ΕΥΕΤΗΡΙΑ!

Αγαπημένοι μου συνεπιβάτες εύχομαι το 2012 να είναι καλοτάξιδο, να σας χαρίσει υγεία, πολλά – πολλά  χαμόγελα και πλήθος από «ζεστές» ανθρώπινες στιγμές.

Καλή χρονιά!

Περί Αλός

Κρίστυ Εμίλιο Ιωαννίδου

ΛΕΥΤΕΡΗΣ ΧΑΝΔΡΙΝΟΣ

Περί Αλός

Του Ιωάννη Παλούμπη

Αντιναυάρχου ΠΝ (ε.α.)

Δημοσιεύθηκε  στο περιοδικό «Περίπλους»

τεύχος 76 , σελ. 50, έκδοση του Ναυτικού

Μουσείου Ελλάδος ΙΟΥΛ-ΣΕΠ 2011.

 

Την είδηση, παλιά ήδη, κοντά δύο ετών, μου την έστειλε ο απόστρατος Αντιπλοίαρχος (ΠΥ-Ρ/Ε) Ιωάννης Μαρτζούκος από τα Κάτω Κορακιανά της Κέρκυρας και θεωρώ κάτι παραπάνω από υποχρέωση μου να την παρουσιάσω στο αναγνωστικό κοινό του «Περίπλου».

Πρόκειται για μια συνέχεια της υπόθεσης «Χανδρινού» την οποία δίνει ο Δήμος Κέρκυρας αυτή τη φορά, μιάς και εκείνοι που έπρεπε να τη θυμούνται, φαίνεται πως την έχουν ξεχάσει. Με απόφαση του λοιπόν ο Δήμος, από 3 Σεπτεμβρίου 2009, ονομάζει έναν αρκετά κεντρικό δρόμο της πόλης, σε οδό «Ελευθερίου

Χανδρινού», τιμώντας έτσι την προσφορά του μεγαλού συμπατριώτη του στην άμυνα της Κύπρου την περίοδο της Τουρκικής εισβολής το 1974.

Ο κ. Μαρτζούκος είχε την καλοσύνη να μου στείλει φωτογραφίες της οδού, καθώς και το απόσπασμα του πρακτικού του Δήμου, το σχετικό με την ονοματοθεσία.

Μου προξένησε ιδιαίτερη εντύπωση το σκεπτικό της απόφασης συντεταγμένο κατά τρόπο λιτό και εύληπτο από τον Δήμαρχο Κερκυραίων κ. Σωτήριο Μικάλεφ:

«Ως Κυβερνήτης του αρματαγωγού «ΛΕΣΒΟΣ», πήρε την πρωτοβουλία μετά από πρόταση της Εθνικής Φρουράς της Κύπρου και βομβάρδισε τον ισχυρό τουρκοκυπριακό θύλακα της Πάφου, αναγκάζοντας τις εχθρικές δυνάμεις να παραδοθούν. Παραλλήλως, αντί να επιστρέψει προς την Ελλάδα, εκινήθη προς την Αίγυπτο και η κίνησή του δημιούργησε τρομερή σύγχυση στις τουρκικές δυνάμεις, ώστε η τουρκική αεροπορίαβύθισε από σφάλμα το αντιτορπιλικό του στόλου της «Κοτζάτεπε», αχρήστευσε ένα άλλο και έθεσε ένα τρίτο εκτός μάχης. Οι απώλειες του τουρκικού στόλου και η παράδοση των τούρκων της Πάφου, στέρησε από τις δυνάμεις εισβολής τη δυνατότητα να ολοκληρώσουν τα σχέδια τους κατά την πρώτη επιχείρηση κατάληψης της νήσου.»

Το ανωτέρω σκεπτικό συμπληρώνεται από την ακόλουθη διαπίστωση που κάνει η επιτροπή ονοματοθεσίας του Δήμου: «Μπορεί το ελληνικό κράτος να μην τίμησε, ούτε να αναγνώρισε επαρκώς τα πολεμικά επιτεύγματα του Χανδρινού και του πληρώματός του, η Επιτροπή Ονοματοθεσίας πάντως του Δήμου

Κερκυραίων χαιρέτισε την πρόταση του Δημάρχου και αποφάσισε ομοφώνως να ονομάσει την κεντρική οδό που χωρίζει το ΙΚΑ Κέρκυρας από το ΚΤΕΛ Κέρκυρας

σε οδό Ελευθερίου Χανδρινού».

Νομιζώ πως η τιμή για τον Κερκυραίο Χανδρινό αντανακλά σε ολόκληρο το Π.Ν. που θα πρέπει να αισθάνεται ιδιαίτερα υπερήφανο για έναν ακόμα άνθρωπό του.
http://perialos.blogspot.com/2011/12/blog-post_28.html

Η ΠΡΟΕΛΕΥΣΗ ΤΩΝ ΑΜΦΙΜΑΣΧΑΛΙΩΝ

Περί Αλός

Του Hλία Mεταξά

 Οικονομικού Αξιωματικού Ε.Ν.

Δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Ναυτική Επιθεώρηση,

Τεύχος 569, σελ. 19, Έκδοση ΥΙΝ / ΓΕΝ,

ΙΟΥΝ-ΑΥΓ 2009. Αναδημοσίευση στο Περί Αλός

με την έγκριση της ΝΕ.

Η λέξη Aiguillettes σημαίνει στην Γαλλική και στην Αγγλική γλώσσα Αμφιμασχάλια, προέρχεται δε από την Γαλλική λέξη Aiguille η οποία σημαίνει βελόνα.

Ο Βετεράνος του Β΄ Π.Π., μετέπειτα Αντιναύαρχος και τέως Αρχηγός Στόλου, μας αφηγήθη μία στιχομυθία που είχε με τον Βασιλέα ΠAΥΛO (1901 - 64), όταν με τον βαθμό του Πλοιάρχου υπηρετούσε ως Υπασπιστής του τα έτη 1960 - 63.

Του είχε αναφέρει ότι: “Oι Βρετανοί επενδύουν τους βαλάνους των αμφιμασχαλίων τους με κάποιο είδος πλέγματος διά να μη κτυπούν μεταξύ τους και κουδουνίζουν. Να κάνουμε και εμείς το ίδιο;” Ο Βασιλεύς του είπε: “Δεν πειράζει άφησέ τα όπως είναι“.

Το θέμα των αμφιμασχαλίων είναι κάπως εξειδικευμένο και συνάμα βαρετό, δι’ αυτό και ελάχιστοι Αξιωματικοί έχουν ασχοληθεί. Από τους λίγους που το κατέχουν είναι οι ίδιοι οι κατασκευαστές αυτών.

Τα Αμφιμασχάλια του Στρατού διαφέρουν από εκείνα του Ναυτικού στο είδος της πλέξεως και στους κόμβους γενικώς.

Η παλαιοτέρα καταχώριση που κατέστη δυνατόν να ανακαλύψουμε ήταν στο ετήσιο περιοδικό το οποίο εξέδιδε το Υπουργείο Στρατιωτικών υπό τον τίτλο “Στρατιωτική Επιθεώρηση - Αθήναις 1905”. Στο Κεφάλαιο “Περί Οργανισμού του Τακτικού Στρατού” υπήρχε ο εξής παμπάλαιος Νόμος: “Βασιλικόν Διάταγμα 27ης Αυγούστου 1833. Θέμα: Στολή Αξιωματικών Γενικών Επιτελών. ‘...υπό την επωμίδα του δεξιού ώμου ανακρέμεται χρυσή Ωμοβελονίς’”.

Εφ’ όσον ομιλούμε περί Γενικών Επιτελών, θέμα και αυτό αδιάφορο και σχεδόν άγνωστο, ας κάνουμε ακόμη μία παρέκκλιση διά να γράψουμε δύο λόγια, διότι είναι μάλλον βέβαιον ότι ουδείς θα μπει στον κόπο να το πράξει κάποια άλλη φορά.

Οι τρεις πρώτοι οι οποίοι απετέλεσαν το Σώμα των Γενικών Επιτελών διορίσθησαν τον Δεκέμβριο του 1833 και ως Αρχηγός αυτών διορίσθη ο Σκώτος Φιλέλλην Συνταγματάρχης Θωμάς Γόρδων (Thomas GORDON). Με έτερον Β.Δ. της 9ης Νοεμβρίου 1866, έγιναν αλλαγές στην Οργανική Δύναμη του Σώματος των Γενικών Επιτελών. Αργότερα, στις 07-09-1868 αυτό το Διάταγμα συνεπληρώθη ως προς τις χηρεύουσες θέσεις. Το Σώμα κατηργήθη με τον Νόμο ΩΛΗ/20-04-1880 ‘Περί Οργανισμού Ενεργού Στρατού’ και συνεστήθη εκ νέου με τον Νόμο ΓΙΘ (3019) της 18-05-1904, ο οποίος ισχύει και σήμερα με πολλές νέες Διατάξεις που του έχουν προσθέσει.

