Saltar ao contido

Costro

Na Galipedia, a Wikipedia en galego.
Comparación entre o costro e o leite humanos.
Á esquerda costro recollido no 4º día de lactación, e á dereita leite recollido no oitavo día. O costro adoita a ter un ton máis amarelo que o do leite.

O costro (do latín colostrum[1], tamén chamado formigo ou leite tenreiro[2]) é un tipo de leite elaborado polas glándulas mamarias dos mamíferos (humanos incluídos), que é o primeiro leite producido, e empeza a segregarse ao final do embarazo. A maioría das especies xeran costro xusto despois de dar a luz. O costro contén anticorpos que protexen ao neonato de enfermidades, e é máis baixo en graxas[3] e máis alto en proteínas que o leite normal.

Costro humano

[editar | editar a fonte]

Os neonatos teñen un aparato dixestivo moi inmaturo, e o costro libera os seus nutrientes nunha forma de baixo volume e moi concentrada. Ten un efecto suavemente laxante, o que favorece o paso polo intestino das primeiras feces do meniño, que se denominan meconio. Isto elimina o exceso de bilirrubina, un produto residual dos glóbulos vermellos mortos, que se produce en grandes cantidades no nacemento debido a unha redución do volume de sangue no corpo do meniño e axuda a previr a ictericia. O costro contén células inmunitarias como os linfocitos,[4] e moitos anticorpos fundamentalmente do tipo IgA, IgG, e IgM. Estes son os principais compoñentes do sistema inmunitario adaptativo. Por exemplo, as IgA son absorbidas polo epitelio intestinal. Outros compoñentes inmunitarios do costro son os principais compoñentes do sistema inmunitario innato, como a lactoferrina,[5] lisozima,[6] lactoperoxidase,[7] sistema do complemento,[8] e polipéptidos ricos en prolina (PRP).[9] No costro atópanse tamén varias citocinas (pequenos péptidos mensaxeiros que controlan o funcionamento do sistema inmunitario),[10] como as interleucinas,[10] factor de necrose tumoral,[11] quimiocinas,[12] e outros. O costro contén ademais varios factores de crecemento, como o IGF-1 (factor de crecemento similar á insulina I),[13] e o IGF-2,[14] os factores de crecemento transformante alfa (TGF-alfa),[15] beta 1 e beta 2,[16][17] os factores de crecemento de fibroblastos,[18] o factor de crecemento epidérmico,[19] o factor estimulante das colonias de granulocitos-macrófagos,[20] o factor de crecemento derivado de plaquetas,[20] factor de crecemento endotelial,[21] e o factor estimulante das colonias 1.[22]

O costro é moi rico en proteínas, vitamina A, e cloruro de sodio, pero contén baixas cantidades de carbohidratos, lípidos, e potasio en comparación co leite maduro. Os compoñentes bioactivos máis significativos no costro son os factores de crecemento e os factores antimicrobianos. Os anticorpos do costro proporcionan inmunidade pasiva, mentres que os factores de crecemento estimulan o desenvolvemento do intestino. Pasan ao neonato e proporcionan unha primeira protección contra os patóxenos.

Na cría de gando

[editar | editar a fonte]

O costro é fundamental para o gando neonato. As crías non reciben unha transferencia pasiva de inmunidade a través da placenta antes do nacemento, polo que deben inxerir todos os anticorpos que necesitan. Esta transferencia por vía oral da inmunidade pode ocorrer grazas a que o estómago dos neonatos é poroso. Isto significa que proteínas grandes como os anticorpos poden pasar a través da parede gástrica. O animal neonato debe recibir costro nas seis primeiras horas despois de nacer para que haxa unha transferencia máxima de anticorpos. A parede gástrica permanece aínda algo permeable ata as 24 horas despois de nacer, pero a transferencia xa é máis limitada.[23]

Os gandeiros con frecuencia almacenan o costro dos seus animais e conxélano, pero perde algunhas das súas cualidades. O costro producido na granxa propia considérase de superior calidade (para esa granxa) que o procedente doutras fontes, porque o produciron animais que xa estaban expostos aos patóxenos presentes nesa granxa (e fabricaron anticorpos contra eles). Un estudo feito en Alemaña informou que as eguas multíparas producían como media un cuarto de litro de costro, que contiña uns 70 gramos de IgG.[24]

Na maioría dos rabaños de vacas produtoras de leite, as tenreiras son separadas das súas nais pouco despois do nacemento e son alimentadas con costro por un biberón.

