Saltar ao contido

Escíncidos

Na Galipedia, a Wikipedia en galego.
Chalcides striatus, o esgonzo común galego.

Os escíncidos (Scincidae), tamén chamados esgonzos,[1] son unha familia de lagartos da infraorde Scincomorpha dos que hai descritas máis de 1.500 especies, polo que son unha das familias máis diversas de lagartos.[2] En Galicia só viven dúas especies de escíncidos, que son o esgonzo común e o esgonzo ibérico.[1]

Descrición

[editar | editar a fonte]

Os escíncidos teñen xeralmente o aspecto típico dos lagartos, aínda que a maioría das especies non teñen un pescozo pronunciado e as súas patas son relativamente pequenas, e nalgúns casos bastante pequenas (como ocorre coas especies galegas), ou pode que lles falten as patas dianteiras e mesmo hai varios xéneros (por exemplo Typhlosaurus) que non teñen patas en absoluto. Tamén é frecuente que teñan o número de dedos reducido; por exemplo o esgonzo común galego só ten tres dedos. Nas especies con patas moi reducidas a súa forma de moverse lembra á das serpes. Como regra xeral, canto máis longos son os dedos máis arbórea é a especie. Pode usarse unha proporción biolóxica para determinar o nicho ecolóxico dunha determinada especie, que está baseada na lonxitude da man anterior na articulación dos ósos ulna/radio-carpal ata o dedo máis longo dividida pola lonxitude fociño-cloaca.[3]

Moitas especies de escíncidos teñen rabos longos que van diminuíndo de diámetro cara ao extremo, dos que se poden desfacer se os perseguen os depredadores, e que xeralmente poden rexenerar, aínda que imperfectamente. As especies con rabos gordechos non teñen esas capacidades rexenerativas.

Algunhas especies son bastante pequenas; Scincella lateralis mide só de 7,5 a 14,5 cm, e máis da metade da lonxitude corresponde ao rabo. A maioría dos escíncidos, son de tamaño medio, con lonxitudes do fociño á cloaca duns 12 cm, aínda que tamén hai algúns máis grandes; o maior dos escíncidos existentes é Corucia zebrata, que vive nas illas Salomón e chega aos 35 cm do fociño á cloaca.

Os escíncidos do xénero Prasinohaema teñen a particularidade de ter sangue de cor verde, porque acumulan nela biliverdina.

Historia

[editar | editar a fonte]

Os fósiles mostran que os escíncidos en conxunto son un grupo bastante vello de lagartos. Lagartos parecidos aos modernos escíncidos (do grupo principal de lagartos, os Scincomorpha) apareceron segundo o rexistro fósil hai uns 140 millóns de anos, durante o inicio do Cretáceo, dos cales se conservan principalmente mandíbulas con características que lembran as dos escíncidos. Pero estes espécimes poderían non ser escíncidos propiamente ditos, e algúns autores indicaron que poderían ser máis ben doutros grupos, como do grupo dos lagartos armadillo ou cordílidos. Máis tarde, aparecen definitivamente fósiles claramente de escíncidos no Mioceno.[4]

A palabra Scincidae ten que ver coa raíz do grego antigo skinkos, que era o nome que se lle daba a varios lagartos da rexión grega.

Dieta

[editar | editar a fonte]

Son xeralmente carnívoros e basicamente insectívoros. As súas presas típicas son moscas, grilos, saltóns, escaravellos, e eirugas. Varias especies comen tamén miñocas, cempés, caracois, lesmas, isópodos, e mesmo outros lagartos e roedores. Algunhas especies, principalmente as utilizadas como mascotas, teñen dietas máis variadas e poden manterse cunha dieta cun 60% de alimentos vexetais e un 40% de alimentos animais (insectos e roedores).[5]

Comportamento

[editar | editar a fonte]

Un trazo que teñen case todas as especies de escíncidos é escavar e meterse baixo terra. A maioría pasan a maior parte do tempo baixo terra, onde están máis a salvo dos depredadores, e ás veces mesmo escavan túneles de certa lonxitude para o seu fácil desprazamento. Tamén utilizan a súa lingua para cheirar o aire e rastrexar as presas. Cando encontran unha presa, acurrálana nun recuncho ou bótanse sobre ela para mordela e despois trágana enteira.

Hábitat

[editar | editar a fonte]
Trachylepis maculilabris apareandose.
Escíncido australiano.
Escíncido indio.

