Wikipedia

Garnizon Jarosław

Garnizon Jarosław – garnizon w Jarosławiu zajmowany kolejno przez jednostki wojskowe Cesarskiej i Królewskiej Armii, Wojska Polskiego.

Panorama Jarosławia

Prestiż miasta podnosił fakt, że było ono średniej wielkości garnizonem wojskowym. Stacjonowały w nim na przestrzeni lat różne jednostki wojskowe.

Garnizon cesarsko-królewski

edytuj
 
Opactwo benedyktynek – C-k koszary Św. Anny

Wydarzenia polityczne okresu tzw. zbrojnego pokoju po 1871 roku i rosnąca możliwość austriacko-rosyjskiego konfliktu zbrojnego spowodowały, iż Jarosław położony stosunkowo niedaleko granicy zaczął zmieniać się w coraz większy ośrodek wojskowy. Od 1871 roku w budynku poklasztornym opactwa benedyktynek i dawnym szpitalu wojskowym zakwaterowano 10 Pułk Piechoty, trzy szwadrony jazdy i dwie baterie armat. Oficerów zakwaterowano w mieście.

Po kongresie berlińskim w 1878 roku władze austriackie rozpoczęły powiększanie garnizonów stacjonujących w Galicji. Jarosław zaliczono do mniejszych punktów obronnych. W 1881 roku przybyły do jarosławskiego garnizonu oddziały kawalerii, dla których wynajęto prywatne budynki na Blichu i Brzostkowie (tzw. koszary Goldfingera i Pfeffera). Wobec postępującej militaryzacji miasta w latach 1887–1897 zbudowano baraki wojskowe obok dworca kolejowego (tzw. Gergont) i przy klasztorze reformatów. Zakwaterowano tam 34, 89 i 90 Pułk Piechoty. Wybudowano również magazyny i ujeżdzalnię. W latach 1888–1889 fortyfikowano przedpole Jarosławia ziemnymi szańcami nad Sanem, na przedmieściu górnoleżajskim, na Olszanówce, na tzw. wądołąch i obok wsi Munina.

W 1880 i 1889 roku odbyły się pod Jarosławiem wielkie manewry wojskowe z udziałem cesarza Franciszka Józefa, który kwaterował w Pałacu Siemieńskich w Pawłosiowie i zwiedzał Jarosław. W 1893 roku z okazji urządzanych ponownie w okolicy manewrów wojskowych, cesarz Franciszek Józef oświadczył, że zamierza z Jarosławia uczynić miasto typowo garnizonowe z komendą korpusu, do czego jednak nigdy nie doszło.

Pod koniec XIX w. miasto stało się obwarowanym przyczółkiem mostowym Twierdzy Przemyśl. Załoga wojskowa garnizonu składała się z 3 pułków piechoty, pułku artylerii, pułku dragonów (kawalerii) i mniejszych oddziałów. Stacjonował tu również sztab 6 Dywizji Kawalerii i 5 Brygady Kawalerii.

 
Koszary artylerii Głęboka

C. i k. władze wojskowe

edytuj
  • C. i k. Komenda Dywizji Piechoty Nr 2
  • C. i k. Komenda Dywizji Kawalerii Nr 6
  • C. i k. Komenda Brygady Piechoty Nr 4
  • C. i k. Komenda Brygady Kawalerii Nr 5
  • C. i k. Wojskowa Komenda Stacji w Jarosławiu
  • C. i k. Komenda Placu
  • C. i k. Komenda Uzupełnień Pułku Piechoty Nr 90
  • C. i k. Magazyn zaopatrzenia wojska
  • C. i k. Filia oddziału wojskowego budownictwa
  • C. i k. Komenda Stacji Obrony Krajowej
  • C. i k. Komenda Brygady Obrony Krajowej
  • C. i k. Komenda uzupełniająca Obrony Krajowej pułku Nr 34
  • C. i k. Komenda powiatowa pospolitego ruszenia Nr 34
  • C. i k. Komenda oddziałowa żandarmerii Nr 13
  • C. i k. Komenda powiatowa żandarmerii.

Jednostki cesarsko-królewskie

edytuj

Garnizon Wojska Polskiego II RP

edytuj

Zgodnie z obowiązującymi w okresie międzywojennym zasadami pod pojęciem garnizon rozumiano miejscowość, w której na stałe przebywają różne formacje zbrojne. Obszar garnizonu zamknięty był strefą, którą ustalał dowódca okręgu korpusu. W pierwszych latach po odzyskaniu niepodległości struktura organizacyjna władz garnizonowych była zróżnicowana i oparta głównie na wzorcach armii zaborczych. Organizacja władz garnizonowych zmieniała się kilkakrotnie, jednak zasadą było: najstarszy rangą dowódca pełnił funkcję dowódcy (później komendanta) garnizonu. Organem wykonawczym były – w zależności od wielkości garnizonu – Komendy Miast, Komendy Placu i Oficerowie Placu.

Oddziały i pododdziały broni

edytuj
 
Koszary 39 ppSL – obecnie SP ZOZ Jarosław
 
Dom Żołnierza w Jarosławiu.

Jednostki garnizonowe

edytuj
  • Komenda Placu
  • strzelnica garnizonowa "Szczytna"
  • strzelnica garnizonowa "Widna"
  • plac ćwiczeń "Makowisko"
  • kasyno oficerskie
  • Dom Żołnierza

Służby

edytuj
  • Kierownictwo Rejonów Służb
  • XXVI Powiatowa Komenda Uzupełnień (1919) → PKU 39 pp
  • Powiatowa Komenda Uzupełnień 39 Pułku Piechoty (1919-1921) → PKU Jarosław
  • Powiatowa Komenda Uzupełnień Jarosław (1921-1938) → KRU Jarosław
  • Komenda Rejonu Uzupełnień Jarosław (1928-1939)
  • Służba remontu koni

Komenda Uzupełnień Koni (do 1926), następnie Rejonowy Inspektorat Koni.

