Przejdź do zawartości

Linia kolejowa Krzelów – Leszno Dworzec Mały

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Linia nr 318 (D 29)
Krzelów – Leszno Dworzec Mały
Dane podstawowe
Zarządca

Leszczyńsko – Górowsko – Ścinawska Kolej Mała Towarzystwo Akcyjne[1],
Górowska Kolej Mała Towarzystwo Akcyjne[2],
PKP[3]

Numer linii

318 (D 29)

Długość

59,800 km

Rozstaw szyn

1435 mm

Sieć trakcyjna

brak

Prędkość maksymalna

20 km/h

Historia
Lata budowy

1914–1916

Rok otwarcia

1916 – ruch towarowy
1917 – ruch pasażerski

Rok włączenia do PKP

1945[4]

Rok zawieszenia ruchu

1919, 1920, 1945, 1960, 1964[5]

Rok likwidacji

1922, 1944, 1945, 1984[5]

Linia kolejowa nr 318 – zlikwidowana, niezelektryfikowana, jednotorowa linia kolejowa o długości 59,800 km, łącząca stacje: Leszno Dworzec Mały i Krzelów.

Historia

[edytuj | edytuj kod]

11 czerwca 1914 roku z udziałem Królestwa Prus, Prowincji Poznańskiej, powiatów: leszczyńskiego, górowskiego, ścinawskiego oraz miast: Góra, Ścinawa i Chobienia, a także, z należącym do Lenz Co, Kolejowym Towarzystwem Budowlanym, założono Leszczyńsko – Górowsko – Ścinawską Kolej Małą Towarzystwo Akcyjne z siedzibą w Górze[6]. Ze względu na wybuch I wojny światowej, krótko po założeniu kolejki, trasę otwarto dla ruchu towarowego dopiero 15 września 1916 roku, a dla ruchu pasażerskiego 24 maja 1917 roku. Ruch obsługiwała – tak jak na Kolei Legnicko – Rawickiej – firma Lenz & Co.

Po wysadzeniu mostu na Kopanicy w czasie powstania wielkopolskiego, linia stała się nieprzejezdna. Poza tym po odzyskaniu przez Polskę niepodległości w 1918 roku, pomiędzy Laskową a Chróściną (niem. Kraschen) przebiegać zaczęła granica państwowa pomiędzy Polską a Niemcami. Od 17 stycznia 1920 roku linia na trasie Leszno – Laskowa nie była używana, a w 1922 rozebrana, na co wskazują nigdy nie wznowione kursy do Leszna, nawet podczas niemieckiej okupacji w czasie II wojny światowej[7]. Dziś spacerując wzdłuż torów linii Poznań – Wrocław widać jeszcze starotorze, ciągnące się do ogródków działkowych za Zaborowem.

Czynna była natomiast pozostała część linii. Nazwę Towarzystwa zmieniono 25 marca 1939 roku na Górowską Kolej Małą Towarzystwo Akcyjne. Trasę Góra – Krzelów – Ścinawa (bo tam dojeżdżała większość pociągów) obsługiwało w latach 20. i 30. XX wieku pięć pociągów dziennie w dni robocze. W czasie II wojny światowej linia obsadzona była już tylko przez 3 – 4 pociągi dziennie[6].

Po likwidacji linii i dworca budynek został adaptowany do innych celów. W okresie PRL znajdował się tam m.in. zakład fryzjerski oraz gabinet stomatologiczny.

Przebieg

[edytuj | edytuj kod]

Linia rozpoczynała się na stacji Leszno Dworzec Mały w Prowincji Poznańskiej i wiodła w kierunku południowym równolegle do torów linii nr 271 Wrocław Główny – Poznań Główny przez nieistniejącą już dziś leszczyńską stację Leszno Zaborowo. Wiodła wzdłuż dzisiejszej drogi wojewódzkiej 323 i pomiędzy Henrykowem Wielkopolskim a Laskową przecinała Kopanicę. Następnie przekraczała granicę prowincji Dolny śląsk i wiodła dalej krzyżując się w Sławęcicach z państwową linią Bojanowo – Odrzycko. Od tego momentu tory biegły równolegle do siebie mając jednocześnie osobne dworce w Sławęcicach i Górze. Kolejny raz przekraczała rzekę pomiędzy Osetnem a Bełczem Wielkim poprzez most na Baryczy. Za Górą linia kierowała się w kierunku Odry i biegła wzdłuż niej, aż do Ścianawy. W Krzelowie osiągała linię kolei legnicko-rawickiej, która prowadziła przez Ścinawę do stacji Legnica Północna[8].

