Του José Antonio Gutiérrez D.
Απόψεις για τη σπουδαιότητα των τωρινών αραβικών εξεγέρσεων και των επιδράσεών τους στην επαναστατική θεωρία, και συγκεκριμένα σε σχέση με το διάλογο για τη δημοκρατία και τη λαϊκή εξουσία.
Σε προηγούμενο άρθρο, είχα πει ότι τα γεγονότα που συνταράζουν τον αραβικό κόσμο είναι τόσο σημαντικά όσο αυτά που συνέβησαν το 1989.[1] Όχι μόνο για το ότι μπορούν να υπάρχουν παραλληλισμοί μεταξύ τους όσον αφορά την έκταση και το βάθος της κοινωνικής δυσαρέσκειας σε μια τεράστια γεωγραφική περιοχή, αλλά επίσης και για το ότι αυτός ο κοινωνικός λαϊκός ανεμοστρόβιλος εγείρει ένα ζήτημα σε μια συγκεκριμένη γεωπολιτική αρχιτεκτονική η οποία θεωρείτο έως τώρα σκληρή και άκαμπτη. Στην περίπτωση αυτή, αυτές οι μακροχρόνιες δικτατορίες τρέφονταν, προωθούνταν και επιβάλλονταν από τα γεωστρατηγικά συμφέροντα των ΗΠΑ (και του συνεταίρου τους της Ευρωπαϊκής Ένωσης) σε μια περιοχή τεράστιου ενδιαφέροντος όσον αφορά βέβαια το πετρέλαιο. Το 1989 οι πολιτικές επιπτώσεις των διαδηλώσεων ήσαν βαθιές και μακρόχρονες – η πτώση των «πραγματικά σοσιαλιστικών» καθεστώτων δεν σήμανε μόνο την πτώση κάποιων μικρών μη ευχάριστων γραφειοκρατικών δικτατοριών, αλλά εξαιτίας της επακόλουθης αδυναμίας μιας αληθινά ελευθεριακής και επαναστατικής αριστεράς, αντιπροσώπευαν την πτώση κάποιων συγκεκριμένων πολιτικών αξιών και οραμάτων τα οποία συνδέθηκαν λανθασμένα με το σοβιετικό μπλοκ, με την επακόλουθη άνοδο του νεοφιλελευθερισμού ως ενός αδιαμφισβήτητου συστήματος σε οικονομικό, πολιτικό και ιδεολογικό επίπεδο.
Ήταν το τέλος της ιστορίας, σύμφωνα με μερικούς απολογητές της «Νέας Παγκόσμιας Τάξης». Αλλά η ιστορία συνέχισε να γράφεται, όπως αποδείχθηκε με δραματικό τρόπο από τις διαδηλώσεις κατά της παγκοσμιοποίησης στο Seattle το 1999. Και εάν χρειάζονται περαιτέρω διαδηλώσεις, τότε έχουμε έναν κύκλο ανοιχτών αγώνων μεταξύ 2000 και 2005 στη Νότια Αμερική οι οποίοι συγκλόνισαν τα θεμέλια του εν λόγω μοντέλου, με το λαό, τις καταπιεσμένες και εκμεταλλευόμενες τάξεις ως πρωταγωνιστές της ιστορίας.
Τα γεγονότα στον αραβικό κόσμο τα οποία μας έχουν κόψει την ανάσα τους τελευταίους δύο και πλέον μήνες, έχουν κλονίσει την Νέα Παγκόσμια Τάξη και, μάλιστα, σε έναν από τους πλέον δυνατούς συνδέσμους της – τις δικτατορίες εκείνες οι οποίες έχουν διατηρηθεί στην εξουσία επί δεκάδες χρόνια από τον «ελεύθερο κόσμο» για να εξασφαλίζεται η απρόσκοπτη ροή πετρελαίου και για να διατηρείται η στρατιωτική παρουσία σε μια περιοχή τεράστιας οικονομικής και γεωστρατηγικής σημασίας για την αυτοκρατορία. Οι κινητοποιήσεις αυτές λαμβάνουν χώρα στην ίδια την καρδιά του καπιταλισμού, εκεί όπου ρέει το πετρέλαιο που κρατά σε λειτουργία το διεθνές εμπόριο και τη βιομηχανία. Συμβαίνουν σε χώρες οι οποίες είναι στενοί σύμμαχοι της Ουάσιγκτον, γι’ αυτό και το αντι-ιμπεριαλιστικό περιεχόμενο όλων αυτών των διαδηλώσεων (ακόμα και ο Λίβυος δικτάτορας Καντάφι έχει μετατραπεί σε στενό συνεργάτη των ΗΠΑ και της Ε.Ε. στο ζήτημα του «Πολέμου Εναντίον της Τρομοκρατίας»). Είναι όλες αυτές οι χώρες οι οποίες χαρακτηρίζονται από σοβαρές εσωτερικές αντιφάσεις όπου η πείνα συνυπάρχει με την μακρο-οικονομική ανάπτυξη και τη χλιδή και τον πλούτο των αρχουσών οικογενειών. Αλλά υπάρχει και κάτι άλλο –την ίδια στιγμή υφίστανται προκλήσεις που συνταράζουν τα πολιτικά θεμέλια και το σύστημα. Αυτοί που μιλούν για «δημοκρατία» έχουν ήδη «ανάψει» έναν έντονο πολιτικό διάλογο σε παγκόσμια κλίμακα όσον αφορά το πολιτικό περιεχόμενο τέτοιων ευέλικτων όρων όπως «δημοκρατία». Πάνω απ’ όλα, επειδή η «δημοκρατία» που θέλουν οι φιλελεύθεροι σχετίζεται και συγχέεται με την εξουσία και δεν είναι η ίδια δημοκρατία που έχουν στο μυαλό τους οι λαοί που έχουν βγει στους δρόμους.