  • Służba intendentury
    • Rejonowy Zakład Żywnościowy w Jarosławiu
    • Składnica Materiału Intendenckiego nr 24
    • Garnizonowa Administracja Koszar
  • Służba duszpasterska
    • Dziekanat duszpasterstwa
      • Parafia wojskowa obrządku rzymskokatolickiego
      • Parafia wojskowa obrządku greckokatolickiego
  • Wojskowy Sąd Rejonowy Jarosław (od 1926 roku)
  • Garnizonowa Izba Chorych

Obsada personalna komendy placu

edytuj

Obsada personalna komendy placu w marcu 1939[3][a]:

  • komendant placu – mjr piech. Karnecki Jan Aleksander
  • kierownik referatu mobilizacyjnego i OPL – kpt. adm. (piech.) Stokłosiński Stanisław Karol

Garnizon Wojska Polskiego po 1945

edytuj
  • 40 pułk artylerii lekkiej (od 3 września 1945, przemianowany w 1956 roku na 40 pułk artylerii[5], a od 16 kwietnia 1959 40 Budziszyński pułk artylerii).
  • 12 samodzielny dywizjon artylerii zmotoryzowanej. (Początkowo otrzymał numer 13 dappanc., przeformowany następnie[6]) na:
  • JW 2299 – 25 dywizjon artylerii przeciwlotniczej (sformowany w 1951[7]).
  • JW 2460 – 92 Pułk Piechoty 30 DP. (W październiku 1952 r. podporządkowany 9 DP, przemianowany[10] następnie na 26 Pułk Piechoty 9 DP. Jednostka ta rozformowana została w sierpniu 1957 roku[11]).
  • JW 2638 – 34 Dywizjon Artylerii Przeciwpancernej 30 DP. (Rozformowany w 1952 roku[9]).
  • JW 2714 – 168 Dywizyjny Warsztat Uzbrojenia 9 DP. (Sformowany w sierpniu 1957 roku[11]).
  • 12 Bateria Dowodzenia (bez numeru JW) (Sformowana w 1962 roku[12]).
  • JW 3177 – 9 Ruchome Warsztaty Naprawy Czołgów. (Sformowane w 1962 roku[12]).
  • 38 Pułk Inżynieryjno-Budowlany (Wojskowy Zakład Remontowo-Budowlany).
  • 4 Ośrodek Materiałowo Techniczny (4 OMT)
  • 23 batalion rozpoznawczy (23 brozp.)/9 DZ
  • JW 2516 – 5 Rejonowa Składnica Kwatermistrzowska.
  • JW 3371 – 14 dywizjon artylerii przeciwpancernej (14 dappanc.)/14 BPanc.
  • JW 3957 – 14 Dywizjon Artylerii Samobieżnej (14 das)/21 BSP
  • 14 dywizjon artylerii rakietowej (14 dar)/14 BPanc.
  • 14 dywizjon artylerii przeciwlotniczej (14 daplot.)/14 BPanc.
  • 14 kompania saperów (14 ksap.)/14 BPanc.
  • 16 pułk przeciwlotniczy (16 pplot.)
  • PŻW
  • Garnizonowy Węzeł Łączności do roku 2011
  • Węzeł Łączności w Jarosławiu podporządkowany pod Region Wsparcia Teleinformatycznego W Krakowie – od końca 2011 r.
  • Wojskowa Komenda Uzupełnień

Dowódcy Garnizonu Jarosław

edytuj

Kapelani Garnizonu Jarosław

Uwagi

edytuj
  1. ↑ Wykaz zawiera obsadę jednostki według stanu bezpośrednio przed rozpoczęciem mobilizacji pierwszych oddziałów Wojska Polskiego w dniu 23 marca 1939, ale już po przeprowadzeniu ostatnich awansów ogłoszonych z datą 19 marca 1939[4].

Przypisy

edytuj
  1. ↑ Satora 1990 ↓, s. 85.
  2. ↑ Satora 1990 ↓, s. 32.
  3. ↑ Rocznik oficerski 1939 ↓, s. 841.
  4. ↑ Rocznik oficerski 1939 ↓, s. VI.
  5. ↑ Rozkaz MON Nr 0026/Org. z dnia 04.09.1956 r.
  6. ↑ Rozkaz Naczelnego Dowódcy WP Nr 046/Org. z dnia 27.02.1946 r.
  7. ↑ Rozkaz MON Nr 0046/Org. z dnia 17.05.1951r
  8. ↑ 30 DP rozformowana została rozkazem MON Nr 0079 /Org. z dnia 20.11.1952 r. w terminie do dnia 20 grudnia 1952 r.
  9. ↑ a b Rozkaz MON Nr 0079 /Org. z dnia 20.11.1952 r.
  10. ↑ Rozkaz MON Nr 0079 /Org. z dnia 20.11.1952r
  11. ↑ a b Rozkaz MON Nr 0025/Org. z dnia 02.04.1957 r.
  12. ↑ a b Zarządzenie Szefa Sztabu Generalnego WP Nr 023/Org. z dnia 07.03.1962 r.

Bibliografia

edytuj
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Garnizon_Jarosław&oldid=75164577”