Linia Leszno Dworzec Mały – Krzelów najbliżej Odry znajdowała się w okolicach Luboszyc i Chobieni. Jednakże w Chobieni dworzec znajdował się po wschodniej stronie rzeki, zaś miasto po zachodniej. Linia na całej długości nie przekraczała Odry, Dopiero za Krzelowem, w Ścinawie przechodziła na zachodni brzeg rzeki poprzez most wybudowany dla Kolei Legnicko-Rawickiej[6][9][10]

Infrastruktura

[edytuj | edytuj kod]

Węzły

[edytuj | edytuj kod]
Stacja węzłowa Linia Kierunek Status
Leszno 14 Łódź KaliskaForst czynny
271 Wrocław GłównyPoznań Główny
359 Zbąszyń
360 Jarocin
817 Leszno Grzybowo

Stacje i przystanki

[edytuj | edytuj kod]
Km Nazwa
Poprzednia nazwa
Zdjęcie Liczba
krawędzi
peronowych
Infrastruktura Źródło
0,000 Krzelów
Krehlau,
Grzelów
3 Stacja kolejowa [11][12]
2,263 Wyszęcice
Wischütz,
Wyszącice
1 Przystanek osobowy [13][12]
4,856 Gryżyce
Krischütz
1 Przystanek osobowy [14][12]
6,436 Rajczyn
Rayschen,
Rościn
1 Przystanek osobowy [15][12]
8,000 Borki
Neuvarwerk
0 Stacja towarowa [16][12]
10,094 Jagielno Górowskie
Nieder Gimmel,
Imienno
Jemielno
3 Przystanek osobowy [17][12]
13,100 Bieliszów
Neu Heidau
1 Przystanek osobowy [18][12]
15,899 Chobienia
Köben,
Chobień
3 Przystanek osobowy [19][12]
18,379 Lubów
Lübchen,
Lubień
2 Przystanek osobowy [20][12]
18,379 Irządze
Irrsingen
1 Przystanek osobowy [21][12]
24,631 Luboszyce
Herrnlauersitz
1 Przystanek osobowy [22][12]
26,389 Bełcz Wielki
Oderbeltsch,
Waldvorwerk,
Bronikowice
2 Przystanek osobowy [23][12]
30,186 Osetno
Groß Osten
1 Przystanek osobowy [24][12]
32,683 Rogów Górowski
Neuguth,
Skarszów
1 Przystanek osobowy [25][12]
35,119 Stara Góra
Alt Guhrau,
Góra Stara
1 Przystanek osobowy,
rampa towarowa
[26][12]
37,800 Góra Śląska
Guhrau
3 Stacja kolejowa,
rampa towarowa
[27][12]
40,800 Sławęcice
Schlabitz
1 Stacja kolejowa,
rampa towarowa
[28][12]
43,300 Glinka
Gleinig,
Oberklinge,
Glinka Górna
3 Przystanek osobowy,
rampa towarowa
[29][12]
46,700 Witoszyce
Heinzendorf-Kraschen
2 Przystanek osobowy [30][12]
granica państwa do 1939 Niemcy/Polska
49,100 Laskowa
Heizendorfer Waldhäuser
1 Przystanek osobowy [31][12]
granica województw dolnośląskiego i wielkopolskiego
52,000 Henrykowo
Heinrichshof
1 Przystanek osobowy [32][12]
57,000 Leszno Zaborowo
Lissa Saboren
1 Przystanek osobowy [33][12]
59,80 Leszno Dworzec Mały
Lissa
Lissa Kleinbanhof
1 Stacja węzłowa [7][12]

Charakterystyka techniczna

[edytuj | edytuj kod]

Linia nosiła nazwę małej, bowiem jej parametry odbiegały od ówcześnie przyjętych standardów (promienie łuków, nacisk osiowy, wielkość wzniesień), a nie jak podają niektóre źródła, że była linią wąskotorową. Rozstaw szyn wynosił 1435 mm. Podróż z Leszna do Krzelowa zajmowała według rozkładu z 1917 roku 3 godziny. Średnia prędkość pociągu wynosiła 20 km/h[34].

Ruch pociągów

[edytuj | edytuj kod]

W 1928 roku linia Leszno – Krzelów obsługiwana była przez 4 parowozy serii T3 (polskie oznaczenie TKh1), 1 wagon spalinowy, 5 wagonów osobowych i 2 wagony bagażowe. Stan taboru na roku 1939 wskazuje: 3 lokomotywy, 2 wagony silnikowe, 7 wagonów osobowych, 2 bagażowe. Poza tym, linia obsługiwała pociągi towarowe[34] posiadając 32 wagony towarowe[6].