Δύο ανταγωνιστικές έννοιες της δημοκρατίας
Το φάντασμα του όχλου που αναλαμβάνει πρωταγωνιστικό ρόλο στην πολιτική είναι ο χειρότερος εφιάλτης της άρχουσας τάξης, για την οποία «δημοκρατία» σημαίνει διατήρηση της νομικής και οικονομικής δομής που στηρίζει αποκλειστικά τα προνόμιά της. Δεν είναι τυχαίο λοιπόν ότι τα καπιταλιστικά μέσα μαζικής ενημέρωσης κάνουν εκκλήσεις για «σταθερότητα» και «τάξη», μαζί με την επίσημη υποστήριξη της ανάγκης για δημοκρατία στις αραβικές χώρες («ξεχνώντας» την παραδοσιακή τους υποστήριξη στις περιφερειακές δικτατορίες). Στην εφημερίδα El Mercurio (στις 11 Φλεβάρη) για παράδειγμα, ο David Gallagher γράφει τυπικά: «Δεν μπορεί να κυβερνηθεί μια χώρα από τον δρόμο, παρ’ όλες τις αυταπάτες περί του αντιθέτου από τις οποίες διακατέχονται ορισμένοι διανοούμενοι της άμεσης δημοκρατίας, ενός ακραίου, συμμετοχικού είδους». Δηλώσεις όπως αυτή εκφράζονται μαζικά σε όλα τα επίσημα μέσα μαζικής ενημέρωσης. Είναι ενδιαφέρον να επικεντρωθούμε στη φράση «κυβέρνηση από το δρόμο», αφού δείχνει τα όρια της τυπικής, αστικής δημοκρατίας. Ας διευκρινίσουμε, όμως, ορισμένες έννοιες που χρησιμοποιεί ο αρθρογράφος: όταν μιλάει για το δρόμο, αυτό που κάνει είναι να τον εξισώνει με το λαό. Όταν λέει ότι η δημοκρατία δεν μπορεί να είναι ένα «ακραίο», συμμετοχικό είδος, εννοεί ότι η εργατική τάξη (η «ακραία» σε αντιδιαστολή με την τάξη που αυτός εκπροσωπεί) θα πρέπει να εξαιρεθεί από το δημοκρατικό παιχνίδι. Για τον απλούστατο λόγο ότι στην έννοια που δίνει αυτός στη δημοκρατία, δεν θα πρέπει να συμπεριληφθούν οι φτωχοί, οι εργαζόμενοι, να αποκλειστούν από κάθε άμεση συμμετοχή στις υποθέσεις τους, θα πρέπει οπωσδήποτε να υπάρξει μια «σοβαρότητα» και ένα «κύρος», ώστε να αποκρυφτούν τα ταξικά συμφέροντα πίσω από αυτό το όραμα.
Σε ένα άρθρο του σχετικά με τις αραβικές εξεγέρσεις, ο Ουρουγουανός συγγραφέας Raúl Zibechi χτυπά κατευθείαν στην καρδιά του θέματος όταν δηλώνει:
«Το σύστημα μας δείχνει πολύ καλά ότι μπορούμε να ζήσουμε με κάθε κρατική Αρχή, ακόμη και την πιο "ριζοσπαστική" ή την πιο "αντι-συστημική”, αλλά δεν μπορεί να ανεχθεί ανθρώπους στους δρόμους, εξέγερση, συνεχή επανάσταση. Μπορούμε να πούμε ότι οι άνθρωποι που έχουν βγει στο δρόμο είναι το κλειδί στην επιχείρηση συσσώρευσης του κεφαλαίου, έτσι ώστε ένα από τα πρώτα “μέτρα” που ελήφθησαν από τους στρατιωτικούς μετά την αποχώρηση του Μουμπάρακ, ήταν το αίτημα οι άνθρωποι να αφήσουν τους δρόμους και να επιστρέψουν στις εργασίες τους».[2]
Ο δρόμος είναι ο κατ’ εξοχήν τόπος όπου η εξουσία εκφράζεται από τα κάτω. Είναι ο συμβολικός χώρος όπου οι άνθρωποι δίνουν τη μάχη τους μέχρι θανάτου ενάντια σε αυτούς που βρίσκονται στα υψηλά κλιμάκια. Είναι εκεί που πειραματίζονται με εναλλακτικούς τρόπους αντιμετώπισης των «res publica», τις δημόσιες υποθέσεις. Όποτε οι λαοί έχουν εμφανιστεί στη σκηνή της ιστορίας μέσω των διαδηλώσεων, έχουν πάντα -μέσα από την άσκηση της άμεσης δημοκρατίας- δημιουργήσει τους δικούς τους θεσμούς τους έξω και ενάντια στα επίσημα θεσμικά όργανα του Κράτους. Αυτό έχει συμβεί μετά τη Γαλλική Επανάσταση, όταν το 1792 το προλεταριάτο διαμόρφωσε τον πρώτο Δήμο (Κομμούνα) του Παρισιού και ο λαός συνέστησε τα όργανα της βλαστάνουσας άμεσης δημοκρατίας, μόνο και μόνο για να τα δει να κλέβονται, να παραγνωρίζονται και, τελικά, να συνθλίβονται από τα χέρια της αστικής τάξης των Ιακωβίνων στον αγώνα της εναντίον του Παλαιού Καθεστώτος.