Όσον αφορά το δικό μας Ναυτικό που μας ενδιαφέρει, θα παραθέσουμε εν συντομία αυτά που βρήκαμε σε μερικούς παλαιούς Κανονισμούς που έχουν διασωθεί. Δηλαδή ποίοι δικαιούνται να φορούν Αμφιμασχάλια και με ποίον τρόπο. Η παλαιοτέρα καταχώριση που μπορέσαμε να βρούμε είναι στον ‘Κανονισμό Στολής Αξιωματικών Βασιλικού Ναυτικού’ του 1903 στον οποίον γίνεται μία πολύ σύντομη αναφορά.

ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΣ Β.Ν. του 1903 = Tα Αμφιμασχάλια είναι Αργυρά και όμοια στο σχήμα και την διάμετρο με εκείνα του Υπασπιστού του Υπουργού Στρατιωτικών. Φέρονται δε από τους Υπασπιστάς του Υπουργού Ναυτικών, του Διευθυντού του Βασιλικού Ναυστάθμου και από τον Ιδιαίτερο Γραμματέα του Υπουργού Ναυτικών.

ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΣ Β.Ν. του 1915 = Τα Αμφιμασχάλια είναι Αργυρόπλεκτα και όμοια σε σχήμα με εκείνα του Στρατού Ξηράς. Φέρονται στον Δεξιό βραχίονα από τους Αρχιεπιστολείς και τους Αξιωματικούς οι οποίοι ανήκουν στα Επιτελεία των Αρχηγών των Στόλων και των Μοιρών. Καθώς και από τους Υπασπιστάς εν γένει.

ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΣ Π.Ν. του 1928 = Από αυτόν αρχίζουν οι λεπτομερείς περιγραφές. Τα Αμφιμασχάλια ορίζονται σε Χρυσά και Αργυρά, φέρονται δε ως εξής:

ΧΡΥΣA στα ΔΕΞΙΑ: Από τους Υπασπιστάς του Προέδρου της Δημοκρατίας.

ΧΡΥΣΑ στα ΑΡΙΣΤΕΡΑ: Από τους Αξιωματικούς με βαθμό Υποπλοιάρχου και άνω οι οποίοι υπηρετούν στο Γ.Ε.Ν. Από τους Αρχιεπιστολείς Στόλων, Μοιρών και των αντιστοίχων Ναυτικών Υπηρεσιών Ξηράς, εφ’ όσον κέκτηνται Πτυχίου Σχολής Επιτελών. Επίσης από τους Ναυτικούς Ακολούθους των Ελληνικών Πρεσβειών στο εξωτερικό.

ΑΡΓΥΡΑ στα ΔΕΞΙΑ: Από τους Υπασπιστάς ή Γραμματείς του Υπουργού Ναυτικών, Γενικού Αξιωματικού, Αρχηγού Μοίρας ή αντιστοίχου Υπηρεσίας Ξηράς.

ΑΡΓΥΡΑ στα ΑΡΙΣΤΕΡΑ: Από τους Αξιωματικούς Επιτελείς οι οποίοι υπηρετούν στα Επιτελεία Στόλων, Μοιρών ή των αντιστοίχων Υπηρεσιών Ξηράς.

Τα Αμφιμασχάλια διακρίνονται σε Μεγάλα και Μικρά. Σε Χρυσόχροα και σε Αργυρόχροα.

ΜΕΓΑΛΑ (Χρυσά ή Αργυρά): Αποτελούνται από δύο σειρίδες (κορδόνια) πλεγμένα μεταξύ τους, καθώς και από άλλες δύο απλές σειρίδες (κορδόνια).Τα άκρα και των 4 κορδονιών συνάπτονται επί τεμαχίου υφάσματος και αναρτώνται από την Επωμίδα ή το Επώμιον. Η ιδία μέθοδος ακολουθείται και στα Μικρά Αμφιμασχάλια.

Σε Απλή Ρεδιγκότα που στην συγκεκριμένη περίπτωση δεν φέρει Επωμίδες ή Επώμια, καθώς και στο απλό Σακκάκι που φυσιολογικά δεν διαθέτει τίποτε από αυτά, τα 4 άκρα των κορδονιών (Χρυσών ή Αργυρών) πλέκονται σε σύμπλεγμα και εξαρτώνται από το ακρώμιον με αφανές άγκιστρον. Από τα πλεγμένα κορδόνια που σχηματίζουν τις πλεξίδες, η κοντύτερη πλεξίδα πέφτει εμπρός στο στήθος και έχει μήκος 45 εκατοστά. Η μακρύτερη διέρχεται κάτω από την μασχάλη και έχει μήκος 75 εκατοστά.

Από τα απλά κορδόνια το μακρύτερο πέφτει εμπρός στο στήθος, έχει μήκος 90 εκατοστά και ανακρέμαται με μία θηλίτσα στο πρώτο κομβίον των Χειμερινών Χιτωνίων, ίσως επειδή είναι σταυρωτά. Ειρήσθω εν παρρόδω, ότι αυτός ο τρόπος είναι λανθασμένος. Πρέπει να αναρτάται από ένα απλό κουμπάκι ‘κρυφό’, που ράβεται κάτω από το πέτο. Σε όλα τα κοντά Ιματίδια Εσπερίδος και Δείπνου (βαρβαριστί Σμόκιν), η άρτησις γίνεται κάτω από το πέτο επειδή είναι μονόπετα.

Στο Θερινό Λευκό κλειστό χιτώνιο ανακρέμαται από το δεύτερο κομβίον αυτού.

Το δεύτερο απλό κορδόνι που διέρχεται κάτω από την μασχάλη είναι κοντύτερο μήκους 70 εκατοστών.

ΜΙΚΡΑ (Χρυσά ή Αργυρά): Έχουν μήκος 40 και 45 εκατοστά αντιστοίχως. Συνάπτονται μαζί επί τεμαχίου υφάσματος και αρτώνται κάτω από το Επώμιον.

ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΣ Β.Ν. του 1939 = Κατά βάσιν αναφέρει σχεδόν τα ίδια με τον προηγούμενο του 1928, με ορισμένες προσθήκες σε μικρολεπτομέρειες, όπως:

Τα Αμφιμασχάλια κατασκευάζονται από Χρυσή ή Αργυρή συρμάτινη ίνα που σχηματίζει ένα λίαν εύκαμπτο μη στιλπνό (μάτ) κυλινδρικό κορδόνιο διαμέτρου 6 χιλιοστών.

Η ίνα στην καθομιλουμένη των κατασκευαστών λέγεται ‘Τιρτίρι’.

Το άκρον εκάστης πλεξίδος καταλήγει σε ένα απλό μονό κορδόνι που σχηματίζει ένα ναυτικό κόμπο και αμέσως μετά απολήγει και προσηλούται (είναι καρφωμένο-σφηνωμένο) μέσα σε μία Βάλανο. Η Βάλανος είναι ένας κοίλος κωνικός σωλήν φτιαγμένος από επίχρυσο ή επάργυρο χυτό μέταλλο.

Έχει μήκος 7 εκατοστά και στο ανοικτό άκρο του η διάμετρός του είναι 8 χιλιοστά.

Κατ’ ουσίαν είναι ένα μικρό χωνάκι. Με άλλα λόγια είναι η περίφημη αρχαιοπρεπής ‘Ωμοβελονίς’ που είδαμε στο Β.Δ. της 23-08-1833. Στην καθομιλουμένη των κατασκευαστών τα λένε ‘Αγκίλια’ ή σκέτο ‘Γκίλια’, εμφανώς είναι η αρχική Γαλλική λέξη‘Αguille’ παρεφθαρμένη, όπως τόσες

άλλες εισαγόμενες ξένες λέξεις.

