Przejdź do zawartości

Henryk Sławik

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
To jest stara wersja tej strony, edytowana przez Wojtek303 (dyskusja | edycje) o 14:07, 20 wrz 2015. Może się ona znacząco różnić od aktualnej wersji.
Następująca wersja przejrzana tej strony, którą oznaczono 20 wrz 2015, była oparta na tej wersji.
Henryk Sławik
{{{alt grafiki}}}
Data i miejsce urodzenia

16 lipca 1894
Szeroka

Data i miejsce śmierci

25 lub 26 sierpnia 1944
Mauthausen

Przyczyna śmierci

wyrok śmierci przez zastrzelenie za pomoc w ukrywaniu Żydów i organizację przerzutów polskich żołnierzy na Węgrzech do armii gen. Sikorskiego[1]

Zawód, zajęcie

dziennikarz

Narodowość

 Polska

Partia

Polska Partia Socjalistyczna (PPS)

Małżeństwo

Jadwiga Sławik (z domu Purzycka)

Dzieci

córka – Krystyna Kutermak, z domu Sławik

Odznaczenia
Order Orła Białego Krzyż Komandorski z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski Krzyż Niepodległości Złoty Krzyż Zasługi
Multimedia w Wikimedia Commons
Cytaty w Wikicytatach
Tablica pamiątkowa przy ul. Świętego Jana w Katowicach

Henryk Sławik (ur. 1894 w Szerokiej, obecnie Jastrzębie-Zdrój, zm. w 1944 w Mauthausen) – polski dziennikarz, działacz Polskiej Partii Socjalistycznej, w czasie wojny jeden z organizatorów pomocy polskim uchodźcom (w tym Żydom), którzy znaleźli się na Węgrzech.

Życiorys

Od urodzenia związany z Górnym Śląskiem, uczestnik wszystkich trzech powstań śląskich, aktywny działacz plebiscytowy. Od 1928 roku redaktor naczelny „Gazety Robotniczej”, w latach 1929-1930 radny Katowic, od 1934 członek Rady Naczelnej PPS. Był także delegatem do Ligi Narodów oraz działaczem związkowym.

Po klęsce wrześniowej w 1939 znalazł się na Węgrzech, gdzie stanął na czele Komitetu Obywatelskiego ds. Opieki nad Uchodźcami Polskimi, potem został również mianowany delegatem Ministra Pracy Rządu RP na Uchodźstwie. Organizował pomoc dla internowanych wojskowych i dla uchodźców cywilnych, pomagał w wyjazdach na Zachód, we współpracy z delegatem węgierskiego rządu Józsefem Antallem wystawiał uchodźcom dokumenty, które wielu z nich – zwłaszcza uciekającym z Polski Żydom – uratowały życie.

Pomagał także ratować żydowskie dzieci, dla których wraz z dr Józsefem Antallem oraz razem z Zdzisławem Antoniewiczem, ks. prałatem dr Miklósem Beresztóczym, biskupem w Vác – ks. dr. Árpádem Hanauerem, a przede wszystkim prymasem Jusztiniánem kardynałem Serédi pomógł utworzyć sierociniec w miejscowości Vác pod Budapesztem, który oficjalnie nosił nazwę Dom Sierot Polskich Oficerów. Szacuje się, że Henryk Sławik uratował życie prawie 30 000 polskim uchodźcom, wśród których było ok. 5000 Żydów.

Aresztowany w 1944 po wkroczeniu Niemców na Węgry, w śledztwie całą odpowiedzialność wziął na siebie, nie przyznając się do znajomości z Antallem. Zamordowany 25 lub 26 sierpnia w niemieckim obozie koncentracyjnym Mauthausen-Gusen. Według świadków przed śmiercią krzyknął: „Jeszcze Polska...!”. Żona Henryka Sławika, Jadwiga przeżyła obóz Ravensbrück i po wojnie odnalazła swoją córkę Krystynę, którą przechowała rodzina Antallów.

Za ratowanie Żydów z narażeniem własnego życia Sławik został pośmiertnie w 1990 uhonorowany tytułem Sprawiedliwego wśród Narodów Świata przez izraelski Instytut Yad Vashem. Według różnych szacunków dzięki Sławikowi i jego współpracownikom ratujące życie dokumenty wystawiono pięciu tysiącom polskich Żydów, którzy w czasie II wojny światowej znaleźli się na Węgrzech.

Jego działalność na Węgrzech została opisana m.in. w książce Grzegorza Łubczyka Henryk Sławik – polski Wallenberg (Wydawnictwo RYTM, 2003), adaptacja filmowa pt. Mój tata, Henryk Sławik w reż. G. Łubczyka i M. Maldisa, (2004) zdobyła nagrodę Kryształ TV Polonia, tłumaczenie węg. A lengyel Wallenberg (Polski Wallenberg) oraz Czerwony ołówek Elżbiety Isakiewicz.

29 września 2004 roku Gimnazjum nr 3 w Jastrzębiu- Zdroju (dzielnica Szeroka) jako pierwsza szkoła przyjęła imię Henryka Sławika.

23 lutego 2009 roku Henryk Sławik został ogłoszony patronem drugiej polskiej szkoły, Gimnazjum nr 19 w Katowicach.

25 lutego 2010 pośmiertnie odznaczony Orderem Orła Białego.

20 sierpnia 2010 na fasadzie kamienicy na rogu Rynku i ul. Świętego Jana w Katowicach odsłonięto tablicę pamiątkową ku jego czci[2][3][4].

21 marca 2015 pod gmachem Międzynarodowego Centrum Kongresowego w Katowicach został odsłonięty pomnik Henryka Sławika i Józsefa Antalla[5].

18 września 2015 cześć wybrzeża Dunaju w Budapeszcie nazwano imieniem Henryka Sławika.[6]

Zobacz też

  1. ↑ Dokładnie wg Księgi zgonów KL Mauthausen: Auf Befehl des RF44 – erhangt 23.8.1944 16.00 justifiziert.
  2. ↑ Odsłonięto tablicę powstańca Henryka Sławika. www.katowice.naszemiasto.pl. [dostęp 2011-01-06]. (pol.).
  3. ↑ Katowice. Tablica i rajd motocyklowy pamięci Henryka Sławika. www.wnp.pl. [dostęp 2011-01-06]. (pol.).
  4. ↑ Odsłonięto tablicę upamiętniającą Henryka Sławika. www.polskalokalna.pl. [dostęp 2011-01-06]. (pol.).
  5. ↑ Odsłonięto pomnik Henryka Sławika i Józefa Antalla. Ratowali polskich Żydów. www.gazetaprawna.pl. [dostęp 2015-03-25]. (pol.).
  6. ↑ Część wybrzeża w Budapeszcie nazwana imieniem Polaka. 2015-09-18. [dostęp 2015-09-20]. (pol.).

Bibliografia

  • Bogdan Snoch: Górnośląski Leksykon Biograficzny. Suplement do wydania drugiego. Katowice: Muzeum Śląskie, 2006, s. 105. ISBN 83-60353-11-5.

Linki zewnętrzne

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Henryk_Sławik&oldid=43641750”