Η δημοκρατία έχει πάντα όρια και η αστική τάξη το γνωρίζει αυτό - το πρόβλημα είναι ποιος θέτει τα όρια αυτά. Στην κλασική Ελλάδα, όπου γεννήθηκε η έννοια, τα δημοκρατικά δικαιώματα ήταν προνόμιο μόνο των «πολιτών», μιας μειοψηφίας του πληθυσμού που ζούσε από την εργασία της υπόδουλης πλειοψηφίας. Στις δυτικές δημοκρατίες, για μεγάλο χρονικό διάστημα, είχε αρνηθεί το δικαίωμα στη δημοκρατία στις αποικίες που έτρεφαν τις πόλεις ή στους ντόπιους εργαζόμενους που δεν είχαν περιουσία ή εκπαίδευση. Στο Ισραήλ, τη «μόνη δημοκρατία στη Μέση Ανατολή», όπως διατείνεται το περίφημο κλισέ, οι Παλαιστίνιοι εξαιρούνται πλήρως από τις απολαύσεις της δημοκρατίας. Στις ίδιες τις ΗΠΑ , την «πιο δημοκρατική χώρα του κόσμου» (σύμφωνα με τον εαυτό τους), παρά την εκλογή ενός μαύρου προέδρου, ένας στους τέσσερις αφροαμερικανούς άνδρες μαραζώνει στις πανταχού παρούσες φυλακές, πολλοί από αυτούς καταδικασμένοι σε θάνατο. Οι υπόλοιποι στη συντριπτική τους πλειονότητα ζουν σε γκέτο, ενώ το δικομματικό σύστημα λειτουργεί ως πόλος έλξης για τη στρατιωτικο-βιομηχανική ελίτ.
Ας πάρουμε για παράδειγμα οποιαδήποτε δυτική δημοκρατία, μια από τις λεγόμενες «αντιπροσωπευτικές» δημοκρατίες: ας κάνουμε μια απλή έρευνα για την κοινωνική τάξη και το φύλο στο οποίο ανήκει η πλειοψηφία των βουλευτών. Το αποτέλεσμα είναι συντριπτικό: άνδρες από την καπιταλιστική τάξη. Οι επιχειρηματίες αποτελούν μια μικρή μειοψηφία της κοινωνίας, αλλά όλοι σχεδόν οι βουλευτές είναι επιχειρηματίες. Επίσης, θα παρατηρήσετε ότι οι καταπιεσμένες εθνοτικές ή εθνικές ομάδες επίσης υποεκπροσωπούνται. Ποιοι λοιπόν αντιπροσωπεύουν τη δημοκρατία; Οι καπιταλιστές, οι πλούσιοι, οι ισχυροί. Ολόκληρη η εκλογική και θεσμική μηχανή προστατεύεται από χίλια δύο τεχνάσματα ώστε να αποφευχθεί η λαϊκή συμμετοχή.
Αντιθέτως, η έννοια της συμμετοχικής ή άμεσης δημοκρατίας είναι ο αντίθετος πόλος της έννοιας της αντιπροσωπευτικής δημοκρατίας όπως υποστηρίζεται από την καπιταλιστική τάξη και τους παρατρεχάμενούς της. Τα όριά της καθορίζονται από τον κινητοποιημένο λαό, που κατά τη διαδικασία του αγώνα αποκτά νέα συνείδηση των δυνατοτήτων και της ύπαρξής του. Η άμεση δημοκρατία στη Γαλλική Επανάσταση, κατά την περίοδο 1792-1793, έθεσε όρια στους κερδοσκόπους, και προς στιγμήν καθόρισε και τον αγώνα εναντίον τους. Όλες οι διάφορες εμπειρίες της λαϊκής εξουσίας και της άμεσης δημοκρατίας που έχουν συμβεί στην ιστορία έχουν ασχοληθεί με την οικονομική εκμετάλλευση. Η άμεση συμμετοχή του κάθε μέλους της κοινωνίας, η συλλογική άσκηση της εξουσίας, πνίγει την καπιταλιστική μειονότητα στον ωκεανό των συμφερόντων του λαού που εκφράζονται άμεσα και ελεύθερα. Δεν είναι τυχαίο ότι η άμεση δημοκρατία αγνοεί τη διάκριση μεταξύ του πολιτικού και του οικονομικού (τη φρίκη της φρίκης για τους καπιταλιστές) και τείνει προς την κοινωνικοποίηση της ιδιοκτησίας.
Ο δρόμος είναι ένας σημαντικός συμβολικός χώρος. Αλλά δεν αρκεί από μόνος του. Σταδιακά, οι άνθρωποι καταλήγουν πάντα στο να συνειδητοποιούν ότι η «δημοκρατία», η άμεση δημοκρατία τους δημιουργείται στον αγώνα, και περιλαμβάνει επίσης την κοινωνικοποίηση των ορυχείων, των επιχειρήσεων, της γης, των εργοστασίων και των γραφείων. Όταν οι άνθρωποι αναλαμβάνουν οι ίδιοι τις υποθέσεις τους, βλέπουμε ξεκάθαρα ότι δεν μπορεί να υπάρξει πολιτική ισότητα χωρίς οικονομική ισότητα.