Τα Αμφιμασχάλια διακρίνονται σε 4 είδη, Μεγάλα Χειμερινής Στολής, Μικρά Χειμερινής, Μεγάλα Θερινής, Μικρά Θερινής. Τα φέρουν οι κάτωθι δικαιούμενοι:

XΡΥΣΑ στα ΔΕΞΙΑ: Οι Υπασπισταί και οι Αξιωματικοί αποσπασμένοι στον Στρατιωτικό Οίκο του Βασιλέως. Οι Υπασπισταί του Διαδόχου και των λοιπών Μελών της Βασιλικής Οικογενείας.

ΧΡΥΣΑ στα ΑΡΙΣΤΕΡΑ: Ο Α/Γ.Ε.Ν. Οι Αξιωματικοί του Γ.Ε.Ν. από Υποπλοίαρχο και άνω, οι Σημαιοφόροι και οι Ανθυποπλοίαρχοι δεν δικαιούνται. Οι Ναυτικοί Ακόλουθοι. Οι Αρχιεπιστολείς και οι Αξιωματικοί στα Επιτελεία Στόλων, Μοιρών και αντιστοίχων Υπηρεσιών Ξηράς (από Υποπλοίαρχο και άνω).

ΑΡΓΥΡΑ στα ΔΕΞΙΑ: Οι Υπασπισταί ή οι Γραμματείς του Υπουργού Ναυτικών, Γενικών Αξιωματικών, Αρχηγών Μοιρών και αντιστοίχων Υπηρεσιών Ξηράς

ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΣ Β.Ν. του 1956 = Παραμένει ο ίδιος με του 1939 εκτός από την κατωτέρω αλλαγή:

ΧΡΥΣΑ στα ΑΡΙΣΤΕΡΑ: Ο Α/Γ.Ε.Ν., o Υ/Γ.Ε.Ν., o Αρχηγός Α΄ Κλάδου του Γ.Ε.Ν. Οι Διευθυνταί των επί μέρους Διευθύνσεων του Α΄ Κλάδου του Γ.Ε.Ν. Οι Ναυτικοί Ακόλουθοι. Οι Αρχιεπιστολείς των Αρχηγών και των Ανωτέρων Διοικητών.

ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΣ Β.Ν. του 1965 = Τα κορδόνια έγιναν χονδρύτερα, διαμέτρου 8 χιλιοστών. Η μακρύτερη πλεξίδα η οποία διέρχεται κάτω από την μασχάλη, έγινε κοντύτερη και από τα 75 εκατοστά εμειώθη στα 57 εκατοστά. Η Βάλανος από 7 εκατοστά επιμηκύνθη και έφθασε στα 10 εκατοστά.

Προσετέθησαν δύο ακόμη τύποι Αμφιμασχαλίων.

Τα Μικρά διά την Χειμερινή Νο. 8 β΄(Βαttledress) και τα Μικρά διά την Θερινή Νο.8 β΄ (Βouchette), κατά το κοινώς λεγομένη ‘Sahariana’(αλλιώς Άνακτος). Αυτά απετελούντο από ένα μονό κορδόνι, Χρυσό ή Αργυρό, μήκους 40 εκατοστών. Αυτά στον Στρατό τα ονομάζουν και ‘Εκστρατείας’.

Υπάρχουν και τα Μεγάλα, αλλά ειδικής πλέξεως, καθ’ όσον η μακρυτέρα σειρίς είναι Χρυσόχροη και η βραχυτέρα Αργυρόχροη. Φέρονται στον δεξιό ώμο της Χειμερινής Στολής, αποκλειστικώς από τους κάτωθι: Υπασπιστές και Διαγγελείς των Μελών της Βασιλικής Οικογενείας καθώς και του Υπασπιστού του Αρχηγού του Στρατιωτικού Οίκου του Βασιλέως. Τα λοιπά Αμφιμασχάλια φέρονται ως εξής:

ΧΡΥΣΑ στα ΔΕΞΙΑ: Ο Αρχηγός του Στρατιωτικού Οίκου του Βασιλέως. Οι Επίτιμοι Γενικοί Υπασπισταί του Βασιλέως. Οι Υπασπισταί του Διαδόχου.

ΧΡΥΣΑ στα ΑΡΙΣΤΕΡΑ: Μόνον οι Μάχιμοι Ανώτατοι και Ανώτεροι Αξιωματικοί, όπως: o A/Γ.E.N. Ο Υ/Γ.Ε.Ν. Ο Υποναύαρχος Αρχηγός Μ.Ε.Ο./Γ.Ε.ΕΘ.Α. Ο Αρχηγός Α΄ Κλάδου του Γ.Ε.Ν. Οι επί μέρους Διευθυνταί του Α΄ Κλάδου του Γ.Ε.Ν. Οι Πλοίαρχοι Διευθυνταί Μ.Ε.Ο/Γ.Ε.ΕΘ.Α. Οι Ναυτικοί Ακόλουθοι. Οι Αρχιεπιστολείς των Αρχηγείων.

ΧΡΥΣΑ και ΑΡΓΥΡΑ στα ΔΕΞΙΑ: Oι Υπασπισταί και οι Διαγγελείς των Μελών της Βασιλικής Οικογενείας.

ΑΡΓΥΡΑ στα ΔΕΞΙΑ: Oι Υπασπισταί ή οι Γραμματείς του Υπουργού, των Γενικών Αξιωματικών, των Ανωτέρων Διοικητών, των Αρχηγών των λοιπών Κλάδων του Γ.Ε.Ν.

ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΣ Π.Ν. του 2000 = Έγιναν μερικές διαφοροποιήσεις στο μήκος των κορδονιών. Η πρώτη πλεξίδα έχει μήκος 45 εκατοστά. Η δεύτερη πλεξίδα κάτω από την μασχάλη είναι 57 εκατοστά. Το πρώτο απλό κορδόνι έχει μήκος 90 εκατοστά. Το δεύτερο απλό κορδόνι που διέρχεται κάτω από την μασχάλη είναι 70 εκατοστά.

Τα Μεγάλα Αμφιμασχάλια ανακρέμονται από ένα επώμιο μήκους 13 εκατοστών το οποίον είναι κατασκευασμένο από 7 τεμάχια ομοίου κορδονίου ραμμένα παράλληλα σε ορθογώνιο χαρτόνι.

Ναύαρχος Παύλος Κουντουριώτης.

Ελαιογραφία Κων/ου Ηλιάδη  (1903-1991).

Ναυτικό Μουσείο Ελλάδος.

Τα Μικρά με το μονό κορδόνι φέρονται κάτω από το μαλακό επώμιο (γλώσσα) της Χειμερινής Νο. 8 α΄(Υπηρεσίας Βattledress) και κάτω από το σκληρό επώμιο της Θερινής Νο. 8 α΄(Υπηρεσίας Ανοικτή) κατά το κοινώς λεγόμενον ‘Sahariana’. To μήκος των κορδονίων μεταβάλλεται αναλόγως της σωματικής διαπλάσεως του φέροντος.

Στην πάλαι ποτέ Ελληνική Βασιλική Χωροφυλακή ήσαν ανηρτημένα πάντοτε εκ του αριστερού ώμου. Των μεν Αξιωματικών ήσαν επάργυρα, των δε Οπλιτών κατασκευασμένα εκ βάμβακος, βάσει του Β.Δ. της 24ης Μαίου 1868.

Όσον αφορά την εισαγωγή των Αμφιμασχαλίων ως εξάρτημα της Στρατιωτικής στολής το ‘Larousse Grand Dictionnaire de 19eme Siecle’, μας περιγράφει ένα λεπτομερές και αξιόπιστο ιστορικό επεισόδιο που συνέβη στον Στρατό που διοικούσε ο Ferdinand Alvarez de TOLEDO (1508 - 82) Δουξ του ALBA ή ALVA. Ο τελευταίος ήταν διάσημος Στρατηγός του Βασιλέως της Ισπανίας CARLOS 5oυ (1519 - 56). Είχε πολλές νίκες στο ενεργητικό του και 30 ετών είχε γίνει Αρχιστράτηγος. Το 1567 είχε αποσταλεί στις Κάτω Χώρες, που τότε ανήκαν στον Ισπανικό Θρόνο, διά να καταπνίξει την εκραγείσα επανάσταση. Ο Δουξ είχε οργισθεί από την απόδοση κάποιου Σώματος Φλαμανδών, μάλιστα το είχαν ‘σκάσει’ και από την μάχη, γι’ αυτό και διέταξε ότι δι’ οιοδήποτε παράπτωμά τους στο μέλλον θα τους τιμωρεί δι’ απαγχονισμού, ασχέτως της κοινωνικής τάξεως που ανήκαν και ασχέτως του βαθμού τους.