Wykorzystanie linii[35]
Ruch osobowy Ruch towarowy Rozebrane odcinki
Krzelów – Góra Śl. do 1960 Krzelów – Góra Śl. do 1964 Leszno – Laskowa 1922
Góra Śl. – Witoszyce do 22 stycznia 1945 Laskowa – Witoszyce do 1944
Witoszyce – Henrykowo Wlkp. do 1919 Witoszyce – Góra Śl. 1945
Henrykowo Wlkp. – Leszno do 1920 Góra Śl. – Krzelów 1984

Linki zewnętrzne

[edytuj | edytuj kod]

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. w latach 1914 – 1939
  2. w latach 1939 – 1945
  3. w latach 1945 – 1964
  4. odcinek Ścinawa – Krzelów – Góra Śląska
  5. a b szczegółowe dane w tabeli wykorzystanie linii
  6. a b c d Siegfried Bufe: Eisenbahnen in Schlesien. dirk.steindorf-sabath.eu/, 2009-11-08. [dostęp 2013-07-27]. (niem.).
  7. a b Leszno Dworzec Mały w Ogólnopolskiej Bazie Kolejowej – bazakolejowa.pl
  8. Bronisław Świderski: Ilustrowany opis Leszna i ziemi leszczyńskiej. Leszno: Nakład księgarni A. Krajewicza, 1928, s. 125 – 126. ISBN 83-906806-4-5.
  9. pociągi w Krzelowie wyjeżdżały linię Kolei Legnicko-Rawickiej, która prowadziła przez Ścinawę do Legnicy Północnej
  10. Siegfried Bufe: Karten des Gebietes um Guhrau. dirk.steindorf-sabath.eu/, 2009-11-08. [dostęp 2013-07-27]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-08-06)]. (niem.).
  11. Krzelów w Ogólnopolskiej Bazie Kolejowej – bazakolejowa.pl
  12. a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w D 29 – 318 Linia Krzelów – Leszno. jelenia.rail.pl, 2007-07-27. [dostęp 2007-12-01]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-03-09)]. (pol.).
  13. Wyszęcice w Ogólnopolskiej Bazie Kolejowej – bazakolejowa.pl
  14. Gryżyce w Ogólnopolskiej Bazie Kolejowej – bazakolejowa.pl
  15. Rajczyn w Ogólnopolskiej Bazie Kolejowej – bazakolejowa.pl
  16. Borki w Ogólnopolskiej Bazie Kolejowej – bazakolejowa.pl
  17. Jagielno Górowskie w Ogólnopolskiej Bazie Kolejowej – bazakolejowa.pl
  18. Bieliszów w Ogólnopolskiej Bazie Kolejowej – bazakolejowa.pl
  19. Chobienia w Ogólnopolskiej Bazie Kolejowej – bazakolejowa.pl
  20. Lubów w Ogólnopolskiej Bazie Kolejowej – bazakolejowa.pl
  21. Irządze w Ogólnopolskiej Bazie Kolejowej – bazakolejowa.pl
  22. Luboszyce w Ogólnopolskiej Bazie Kolejowej – bazakolejowa.pl
  23. Bełcz Wielki w Ogólnopolskiej Bazie Kolejowej – bazakolejowa.pl
  24. Osetno w Ogólnopolskiej Bazie Kolejowej – bazakolejowa.pl
  25. Rogów Górowski w Ogólnopolskiej Bazie Kolejowej – bazakolejowa.pl
  26. Stara Góra w Ogólnopolskiej Bazie Kolejowej – bazakolejowa.pl
  27. Góra Śląska w Ogólnopolskiej Bazie Kolejowej – bazakolejowa.pl
  28. Sławęcice Górowskie w Ogólnopolskiej Bazie Kolejowej – bazakolejowa.pl
  29. Glinka w Ogólnopolskiej Bazie Kolejowej – bazakolejowa.pl
  30. Witoszyce w Ogólnopolskiej Bazie Kolejowej – bazakolejowa.pl
  31. Laskowa w Ogólnopolskiej Bazie Kolejowej – bazakolejowa.pl
  32. Henrykowo Wielkopolskie w Ogólnopolskiej Bazie Kolejowej – bazakolejowa.pl
  33. Leszno Zaborowo w Ogólnopolskiej Bazie Kolejowej – bazakolejowa.pl
  34. a b Witold Porankiewicz: Linia kolejowa Leszno – Góra – Krzelów. glogow.pl, 1989. [dostęp 2013-07-26]. (pol.).
  35. Linia 318 Leszno – Krzelów. jelenia.rail.pl, 2013-07-26. [dostęp 2013-07-26]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-03-09)]. (pol.).