Η άμεση δημοκρατία των λαϊκών επιτροπών
Στην Αίγυπτο, όπως και αλλού στον αραβικό κόσμο, έχουν συσταθεί λαϊκές επιτροπές, απόδειξη της πολιτικής ικανότητας των εργαζόμενων τάξεων. Ο Gallagher κάνει λάθος όταν λέει ότι μια χώρα δεν μπορεί να κυβερνιέται από το δρόμο. Στην πραγματικότητα, για αρκετές εβδομάδες στην Αίγυπτο και την Τυνησία, ο «δρόμος» ήταν το μόνο μέρος άσκησης της κυβέρνησης. Υπάρχουν πολλές μαρτυρίες για το πώς λειτουργεί η άμεση δημοκρατία στις λαϊκές επιτροπές της Αιγύπτου, της Τυνησίας και της Λιβύης, τις οποίες και γνωρίζουμε χάρη στην καλή δουλειά ορισμένων διεθνών ανταποκριτών. Επιτρέψτε μου να παραθέσω μια από τις «ανακοινώσεις» της λαϊκής επιτροπής της πλατείας Tahrir στο Κάιρο, που νομίζω ότι είναι αρκετά αντιπροσωπευτική:
«Αιγύπτιοι όλων των κοινωνικών στρωμάτων έχουν προσφερθεί οικειοθελώς για τον καθαρισμό των οδών, για τη ρύθμιση της κυκλοφορίας το μεσημέρι, για το συντονισμό των τοπικών περιπολιών για την αντιμετώπιση πρώιμων κρουσμάτων λεηλασιών, ακόμα και για την οργάνωση της αυτοάμυνας των επιτροπών κατά τη διάρκεια των σποραδικών συγκρούσεων στις 2 Φλεβάρη με τους μπράβους του καθεστώτος (baltagiyya), πλήρως εξοπλισμένων, για την ασφάλεια των σημείων ελέγχου, καθώς και για την περίθαλψη των τραυματιών στα πρόχειρα νοσοκομεία (...) Οι άνθρωποι δεν δίστασαν να μοιραστούν με τη θέλησή τους, και φυσικά δωρεάν τις μικρές τους οικονομίες σε τρόφιμα ή ποτά. Ξεπερνώντας μια μακρά κληρονομιά αμοιβαίας εχθρότητας και καχυποψίας εξαιτίας των παραδοσιακών σεχταριστικών αντιλήψεων, υπάρχει η Αίγυπτος για όλους στην πλατεία Tahrir: άνδρες και γυναίκες, νέους και γέρους, μουσουλμάνους και χριστιανούς, με μια ζωηρή και έντονη συζήτηση - ελεύθερη και γεμάτη νόημα, και στις τέσσερις γωνιές της πλατείας Tahrir, μεταφέροντας από τα μεγάφωνα μια μεγάλη ποικιλία διαφορετικών πολιτικών απόψεων και γνωμών. Οποιαδήποτε επίσημη έγκριση των προτάσεων αποφασίζεται δημοκρατικά με την κατά πλειοψηφία ψήφο. Ο λαός της πλατείας Tahrir έκανε μια ψηφοφορία σε ένα σημείο, για το αν έπρεπε να εκλεγούν ή όχι αντιπρόσωποι που να προβαίνουν σε βασικές εκτελεστικές αποφάσεις εξ ονόματος του κινήματος διαμαρτυρίας, κάτι για το οποίο ψήφισαν συντριπτικά και αποφασιστικά “όχι”.[3] Αυτή η μαρτυρία συμφωνεί και με άλλες που έχουν κυκλοφορήσει σχετικά με αυτές τις επιτροπές, θυμίζοντάς μας τον πολλαπλασιασμό των άμεσων δημοκρατικών θεσμών στην Αργεντινή μετά από την κρίση και τη λαϊκή εξέγερση του Δεκέμβρη του 2001. Ακόμη και η συντηρητική εφημερίδα The Economist (5-11 Μαρτίου 2011, σ.41), γράφει, χωρίς ρητή αναφορά στις λαϊκές επιτροπές της Λιβύης, αναφερόμενη όμως στην οργάνωση των ”απελευθερωμένων ζωνών”, ότι: “Σε περιοχές που βρίσκονται στα χέρια ανταρτών, δεν υπάρχει φόβος πρόκλησης χάους. Παρά την έλλειψη αστυνομίας η εγκληματικότητα δεν έχει αυξηθεί. Οι φοιτήτριες παρακολουθούν τους εορτασμούς χωρίς να έχουν αναφερθεί παρενοχλήσεις. Για περίπου δύο εβδομάδες, οι εστιάτορες προσφέρουν δωρεάν τσάι και σάντουιτς. Για να επιδειχθεί η νέα αίσθηση αδελφότητας, οι επιχειρηματίες έχουν βοηθήσει στον καθαρισμό των δρόμων”». (4)
Φυσικά, η άμεση δημοκρατία που κερδήθηκε στο δρόμο -και μόνο- δεν αποτελεί πανάκεια για τη μαγική επίλυση των προβλημάτων που αντιμετωπίζουν οι αραβικοί λαοί. Ούτε η ανεργία ούτε η εξοργιστική ανισότητα ούτε οι υψηλές τιμές των τροφίμων έχουν εξαλειφθεί. Οι δε συγκρούσεις μεταξύ χριστιανών και μουσουλμάνων στην Αίγυπτο αυτή την εβδομάδα δείχνουν ότι ο διαβρωτικός σεχταρισμός δεν έχει εντελώς ξεπεραστεί. Όμως, η άμεση δημοκρατία δημιουργεί δημόσιους χώρους όπου τα λαϊκά αιτήματα μπορεί να γίνουν ένας καταστροφικός ανεμοστρόβιλος, μια συλλογική ηγεσία που αποσκοπεί στην προώθηση της ισότητας και της κοινωνικοποίησης.