Οι Φλαμανδοί ήσαν oι Ολλανδόφωνοι κάτοικοι της Φλάνδρας (Flanders). Η Φλάνδρα ήταν κατά τον Μεσαίωνα ένα ισχυρό Πριγκιπάτο. Γεωγραφικώς κείται στα Νοτιοδυτικά των Κάτω Χωρών. Σήμερα διαιρείται μεταξύ Βελγίου, Γαλλίας και Ολλανδίας. Δεν είναι δύσκολο να συμπεράνουμε ότι οι προειρηθέντες Φλαμανδοί, διά να υπηρετούν στον Ισπανικό Στρατό θα ήσαν κάποιο είδος εξωμοτών ή δωσίλογων. Αλλά αυτό δεν είναι το ζήτημα του παρόντος.

Οι θιγόμενοι Φλαμανδοί εδήλωσαν στον Στρατηγό τους ότι διά να του αποδείξουν ότι δεν επρόκειτο να του ξαναδώσουν αφορμή διά τέτοιου είδους τιμωρία θα φέρουν έκτοτε στον ώμο τους βρόχον και ήλον (θηλειά και καρφί). Όντως, η διαγωγή τους έναντι του εχθρού ήταν τόσο έξοχη και παράδειγμα προς μίμηση, ώστε ο Δούκας μετέτρεψε τον βρόχον σε πλέγμα σειρίδος και καθώρισεν αυτό ως ένδειξη τιμήτο οποίον θα φέρουν οι Αξιωματικοί των Πριγκηπικών Οίκων, τα Corps d’ Elite =Επίλεκτα Σώματα, καθώς και οι Pages.

Οι τελευταίοι στην Γαλλική γλώσσα σημαίνουν νέους Ευγενείς που είναι Ακόλουθοι Βασιλέως, Πρίγκηπος κ.λ.π. Εις δε την Αγγλικήν, σημαίνουν αγόρια εκπαιδευόμενα διά να χρισθούν Ιππότες, προσκολλούμενα στην υπηρεσία κάποιου άλλου Ιππότου ή Αξιωματούχου. Όμως λέγονται και κάποιες άλλες εκδοχές διά την προέλευση των αμφιμασχαλίων.

1) Ότι ήσαν οι διάφοροι ιμάντες ή σχοινιά π.χ. χαλινάρια κ.λ.π. τα οποία αποτελούσαν την ιπποσκευή του αλόγου του Ηγήτορος, και τα κουβαλούσαν στον ώμο τους οι Υπασπισταί του.

2) Ότι ήσαν τα σχοινιά με τα οποία κρεμούσε τους καταδικασμένους ο Provost Marshal. Μπορούμε να τον πούμε κάτι σαν τον επί κεφαλής της Στρατονομίας ή κάτι ανάλογο με Φρούραρχο.

3) Ότι κατά τον Μεσαίωνα οι Ιππότες φορούσαν χονδρά δερμάτινα χιτώνια κάτω από την πανοπλία τους. Αυτά έδεναν πίσω από την πλάτη τους με δερμάτινα λουριά που κατέληγαν σε μεταλλικές μύτες ή σε μυτερά κοκαλάκια καμωμένα από πόδι αρσενικού ελαφιού ή λαγού.

Οι Ιππότες δεν μπορούσαν να τα δέσουν μόνοι τους και τους τα έδεναν οι Squires = ιπποκόμοι τους, οι οποίοι και τα κουβαλούσαν στους ώμους τους.

4) Ότι ήσαν τα σχοινάκια και οι πασσαλίσκοι (σφήνες) με τα οποία έστηναν το αντίσκηνο του Αρχηγού τους οι Υπασπισταί του.

5) Ότι ήσαν τα κορδόνια από τα οποία κρεμούσαν τα μολύβια τους με τα οποία έγραφαν τις διαταγές τους οι ίδιοι οι Στρατηγοί. Επίσης τα μολύβια που έγραφαν τις διαταγές τους, καθ’ υπαγόρευσιν αυτών, οι Επιτελείς του ή οι Υπασπισταί τους.

Ο πολυγραφώτατος Συνταγματάρχης Robert H. RANKIN στο βιβλίο του ‘Uniforms of the Sea Services’ απορρίπτει όλες τις πιο πάνω εκδοχές και δέχεται μόνον την ακόλουθη:

H πανοπλία του Ιππότου αποτελείτο από διάφορα μεταλλικά τεμάχια, αυτά εδένοντο μεταξύ τους με δερμάτινες λωρίδες τις οποίες κουβαλούσε στον ώμο του ο Squire = Ιπποκόμος του. Με την πάροδο των χρόνων η εικόνα αυτή εδημιούργησε τον συνειρμό ότι τα λουριά μεταφερόμενα κατ’ αυτόν τον τρόπο είναι τα διακριτικά γνωρίσματα της θέσεως του Ιπποκόμου, ο οποίος πάλι με τα χρόνια ανεβαθμίσθη σε Υπασπιστή. Τα αμφιμασχάλια εθεωρούντο αρχικώς ως τιμητική διάκριση και ως τοιαύτα εφέροντο στους διαφόρους Στρατούς και Ναυτικά από τους Αξιωματικούς των Γενικών Επιτελείων τους.

Τα αμφιμασχάλια εγένοντο αποδεκτά στην Γαλλία επί της Βασιλείας του LOUIS 13ου (1610 - 43), η πολιτική του οποίου από του έτους 1624 επηρεάζετο εντονώτατα από τον Πρωθυπουργό του Καρδινάλιο RICHELIEU. Eιδικώς στην Γαλλική Χωροφυλακή, τα αμφιμασχάλια άρχισαν να φέρονται κατά πρώτον από τον 18ο αιώνα. Αυτό τεκμαίρεται διότι κατά τον αιώνα αυτόν κυρίως αναφέρονται στα Βασιλικά Διατάγματα που εκανόνιζαν την στολή των υπηρετούντων στα Σώματα που ήσαν επιφορτισμένα με την τήρηση της Δημοσίας Ασφαλείας. Με τον Νόμο της 16-02-1791 όλα αυτά καταργήθηκαν, και η ‘Μarechaussee’, η παλαιά Έφιππος Χωροφυλακή, αντικατεστάθη από την νεοϊδρυθείσα ‘Gendarmerie Nationale’. Με τον Νόμο της 27-03-1797 εκανονίσθησαν όλα τα περί στολών κ.λ.π. Ο όρος ‘Marechaussee’ εμφανώς προέρχεται από την λέξη ‘Marechal’ η οποία σημαίνει Στρατάρχης, διότι εκείνες τις εποχές οι Στρατάρχες στην Γαλλία είχαν ευρείες εξουσίες και αρμοδιότητες, πέραν των καθαρά αμυντικών είχαν και την αστυνόμευση.

Ο θεσμός της Χωροφυλακής, κατ’ απομίμηση της Γαλλικής, εισήχθη στην Ελλάδα αμέσως μετά την Παλιγγενεσίαν. Τα κεκανονισμένα αμφιμασχάλια ελήφθησαν κατ’ απομίμηση των Ευρωπαϊκών Στρατών, έπαυσαν όμως να έχουν τον αρχικόν τους χαρακτήρα.

http://perialos.blogspot.com/2011/12/blog-post_25.html

ΣΗΜΕΙΩΣΗ:

To ως ανω άρθρο είναι αποσπασματικό κεφάλαιο, από το υπό έκδοση βιβλίο του κ. Mεταξά

«NAYTIKOI BAΘMOI KAI ΣTOΛEΣ. IΣTOPIA KAI ΠAPAΔOΣH».

Το Περί Αλός προτείνει:

Η ΦΡΕΓΑΤΑ. Πιέσατε ΕΔΩ

ΠΑΡΑΔΟΣΕΙΣ, ΕΘΙΜΑ, ΤΕΛΕΤΑΙ ΚΑΙ ΠΕΙΘΑΡΧΙΑ ΕΙΣ ΤΟ ΝΑΥΤΙΚΟΝ ΤΩΝ ΗΠΑ. Πιέσατε ΕΔΩ

ΓΡΑΜΜΑ ΣΤΟΝ ΑΗ ΒΑΣΙΛΗ

Ιστορίες «Γεωπολιτικού» Καφέ.

Περί Αλός

 

 

Κρίστυ Εμίλιο Ιωαννίδου

Συγγραφεύς – Ερευνήτρια Ναυτικής Ιστορίας

Μέλος Ελληνικής Εταιρίας Στρατηγικών Μελετών (ΕΛ.Ε.Σ.ΜΕ.)

