Olde Iessel
Olde Iessel (Nederlaands: Oude IJssel, Duuts Issel) is een zi-jrivier van den Geldersen Iessel. De rivier hef zien eursprong in Duutsland (Issel) en is 75 km lang. De rivier kump bi-j Gendringen den Achterhook binnen en streumt achtereenvolgens deur de gemeentes Olde Iesselstreek, Deutekem, Bronckhorst en Doezebarg. Bi-j Ulft streumt de Aa-strang in den Olden Iessel en van doarof geet de rivier wieter as Olde Iessel. In Doezebarg streumt de rivier in de Iessel. Vanof Deutekem is de rivier bevaarboar veur vrachtschepen.
Geschiedenis
[bewark | bronkode bewarken]Vrogger hef de Olde Iessel meer noar ut zuuden elopen, moar de rivier hef zich eengaals meer noar het oosten verplaatst. De grondsoort in het zuden van de Olde Iessel is dan ook rivierklei. Baksteenindustrie kump in ut streumgebied van de rivier, op één fabriek bi-j Etten noa, niet meer veur.
De grond rondum de Olde Iessel hef altied oer bevat. Oer is iezerholdende grond. Al in de oertied wodden in het streumgebied iezer esmolten. Vanof de 17e eeuw vörmde het Olde Iesselgebied de bakermat van de iezerindustrie in Nederland. In de darpen lags de rivier ontstond een bluujende industrie met verschillende "hutten" (iezergieteri-jen). De arbeiers in disse hutten wodden "Huttenkearls" enuumd. De iezerindustrie is in den Achterhook zowat helemaal estopt. Alleen Vulcanus in Langerak (Deutekem), de Keppelse Iezergieteri-j, de Lovink in Terborg en Ubbink in Doezebarg bestoat nog.