Consumo humano de costro bovino

[editar | editar a fonte]
Costro solidificado nun posto de venda de doces na India.
O molozyvo é un alimento tradicional da cociña ucraína, que é un queixo doce feito de costro de vaca.

Tense afirmado que o consumo de costro é beneficiosa para un humano adulto, pero isto é cuestionable porque a maioría dos seus compoñentes sofren unha dixestión no estómago maduro, incluíndo os anticorpos e todas as demais proteínas. O costro bovino e os seus compoñentes son inofensivos para o consumo humano, agás en casos de intolerancia ou alerxia á lactosa ou outros compoñentes. Malia as evidencias que existen de que a maioría dos compoñentes non son absorbidos intactos, os que propoñen os seus beneficios consideran que o costro é útil para o tratamento ou prevención dunha variedade de enfermidades.[25][26][27]

O costro bovino das vacas que se alimentan de herba contén inmunoglobulinas específicas de moitos patóxenos humanos, como Escherichia coli, Cryptosporidium parvum, Shigella flexneri, Salmonella, Staphylococcus,[28] e rotavirus (os cales causan diarreas infantís). Antes do desenvolvemento dos antibióticos, o costro era a principal fonte de inmunoglobulinas, que se utilizaban para combater infeccións. De feito, cando Albert Sabin elaborou a súa primeira vacina oral contra a polio, a inmunoglobulina que utilizou procedía de costro bovino.[29] Cando empezaron a aparecer os antibióticos, o interese polo costro minguou, pero agora que empezaron a aparecer cada vez con máis frecuencia cepas bacterianas resistentes a antibióticos, está volvendo o interese por alternativas naturais aos antibióticos, como o costro.[30]

Algúns atletas teñen usado o costro nun intento de mellorar o seu rendemento[31] diminuír o tempo de recuperación,[32] e impedir a enfermidade durante os maiores niveis de rendemento.[33][34] A suplementación con costro bovino (20 g/día) en combinación con exercicios de adestramento durante 8 semanas pode incrementar a masa corporal sen graxa libre de óso en homes e mulleres activos.[31][35]

As persoas con trastornos de nutrición teñen baixos niveis de IGF-1 debido a malnutrición,[36] e tamén as persoas obesas.[37] Aínda que o IGF-1 do costro non se absorbe intacto polo corpo, si estimula a produción de IGF-1 cando se toma como suplemento.[38]

O costro tamén ten compoñentes antioxidantes, como a lactoferrina[39] e a hemopexina, que se unen aos grupos hemo libres no corpo.[40]

Costro hiperinmune

[editar | editar a fonte]

A obtención de costro hiperinmune foi un intento inicial de aumentar a efectividade do costro bovino natural inmunizando vacas cun patóxeno específico e despois recollendo o costro unha vez que a vaca pariu. Isto parecía inicialmente moi prometedor, xa que se formaban anticorpos contra o patóxeno específico ou contra os antíxenos que se utilizaran na inmunización. Non obstante, unha vez examinado e comparado a fondo ese costro, atopouse que os niveis de IgG no costro natural contra 19 patóxenos humanos específicos eran iguais que os do costro hiperinmune, e o costro natural case sempre tiña maiores títulos de anticorpos que a versión hiperinmune.[28] Porén, un fármaco chamado travelan, utilizado para previr a diarrea do viaxeiro, obtense utilizando este método, e impide a enfermidade no 90% das persoas.[41]

Polipéptidos ricos en prolina (PRP)

[editar | editar a fonte]

Os polipéptidos ricos en prolina son pequenos péptidos de sinalización inmune, que foron descubertos independentemente no costro e outras fontes, como o plasma sanguíneo, nos Estados Unidos de América,[42] e Polonia.[43] Aparecen na literatura con varios nomes como Colostrinina, CLN, factor de transferencia e PRP. Funcionan como moléculas de transdución de sinais que modulan o sistema inmunitario, activándoo cando o corpo sofre o ataque dun patóxeno ou outros axentes infecciosos, e amortecéndoo cando o perigo foi eliminado ou neutralizado.[44] Ao principio pensábase que transferían a inmunidade dun sistema inmunitario a outro, mais hoxe parece que os PRP simplemente estimulan a inmunidade mediada por células.[45]