-Τι σκύβεις πάνω απ’ το χαρτί και γράφεις καλή φίλη;

-Σουτ -μην ξεχάσω τίποτα- γράφω στον Άη Βασίλη!

-Χαρά στον! Κι απ’ το σπίτι μου ας έλθει αν του βαστάει,

δύο χρόνια εγώ του μάζεψα αυτά που μου χρωστάει!

-Άκου… ζητώ να εξαφανιστεί κάθε λογής «χαράτσι»,

δουλειά στον Έλληνα καλή, αβίαστα να κάτσει!

-Πες του να στείλει κι άρματα, και πλοία, να βιαστεί,

κι έναν καλό, για τα Χριστούγεννα, στην Μέρκελ εραστή!

-Δεν κάνω πλάκα… ενέργεια έχει ευνοϊκή

αν τις ευχές σου απαριθμείς και γράφεις στο χαρτί.

-Τότε ευχή ο «Επίτιμος» στην «γείτονα» να δώσει,

υγεία και η χώρα τους πολύ να μεγαλώσει…..!

-Τι στο καλό σε έπιασε, τον Santa και πειράζεις;

Τίποτε δεν σου έφερε καλό να σχολιάζεις;

-Πως……..μιαν άσπρη μέρα ζήτησα, κι εγώ να μ’ αξιώσει

και χιόνι έριξε παχύ, δεν έλεγε να λιώσει!

-Θα γράψω εγώ και λέγε εσύ! Χαρά σε όλους να δώσει,

και η χώρα μας στα οικονομικά πολύ να δυναμώσει!

-Γράψε και η Τουρκιά, τους πόρους μην ζηλέψει

στο 12 οικόπεδο, μπελάδες και φυτέψει!

Της ΗΠΑ το χεράκι της να είναι ευλογημένο.

Με χαστουκάκια να χτυπά τον Τούρκο τον χαμένο….

Να κάνει τους αρμόδιους να ορίσουνε ΑΟΖ,

μην ψάχνουνε γιορτιάτικα να βρουν μάγο του ΟΖ

Να ζει η Ευρώπη ειρηνικά, με γλύκες κι αγκαλίτσες,

το FOCUS να εκφράζεται, για μας μ’ αγαπουλίτσες!!!!!!!
http://perialos.blogspot.com/2011/12/blog-post_20.html

Πάσα ομοιότης με πρόσωπα και γεγονότα δεν είναι καθόλου συμπτωματική!

Το Περί Αλός προτείνει:

 κι άλλες Ιστορίες «Γεωπολιτικού» Καφέ. Πιέσατε ΕΔΩ και διαλέξτε την ιστορία της αρεσκείας σας.

"3.800 ΧΡΟΝΙΑ ΜΕΤΑ..."

«Μίνως γάρ… ναυτικόν εκτήσατο και της νυν Ελληνικής θαλάσσης επί πλείστον εκράτησε…»

(Θουκυδίδης, Ιστοριών Α 4)

Περί Αλός

Κείμενο φωτογραφίες: Βασίλης Μεντόγιαννης

Επαγγελματίας Δύτης (Φωτογραφία – κάμερα – Σκηνοθεσία)

Ανάρτηση στο Περί Αλός με την έγκριση του

UFR TEAM Underwater Filming & Research

και του συγγραφέως Βασίλη Μεντόγιαννη.

ΦΩΤΟ: Βασίλης Μεντόγιαννης

«Ακριβώς δίπλα από το καλάθι συλλογής αγγείων, πλάι στον αναρροφητήρα έχουμε αποθέσει το αγγείο 52. Θέλω να το ανεβάσεις προσεκτικά, γιατί είναι γεμάτο άμμο και είναι βαρύ. Σας περιμένουμε.» μου λέει η Ελπίδα Χατζηδάκη, διευθύντρια της υποβρύχιας αρχαιολογικής έρευνας στην Κρήτη.

«Απαλά, μαζί με την Νίκη Μάρντερ, βυθιζόμαστε για να φτάσουμε στο χώρο της ανασκαφής. Καταλήγοντας στο ναυάγιο ξεκινάμε να ολοκληρώσουμε κάποιες υποβρύχιες λήψεις και στο τέλος θα ανεβάσουμε το αγγείο. Παραδίδω την φωτογραφική μου μηχανή στη Νίκη και με πολύ προσοχή αγκαλιάζω το αγγείο. Πατάω το κουμπί παροχής αέρα φουσκώνοντας τον ρυθμιστή πλευστότητας για να μπορέσω να εξισορροπήσω το επιπλέον βάρος. Το αγγείο είναι πράγματι βαρύ, χρειάστηκε να γεμίσει σχεδόν όλο το τζάκετ για να ξεκινήσω και να έχω ανοδική πλευστότητα. Ανεβαίνοντας αργά σκέφτομαι πως το αγγείο που έχω αυτή την στιγμή στην αγκαλιά μου είναι 3.800 ετών. Στο μυαλό μου άρχισε να στριφογυρίζει η ιδέα του αριθμού, 3.800 χρόνια πριν, κάποιοι άλλοι άνθρωποι, κάποια άλλα χέρια άγγιζαν αυτό το αγγείο. Με μια πρώτη εντύπωση απλά κρατούσα άλλο ένα αρχαίο δοχείο. Αλλά κοιτάζοντας το προσεκτικά αναλογίζομαι τον χρόνο, πόσα πράγματα μπορούμε να έχουμε μπροστά μας που να έχουν τέτοια ηλικία και να παραμένουν αμετάβλητα; Στην επιφάνεια, επάνω στο σκάφος αφού ξεντύθηκα πήγα και πλησίασα ξανά το αγγείο, το κοιτούσα προσεκτικά.

Προσπαθούσα να φανταστώ τους ανθρώπους που τα μετέφεραν, να βρω στοιχεία από τον χρόνο επάνω του. Μια μαγική δύναμη με είχε συνεπάρει…»

Κρήτη, Κόλπος του Μεραμπέλλου, Ιούνιος του 2006.

3.800 χρόνια μετά μια ερευνητική ομάδα με επικεφαλής την αρχαιολόγο της Εφορίας Εναλίων Αρχαιοτήτων και διδάκτορα της ναυτικής αρχαιολογίας Ελπίδα Χατζηδάκη, καταδύεται για τέταρτη συνεχή χρονιά στο πρώτο Μινωικό ναυάγιο που έχει βρεθεί ποτέ!

Το R.O.V. που χρησιμοποιήθηκε στις έρευνες. ΦΩΤΟ: Βασίλης Μεντόγιαννης

Ο Θουκυδίδης στην Ιστορία του Πελοποννησιακού Πολέμου, αναφέρει την θρυλική μορφή του βασιλέα και νομοθέτη Μίνωα, ως τον πρώτο θαλασσοκράτορα που εξασφάλισε τις ακτές από τις πειρατικές επιδρομές και προστάτευσε τις θαλάσσιες οδούς για το εμπόριο.

Τα μινωικά πλοία, με τα οποία ο βασιλιάς Μίνωας και οι Κρήτες κυριάρχησαν σε όλο το Αιγαίο, υπήρξαν για την έρευνα της υποβρύχιας αρχαιολογίας για περισσότερο από μισό αιώνα «πλοία φαντάσματα». Ευσεβής πόθος και ανεκπλήρωτο όνειρο μίας ολόκληρης γενιάς ερευνητών, παρέμεναν πεισματικά κρυμμένα διαφυλάσσοντας επί τέσσερις χιλιετίες τα μυστικά τους.

Τα μέχρι σήμερα τεκμήρια ύπαρξης των πλοίων της εποχής της Pax Minoica, βρίσκονται κυρίως στη εικονογραφία, όπως απεικονίσεις σε σφραγιδόλιθους, σε αγγεία, σε τοιχογραφίες, και σε ομοιώματα πλοίων, όπως παραδείγματος χάριν είναι η πήλινη λέμβος από την περιοχή της Μονής Οδηγήτριας των Αστερουσίων. Παρόλο που δια μέσου των αιώνων εκατοντάδες καράβια ναυάγησαν στις θάλασσες του Αιγαίου, του Κρητικού και του Λιβυκού Πελάγους, η απτή ύπαρξη ενός Μινωϊκού πλοίου, αποτελούσε μακρινό όνειρο για κάθε μελετητή της αρχαίας ναυσιπλοΐας και ναυπηγικής.

