Forcadela, Tomiño

Para outras páxinas con títulos homónimos véxase: Forcadela.

Forcadela
Igrexa parroquial.
Concello	Tomiño
Provincia	Pontevedra
Coordenadas	41°58′56″N 8°44′21″O
Poboación	697 hab. (2022)
Entidades de poboación	15
[ editar datos en Wikidata ]

Forcadela é unha parroquia do concello de Tomiño na provincia de Pontevedra. Segundo o IGE, en 2022 tiña 697 habitantes (349 homes e 348 mulleres). Está situada á beira do río Miño. Eclesiasticamente, pertence ó arciprestado da Guarda-Tebra, na diocese de Tui-Vigo.

Historia

A parroquia aparece documentada nun documento do 10 de marzo de 1198, no que Fernán Gómez fai doazón ao Mosteiro de Oia, de canto tiña e lle pertencía na Igrexa de San Pedro de Forcadela.

O 28 de xuño de 1331 o mosteiro deu en cambio ao prelado bispo Don Rodrigo esta Igrexa e outras do seu padroado pola de San Mamede de Pedornes. Daquela estaba habitada por 168 veciños, rexidos polo contencioso polo xuíz da propia parroquia, e polo político e gobernativo polo de Barrantes. Ten décimos por valor de 14.400 reais, dos cales o párroco leva a metade con todas as primicias e dereituras parroquiais, o cóengo maxistral da Catedral de Tui unha cuarta parte, e o Beneficiado sen cura a outra cuarta parte. O cóengo ten casa reitoral e igrexario de 9 ferrados de pan en semente. A Fábrica da Igrexa percibe de renda anual 1 ferrado de trigo, 1½ de miúdo e 329 reais con 20 marabedís de arrendos e foros. Pagaba antes á Mitra de Tui medio Xantar, 1 libra de cera e 100 marabedís vellos, e agora fai entrega de 21 reais. O Beneficio con cura é de presentación do Cabido Catedral de Tui vacando nos 4 meses ordinarios, e se vaca nos outros 8 provístao o Rei; e a sen cura é de padroado Real e Ordinario.

Patrimonio

Cruceiro a carón da igrexa.

A igrexa parroquial, construída sobre a primitiva, foi reformada a finais do século XVIII, sendo mandada edificar polo bispo Fernández Angulo. A última restauración foi en 1974.

Conta cunha soa nave rectangular á que se engadiu con posterioridade o actual presbiterio como prolongación, e unha sancristía no lado norte.

A fachada principal é de gran sinxeleza. Enmarca o eixe central nunha moldura a modo de pilastras pouco fondas estendida até a base da espadana. Neste encadramento está a porta moldurada e cunha cornixa a modo de viseira seguindo a curva da porta. Un gran ventanal rectangular e con moldura forma o conxunto desta rúa central.

Nos extremos hai o mesmo estilo de pilastras, das que nace unha moldura cóncavoconvexa que vai unirse coas centrais, apoian a cornixa da mesma forma que se remata con pináculos. Unha balaustrada voada fai de protección na espadana dun só corpo e dous ocos para sendas campás. Remátase con outra cornixa que sustenta dúas pilastras extremas e un arco no que se basea a cruz de remate.

No interior hai cinco arcos de pedra apuntados que sustentan a cuberta de formigón. Os paramentos e o teito están revocados e pintados. Unha moldura en pedra percorre toda a nave á altura onde comeza a curvatura dos arcos. Tamén ten un zócolo de pedra. O arco triunfal é de medio punto e, na que sería a clave, ten a data da súa construción: 1901. No centro da bóveda da capela maior ten un octógono do que parten nervios ata os paramentos laterais.

O retablo maior, ao igual que o que ten na actualidade a Virxe do Carme, é de estilo barroco. Catro columnas salomónicas forman as rúas laterais. A fornela central está presidida polo Corazón de Xesús sobre un escalonamento rematado por un pequeno baldaquino doutras 4 columnas salomónicas. O patrón, San Pedro, está na fornela da rúa lateral dereita, e na esquerda San Xosé co Neno.

A rúa central, ademais da gran fornela central, ten dúas peanas que sosteñen dúas fermosas imaxes dentro de campás de vidro: o Neno Xesús de Praga e a Virxe co Neno. No ático ten outras tres fornelas. Na nave conserva catro retablos máis. Nun atópase a Virxe do Carme, aínda que non é o seu propio, xa que o seu escudo aparece no que acolle a Inmaculada. Nos outros dous están a Virxe da Escravitude e a Dolorosa. Neste último hai un relevo das Ánimas do Purgatorio.

Destacan tres tallas barrocas en madeira de moi boa factura, de San Pedro, San Bieito e Santo Antón de Padua.

No adro hai un cruceiro, inaugurado o 27 de agosto de 1995 segundo consta na súa base. Ten no pé un relevo de San Pedro.

Festas

Celébranse dúas festas. A última semana de xuño faise a festa do patrón, San Pedro. Porén, ten máis importancia e sona a festa da Escravitude, celebrada a primeira semana de setembro.

Persoeiros

Esta é a parroquia natal do escritor Manuel Santiago Fernández Álvarez, máis coñecido polo seu pseudónimo de Manuel Forcadela.

Véxase tamén

Outros artigos

• Lugares de Tomiño