Herba de namorar

Herba de namorar

Flores da herba de namorar.

Reino:	Plantae
División:	Magnoliophyta
Clase:	Magnoliopsida
Orde:	Caryophyllales
Familia:	Plumbaginaceae
Xénero:	Armeria
Especie:	Armeria maritima

Nome binomial

'Armeria maritima'
(Mill.) Willd.

A herba de namorar, ou empreñadeira,^[1] (Armeria maritima) é unha planta herbácea de folla perenne pertencente á familia Plumbaginaceae. Atópase comunmente nos rochedos da beiramar galega.

En Galiza, ademais da Armeria maritima, típica das dunas, atopamos dúas especies máis de Armeria: a Armeria pubigera dos cantís e a Armeria trasmontana, nos montes.

Descrición

A herba de namorar é unha planta perenne, cunhas fortes raiceiras das que xorden moutas de até 50 cm de diámetro. Medra formando pequenos matos compactos duns 20 ou 30 cm, na parte superior dos cantís e ao longo da costa, ata onde chega o salitre do mar. Tamén o fai nas marismas, xuncais, e en solos xeralmente areosos.

As súas follas son simples, ás veces con algo de peluxe, con forma lineal – lanceolada, estreitas e dunha cor verde intensa.

As flores, de cor branca, vermella, ou lila, únense formando capítulos rodeados de brácteas escabiosas. Aparecen ao final dun talo longo en grupiños que forman glomérulos. De cada mouta crecen varios talos con flores, polo que o aspecto da planta en floración chama a atención. Cada flor adoita presentar un cáliz verde e unha corola de tons entre branco a rosa forte. A súa floración ten lugar no verán, entre os meses de abril e xullo e ás veces durante o outono.

Fóra do seu hábitat natural, emprégase como planta ornamental en xardíns, como tapizante de solos pobres e areosos ou para cubrir espazos entre rochas. Entre as variedades máis cultivadas destacan a Armeria maritima alba, de flores brancas, e a Armeria maritima vindictive, de flores rosa vivo.

A súa reprodución ten lugar no verán. A herba de namorar espállase por esgallos ou por división de matas a comezos da primavera. Ás veces forma híbridos coa Armeria pubigera, sendo estes moi díficiles de distinguir.

Distribución

A herba de namorar distribúese ao longo de todo o hemisferio norte, especialmente en Europa.

Hábitat

Medra nos cantís costeiros venteados, zonas de dunas ou en zonas de montaña.

Usos

Propiedades terapéuticas

Úsase en casos de obesidade.^[2]

Xardinaxe

A herba de namorar emprégase en xardinaxe pola súa flor rechamangueira de cores brancas, rosas e púrpuras e polo xeito de desenvolver as matiñas mestas. Adóitase plantar en xardíns de rocalla e xardíns preto do mar con solos arrentos.

Etnografía

Segundo o imaxinario galaico esta planta era boa para remediar o mal de amores. As lendas galegas din que ten que apañarse para a noite de san Xoán, meténdoa no peto ou baixo o traveseiro da persoa que se arele namorar sen que se dea conta; a herba encargarase de facer o feitizo, mais cómpre ter en conta que hai que estar ben seguro da decisión, porque non hai volta atrás.

A herba de namorar utilízase noutras fórmulas máxicas relacionadas co matrimonio e a fecundidade. Quizais veñan de aí os nomes populares cos que se coñece.

A herba de namorar,/ a herba namoradeira,/ a herba de namorar,/ tráiocha na faltriqueira.

O Padre Sarmiento escandalizárase polas prácticas que as mozas galegas facían coa herba de namorar; fixo unha crítica durísima das prácticas namoradeiras no santuario de Santo André de Teixido, tanto desta planta coma doutras, coma os xuncos de ben parir^[3].

Ameazas

As súas poboacións están en serio perigo de desaparición pola destrución dos ecosistemas costeiros e pola introdución de especies vexetais alóctonas e invasoras, coma a herba do coitelo.

Subespecies

Nome común

En galego recibe os seguintes nomes vulgares: caravel mariño, carqueixa mariña, cravo mariño, herba de namorar, herba empreñadeira, herba empreñadoira, herba namoradeira, herba namoreira^[4]

Sinonimia

Armeria elongata auct.
Armeria expansa Wallr.
Armeria juniperifolia (Vahl) Hoffmanns. & Link
Armeria miscella var. minor Merino
Armeria miscella Merino
Armeria pubescens subsp. expansa (Wallr.) Nyman
Armeria pubigera subsp. depilata (Bernis) Fern.Prieto & Loidi
Armeria pubigera subvar. depilata Bernis
Armeria pubigera var. glaberrima Merino
Statice juniperifolia Vahl
Statice maritima var. elongata auct.
Statice maritima Mill.

Galería de imaxes

A. maritima ssp. maritima
A. maritima ssp. elongata
A. maritima ssp. purpurea

Véxase tamén

Outros artigos

Notas

↑ Definicións no Dicionario da Real Academia Galega e no Portal das Palabras para empreñadeira.
↑ "Armeria maritima". Plantas útiles: Linneo. Arquivado dende o orixinal o 01 de decembro de 2009. Consultado o 28 de outubro de 2009.
↑ http://anosahistoria.blogspot.com.es/
↑ E. Losada, J. Castro e E. Niño: Nomenclatura vernácula da flora vascular galega, Xunta de Galicia, 1992

Ligazóns externas

[1] Definicións no Dicionario da Real Academia Galega e no Portal das Palabras para empreñadeira.

[Lin-2] "Armeria maritima". Plantas útiles: Linneo. Arquivado dende o orixinal o 01 de decembro de 2009. Consultado o 28 de outubro de 2009.

[3] ttp://anosahistoria.blogspot.com.es/

[4] E. Losada, J. Castro e E. Niño: Nomenclatura vernácula da flora vascular galega, Xunta de Galicia, 1992

[1]

[2]

[3]

[4]