Notas

[editar | editar a fonte]
  1. ↑ "Costro". Portal das Palabras. Consultado o 4 de agosto de 2016. 
  2. ↑ DRAG Costro Arquivado 22 de xullo de 2013 en Wayback Machine.
  3. ↑ L. Saint, Margret Smith, P. E. Hartmann (1984). "The yield and nutrient content of colostrum and milk of women from giving birth to 1 month post-partum". British Journal of Nutrition 52: 91. 
  4. ↑ ncbi.nlm.nih.gov, ed. (1 november 1990). "Lymphocytes bearing the T cell receptor gamma delta in human breast milk". Consultado o 1 december 2012. 
  5. ↑ Groves, ML (1960). "The isolation of a red protein from milk". Journal of the American Chemical Society 82 (13): 3345–3360. doi:10.1021/ja01498a029. 
  6. ↑ Paulík S, Slanina L, Polácek M (1985). "[Lysozyme in the colostrum and blood of calves and dairy cows]". Vet Med (Praha) (en Slovak) 30 (1): 21–8. PMID 3918380. 
  7. ↑ Reiter B (1978). "The lactoperoxidase-thiocyanate-hydrogen peroxide antibacterium system". Ciba Found. Symp. (65): 285–94. PMID 225143. 
  8. ↑ Brock, JH; et al. (1975). "Bactericidal and hemolytic activity of complement in bovine colostrum and serum: effect of proteolytic enzymes and ethylene glycol tetraacetic acid (EGTA)". Annales d'Immunologie 126C (4): 439–451. 
  9. ↑ Zabłocka A, Janusz M, Rybka K, Wirkus-Romanowska I, Kupryszewski G, Lisowski J (2001). "Cytokine-inducing activity of a proline-rich polypeptide complex (PRP) from ovine colostrum and its active nonapeptide fragment analogs". Eur. Cytokine Netw. 12 (3): 462–7. PMID 11566627. 
  10. ↑ 10,0 10,1 Hagiwara K, Kataoka S, Yamanaka H, Kirisawa R, Iwai H (2000). "Detection of cytokines in bovine colostrum". Vet. Immunol. Immunopathol. 76 (3–4): 183–90. PMID 11044552. doi:10.1016/S0165-2427(00)00213-0. 
  11. ↑ Rudloff HE, Schmalstieg FC, Mushtaha AA, Palkowetz KH, Liu SK, Goldman AS (1992). "Tumor necrosis factor-alpha in human milk". Pediatr. Res. 31 (1): 29–33. PMID 1375729. doi:10.1203/00006450-199201000-00005. 
  12. ↑ Maheshwari A, Christensen RD, Calhoun DA (2003). "ELR+ CXC chemokines in human milk". Cytokine 24 (3): 91–102. PMID 14581003. doi:10.1016/j.cyto.2003.07.002. 
  13. ↑ Xu RJ (1996). "Development of the newborn GI tract and its relation to colostrum/milk intake: a review". Reprod. Fertil. Dev. 8 (1): 35–48. PMID 8713721. doi:10.1071/RD9960035. 
  14. ↑ O'Dell SD, Day IN (1998). "Insulin-like growth factor II (IGF-II)". Int. J. Biochem. Cell Biol. 30 (7): 767–71. PMID 9722981. doi:10.1016/S1357-2725(98)00048-X. 
  15. ↑ Okada M; Ohmura E; Kamiya Y; et al. (1991). "Transforming growth factor (TGF)-alpha in human milk". Life Sci. 48 (12): 1151–6. PMID 2002746. doi:10.1016/0024-3205(91)90452-H. 
  16. ↑ Saito S, Yoshida M, Ichijo M, Ishizaka S, Tsujii T (1993). "Transforming growth factor-beta (TGF-beta) in human milk". Clin. Exp. Immunol. 94 (1): 220–4. PMC 1534356. PMID 8403511. doi:10.1111/j.1365-2249.1993.tb06004.x. 
  17. ↑ Tokuyama Y, Tokuyama H (1993). "Purification and identification of TGF-beta 2-related growth factor from bovine colostrum". J. Dairy Res. 60 (1): 99–109. PMID 8436667. doi:10.1017/S0022029900027382. 
  18. ↑ Hironaka, T, et al. Identification and partial purification of a basic fibroblast growth factor-like growth factor derived from bovine colostrum. Journal of Dairy Science 80(3):488-495 (1997)
