Pemikan: Różnice pomiędzy wersjami

Przeglądaj historię interaktywnie

[wersja przejrzana]

← poprzednia edycja

Usunięta treść Dodana treść

WizualnieWikikod

Jednokolumnowy

Aktualna wersja na dzień 15:32, 2 sty 2023

Ten artykuł od 2014-01 zawiera treści, przy których brakuje odnośników do źródeł.

Należy dodać przypisy do treści niemających odnośników do źródeł. Dodanie listy źródeł bibliograficznych jest problematyczne, ponieważ nie wiadomo, które treści one uźródławiają.
Sprawdź w źródłach: Encyklopedia PWN • Google Books • Google Scholar • Federacja Bibliotek Cyfrowych • BazHum • BazTech • RCIN • Internet Archive (texts / inlibrary)
Po wyeliminowaniu niedoskonałości należy usunąć szablon {{Dopracować}} z tego artykułu.

Pemikan (kri pimîhkân, pemmicane, czyli tłuszcz) – suszone mięso. Nazwą tą określa się zakonserwowane przez suszenie na słońcu chude mięso upolowanych zwierząt (najczęściej bizonów, łosi lub jeleni) lub ryb^[1], pokrojone w cienkie paski lub plastry, następnie rozdrobnione, wymieszane z bizonim łojem i kwaśnymi jagodami lub suszonymi rajskimi jabłkami^[1], po czym umieszczane w zszytych ze skóry jeleni długich, wąskich rurkach^[1] lub bochenkach^[2]. Skórzany wałek wypełniony pemikanem potrafił osiągać długość 90 cm^[1].

Taka metoda przygotowywania mięsa stosowana była powszechnie przez Indian północnoamerykańskich żyjących w rejonie Wielkich Jezior i Wielkich Równin. Tak zakonserwowane mięso mogło być przechowywane przez długi czas, nawet kilka miesięcy. Było też wygodne w użyciu w trakcie wielodniowych wypraw łowieckich lub wojennych poza obozowisko. Metoda ta umożliwiała także bardziej racjonalne korzystanie z mięsa upolowanych zwierząt. Indianie jeszcze przed erą podbojów Ameryki przez Europejczyków, czyli przed uzyskaniem dostępu do broni palnej, potrafili upolować w krótkim czasie dużą liczbę zwierząt, a więc większość pochodzącego z nich mięsa bez znajomości sposobu jego konserwacji w krótkim czasie popsułaby się i zmarnowała.

Pierwotny lud południowoafrykański, Buszmeni, znał podobne metody konserwacji, a otrzymywany przez nich produkt nazywał się biltong. Współcześnie tą nazwą w Południowej Afryce określa się jednak po prostu lekko posolone i wysuszone plastry wołowiny lub mięsa strusia.

Zobacz też

Przypisy

↑ ^a ^b ^c ^d ZuzannaZ. Kaszkur ZuzannaZ., Dzika strona jedzenia : utracone ogniwa zdrowego odżywiania, Białystok: Illuminatio, 2014, ISBN 978-83-63965-50-1, OCLC 892606983 [dostęp 2021-04-07] .
↑ ZbigniewZ. Olszewski ZbigniewZ., Indianie Lakota Sioux: Pożywienie Lakotów [online] [dostęp 2013-10-07] [zarchiwizowane z adresu 2015-05-26] .

Linki zewnętrzne

Marek Cichomski: Indiańska kuchnia, czyli niuchając po indiańskich garach
Lawrence J. Barkwell: Pemmican: How the Metis Make Pemmican (ang.)

[:0-1] ZuzannaZ. Kaszkur ZuzannaZ., Dzika strona jedzenia : utracone ogniwa zdrowego odżywiania, Białystok: Illuminatio, 2014, ISBN 978-83-63965-50-1, OCLC 892606983 [dostęp 2021-04-07] .

[Indianie_Lakota_Sioux:_Pożywienie_Lakotów-2] ZbigniewZ. Olszewski ZbigniewZ., Indianie Lakota Sioux: Pożywienie Lakotów [online] [dostęp 2013-10-07] [zarchiwizowane z adresu 2015-05-26] .

[1]

[2]