Οι πρώτες υποβρύχιες έρευνες ξεκίνησαν το 2003, με γεωφυσικές διασκοπήσεις των υδάτων σε θαλάσσιες περιοχές της ανατολικής Κρήτης. Εξειδικευμένο κλιμάκιο από το Τμήμα Γεωλογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών, χρησιμοποιώντας όργανα υποβρύχιας έρευνας και αποτύπωσης του πυθμένα ξεκίνησαν τις πρώτες ενέργειες για τον εντοπισμό πιθανών στόχων.

Ένα ηχοβολιστικό πλευρικής σάρωσης (Side Scan Sonar), με εύρος σάρωσης της τορπίλης τα 200 μέτρα, καθώς επίσης και ένα πολυδεσμικό ηχοβολιστικό υψηλής ευκρίνειας (Multi Beam), αποτύπωναν το ανάγλυφο του βυθού.

ΦΩΤΟ: Βασίλης Μεντόγιαννης

Σκοπός της έρευνας ήταν ο εντοπισμός αρχαίων ναυαγίων. Η περαιτέρω αξιολόγησή τους θα κατέληγε στην μελλοντική υποβρύχια ανασκαφής τους. Η θάλασσα στις προαναφερόμενες περιοχές έχει βάθη άνω των 100 μέτρων και η ιζηματογέννεση σύμφωνα με τους γεωλόγους ανέρχεται μόνο σε μερικά εκατοστά για κάθε 1.000 χρόνια. Επομένως, τα αρχαία ναυάγια σε αυτήν την περιοχή διατηρούνται καλύτερα καθώς δεν επηρεάζονται από την δύναμη των κυμάτων. Το χαμηλό ποσοστό των θαλάσσιων επικαθήσεων, μας δίνει αρκετές πιθανότητες ώστε να μην είναι βαθιά θαμμένα στην άμμο και να αφήνουν ορατά ίχνη, τα οποία διευκολύνουν στον εντοπισμό τους.

Κατά την διάρκεια της πρωταρχικής έρευνας εντοπίστηκαν πάνω από 20 στόχοι σε βάθη έως και 120 μέτρων, από το σχήμα τους - τρεις από αυτούς, αντιστοιχούσαν σε βυθισμένα αεροπλάνα, πιθανόν από την περίοδο του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου. Ο βυθός στις περισσότερες περιοχές ήταν αμμώδης ή ιλυώδης, ενώ ήταν ορατοί οι αύλακες των καλάδων από τις ανεμότρατες.

Η οικολογική καταστροφή του πυθμένα από αυτό το είδος της αλιείας, είναι τρομακτική. Διευκρινίζουμε ότι οι ως άνω στόχοι σε καμία περίπτωση δεν μπορούν να ερμηνευτούν όλοι ως ναυάγια, παρόλο που υπολογίζεται ότι ένας σημαντικός αριθμός από αυτούς σίγουρα είναι. Η έρευνα με τα μηχανήματα της υποβρύχιας αποτύπωσης παρέχει μια ακουστική αποτύπωση όπου πάνω σε αυτήν σημειώνονται στόχοι, που ξεχωρίζουν λόγω του μεγέθους αλλά και του σχήματος. Αυτό δεν αποκλείει κάποιοι από αυτούς, να είναι φυσικοί πέτρινοι σχηματισμοί ή άλλες γεωφυσικές παραλλαγές. Η πιστοποίηση ενός στόχου επαληθεύεται από την καταδυτική ομάδα καθώς επίσης και από την οπτική εικόνα που παρέχει το υποβρύχιο τηλεκατευθυνόμενο όχημα (R.O.V.) Ένας από τους στόχους που βρέθηκε ανήκει σε ναυάγιο χρονολογούμενο στους νεώτερους χρόνους, μετά το 1800. Σε φωτογραφία από το R.O.V. ξεχώρισε η αλυσίδα με την σιδερένια άγκυρα.

ΦΩΤΟ: Βασίλης Μεντόγιαννης

Ο εντοπισμός προϊστορικών ναυαγίων είναι ένα δύσκολο επίτευγμα. Εάν ληφθεί υπόψη ο παράγοντας των γεωλογικών μεταβολών μετά από χιλιάδες χρόνια και την αναμόχλευση του βυθού από την αλιεία με μηχανότρατες. Έχουμε μόνο μικρά ίχνη και αχνούς σχηματισμούς που μπορούν να μας δηλώσουν μια πιθανή θέση. Ταυτόχρονα, απαιτούνται γνώσεις σχετικά με την αρχαία ναυπηγική, τους θαλάσσιους εμπορικούς δρόμους και των τρόπων κατασκευής των λιμενικών εγκαταστάσεων κατά την πρώιμη εποχή του χαλκού.

Η πρώτη ένδειξη ενός αρχαίου ναυαγίου είναι συνήθως σωροί αμφορέων ή άλλων αγγείων μεταφοράς προϊόντων, που αποτελούσαν μέρος του φορτίου του πλοίου. Η κατεύθυνση των αγγείων συνήθως προδιαθέτει τους αρχαιολόγους για την έκβαση της έρευνας, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι το ξύλινο σκαρί του πλοίου θα διατηρείται κάτω από την επιφανειακή στρώση.

Η αρχαιολογική γνώση, οδήγησε την ομάδα ανοιχτά του ορμίσκου της βραχονησίδας Ψείρα, όπου ανασκάφηκε σημαντικός οικισμός των Μινωικών χρόνων από τους αρχαιολόγους Ρ. Σήγκερ το 1909 και τους καθηγητές Κ. Δαβάρα και Φίλ. Μπέτανκουρτ το 1986 και συνεχίζεται έως σήμερα.

Μεγάλο τμήμα του οικισμού που είχε οικοδομηθεί στην αρχαιότητα κατά μήκος της απότομης βραχώδους ακτής, σήμερα έχει καταποντιστεί στον όρμο μέχρι και τα 23 μέτρα βάθος.

Στον ορμίσκο αυτό, ο οποίος αποτελούσε και το αρχαίο λιμάνι του νησιού, είχε καταδυθεί το 1976 η ομάδα του Ζακ Υβ Κουστώ και τον αρχαιολόγο. Λ. Κολώνα, οι οποίοι και ανέλκυσαν αγγεία που ήταν διάσπαρτα στον πυθμένα. Ο Κουστώ είχε διατυπώσει τότε την θεωρία, ότι τα αγγεία προήρχοντο από πλοίο που βυθίστηκε με το τσουνάμι που δημιούργησε η έκρηξη του ηφαιστείου της Σαντορίνης.

Η ανωτέρω θεωρία όμως δείχνει να μην ευσταθεί.

Στις χερσαίες ανασκαφές του 1991 στην βραχονησίδα Ψείρα, βρέθηκε ένας μικρός σφραγιδόλιθος, του οποίου η μία πλευρά απεικονίζει ένα πλοίο. Ξεχωρίζει το κατάρτι το οποίο ενώνεται με τα δυο άκρα του σκάφους με σχοινιά. Το πλοίο δεν έχει κουπιά, αλλά υψηλή πρύμνη με διχαλωτή προεξοχή και πλώρη σε σχήμα ράμφους, κάτι που μπορεί να ερμηνευθεί, κατά την γνώμη των αρχαιολόγων, ως πρωτότυπο έμβολο ραμφοειδούς σχήματος. Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι οι αρχαίοι κάτοικοι της Ψείρας, διέθεταν πλοία για τα ταξίδια τους απέναντι στην Κρήτη και δεν αποκλείεται το ναυάγιο που βρέθηκε, να ανήκει σε αυτό το είδος των πλοιαρίων.

Ο συγγραφεύς και δύτης Βασίλης Μεντόγιαννης

Τον Ιούνιο του 2004 η έρευνα συνεπικουρήθηκε χρησιμοποιώντας ένα Υποβρύχιο Τηλεκατευθυνόμενο Όχημα (R.O.V.), που αποδείχτηκε ένα ιδιαίτερα χρήσιμο όργανο, διότι καταδύεται σε μεγάλα βάθη, παραμένει στο βυθό για ώρες και καθοδηγεί τους δύτες στους επιθυμητούς στόχους. Εν τούτοις, είναι αποτελεσματικό μόνο όσον αφορά στην επιφανειακή εξερεύνηση του θαλασσίου πυθμένα και σε καμία περίπτωση δεν αντικαθιστά την άμεση επαφή του ανθρώπινου οφθαλμού με το αντικείμενο και ούτε είναι δυνατόν να πραγματοποιήσει υποθαλάσσια ανασκαφή.