  19. ↑ Xiao X, Xiong A, Chen X, Mao X, Zhou X (2002). "Epidermal growth factor concentrations in human milk, cow's milk and cow's milk-based infant formulas". Chin. Med. J. 115 (3): 451–4. PMID 11940387. 
  20. ↑ 20,0 20,1 Playford RJ, Macdonald CE, Johnson WS (2000). "Colostrum and milk-derived peptide growth factors for the treatment of gastrointestinal disorders". Am. J. Clin. Nutr. 72 (1): 5–14. PMID 10871554. 
  21. ↑ Vuorela P, Andersson S, Carpén O, Ylikorkala O, Halmesmäki E (2000). "Unbound vascular endothelial growth factor and its receptors in breast, human milk, and newborn intestine". Am. J. Clin. Nutr. 72 (5): 1196–201. PMID 11063449. 
  22. ↑ Flidel-Rimon O, Roth P (1997). "Effects of milk-borne colony stimulating factor-1 on circulating growth factor levels in the newborn infant". J. Pediatr. 131 (5): 748–50. PMID 9403658. doi:10.1016/S0022-3476(97)70105-7. 
  23. ↑ Pakkanen R, Aalto J. (1997). "Growth Factors and Antimicrobial Factors of Bovine Colostrum". International Dairy Journal 7 (5): 285–297. doi:10.1016/S0958-6946(97)00022-8. 
  24. ↑ Venner M, Markus RG, Strutzberg-Minder K, Nogai K, Beyerbach M, Klug E (2008). "[Evaluation of immunoglobulin G concentration in colostrum of mares by ELISA, refractometry and colostrometry]". Berliner Und Münchener Tierärztliche Wochenschrift (en Germanfbf) 121 (1–2): 66–72. PMID 18277781. 
  25. ↑ Uruakpa, F; Ismond, M.A.H; Akobundu, E.N.T (2002). "Colostrum and its benefits: a review". Nutrition Research 22 (6): 755. doi:10.1016/S0271-5317(02)00373-1. 
  26. ↑ Playford, RJ.; Floyd, DN.; Macdonald, CE.; Calnan, DP.; Adenekan, RO.; Johnson, W.; Goodlad, RA.; Marchbank, T. (1999). "Bovine colostrum is a health food supplement which prevents NSAID induced gut damage". Gut 44 (5): 653–8. PMC 1727496. PMID 10205201. doi:10.1136/gut.44.5.653. 
  27. ↑ Carver, JD.; Barness, LA. (1996). "Trophic factors for the gastrointestinal tract". Clin Perinatol 23 (2): 265–85. PMID 8780905. 
  28. ↑ 28,0 28,1 McConnell, M. A.; Buchan, G.; Borissenko, M. V.; Brooks, H. J. L. (2001). "A comparison of IgG and IgG1 activity in an early milk concentrate from non-immunised cows and a milk from hyperimmunised animals". Food Research International 34 (2–3): 255–261. doi:10.1016/S0963-9969(00)00163-0. 
  29. ↑ SABIN, AB. (1950). "Antipoliomyelitic substance in milk of human beings and certain cows". AMA Am J Dis Child 80 (5): 866–7. PMID 14777169. 
  30. ↑ Pallasch, TJ. (2003). "Antibiotic prophylaxis: problems in paradise". Dent Clin North Am 47 (4): 665–79. PMID 14664458. doi:10.1016/S0011-8532(03)00037-5. 
  31. ↑ 31,0 31,1 Hofman, Z.; Smeets, R.; Verlaan, G.; Lugt, R.; Verstappen, PA. (2002). "The effect of bovine colostrum supplementation on exercise performance in elite field hockey players". Int J Sport Nutr Exerc Metab 12 (4): 461–9. PMID 12500989. 
  32. ↑ Buckley, JD.; Abbott, MJ.; Brinkworth, GD.; Whyte, PB. (2002). "Bovine colostrum supplementation during endurance running training improves recovery, but not performance". J Sci Med Sport 5 (2): 65–79. PMID 12188088. doi:10.1016/S1440-2440(02)80028-7. 
  33. ↑ Ray Playford et al. (2011). The nutriceutical, bovine colostrum, truncates the increase in gut permeability caused by heavy exercise in athletes. American Journal of Physiology-Gastrointestinal and Liver Physiology, (March 2011).
