Vrouwmès

Dit artikel is gesjreve (of begós) in 't Mofers. Laes hie wie v'r mit de versjillende saorte Limburgs ómgaon.

E vrouwmès of 'n vrouw is 'ne vólwasse miens van 't vrouwelik geslech. 't Taengeneuvergestèldje van e vrouwmès is 'ne manskaerel.

Puberteit

Bie maedjes begintj de puberteit op zoeaget èllefjäörige laeftied. Inne puberteit óntwikkeltj 't maedj zich zowaal fysiek es psychisch. Alderieës beginne de bórste mit greuje: ieës e klei bubelke óngeren tepel en vervolges loupe de bórste versjillige stadia door toetdet ze de oetènjelike vorm höbbe. De gruuedje vanne bórste wuuertj bepaoldj dore wieväölheid aan vètweefsel. Nao de ieëste zichbaar óntwikkeling vanne bórste begintj 't sjaamhaor mit greuje. Vriewaal tegeliek begintj ouch de haorgreuj inne oksele en oppe bein. Zoeaget zès maondj nao 't greuje van 't sjaamhaor vindj de ieëste menstruatie plaats; vanaaf den kan e maedje zwanger waere. Wie ajer 't maedje wuuertj, wie grótter ouch de sjaamluppe waere. Det geldj ouch veure óngerhuudse vètlaog, die dieker wuuertj, enne heupe, die nao boete kantjele.

De secundair geslechskènmirke bie e vrouwmès zeen:

De drieheukige behaoring vanne sjaamstreek (pubarche);
De behaoring inne oksele;
De behaoring vanne bein;
Bórsóntwikkeling;
De oetzètting van 't bekke;
Lichten oetgreuj vanne oetwenjige geslechsorgane (sjaamluppe).

Biologische kènmirke

Biologisch gezeen zeen de geslechsorgane betróch bieje seksualiteit enne veurtplantjing, dewiel de secundair geslechskènmirke betróch zeen bie 't verzörge vanne kinjer of 't aantrèkke van 'ne partner. De ovaria perducere, naeve hormone, de vrouwelike geslechscelle, de eicelle, die nuuj individue vörmen es ze waere bevröch dore mennelike geslechscelle, de zaodcelle. De baarmoder is 'n orgaan mit weefsel det de greujendje foetus besjurmp, verzörg en oetènjelik nao boete drief bieje bevalling. De vagina wuuertj gebroek bie coïtus enne gebaordje van e kindj. De bórste zeen óntstangen oet zweitklere veur modermilk te perducere.

E vrouwmès haet twieë X-chromosoeame.

De geslechsorgane van e vrouwmès zeen:

De vulva:
- De binnelste en butelste sjaamluppe;
- De clitoris;
De vagina;
d'n Eileier;
De baarmoder;
De eierstekke.