Η επανάσταση στον αραβικό κόσμο δεν είναι μόνο ο τερματισμός των δικτατοριών
Ενώ οι ΗΠΑ και οι τοπικές μαριονέτες τους εμφανίζουν το φάντασμα της Αλ Κάιντα, προκειμένου να δημιουργηθεί δυσπιστία μεταξύ των δυτικών λαών και των επαναστατημένων Αράβων αδελφών τους, η εξέγερση στις αραβικές χώρες έχει καταφέρει να φτάσει σε απρόσμενα επίπεδα ζωτικότητας, υπερβαίνοντας κατά πολύ τα στενά αιτήματα για την απλή αντικατάσταση μιας κυβέρνησης. Ο δημοσιογράφος Michael Jansen, γράφει στην εφημερίδα The Irish Times (4 Μαρτίου 2011), δίνοντάς μας μια γρήγορη ματιά στις βαθιές αλλαγές στην αιγυπτιακή κοινωνία που έρχονται με τη μεταβατική κυβέρνηση και με ποιο τρόπο οι άνεμοι της αλλαγής δεν έχουν αφήσει κανέναν αδιάφορο:
«Μαθητές γυμνασίων έχουν δημιουργήσει ένα κίνημα που ζητά την αναθεώρηση του αιγυπτιακού εκπαιδευτικού συστήματος. Οι γυναικείες οργανώσεις ζητούν ίσα δικαιώματα και πλήρη εκπροσώπηση στην κυβέρνηση και την κοινωνία. Δημοσιογράφοι ζητούν να δοθεί τέλος στους περιορισμούς στα μέσα ενημέρωσης και την απομάκρυνση συντακτών και μελών διοικητικών συμβουλίων που υποστήριζαν το καθεστώς Μουμπάρακ. Ακαδημαϊκοί, ιεροκήρυκες και φοιτητές του παμπάλαιου πανεπιστημίου Al-Azhar επιζητούν την απελευθέρωση του ιδρύματος μετά από 1.000 χρόνια κυβερνητικού ελέγχου. Οι τουρμπανοφορούντες επαναστάτες επιμένουν ότι ο Sheikh Al-Azhar, δηλαδή ο πρύτανης του πανεπιστημίου, οι νομομαθείς των σουνιτών και άλλοι ανώτατοι αξιωματούχοι θα πρέπει να εκλέγονται για συγκεκριμένα διαστήματα και όχι να είναι ισόβιοι. (...) Εκπαιδευτικοί, δημόσιοι υπάλληλοι, καθηγητές πανεπιστημίου, δικηγόροι, δικαστές και εργαζόμενοι σε δημόσιους και ιδιωτικούς τομείς της χώρας εκφράζουν την οργή τους ενάντια σε υπαλλήλους και διευθυντές για την ανεξέλεγκτη διαφθορά τους. Δεκάδες χιλιάδες εργαζόμενοι στην κλωστοϋφαντουργία, στις τηλεπικοινωνίες, στις βιομηχανίες σιδήρου και χάλυβα, στα νοσοκομεία, στα πανεπιστήμια, στη στρατιωτική βιομηχανία και στη Διώρυγα του Σουέζ προχώρησαν σε απεργίες, για να στηρίξουν κατ’ αρχάς το δημοκρατικό κίνημα και στη συνέχεια ζητώντας υψηλότερους μισθούς και καλύτερες συνθήκες εργασίας. Οι εργαζόμενοι ζητούν τη διάλυση της κυβερνητικής Ομοσπονδίας Συνδικάτων. Την Τετάρτη διάφορα συνδικάτα δημιούργησαν μια ανεξάρτητη ένωση».[5]
Σαν το κουτί της Πανδώρας, η αραβική επανάσταση έχει ανοίξει την πόρτα σε όλα αυτά τα αιτήματα και τα παράπονα που είχαν κατασταλεί για δεκαετίες, εάν όχι αιώνες. Οι μάζες έχουν ήδη δημιουργήσει μια μοναδική ιστορική στιγμή, μια ιστορική βάση από την οποία θα διαμορφωθεί το μέλλον. Και οι άνθρωποι έχουν αποδειχθεί ότι είναι σκληροί παίκτες, παρά τη νεότητά τους και τη σχετική τους απειρία. Αυτοί σφυρηλατούν τη νέα αραβική άμεση δημοκρατία και ετοιμάζονται να δώσουν ένα ποιοτικό άλμα στην επανάστασή τους, μετατρέποντάς την σε μια τρομερή μεσοπρόθεσμη κοινωνική επανάσταση. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο η τοπική άρχουσα τάξη και οι εκπρόσωποι του παλαιού καθεστώτος, μαζί με τα αυτοκρατορικά αφεντικά τους, έθεσαν ως πρώτο καθήκον τους τη συγκράτηση της άμεσης δημοκρατίας μέσω της διαδικασίας της «μετάβασης», της «ιδρυματοποίησης» και των «δημοκρατικών μεταρρυθμίσεων» που μεταβάλλουν το συμμετοχικό περιεχόμενο αυτών των εξεγέρσεων, διοχετεύοντάς το σε μια ασφαλή και ακίνδυνη «αντιπροσωπευτική δημοκρατία». Είναι ο λόγος ύπαρξης για όλα τις πολιτικές ή στρατιωτικές μεταβατικές κυβερνήσεις - να είναι το φιλικό πρόσωπο της αντεπανάστασης.
