Saltar ao contido

Lingua munsee

Na Galipedia, a Wikipedia en galego.
Munsee
Falado en: Canadá, Estados Unidos de América
Rexións: Hoxe en Ontario, no pasado no Estado de Nova York e Nova Jersey e Pensilvania
Total de falantes: 7-8 (2009)[1]
Familia: Álxico
 Algonquino
  Algonquino oriental
   Delaware
    Munsee
Códigos de lingua
ISO 639-1: --
ISO 639-2: ---
ISO 639-3: umu
Mapa

Mapa do territorio dos lenape cos límites entre o munsee e o unami.
Status

O munsee está clasificado como en perigo crítico polo Libro Vermello das Linguas Ameazadas da UNESCO[2]

A lingua munsee (tamén coñecido como munsee delaware, delaware, ontario delaware) é unha lingua algonquina falada polo pobo lenape. O munsee é unha das dúas linguas delaware. Está estreitamente relacionada coa extinta lingua unami, pero diferentes abondo como para consideralas linguas diferentes. O munsee era falada no pasado na área da moderna cidade de Nova York, incluíndo o oeste de Long Island, Manhattan e Staten Island, así como as áreas adxacentes do continente: o sueste do estado de Nova York, o terzo norte de Nova Jersey e o nordeste de Pensilvania.[3][4]

No ano 2009, o munsee só era falada na reserva de Moraviantown, en Ontario, Canadá, por sete ou oito individuos de avanzada idade, tendo o máis novo deles 68.[5][6][7] A fala de cada individuo é diferente da dos outros, tendo cada un o seu propio dialecto persoal.[8] Existe un interese crecente entre a mocidade de aprender a lingua.[9][10]

  1. "Munsee – Saving Dying Languages". Red Star Cafe, Art and Java for the Masses. 24 de xaneiro de 2009. Consultado o 17 de decembro de 2017. 
  2. Moseley, Christopher e Nicolas, Alexandre. "Atlas of the world's languages in danger". unesdoc.unesco.org. Consultado o 11 de xullo de 2022. 
  3. Goddard, Ives, 1978a, p. 213
  4. Goddard, Ives, 1996, p. 5
  5. Gordon, Raymond, 2005
  6. Adam McDowell, "More than words: Can Canada's dying languages be saved?"[Ligazón morta], National Post, 22 Jan 2009. Consultado o 29 de maio de 2009
  7. Red Star Cafe, Art and Java for the Masses (ed.). "Munsee – Saving Dying Language" (Jan. 24, 2009). Consultado o 23 de setembro de 2012. 
  8. Goddard, Ives (1 de xaneiro de 2010). "Linguistic Variation in a Small Speech Community: The Personal Dialects of Moraviantown Delaware". Anthropological Linguistics 52 (1): 1–48. 
  9. Star-Ledger, ed. (17 de novembro de 2002). "The vanishing voice of the Lenape". Cambridge, MA. Arquivado dende o orixinal o 04 de maio de 2016. Consultado o 23 de setembro de 2012. 
  10. Yoh Lunaapeewak!

Véxase tamén

[editar | editar a fonte]

Bibliografía

[editar | editar a fonte]
  • Blalock, Lucy, Bruce Pearson e James Rementer. 1994. The Delaware Language. Bartlesville, OK: Delaware Tribe of Indians.
  • Brinton, Daniel G. e Albert Seqaqkind Anthony. 1888. A Lenâpé-English dictionary. From an anonymous manuscript in the archives of the Moravian Church at Bethlehem Philadelphia: The Historical Society of Pennsylvania.
  • Delaware Nation Council. 1992. Lunaapeew Dictionary. Basic Words. Part One. Moraviantown: Delaware Nation Council.
  • Goddard, Ives. 1974a. "Dutch Loanwords in Delaware." Herbert C. Kraft, ed. A Delaware Indian Symposium, pp. 153–160. Anthropological Series No. 4. Harrisburg: Pennsylvania Historical and Museum Commission.
  • Goddard, Ives. 1977. "Some early examples of American Indian Pidgin English from New England." International Journal of American Linguistics 43: 37-41.
  • Goddard, Ives. 1979a. "Comparative Algonquian." Lyle Campbell and Marianne Mithun, eds, The languages of Native America, pp. 70–132. Austin: University of Texas Press. ISBN 0-292-74624-5