A familia ten unha distribución cosmopolita; e as especies viven en diversos hábitats por todo o mundo, excepto en ecosistemas boreais ou polares. Varias especies viven en ecosistemas que van desde desertos e montañas a praderías.

Moitas especies son boas escavadoras. Hai máis especies terrestres ou fosoriais (viven baixo terra) que arbóreas ou acuáticas. Algunhas dise que "nadan na area" pola forma de moverse nos desertos ou zonas areentas onde viven, como o Plestiodon egregius ou o Neoseps reynoldsi de Florida. Algúns usan un tipo de desprazamento moi similar sobre a herba. A maioría dos escíncidos son diúrnos e toman o sol sobre rochas ou troncos durante o día.

Reprodución

[editar | editar a fonte]

Un 45% das especies de escíncidos paren as crías. Moitos son ovovivíparos (incuban os ovos internamente e paren as cría, que se alimentan do ovo). As especies galegas so ovovivíparas. Algúns escñincidos mesmo desenvolven unha especie de placenta coa que se alimentan as crías (mamotrofia vivípara), como os dos xéneros Tiliqua e Corucia. Un exemplo recententemente estudado en Trachylepis ivensi é o caso máis extremo ata agora, xa que ten unha placenta comparable en estrutura e función coa placenta dos euterios (estrutura análoga).[6] O resto das especies son ovíparas.

Os escícnidos buscan normalmente sitios abrigados dos elementos para facer os niños. Son territoriais e a miúdo están de garda na zona onde teñen o niño.

Predadores

[editar | editar a fonte]

Os mapaches, raposos, sarigüeias, serpes, coatís, corvos, gatos, cans, garzas, falcóns, outros lagartos, e outros pequenos depredadores terrestres depredan os escíncidos. O longo período de xestación dalgúns escíncidos, como é o caso do escíncido caribeño Spondylurus powelli, pode facelos unha presa fácil de predadores introducidos como as mangostas, que ameazan con extinguilos.

Xéneros

[editar | editar a fonte]

Moitos xéneros grandes, como por exemplo Mabuya aínda están insuficientemente estudados e a súa sistemática é discutida. Mabuya en particular está sendo dividido, e moitas das súas especies están sendo situadas en novos xéneros como Trachylepis, Chioninia, e Eutropis.

Notas

[editar | editar a fonte]
  1. ↑ 1,0 1,1 Pedro Galán Regalado, Gustavo Fernández Arias. Anfibios e réptiles de Galicia. Colección Montes e Fontes. Edicións Xerais de Galicia S.A. 1993. Páxina 349. ISBN 84-7507-722-6. (Cómpre sinalar que a palabra esgonzo non está incluída no DRAG -en agosto de 2015-).
  2. ↑ Mecke, Doughty & Donnellan (2013). "Redescription of Eremiascincus fasciolatus (Günther, 1867) (Reptilia: Squamata: Scincidae) with clarification of its synonyms and the description of a new species" (PDF). Zootaxa 3701 (5): 473–517. doi:10.11646/zootaxa.3701.5.1. 
  3. ↑ Schnirel, Brian (2004) SENI biometric analysis on the extinct Scincidae species: Macroscincus coctei. Polyphemos, Volume 1, Issue 2, May, Florence, South Carolina, U.S.A. pp. 12-22.
  4. ↑ Scientific American — Skinks, Skinks, Skinks
  5. ↑ McLeod, Lianne. "Keeping Blue Tongued Skinks as Pets". Arquivado dende o orixinal o 01 de xaneiro de 2017. Consultado o 2006-08-27. 
  6. ↑ Blackburn, D. G.; Flemming, A. F. (2011). "Invasive implantation and intimate placental associations in a placentotrophic african lizard, Trachylepis ivensi (scincidae)". Journal of Morphology. doi:10.1002/jmor.11011. 
  • De Vosjoli, Philippe (1993) Prehensile-Tailed Skinks. Advanced Vivarium Systems. ISBN 1-882770-24-2
  • Hedges, S. Blair e Caitlin E. Conn. 2012. A new skink fauna from Caribbean islands (Squamata, Mabuyidae, Mabuyinae). Zootaxa 3288.

Véxase tamén

[editar | editar a fonte]

Ligazóns externas

[editar | editar a fonte]
Traído desde «https://gl.wikipedia.org/w/index.php?title=Escíncidos&oldid=6833848»