Οι προκλήσεις είναι μπροστά: διαδίδοντας και ριζώνοντας την επανάσταση
Οι ΗΠΑ γνωρίζουν τι διακυβεύεται στο κατώφλι τους. Ο αρχηγός του γενικού επιτελείου των ΗΠΑ Mike Mullen, παραδέχεται ότι υπήρξαν ραγδαίες αλλαγές στην περιοχή και ότι οι ΗΠΑ δεν προσπαθούν μόνο να συμβαδίσουν με τα γεγονότα, αλλά να επηρεάσουν τα πράγματα προς την κατεύθυνση που θέλουν ανάλογα με τα ιδιαίτερα συμφέροντά τους.[6] Θα βοηθηθούν εν προκειμένω από τις «μεταβατικές» κυβερνήσεις και τους δικτάτορες εκείνους, οι οποίοι, προσκολλημένοι ακόμα στην εξουσία, θα προσφέρουν μερικές διακοσμητικές μεταρρυθμίσεις. Αλλά εξακολουθούν να έχουν ένα δύσκολο έργο μπροστά τους, καθώς δεν φαίνεται ότι οι αραβικές μάζες διακατέχονται από τον πλέον μικρό ενθουσιασμό για τον «αμερικανικό τρόπο ζωής».
Επιπλέον, η δυσαρέσκεια κατά των Αμερικανών, που αποτελούν στήριγμα των περιφερειακών τυραννιών, είναι ζωτικής σημασίας για την κατανόηση της διαμαρτυρίας των αραβικών χωρών. Δεκαετίες συνεργασίας με το Ισραήλ και την αμερικανική αυτοκρατορική επιθετικότητα στην περιοχή, βοήθησαν αναμφισβήτητα στη διάβρωση της νομιμότητας των καθεστώτων αυτών.[7] Αυτό είναι που εννοούμε μιλώντας για το αναμφισβήτητο αντι-ιμπεριαλιστικό περιεχόμενο όλων αυτών των διαδηλώσεων, κάτι που ακόμη και ο δικτάτορας της Υεμένης Ali Abdullah Saleh, έχει προσέξει. Πρόσφατα, σε μια έκρηξη δημαγωγίας και αποκρουστικής υποκρισίας σε μια διάσκεψη στην πρωτεύουσα Σαναά, δήλωσε ότι όλα αυτά τα γεγονότα δεν ήταν τίποτα περισσότερο από μια προσπάθεια του Τελ Αβίβ να αποσταθεροποιήσει τον αραβικό κόσμο, ότι όλα «ελέγχονται από τον Λευκό Οίκο».[8] Το είπε επειδή ξέρει τη βαθιά δυσαρέσκεια της περιοχής για τη σύμμαχό του ΗΠΑ και προσπαθεί κυνικά να το εκμεταλλευτεί - ενώ στις τσέπες του μπαίνει ετησίως το καθαρό ποσόν των $300 εκατομμυρίων δολαρίων από το Λευκό Οίκο για τη συμβολή του στον «Πόλεμο κατά της Τρομοκρατίας». Κανείς στον αραβικό κόσμο δεν εντυπωσιάστηκε από αυτή την αδέξια δημαγωγία, έστω και αν φαίνεται ότι έξω από τον αραβικό κόσμο είχε κάποια αποτελέσματα, μεταξύ ορισμένων τομέων της αριστεράς, ιδίως λόγω των γεγονότων στη Λιβύη.[9]
Η επανάσταση στις αραβικές χώρες δεν έχει τελειώσει, ούτε στην Τυνησία ούτε στην Αίγυπτο. Πράγματι, ίσως ακόμα λιγότερο στις δύο αυτές χώρες. Η επανάσταση, αυτή η γιγαντιαία αφύπνιση των αραβικών λαών, μόλις έχει αρχίσει, όπως αποδεικνύεται από τις διαδηλώσεις που τις τελευταίες εβδομάδες έχουν αναγκάσει την παραίτηση δύο πρόσφατα διορισμένων πρωθυπουργών - του Mohammed Ghannouchi στην Τυνησία (μαζί με πέντε μέλη του υπουργικού του συμβουλίου) και του Ahmed Shafik στην Αίγυπτο. Οι λαϊκές διαμαρτυρίες συνεχίζουν να απαιτούν την απομάκρυνση όλων των στοιχείων του παλαιού καθεστώτος, την εξάρθρωση των σωμάτων ασφαλείας και την ικανοποίηση ενός πολύ μεγάλου καταλόγου λαϊκών αιτημάτων.
Όπως μας θυμίζει η εμπειρία της Αργεντινής, αυτές οι περίοδοι της ανοικτής κρίσης είναι αρκετά ρευστές, οι πολιτικές μεταβάσεις είναι συνηθισμένες, και εάν οι εναλλακτικές προτάσεις του λαού δεν νικήσουν, τότε αυτό θα το πετύχουν σύντομα οι εναλλακτικές λύσεις των ισχυρών ανακτώντας το έδαφος που είχαν χάσει. Αυτό που δεν είναι βιώσιμο είναι μια οποιαδήποτε μακροπρόθεσμη πολιτική κρίση. Και εδώ είναι που πρέπει να θυμόμαστε τα λόγια του συντρόφου μας από τη Συρία Mazen Kamalmaz, ο οποίος είπε ότι «οι λαϊκές επιτροπές πρέπει να αποτελέσουν το θεμέλιο μιας νέας ζωής, δεν είναι μόνο ένα προσωρινό μέτρο».[10]
Οι επιτροπές αυτές αποτελούν τη βάση μιας νέας δημοκρατίας του λαού που είναι άμεση, συμμετοχική, βασισμένη στις συνελεύσεις και δημιουργημένη από τους άνδρες και τις γυναίκες μέρα με τη μέρα στις αραβικές επαναστάσεις.
