Łopata (narzędzie)

Łopata to narzędzie do podnoszenia i przenoszenia luźnych substancji takich jak węgiel, gruz, śnieg, piasek. Najczęściej to ręczne narzędzie składające się z szerokiego ostrza z wygiętymi krawędziami przytwierdzonego do średniej długości drąga. Termin łopata odnosi się także do jednej z części dużych maszyn budowlanych, takich jak koparka lub spychacz, które służą podobnym celom jak łopata ręczna.

Ręczne łopaty przystosowano do wielu zastosowań i środowisk. Mogą być zoptymalizowane dla jednego zadania lub projektowane jako bardzo uniwersalne narzędzia np.

• Łopata służąca przenoszeniu węgla najczęściej ma szerokie, płaskie ostrze z ostro wygiętymi krawędziami i krótki uchwyt w kształcie litery D.
• Łopata do śniegu często ma bardzo szerokie ostrze, bez zagiętych krawędzi, które wygina się łukowato ku górze i jest przymocowane do długiego, prostego drąga. Jest zaprojektowana zarówno do przenoszenia, jak i odgarniania śniegu.
• Szpadel służy głównie robijaniu grud ziemi. Szpadel najczęściej ma punktowo zakończone ostrze i zaprojektowany jest tak, by móc go wpychać w glebę nogą. Jego ostrze ma najczęściej płaskie krawędzie.
• Saperka jest składaną łopatą zaprojektowaną dla wojska. Może mieć punktowy koniec jak szpadel a nawet ząbkowane krawędzie ostrza do użytku jako toporek.

Znaki ostrzegające o robotach drogowych lub budowach często przedstawiają człowieka pracującego łopatą.

Małe łopatki są popularną zabawką na "plażach" i w "piaskownicach".