@@ Linia 1: / Linia 1: @@
+{{dopracować|przypisy=2014-01}}
-'''Pemikan'''  (''pimîhkân'',  ''pemmicane'' [[Język kri]]  - [[tłuszcz]]) - suszone [[mięso]]. Nazwą tą określa się zakonserwowane poprzez proces suszenia w promieniach [[Słońce|słońca]] chude mięso upolowanych zwierząt (głównie [[bizon]]ów, [[łoś|łosi]] i [[jeleń|jeleni]])pokrojone w cienkie paski lub plastry, a następnie rozdrobnione, wymieszane z [[bizon]]im łojem i kwaśnymi jagodami, a na koniec uformowane w wałki lub bochenki.
+[[Plik:Pemmican.jpg|thumb|Tradycyjna metoda suszenia mięsa]]
+'''Pemikan''' ([[język kri|kri]] ''pimîhkân'', ''pemmicane'', czyli tłuszcz) – suszone mięso. Nazwą tą określa się zakonserwowane przez suszenie na słońcu chude mięso upolowanych zwierząt (najczęściej [[bizon amerykański|bizonów]], [[Alceini|łosi]] lub [[jeleń|jeleni]]) lub ryb<ref name=":0">{{Cytuj |autor = Zuzanna Kaszkur |tytuł = Dzika strona jedzenia : utracone ogniwa zdrowego odżywiania |data = 2014 |data dostępu = 2021-04-07 |isbn = 978-83-63965-50-1 |miejsce = Białystok |wydawca = Illuminatio |oclc = 892606983}}</ref>, pokrojone w cienkie paski lub plastry, następnie rozdrobnione, wymieszane z bizonim [[Łój (surowiec)|łojem]] i kwaśnymi jagodami lub suszonymi [[Jabłoń niska|rajskimi jabłkami]]<ref name=":0" />, po czym umieszczane w zszytych ze skóry jeleni długich, wąskich rurkach<ref name=":0" /> lub bochenkach<ref name="Indianie Lakota Sioux: Pożywienie Lakotów">{{Cytuj | url = http://web2.airmail.net/~/z1523814/_LAKOTA_SIOUX.htm | tytuł = Indianie Lakota Sioux: Pożywienie Lakotów | autor = Zbigniew Olszewski | data dostępu = 2013-10-07 | archiwum = https://web.archive.org/web/20150526214511/http://web2.airmail.net/~/z1523814/_LAKOTA_SIOUX.htm | zarchiwizowano = 2015-05-26}}</ref>. Skórzany wałek wypełniony pemikanem potrafił osiągać długość 90&nbsp;cm<ref name=":0" />.
-Taka metoda przygotowywania mięsa stosowana była powszechnie przez [[Indianie|Indian]] [[Ameryka Północna|północnoamerykańskich]] żyjących w rejonie [[Wielkie Jeziora Północnoamerykańskie|Wielkich Jezior]] i [[Wielkie Równiny|Wielkich Równin]]. Tak zakonserwowane mięso mogło być przechowywane przez długi czas, nawet kilka miesięcy. Było też wygodne w użyciu w trakcie wielodniowych wypraw łowieckich lub wojennych poza obozowisko. Metoda ta umożliwiała także bardziej racjonalne korzystanie z mięsa upolowanych zwierząt. [[Indianie]] jeszcze przed erą podbojów [[Ameryka|Ameryki]] przez Europejczyków, przed erą [[koń|koni]] i [[broń palna|broni palnej]] potrafili upolować w krótkim czasie większą liczbę zwierząt, np. [[bizon]]ów, których mięso bez znajomości technologii konserwowania w ciągu niewielu dni w większości by się popsuło i zmarnowało.
+Taka metoda przygotowywania mięsa stosowana była powszechnie przez [[Indianie Ameryki Północnej|Indian północnoamerykańskich]] żyjących w rejonie [[Wielkie Jeziora|Wielkich Jezior]] i [[Wielkie Równiny|Wielkich Równin]]. Tak zakonserwowane mięso mogło być przechowywane przez długi czas, nawet kilka miesięcy. Było też wygodne w użyciu w trakcie wielodniowych wypraw łowieckich lub wojennych poza obozowisko. Metoda ta umożliwiała także bardziej racjonalne korzystanie z mięsa upolowanych zwierząt. Indianie jeszcze przed erą podbojów Ameryki przez Europejczyków, czyli przed uzyskaniem dostępu do broni palnej, potrafili upolować w krótkim czasie dużą liczbę zwierząt, a więc większość pochodzącego z nich mięsa bez znajomości sposobu jego konserwacji w krótkim czasie popsułaby się i zmarnowała.
-Pierwotny lud [[Republika Południowej Afryki|południowoafrykański]], [[Buszmeni]], znał podobne metody konserwacji, a otrzymywany przez nich produkt nazywał się ''biltong''. Współcześnie tą nazwą w [[Republika Południowej Afryki|RPA]] określa się jednak po prostu lekko posolone i wysuszone plastry [[wołowina|wołowiny]] lub mięsa [[struś|strusia]].
+Pierwotny lud [[Południowa Afryka|południowoafrykański]], [[Buszmeni]], znał podobne metody konserwacji, a otrzymywany przez nich produkt nazywał się ''[[biltong]]''. Współcześnie tą nazwą w [[Południowa Afryka|Południowej Afryce]] określa się jednak po prostu lekko posolone i wysuszone plastry [[wołowina|wołowiny]] lub mięsa [[strusie|strusia]].
-=== Linki zewnętrzne ===
+== Zobacz też ==
+* [[jerky]]
-* [http://www.huuskaluta.com.pl/marekc/kuchnia.php Indiańska kuchnia]
+* [[biltong]]
+== Przypisy ==
-[[Kategoria:Indianie]]
+{{Przypisy}}
-[[Kategoria:Mięsa]]
+== Linki zewnętrzne ==
-[[cs:Pemikan]]
+* Marek Cichomski: [http://www.huuskaluta.com.pl/marekc/kuchnia.php ''Indiańska kuchnia, czyli niuchając po indiańskich garach'']
-[[de:Pemmikan]]
+* Lawrence J. Barkwell: [http://pl.scribd.com/doc/55888732/Pemmican ''Pemmican: How the Metis Make Pemmican''] (ang.)
-[[en:Pemmican]]
-[[es:Pemmican]]
+{{Kontrola autorytatywna}}
-[[fr:Pemmican]]
-[[ko:페미칸]]
-[[it:Pemmican]]
+[[Kategoria:Indianie]]
-[[nl:Pemmikan]]
+[[Kategoria:Fast foody]]
+[[Kategoria:Przetwory mięsne]]
-[[cr:Pimîhkân]]
+[[Kategoria:Wędliny]]
-[[ja:ペミカン]]
+[[Kategoria:Kuchnia północnoamerykańska]]
-[[no:Pemmikan]]
-[[ru:Пеммикан]]
-[[fi:Pemmikaani]]