Όμως οι προκλήσεις δεν είναι καθόλου εύκολες. Πώς μπορούμε να προβάλλουμε αυτές τις εμπειρίες με την πάροδο του χρόνου, ώστε να μπορέσουν να είναι κάτι περισσότερο από ένα σποραδικό επεισόδιο στον αγώνα, το φύτρο της νέας κοινωνίας; Πώς θα εξασφαλιστεί ότι οι ασυντόνιστες, συντεχνιακές προτάσεις μπορούν να ωριμάσουν σε ένα εναλλακτικό κοινωνικό σχέδιο; Οι αραβικές μάζες έχουν τη δυνατότητα να εμβαθύνουν και να ριζοσπαστικοποιήσουν το κίνημα, πέρα από την τρέχουσα κρίση. Είναι δύσπιστες όσον αφορά τις διακοσμητικές μεταρρυθμίσεις αυτών των «μεταβατικών κυβερνήσεων» γνωρίζοντας ότι είναι, τελικά, μόνο ένας τρόπος κατευνασμού των μαζών. Μόνο ο χρόνος θα δείξει πώς θα λυθεί η κρίση ή οι κρίσεις, αλλά αυτό που είναι σαφές είναι ότι τίποτα δεν θα είναι το ίδιο από εδώ και πέρα για τον αραβικό ή και τον υπόλοιπο κόσμο.
José Antonio Gutiérrez D.
12 Μάρτη 2011
[1] http://www.anarkismo.net/article/18678
[2] http://alainet.org/active/44376
[3] http://www.socialistproject.ca/bullet/467.php#continue
[4] http://www.economist.com/node/18290470?story_id=18290470
[5] http://www.irishtimes.com/newspaper/world/2011/0304/1224291282861.html
[6] http://english.peopledaily.com.cn/90001/90780/91343/7308634.html
[7] Το αστείο με τον Λίβυο δικτάτορα, ο οποίος μέχρι πρόσφατα ήταν ο καλύτερος φίλος της Δύσης και ένα μοντέλο για την πρώην υπουργό Εξωτερικών των ΗΠΑ Condoleezza Rice, είναι ότι η Δύση τον μετέτρεψε τόσο γρήγορα σε ένα φιλοαμερικανό κλόουν στα μάτια του λαού του. Επιπλέον, σε χώρες όπου οι ΗΠΑ ενδιαφέρονται να μεταδώσουν την αναταραχή όπως στη Συρία και το Ιράν, οι διαμαρτυρίες είναι πολύ αδύνατες, οι διαδηλώσεις είναι χλιαρές ή δεν υπάρχουν. Αυτό επιβεβαιώνει την άποψή μας για τις διαφορετικές δυναμικές.
[8] The Economist, 5-11 March 2011, σελ. 45. http://www.economist.com/node/18291501 [9] Αναφέρομαι εδώ σε ένα θαυμάσιο άρθρο του Roland Astarita, που παραθέτει κάποιες από τις συζητήσεις στο χώρο της λατινοαμερικανικής αριστεράς για το θέμα. Ακόμα και εάν διαφωνείτε σε κάτι με αυτό, νομίζω ότι είναι σωστή προσέγγιση. Ο τίτλος είναι «La izquierda y Libia» και δημοσιεύεται στο http://rolandoastarita.wordpress.com/2011/03/07/la-izquierda-y-libia/ ενώ μια απάντηση στο http://rolandoastarita.wordpress.com/2011/03/10/criticos-nacionales-y-libia/
[10] http://www.anarkismo.net/article/18923
* Αγγλική μετάφραση Γραφείο Διεθνών Σχέσεων της ιταλικής FdCA. Ελληνική μετάφραση «Ούτε Θεός-Ούτε Αφέντης» 17 Μάρτη 2011.
Οι Άραβες δικτάτορες αρχίζουν τη μεγαλύτερη επίθεσή τους ενάντια στις μάζες
Του Mazen Kamalmaz
Η κατάσταση φαίνεται αρκετά ζοφερή για το μέλλον των αραβικών λαϊκών επαναστάσεων: η επίσημη μηχανή της καταστολής εκ μέρους των καθεστώτων έχει ήδη εξαπολυθεί σε αρκετές χώρες, απειλώντας να συντρίψει με κτηνώδη δύναμη τις εξεγέρσεις των λαών στη Λιβύη, το Μπαχρέιν και την Υεμένη. Η αλληλεγγύη μας με τη μορφή της δράσης χρειάζεται τώρα!
Λιβύη
Στη Λιβύη, οι δυνάμεις του καθεστώτος Καντάφι προελαύνουν προς τα ανατολικά προσβάλλοντας τη σθεναρή αντίσταση των ανταρτών μέσω της εκτεταμένης χρήσης βομβαρδιστικών από τη θάλασσα, τζετ από τον αέρα και πυραύλων εδάφους από την ξηρά. Η αμερικανική και μερικές ευρωπαϊκές κυβερνήσεις, που αρχικά έδειχαν ενθουσιασμό για το ενδεχόμενο μιας άμεσης στρατιωτικής επέμβασης, τώρα λένε ότι η δημιουργία μιας απαγορευτικής ζώνης στις πτήσεις πάνω από τις περιοχές των εξεγερμένων δεν είναι δυνατή. Αυτό μπορεί να γίνει κατανοητό μόνο υπό το φως της άρνησης των εξεγερμένων Λίβυων κάθε άμεσης εξωτερικής στρατιωτικής επέμβασης στη χώρα τους. Από κάθε πλευρά έχει γίνει τώρα ξεκάθαρο ότι η ελευθερία, η πραγματική ελευθερία του λιβυκού λαού, δεν είναι το ενδιαφέρον τους και έτσι οι λιβυκές μάζες πρέπει να εξαρτηθούν μόνο από τις δικές τους δυνάμεις και την αφοσίωση ενάντια στις ανώτερές τους δυνάμεις του καθεστώτος Καντάφι.
