Hydrazyna
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Ogólne informacje | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Wzór sumaryczny |
N2H4 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Inne wzory |
H2N–NH2 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Masa molowa |
32,05 g/mol | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Wygląd |
lekko oleista, bezbarwna, higroskopijna ciecz, dymiąca na powietrzu[1] o silnym zapachu amoniaku[2] | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Identyfikacja | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Numer CAS |
302-01-2 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| PubChem | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Podobne związki | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Podobne związki | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Pochodne | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Jeżeli nie podano inaczej, dane dotyczą stanu standardowego (25 °C, 1000 hPa) | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Hydrazyna, diazan, N2H4 – nieorganiczny związek chemiczny zbudowany z dwóch połączonych ze sobą wiązaniem N–N grup aminowych. Jest to silnie trująca, bezbarwna, łatwopalna, żrąca, higroskopijna ciecz, dymiąca na powietrzu[1].
Budowa cząsteczki
[edytuj | edytuj kod]Cząsteczka hydrazyny zbudowana jest z dwóch połączonych ze sobą identycznych grup aminowych. Pomimo tego wykazuje ona duży moment dipolowy (1,85 D w fazie gazowej), co świadczy o tym, że występuje ona głównie w konformacji gauche, w której obie grupy aminowe są skręcone o ok. 90–95° w stosunku do symetrycznej konformacji naprzeciwległej[14].
Otrzymywanie
[edytuj | edytuj kod]Hydrazynę otrzymuje się poprzez utlenianie amoniaku podchlorynami[1]:
Właściwości
[edytuj | edytuj kod]
Wodne roztwory hydrazyny mają charakter słabo zasadowy[1]:
- N2H4 + H2O ⇄ [N2H5]+ + OH−
Stała dysocjacji w 25 °C[15]:
- Kb = 1,3×10−6
- pKBH+ = 8,1
Jest więc zasadą około dziesięciokrotnie słabszą od amoniaku (Kb = 1,78×10−5; pKBH+ 9,25).
Stała dysocjacji pKb dla innych temperatur[16]:
| 25 °C | 50 °C | 100 °C | 200 °C | 300 °C | |
|---|---|---|---|---|---|
| pKb | 6,005 | 5,842 | 5,693 | 5,813 | 6,434 |
Zastosowanie
[edytuj | edytuj kod]
Hydrazyna znajduje zastosowanie jako paliwo rakietowe. Jest używana również do napędzania okrętów podwodnych. Stosuje się ją także jako surowiec w syntezie organicznej, jest reduktorem, a także odczynnikiem do wykrywania aldehydów, ketonów i cukrów[1].
Jest odczynnikiem do sekwencjonowania DNA metodą Maxama-Gilberta. Używana razem z piperydyną zrywa DNA przy cytozynie, natomiast z piperydyną i chlorkiem sodu zrywa DNA przy tyminie[17].
Zagrożenia
[edytuj | edytuj kod]W badaniach na zwierzętach wykazuje właściwości rakotwórcze (wchłania się również przez skórę). Hydrazyna i jej pochodne to silne reduktory. Związek ten w obecności utleniaczy może gwałtownie wybuchnąć. Ryzyko wybuchu występuje także w obecności metali[18].
Jest łatwopalna i żrąca, jest również silną trucizną[1].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b c d e f Podręczny słownik chemiczny, Romuald Hassa (red.), Janusz Mrzigod (red.), Janusz Nowakowski (red.), Katowice: Videograf II, 2004, s. 167, ISBN 83-7183-240-0.
- ↑ a b Farmakopea Polska X, Polskie Towarzystwo Farmaceutyczne, Warszawa: Urząd Rejestracji Produktów Leczniczych, Wyrobów Medycznych i Produktów Biobójczych, 2014, s. 4276, ISBN 978-83-63724-47-4.
- ↑ a b c d e f g Lide 2009 ↓, s. 4-66.
- ↑ Lide 2009 ↓, s. 8-40.
- ↑ a b Lide 2009 ↓, s. 6-52.
- ↑ Lide 2009 ↓, s. 4-140.
- ↑ a b c d Lide 2009 ↓, s. 6-175.
- ↑ Lide 2009 ↓, s. 6-127.
- ↑ Lide 2009 ↓, s. 9-51.
- ↑ a b Hydrazyna, [w:] Classification and Labelling Inventory, Europejska Agencja Chemikaliów [dostęp 2015-04-10] (ang.).
- ↑ a b Lide 2009 ↓, s. 16-13.
- ↑ Hydrazine (nr 215155) – karta charakterystyki produktu Sigma-Aldrich (Merck) na obszar Polski. [dostęp 2015-08-10]. (przeczytaj, jeśli nie wyświetla się prawidłowa wersja karty charakterystyki)
- ↑ Hydrazyna (nr 215155) (ang.) – karta charakterystyki produktu Sigma-Aldrich (Merck) na obszar Stanów Zjednoczonych. [dostęp 2015-08-10]. (przeczytaj, jeśli nie wyświetla się prawidłowa wersja karty charakterystyki)
- ↑ N.N. Greenwood, A. Earnshaw: Chemistry of the elements. Oxford; New York: Pergamon Press, 1984, s. 427–428. ISBN 0-08-022057-6.
- ↑ CRC Handbook of Chemistry and Physics, David R. Lide (red.), wyd. 83, Boca Raton: CRC Press, 2002, ISBN 978-0-8493-1556-5 (ang.).
- ↑ Paul Cohen: The ASME Handbook on Water Technology for Thermal Systems. American Society of Mechanical Engineers, 1988, s. 600.
- ↑ Encyklopedia Biologia. Greg, s. 484. ISBN 978-83-7327-756-4.
- ↑ Hydrazine MSDS. ScienceLab, 2008-06-11. [dostęp 2008-11-26]. [zarchiwizowane z tego adresu (2006-10-24)]. (ang.).
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- David R. Lide (red.), CRC Handbook of Chemistry and Physics, wyd. 90, Boca Raton: CRC Press, 2009, ISBN 978-1-4200-9084-0 (ang.).