Τέλος, το καταδυτικό κλιμάκιο εντόπισε κάτω από μια βραχώδη κατωφέρεια, διάσπαρτα ανάμεσα σε αμμοθύλακες, θαμμένες συστάδες αγγείων, σε βάθη 42 με 50 μέτρων. Η πλειονότητα των αγγείων είχε την ίδια Βόρειο - Ανατολική κατεύθυνση, ενώ ορισμένα από αυτά βρίσκονταν σε παράταξη.

Τα αγγεία αυτά χρησιμοποιούνταν για την αποθήκευση και μεταφορά υγρών και φαίνεται να συνανήκουν σε φορτίο ναυαγίου χρονολογούμενο στη Μέσο Μινωική ΙΙ Β περίοδο (1800–1700 π.χ.).

Πλησιάζοντας με το φουσκωτό το εικοσάμετρο ξύλινο καΐκι παρατηρώ πως φέτος είναι φρεσκοβαμμένο και ακόμα καλύτερα εξοπλισμένο. Τον Ιούνιο του 2005, ήταν η πρώτη φορά που καταδυθήκαμε, οργανωμένοι πλέον για ανασκαφή στο ναυάγιο της Ψείρας. Άρχισα να θυμάμαι όλα τα προβλήματα, τις αγωνίες μας, τα ευρήματα και το χρονικό διάστημα του ενός μηνός που ζήσαμε επάνω στο «Άγιος Γεώργιος». Έτσι και φέτος άλλο ένα μήνα θα συνεχίσουμε την ανασκαφή, με περισσότερη εμπειρία και γνώση αντιμετώπισης των τεχνικών δυσκολιών που θα μπορούσαν να προκύψουν από μια υποβρύχια έρευνα σε αυτό το βάθος.

ΦΩΤΟ: Βασίλης Μεντόγιαννης

Το σκάφος διαθέτει καταδυτικό θάλαμο αποσυμπίεσης, πλήρη υποστήριξη για καταδυτικές εργασίες και τρεις ανεξάρτητους αεροσυμπιεστές. Ένα για την πλήρωση των καταδυτικών φιαλών, ένα για την συνεχόμενη παροχή αέρα από την επιφάνεια (λώρος) για τον κυρίως δύτη που πραγματοποιεί ανασκαφή και ένα τρίτο για την λειτουργία του αναρροφητήρα.

Ο αναρροφητήρας είναι ένας χοντρός σωλήνας που η μια άκρη του καταλήγει στο χώρο του ναυαγίου και η άλλη στην επιφάνεια μέσα σε ένα καλάθι από μεταλλικό πλέγμα, όπου φιλτράρεται η άμμος και συγκρατεί τα μικροευρήματα. Παράλληλα με τον χοντρό και βαρύ σωλήνα της αναρρόφησης ένας άλλος μικρός σωλήνας υψηλής πίεσης καταλήγει επίσης στην άκρη του αναρροφητήρα δημιουργώντας έτσι διαφορά πίεσης αναρροφώντας με δύναμη την άμμο του πυθμένα προς την επιφάνεια.

Για να το κατανοήσουμε καλύτερα, ας φανταστούμε την ηλεκτρική σκούπα του σπιτιού μας.

Με αυτόν τον τρόπο οι καταδυόμενοι ενεργοποιούν τον αναρροφητήρα και ξεκινάνε την ανασκαφή. Ο κυρίως δύτης ο οποίος συνοδεύει τον αρχαιολόγο, φοράει μάσκα που καλύπτει ολόκληρο το πρόσωπο του (Full Face) με συνεχόμενη παρoxή αέρα από την επιφάνεια. Η μάσκα διαθέτει επίσης ενδοεπικοινωνία με το σκάφος, αλλά και μια κάμερα στερεωμένη στην δεξιά πλευρά της μάσκας του. Στο εργαστήριο του σκάφους ένας άλλος αρχαιολόγος, παρακολουθεί απευθείας την πρόοδο της ανασκαφής και επικοινωνεί με τον δύτη. Παράλληλα η εικόνα καταγράφεται σε ψηφιακά μέσα για τα αρχεία της έρευνας. Όλες η εργασίες (μετρήσεις, ανασκαφή, αποτύπωση, ανελκύσεις κ.τ.λ.) τεκμηριώνονται φωτογραφικά από καταδυόμενους φωτογράφους. Η καταδυτική ομάδα, παραμένει για 30 λεπτά περίπου, στο χώρο του ναυαγίου και καταλήγει κάτω από το σκάφος ξεκινώντας την διαδικασία της αποσυμπίεσης, αναπνέοντας καθαρό οξυγόνο που παρέχεται με σωλήνες (ρυθμιστές) από την επιφάνεια.

Δύτης με full face μάσκα.

ΦΩΤΟ: Βασίλης Μεντόγιαννης

Για την αρχαιολογία, η ύπαρξη της ακρίβειας και της λεπτομερούς καταγραφής αποτελεί την βάση της επιστημονικής τεκμηρίωσης όσον αφορά την αρχαιολογική έρευνα, που γίνεται με την μέθοδο της ανασκαφής, είτε αυτή είναι χερσαία είτε υποβρύχια.

Για το λόγο αυτό, το μέρος του ναυαγίου πρέπει να χωριστεί σε ίσους τομείς. Ο ορθοκανονικός κάναβος όπως ονομάζεται, δημιουργείται με πάσσαλους και νήματα ή άλλες μεταλλικές κατασκευές. Ο κάθε τομέας ονομάζεται με ένα γράμμα και με βάση αυτή την διαδικασία όλοι η ομάδα γνωρίζει ακρι-βώς σε ποιο τομέα εργάζεται. Έχοντας λοιπόν χωρίσει το συγκεκριμένο σημείο του πυθμένα σε τετράγωνα είναι δυνατόν να δημιουργηθούν τοπογραφικά σχέδια, να υπολογιστούν με ακρίβεια οι αποστάσεις αλλά και να αποτυπωθεί

στο σύνολο ολόκληρη η εικόνα που παρουσιάζει το ναυάγιο. Έτσι ανά πάσα στιγμή γνωρίζουμε από ποιον τομέα ανελκύστηκε το κάθε αγγείο, την συγκέντρωση αλλά και την στρωματογραφία.

Το να τοποθετήσεις όμως ένα κάναβο σε βάθος 45 μέτρων και μάλιστα σε ανώμαλο πυθμένα, δεν είναι τόσο απλό. Για το σκοπό αυτό χρειάστηκαν αρκετές καταδύσεις για να μεταφερθούν τα υλικά, να μετρηθούν οι αποστάσεις και να καρφωθούν οι πάσσαλοι. Φέτος καταφέραμε να επεκτείνουμε τον κάναβο του 2005 από 4 τομείς σε 8 καλύπτοντας μια περιοχή 36 τετραγωνικών μέτρων. Από αυτούς έχουν ανασκαφεί όλοι, με τους αρχαιολόγους να πιστεύουν ότι ακόμα δεν έχει εντοπιστεί ο κυρίως όγκος του ναυαγίου. Η Ελπίδα Χατζηδάκη, υποψιάζεται ότι ίσως βρίσκεται ακόμα βαθύτερα.

Εδώ πρέπει να αναφέρουμε πως η επιτυχία κάθε αρχαιολογικής ανασκαφής δεν βασίζεται μόνο στα εντυπωσιακά ευρήματα που θαυμάζουμε στα μουσεία, αλλά και στις πληροφορίες και τη γνώση που αποκτάμε για τους αρχαίους πολιτισμούς. Κατανοώντας τις θαλάσσιες διαδρομές, το εμπόριο, την τεχνογνωσία τους και πολλά ακόμα δεδομένα, οι αρχαιολόγοι βρίσκονται σε θέση να εξηγήσουν αλλά και να συνδέσουν όλα τα στοιχεία που συσσωρεύονται από τις αρχαιολογικές έρευνες.

