Edvard Moser

Edvard Ingjald Moser (* 27. April 1962 in Ålesund) is en norweegsch Neurowetenschapler. Gemeensam mit sien Fru, May-Britt Moser, is he för sien Arbeiten to de rüümlich Orienteeren un rüümlich Gedächtnis bekannt, mit de eerstmals en psychologische Funktschoon up mechanistisch up de Funktschoon vun (eenzelt) Neuronen torüchführt wurrn kunn. 2014 wurr he gemeensam mit sien Ehefru un John Michael O’Keefe mit den Nobelpries för Physiologie oder Medizin uttekent.

Leven

Edvard Moser un sien Fru May-Britt Moser hemm af 1982 an de Universität Oslo Mathematik, Statistik, Programmeeren, Neurobiologie un Psychologie studeert. Edvard Moser hett sien Studium vun de Psychologie 1990 afslooten. Beid hemm vun de Universität Oslo bi Per Andersen ehrn Doktertitel in Neurophysiologie maakt. Vörher un nahher (as Postdoktoranden) weern se gemeensam bi Richard Morris an de University of Edinburgh. En wiedere Postdoktoranden-Statschoon führ se to John O’Keefe an dat University College London.

1996 sünd beid nah Norwegen torüchgahn un hemm an de Technisch-Naturwetenschapliche Universität vun Norwegen (NTNU) in Trondheim Positschonen as Associate Professor för Biopsychologie övernommen. Edvard Moser weer af 1998 ordentlich Perfesser för Neurowetenschapen. 2002 hemm beid dor dat Zentrum för de Biologie vun dat Gedächtnis grünnd, dat 2007 in dat Kavli-Institut för systemische Neurowetenschapen (Kavli Institute for Systems Neuroscience) ümwannelt wurr un de sien Direkter Edvard Moser is un de sien Viezdirektersche May-Britt Moser bit 2012 weer. Siet 2013 (un bit 2022) is Edvard Moser Viezdirekter vun dat vun den Norweegschen Forschungsraat över 10 Johr mit 175 Millionen norweegsch Kronen (≈ 24 Millionen Euro) fördert un vun sien Fru leit Center for Neural Computation an dat Kavli-Institut (Zentrum för Neuronale Bereeken, vgl. Computational Neuroscience).

Edvard Moser un sien Fru hemm hüüd (Stand 2013) tosätzlich an de Medizinisch Fakultät vun de NTNU jewiels en Professur för Neurowetenschapen inne. Dat Ehepaar hett twee Döchter.

Wirken

Da Ehepaar Moser befaat sück mit de Strukturen vun dat (Rötten-)Gehirns, de an de rüümlich Orienteeren bedeeligt sünd, an de Plaan vun en Weg un de Erinnerung an rüümlich Gegebenheiten (rüümlich Gedächtnis). Neuronen, de an disse Upgaven bedeeligt sünd, finnen sück in' Hippocampus un in entorhinalen Cortex, in de de Mosers 2005 grid cells (engelsch., etwa ‚Koordinaten-Zellen‘ oder ‚Raster-Zellen‘) identifizeert hemm. De grid cells arbeiten afhängig vun de Bewegung vun en Individuum dör sien Ümgegend. Dat Koordinatennett, dat dör disse Zellen bild wurrd, sett sück ut glieksiedig Dreeecken tosommen. Dat Opdecken vun de grid cells gellt as en vun de wichtigsten Entwicklungen in den Neurowetenschapen an' Anfang vun dat 21. Johrhunnert. Grid cells wurrn ok bi Müüs un Fleddermüüs as ok Primaten) funnen un finnen sück wohrschienlich bi all Söögdeerten, wenn ok de Nahwies vun disse Zellen bi den Minschen noch fehlt.

Dat Ehepaar hett wiedere Zelltypen vun den entorhinalen Cortex identifizeert, de jewiels för dat Erkennen vun de Richt vun de Bewegen oder dat Erkennen vun de physikalischen Begrenzung vun de Ümgegend spezialiseert sünd. Se kunnen dorto nahwiesen, dat disse Informatschonen in den Hippocampus verarbeit wurrn.

Utteknungen (Utwahl)

• 2003 Liddmaat vun de Kongelige Norske Videnskabers Selskab (Königlich Norweegsch Wetenschaplich Sellschop)
• 2005 Liddmaat vun de Norweegsch Akademie vun de Wetenschapen
• 2011 Liddmaat vun de Academia Europaea
• 2011 Louis-Jeantet-Preis
• 2012 Perl-UNC Neuroscience Prize
• 2013 Louisa-Gross-Horwitz-Pries
• 2014 Utlännsch Liddmaat vun de National Academy of Sciences
• 2014 Körber-Pries för de Europääsch Wetenschap
• 2014 Nobelpries för Physiologie oder Medizin

Weblenken

• Leaders vun dat Kavli Institute for Systems Neuroscience an de Technisch-Naturwetenschaplich Universität vun Norwegen (ntnu.edu)
• Edvard and May-Britt Moser bi de Kavli-Stiftung (kavlifoundation.org)
• Beschrieven vun de Forschung bi de Louis-Jeantet-Stiftung (jeantet.ch)