  34. ↑ Berk, LS.; Nieman, DC.; Youngberg, WS.; Arabatzis, K.; Simpson-Westerberg, M.; Lee, JW.; Tan, SA.; Eby, WC. (1990). "The effect of long endurance running on natural killer cells in marathoners". Med Sci Sports Exerc 22 (2): 207–12. PMID 2355818. 
  35. ↑ Antonio, J.; Sanders, MS.; Van Gammeren, D. (2001). "The effects of bovine colostrum supplementation on body composition and exercise performance in active men and women". Nutrition 17 (3): 243–7. PMID 11312068. doi:10.1016/S0899-9007(00)00552-9. 
  36. ↑ Caregaro, L.; Favaro, A.; Santonastaso, P.; Alberino, F.; Di Pascoli, L.; Nardi, M.; Favaro, S.; Gatta, A. (2001). "Insulin-like growth factor 1 (IGF-1), a nutritional marker in patients with eating disorders". Clin Nutr 20 (3): 251–7. PMID 11407872. doi:10.1054/clnu.2001.0397. 
  37. ↑ Rasmussen, MH.; Frystyk, J.; Andersen, T.; Breum, L.; Christiansen, JS.; Hilsted, J. (1994). "The impact of obesity, fat distribution, and energy restriction on insulin-like growth factor-1 (IGF-1), IGF-binding protein-3, insulin, and growth hormone". Metabolism 43 (3): 315–9. PMID 7511202. doi:10.1016/0026-0495(94)90099-X. 
  38. ↑ Mero, A.; Kähkönen, J.; Nykänen, T.; et al. (2002). "IGF-I, IgA, and IgG responses to bovine colostrum supplementation during training". J Appl Physiol 93 (2): 732–9. PMID 12133885. doi:10.1152/japplphysiol.00002.2002. Arquivado dende o orixinal o 06 de xaneiro de 2010. Consultado o 19 de decembro de 2013. 
  39. ↑ Wakabayashi, H.; Matsumoto, H.; Hashimoto, K.; Teraguchi, S.; Takase, M.; Hayasawa, H. (1999). "Inhibition of iron/ascorbate-induced lipid peroxidation by an N-terminal peptide of bovine lactoferrin and its acylated derivatives" (PDF). Biosci Biotechnol Biochem 63 (5): 955–7. PMID 10380640. doi:10.1271/bbb.63.955. 
  40. ↑ Gutteridge, JM.; Smith, A. (1988). "Antioxidant protection by haemopexin of haem-stimulated lipid peroxidation". Biochem J 256 (3): 861–5. PMC 1135495. PMID 3223958. 
  41. ↑ "Randomized control trials using a tablet formulation of hyperimmune bovine colostrum to prevent diarrhea caused by enterotoxigenic Escherichia coli in volunteers". Informa Healthcare, Scandinavian Journal of Gastroenterology, 2011; Early Online, 1–7. Consultado o 2011-05-23. 
  42. ↑ Lawrence HS (1949). "The cellular transfer of cutaneous hypersensitivity to tuberculin in man". Proc. Soc. Exp. Biol. Med. 71 (4): 516–22. PMID 18139800. 
  43. ↑ Janusz M, Lisowski J, Franĕk F (1974). "Isolation and characterization of a proline-rich polypeptide from ovine colostrum". FEBS Lett. 49 (2): 276–9. PMID 4442608. doi:10.1016/0014-5793(74)80529-6. 
  44. ↑ Zimecki M (2008). "A proline-rich polypeptide from ovine colostrum: colostrinin with immunomodulatory activity". Adv. Exp. Med. Biol. Advances in Experimental Medicine and Biology 606: 241–50. ISBN 978-0-387-74086-7. PMID 18183932. doi:10.1007/978-0-387-74087-4_9. 
  45. ↑ Levin AS, Spitler LE, Fudenberg HH (1975). "Transfer factor I: methods of therapy". Birth Defects Orig. Artic. Ser. 11 (1): 445–8. PMID 1080060. 

Véxase tamén

[editar | editar a fonte]

Ligazóns externas

[editar | editar a fonte]
Traído desde «https://gl.wikipedia.org/w/index.php?title=Costro&oldid=6760891»