Jądro ciemności

Jądro ciemności

Autor	Joseph Conrad
Tematyka	kolonizacja Afryki
Typ utworu	opowiadanie
Wydanie oryginalne
Język	{{{język}}}

{{Książka infobox}} Sugerowane pola (wstaw w kodzie): | data powstania = | wikiźródła = | język = | wikicytaty = | alt grafiki = | miejsce wydania = | data wydania = | wydawca = | tytuł oryginalny = Nieznane pola: "kraj oryg wyd", "wydawca oryg", "quote", "data I wyd oryg", "source", "tłumacz", "I wydawca pol", "data I wyd pol", "język oryg wyd" oraz "tytuł oryg".

Jądro ciemności (tytuł oryginalny Heart of Darkness) – opowiadanie Josepha Conrada po raz pierwszy opublikowane w 1899 roku w Blackwood's Magazine w trzech odcinkach. W formie książkowej pojawiło się w roku 1902. Jest powszechnie uważane za znaczące dzieło dla angielskiej literatury i część kanonu kultury zachodniej.

Ta niewielkich rozmiarów książka jest uważana za jedno z najważniejszych dzieł (obok Lorda Jima i Nostromo) w dorobku pisarza. Doczekała się adaptacji filmowej i stała się inspiracją dla innych twórców.

Jądro ciemności powstało pod wrażeniem ponurych aspektów kolonializmu, których Joseph Conrad doświadczył sam, odwiedzając Wolne Kongo w ostatnim ćwierćwieczu XIX wieku. Treść nawiązuje do tragedii Wolnego Państwa Kongo, prywatnej własności belgijskiego króla Leopolda II w latach 1885-1908.

Opis fabuły

W rejs po Tamizie wyrusza piątka przyjaciół, w przeszłości w komplecie związanych z morzem. Zaczynają snuć opowieści, najważniejszą do opowiedzenia ma Charles Marlow – narrator powieści. Wspomina on czasy, gdy jako kapitan małego statku parowego popłynął rzeką Kongo w głąb afrykańskiej dżungli. Miał kursować między belgijskimi placówkami handlowymi w kolonii, przewozić kość słoniową i odkrywać białe plamy na mapach. Rzeczywistość Wolnego Państwa Kongo, po terenie którego podróżował, okazała się bardzo okrutna. Upał, umierający w łańcuchach niewolnicy, choroby i brak kontaktu z ojczyzną zamieniły białych dżentelmenów z Europy w ogarnięte żądzą zysku i władzy widma.

Jednym z zadań Marlowa było odnalezienie w głębi bagnistego lasu Kurtza, niesamowicie skutecznego agenta z odległej placówki. Już w Kongo do Marlowa docierają pogłoski o dziwnych działaniach handlarza, plotkuje się o ogarniającym go szaleństwie. Marlow naprawia parowiec i rusza w drogę. Po wielu trudach dociera do murzyńskiej wioski, stanowiącej bazę wypadową Kurtza. Handlarz jest chory, w stanie bliskim śmierci, ale nie to najbardziej przeraża Marlowa. Szczególną uwagę zwraca on na zmiany, które zaszły w psychice i charakterze Kurtza. Dał on się uwieść otaczającej go przyrodzie, obudziła w nim najgorsze instynkty i stał się kimś w rodzaju lokalnego kacyka, w okrutny sposób wykorzystującego pozycję, jaką zajmował w swoim quasi-państwie. Marlow podstępem wywozi Kurtza z wioski, ten jednak umiera w drodze powrotnej. Marlowowi pozostanie jedynie odwieźć raporty Kurtza do Europy i poinformować jego narzeczoną o śmierci ukochanego. By nie niszczyć iluzji o Kurtzu, Marlow kłamie, przekazując jej jego ostatnie słowa.

Odniesienia filmowe

• Jądro ciemności – adaptacja z 1993 w reżyserii Nicholasa Roega z Timem Rothem (Marlow) i Johnem Malkovichem (Kurtz) w rolach głównych
• Czas apokalipsy z 1979 – reżyser Francis Ford Coppola przeniósł fabułę Jądra w realia wojny wietnamskiej, obsadzając m.in. Martina Sheena, Marlona Brando, Roberta Duvalla, Dennisa Hoppera i Harrisona Forda.

Odniesienia literackie

• Ostatni lot nad Kongo z 2010 – Wojciech Scelina
• Marzenie Celta z 2010 – Mario Vargas Llosa

Linki zewnętrzne

• D. Zbytek – Aktualność dzieła Josepha Conrada – strona z portalu kulturaswiecka.pl
• Jądro Ciemności - Z dniem 2 stycznia 2014 książka została udostępniona na portalu Wolne Lektury.