Επάνω στο καταδυτικό σκάφος υποστήριξης. ΦΩΤΟ: Βασίλης Μεντόγιαννης

Η φετινή αποστολή τελείωσε με την ανέλκυση των ανασκαφέντων ευρημάτων, που φέτος ανήκουν ως επί το πλείστον σε αμφορείς, πρόχοι και πιθαμφορείς. Όπως το έχουμε θεσπίσει κάθε χρόνο κάτι σαν έθιμο, συγκεντρώνουμε όλα τα ευρήματα στην πλώρη του σκάφους και φωτογραφιζόμαστε. Βλέποντας μέσα από το σκόπευτρο της φωτογραφικής μου μηχανής τα αγγεία, η ματιά μου θολώνει, σαν χρονομηχανή ταξιδεύω πίσω χιλιάδες χρόνια πριν, διάφορες σκέψεις και ερωτηματικά με κατακλύζουν. Πόσο δρόμο έχει διανύσει η ανθρωπότητα, πότε ήταν καλύτερα τότε ή σήμερα…

Επίλογος

Κλείνοντας θα θέλαμε να θέσουμε τα εξής ερωτήματα: Γιατί είναι τόσο σημαντική η ανεύρεση και ανασκαφή του συγκεκριμένου ναυαγίου και τι νέες πληροφορίες θα μπορούσε να προσθέσει στην μελέτη της ναυτικής αρχαιολογίας;

Κατά πρώτον, εφόσον δεν έχει βρεθεί άλλο Μινωικό πλοίο, εάν εντοπιστεί έστω και μικρό τμήμα του σκελετού του σκάφους, θα μπορέσουμε να πάρουμε στοιχεία για το σχήμα και το μέγεθός του από την μεταβατική περίοδο από τα σκαφτά πλοία στα πλοία με πέτσωμα, γεγονός που φαίνεται να έλαβε χώρα γύρω στο 1900 π.Χ.

Επιπλέον, ελπίζουμε να βρούμε κάποια δεδομένα σχετικά με τα υλικά που χρησιμοποιούσαν, δηλαδή το είδος του ξύλου, τη στεγανοποίηση, τον τρόπο πλοήγησης και τα προϊόντα μεταφορών.

Τέλος πως ήταν τοποθετημένο το φορτίο του πλοίου κατά την μεταφορά του σε ανοιχτές και κυματώδεις θάλασσες.

Επισημαίνεται ότι, για πρώτη φορά εντοπίζεται φορτίο Μινωϊκού πλοίου, ενώ η επιστημονική κοινότητα πληροφορείται εκ του σύνεγγυς τα είδη των δοχείων που χρησιμοποιούντο στις θαλάσσιες μεταφορές των εμπορευμάτων κατά την αυγή της άνθισης της θαλασσοκρατίας του εμπορικού ναυτικού της Μινωικής Κρήτης.

ΦΩΤΟ: Βασίλης Μεντόγιαννης

Ευρήματα

Μεταξύ των ευρημάτων του Μινωϊκού ναυαγίου συμπεριλαμβάνονται εντυπωσιακοί ακέραιοι αμφορείς με ελλειπτικό χείλος, γνωστοί από την Κνωσό, Φαιστό και Κομμό.

Ραμφόστομες πρόχοι, που χρησιμοποιούνταν στην περιοχή του Κόλπου Μεραμπέλλου κατά την Μέσο Μινωική ΙΙ Β περίοδο.

Πιθαμφορείς, οι οποίοι κατά την μεταφορά και αποθήκευση τους στα πλοία ήταν καλυμμένοι με ύφασμα ή δέρμα γύρω από το στόμιο, το οποίο έδεναν σφιχτά με σχοινί διαπερνώντας το από τις 4 λαβές. Παρόμοιοι πιθαμφορείς έχουν βρεθεί στις χερσαίες ανασκαφές της Ψείρας και στα ανάκτορα των Γουρνιών και της Κάτω Ζάκρου.

Τα αγγεία αυτά είναι κατασκευασμένα από σχετικά τραχύ και καλοψημένο πηλό και χρονολογούνται όλα στη Μέσο Μινωική ΙΙ Β περίοδο (1800–1700 π.Χ.).

Τέλος περισυλλέχθηκε μικρός αριθμός κωνικών και τροπιδωτών κυπέλλων από λεπτό πηλό, γνωστά αγγεία, από τις ανασκαφές του νεκροταφείου της Ψείρας και του Μινωϊκού οικισμού στη Βασιλική Ιεράπετρας.

Όλα τα ευρήματα φυλάσσονται στο Αρχαιολογικό μουσείο της Σητείας, όπου και θα εκτεθούν μαζί με τα αγγεία των χερσαίων ανασκαφών της Ψείρας, στην ήδη υπάρχουσα έκθεση ευρημάτων.

Ένθετο

Του  Δημήτρη Τιμόλογου, αρχιτέκτων

Ξεκινήσαμε την τεχνική μελέτη για την οριοθέτηση του ναυαγίου δημιουργώντας ένα τοπογραφικό διάγραμμα με μορφή συντεταγμένων (GPS), το οποίο είχε υλοποιηθεί ήδη από το καλοκαίρι του 2004, υπό την καθοδήγηση του καθηγητή Michael Marder.

Το διάγραμμα παρουσίαζε στόχους - ευρήματα σε συγκεκριμένα σημεία στο βυθό της νήσου Ψείρας.

Μελετώντας το διάγραμμα, σχεδιάσαμε τις ενέργειές μας από την επιφάνεια κερδίζοντας έτσι πολύτιμο χρόνο στο βυθό.

Στη συνέχεια, τον Ιούνιο του 2005, με βάση το τοπογραφικό διάγραμμα του 2004 και προκειμένου να ξεκινήσει η φάση της ανασκαφής, έγινε επισταμένη μελέτη για την οριοθέτηση του ναυαγίου.

Οι προκαταρκτικές τεχνικές εργασίες ξεκίνησαν λαμβάνοντας υπόψιν δύο σημαντικές παραμέτρους, πρώτον τα υφιστάμενα ευρήματα του επιφανειακού στρώματος και δεύτερον τον περιορισμένο επιχειρησιακό χρόνο δράσης στο βάθος των 50 μέτρων.

Αρχικά εντοπίσαμε ένα βασικό άξονα «ιδιαίτερου ενδιαφέροντος», μεταξύ 35 - 49 μέτρων και καθορίσαμε το κέντρο έναρξης των ερευνών μας στα 44 μέτρα, όπου ξεκίνησε και η οριοθέτηση του ναυαγίου με την ανάπτυξη καννάβου.

ΘΕΜΑ: Θαλάσσια έρευνα-ανασκαφή ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟ: Ναυάγιο Μεσομινωϊκής Περιόδου ΤΟΠΟΘΕΣΙΑ: Νήσος Ψείρα, Κρήτη ΣΧΕΔΙΟ: Συνολική επιφάνεια ανασκαφ. Τομών ΑΠΟΤΥΠΩΣΗ: Δημήτρης Τιμόλογος ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ: Ιούλιος 2005

Ο κάνναβος αναπτύχθηκε από ένα ανασκαφικό τομέα (ένα τετράγωνο πλαίσιο Α-Β-Γ-W) μεταβλητής διεύθυνσης διαστάσεων 2 επί 2 μέτρα, κατασκευασμένο από ανοξείδωτο ατσάλι.

Τις επόμενες μέρες τα πράγματα απλουστεύθηκαν, ακριβώς όπως εκ των υστερών είχε προβλεφθεί, η αποκάλυψη νέων ευρημάτων καθόριζε πλέον και την πορεία των ανασκαφικών τομών πέρα του αρχικού. Για τον λόγο αυτό αποφασίστηκε η διεύρυνση της περιοχής της ανασκαφής προς τα βόρεια, βορειοδυτικά και δυτικά, με την ανάπτυξη συνολικά 3 νέων ανασκαφικών τομών, εφαπτόμενων στο αρχικό Α-Β-Γ-W πλαίσιο.

Τέλος, οι εξαρτήσεις των αγγείων και των λοιπών ευρημάτων έγιναν με πραγματικές μετρήσεις από τα σημεία των τεσσάρων τομών και με υπολογισμό των συγκεκριμένων βαθυμετρήσεων. Όλα τα στοιχεία προσκομίζονταν καθημερινά στην επιφάνεια και καταγράφονταν σε υπολογιστή για περαιτέρω ψηφιακή επεξεργασία. Σχεδιαστικά σκαριφήματα, φωτογραφικές αποτυπώσεις και όλα τα παραπάνω, αναλύθηκαν ψηφιακά σε υπολογιστή, όπου και αποδόθηκε η τελική φωτοσχεδιαστική μορφή του ναυαγίου.

http://perialos.blogspot.com/2011/12/3800.html

Το Περί Αλός προτείνει:

Επισκεφθείτε την ομάδα UFR TEAM . Πιέσατε ΕΔΩ