Տոնուսա

Տոնուսա
Կղզի
	Տոնուսա
	Տոնուսայի դիրքը
Երկիր	Յունաստան․ Էգէական ծով, Քիքլատես, Փոքր Քիքլատես
Տարածութիւն	13,75 քմ²
ԲԾՄ	11 մեթր
Բնակչութիւն	141 մարդ (2011),; 185 մարդ (2021),; 139 մարդ (2001),; 154 մարդ (1951)
Կը գտնուի ափին	Էգէական Ծով
Փոստային ցուցանիշ	84300

Տոնուսա (յուն․՝ Δονούσα) Էգէական ծովու կղզի, Փոքր Քիքլատես, Քիքլատես, Յունաստան։ Կը գտնուի Նաքսոս կղզիին արեւելքը եւ Ամորղոսին հիւսիսը։

Տեղեկութիւններ

Աշխարհագրութիւն

Փոքր Քիքլատեսի հիւսիսային եւ արեւելեան կղզին․ Ամորղոս կղզիին հետ Քիքլատեսի արեւելեան կղզիներն են։ Ամորղոսի նաւահանգիստէն՝ Էյիալի, հեռաւորութիւնն է 4 ծովային մղոն եւ Նաքսոսէն 8 ծովային մղոն։

Տարածութիւնն է 13,652 քլ․²։ Կղզիին մակերեսը բլուրոտ եւ քարոտ է։ Բարձրագոյն կէտն է 385 մ․։ Ունի 167 մնայուն բնակիչ։ Կղզին շրջապատուած է ժայռագօտիներէ, որոնք սակայն խոչընդոտ չեն հանդիսանար կղզիին նաւահանգիստէն եւ դէպի նաւահանգիստ ապահով նաւագնացութեան․ նաւահանգիստը որ կը գտնուի կղզիին հարաւ-արեւմտեան ծոցին մէջ, կը գտնուի Մաքարես կղզիներուն կողմը։

Տոնուսա ունի բազմաթիւ հրուանդաններ եւ խորշեր, ինչպէս օրինակ Րուսա Ρούσα ծովախորշը (հիւսիս-արեւմուտք)։ Աքրա Քալոթա կղզիին հիւսիսային ծայրամասն է, Աքրա Ասփրոն՝ հիւսիս-արեւմտեան ծայրամաս (կղզիին ամենամեծ ծովախորշն է) իսկ Աքրա Ղլարոս՝ հարաւային ծայրամասը։

Ժողովրդակագրութիւն

Կղզին վարչականօրէն կը պատկանի Նաքսոս եւ Փոքր Քիքլատես քաղաքապետութեան։ 1928-ին 235 բնակիչ ունէր, 1946-ին՝ 250, իսկ 2001-ին 163։

Վերջին տասնամեակին սկսած է զբօսաշրջիկութեան զարգացումը եւ ամենօրեայ ծովային ճամբով կապուած է Նաքսոս եւ Ամորղոս կղզիներուն, իսկ շաբաթական հերթականութեամբ՝ Փիրէայի նաւահանգիստին։

Պատմութիւն

Տոնուսայի պեղումներէն գտնուած իրեր՝ Ք․Ա․ 9-րդ դար․ Նաքսոսի Հնագիտական թանգարան

Հնադարէն բնակուած է։ Կղզին իր աշխարհագրական դիրքին պատճառով յաճախ եղած է նաւագնացութեան կայան․ հիւսիս-արեւելեան մասին, Վաթի Լիմենարի Βαθύ Λιμενάρι լեռնակարկառ հրուանդանի վրայ եղած հնագիտական պեղումներէն յայտնաբերուած է կարճակեաց, սակայն լաւ ամրացուած առեւտրական կեդրոնի մը՝ Ք․Ա․ 9-րդ մինչեւ 8-րդ աւերակները։ Հոն գտնուած Տոտեքանիսեան* կաւագործութեան եւ Քիքլատեան մշակոյթի իրերը կը փաստեն թէ առեւտրական կայանը ծովագնացութեան կեդրոն էր, որ կը կապէր Ատիկէն եւ Էվիան արեւելեան Էգէականին։

Հռոմէական շրջանին կղզին կը դառնայ աքսորեալներու վայր։ Հետագային Միջերկրական ծովը թափառող ծովահէններու կարեւոր կեդրոնն է։ Պատմութիւնը կը հետեւի Քիքլատեսի պատմութեան^[2]։

Տոտեքանիսա․ Էգէական ծովուն հարաւ-արեւելեան մասին գտնուող 51 կղզիներու համալիրը, որոնցմէ գլխաւորներն են 12 (տոտեքա=տասներկու)։

Պատկերասրահ

Տոնուսա
Նաքսոսի Արղոքիլիոթիսա վանքէն տեսարան․ ձախին՝ Տոնուսա, իսկ մէջտեղը՝ Մաքարես կղզիներ
Նաքսոսի հիւսիս-արեւելքը գտնուող Ացիփափի բնակավայրէն Տոնուսայի տեսարանը
Տոնուսա
Մաքարես կղզիներ, նկարուած Տոնսուսայէն
Հորիզոնին՝ Տոնուսա, առջեւը Մաքարես կղզիներ․ նկարուած Զաս լեռէն՝ Նաքսոս
Օրիոն նաւաբեկութիւնը (Բ․Համաշխարհային պատերազմին ընթացքին)․ Քետրոս ծովափ, Տոնուսա
Քալոթարիթիսա, Տոնուսա
Նաքսոսի Ֆոթոտոթիս վանքէն կը նշմարուին Մաքարես կղզիներ եւ Տոնուսա
Տոնուսա․ նկարուած մեկնող նաւէ մը