press, Londyn 1976.
- Piotr Stawecki: Słownik biograficzny generałów Wojska Polskiego 1918–1939, Wydawnictwo Bellona, Warszawa 1994.
- Cmentarz w Proszowicach.
Linki zewnętrzne
[edytuj | edytuj kod]- Publikacje T. Bałłabana w zbiorach Biblioteki Narodowej - wersja cyfrowa na Polona.pl
- Absolwenci i studenci Uniwersytetu w Grazu
- Członkowie Polskiego Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół”
- Ludzie urodzeni we Lwowie
- Ludzie związani z Proszowicami
- Odznaczeni Krzyżem Obrony Lwowa
- Odznaczeni Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski (II Rzeczpospolita)
- Odznaczeni Medalem Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości
- Odznaczeni Medalem Niepodległości
- Odznaczeni Medalem Pamiątkowym za Wojnę 1918–1921
- Odznaczeni odznaką pamiątkową „Orlęta”
- Polacy i obywatele polscy – więźniowie Brygidek (1939–1941)
- Polacy – oficerowie armii austro-węgierskiej
- Polscy okuliści
- Radni Lwowa (II Rzeczpospolita)
- Tytularni generałowie brygady II Rzeczypospolitej
- Urodzeni w 1866
- Zmarli w 1946