Ο Καντάφι θέτει στο λαό του το δίλημμα: σκλαβιά ή θάνατος. Οι ΗΠΑ, από την πλευρά τους, έκαναν ξεκάθαρο με τη στάση τους τον τρόπο με τον οποίο καταλαβαίνουν τη λύση στην κρίση: είτε ο Καντάφι είτε οι ΗΠΑ. Είναι βέβαιο ότι οι Λίβυοι αντάρτες διατηρούν παρ΄ όλα αυτά υψηλό ηθικό, αλλά είναι, επίσης, βέβαιο ότι η τύχη της επανάστασης, μαζί και η τύχη κάθε Λίβυου που εξεγέρθηκε για την ελευθερία του/της, φαίνεται τώρα αβέβαιη.
Υεμένη
Στην Υεμένη δύο μέρες πριν, οι δυνάμεις του καθεστώτος εξαπέλυσαν μιας μεγάλης κλίμακας επίθεση ενάντια στους φοιτητές του Πανεπιστημίου της Σαναά στην πλατεία Taqeer (Πλατεία Αλλαγής) κοντά στο ίδρυμα. Επτά διαδηλωτές σκοτώθηκαν και αρκετοί άλλοι τραυματίστηκαν. Είναι αρκετά αποκαλυπτικό το ότι την ίδια μέρα, ο πρόεδρος των ΗΠΑ Ομπάμα, κάλεσε την αντιπολίτευση της Υεμένης να δεχθεί την πρόταση του δικτάτορα Ali Saleh να δώσει ένα τέρμα στην εξέγερση και να δεχθεί κάποιες μικρές αλλαγές στην πολιτική δομή του καθεστώτος. Την ίδια στιγμή, ο Saleh, υποσχέθηκε να προστατεύσει τη ζωή της εξεγερμένης νεολαίας, αλλά ξανά, την τελευταία νύχτα, τα καθάρματα (baltajia) του καθεστώτος Saleh επιτέθηκαν στον κόσμο. Ωστόσο, η πλατεία βρίσκεται ακόμα στον έλεγχο της εξεγερμένης νεολαίας.
Αρκετές αναφορές λένε τώρα ότι μεγάλη αστυνομική δύναμη και μπράβοι του καθεστώτος ετοιμάζονται για μεγάλης κλίμακας επίθεση στην πλατεία Taqeer, όπου για μια ακόμα φορά η νεολαία έχει ταχθεί με την υπεράσπιση της επανάστασης.
Μπαχρέιν
Τα τελευταία νέα από το Μπαχρέιν μιλούν για επέμβαση πάνω από 1000 στρατιωτών από τη γειτονική Σαουδική Αραβία και μερικές άλλες χώρες του Κόλπου σε υποστήριξη του καθεστώτος. Τι μπορούμε να περιμένουμε από αυτό το λουτρό αίματος; Η σαουδαραβική μοναρχία παίζει το ρόλο των πιο αντιδραστικών καθεστώτων ενάντια στις περιφερειακές εξεγέρσεις, όπως ακριβώς έκανε και η τσαρική τυραννία ή οι Πρώσοι ενάντια στις ευρωπαϊκές επαναστάσεις του 19ου αιώνα, ενεργώντας ως μισθοφόροι… Ο Σαουδάραβας βασιλιάς, παρά την αρρώστια του, κάλεσε τον πρόεδρο των ΗΠΑ Ομπάμα για να του ασκήσει κριτική για το ότι άσκησε αυτός κριτική στο καθεστώς Μουμπάρακ και επειδή βοήθησε στο να τερματιστεί το καθεστώς του Αιγύπτιου δικτάτορα.
Στο Μπαχρέιν στεγάζεται μια από τις μεγαλύτερες στρατιωτικές βάσεις των ΗΠΑ στην περιοχή και στον κόσμο, έτσι δεν υπάρχει κανείς να ισχυριστεί ότι η σαουδαραβική παρέμβαση γίνεται χωρίς την αμερικανική έγκριση. Η σημασία αυτού του γεγονότος είναι ότι τα καθεστώτα, οι δικτατορίες της περιοχής, έχουν σκοπό να ασκήσουν την πιο κτηνώδη και σκληρή καταστολή ενάντια στους λαούς τους που έχουν εξεγερθεί, για να δώσουν ένα τέλος στο κύμα αυτό των εξεγέρσεων και διαδηλώσεων που έχουν αιτήματα για ελευθερία, εργασία, ισότητα, πολιτική συμμετοχή, αξιοπρεπή ζωή και άλλα.
Καμιά εμπιστοσύνη σε ανατολικές και δυτικές δυνάμεις
Δεν υπάρχει λόγος να σχολιάσουμε τη στάση δυτικών και ανατολικών δυνάμεων που υποστηρίζουν είτε ανοιχτά είτε έμμεσα τις κτηνώδεις αυτές κατασταλτικές δικτατορίες. Είναι ξεκάθαρο ότι οι επαναστάσεις μπορεί είτε να νικήσουν είτε να ηττηθούν παρά την ευφορία των αρχικών νικών στην Τυνησία και την Αίγυπτο. Η ήττα τους είναι ο απώτερος στόχος όλων των ελίτ, των δικτατοριών, των καταστολέων και των εκμεταλλευτών, όχι μόνο στη Μέση Ανατολή ή τη Βόρεια Αφρική, αλλά παντού, από τις ΗΠΑ μέχρι την Λαϊκή Δημοκρατία της Κίνας και τη Ρωσική Ομοσπονδία.
Είναι ξεκάθαρο ότι μερικές φορές εξαιτίας της κτηνωδίας της καταστολής εκ μέρους των καθεστώτων ή της αδυναμίας των λαών, δεν μπορούν οι επαναστάσεις να είναι νικηφόρες χωρίς τη διεθνή αλληλεγγύη και υποστήριξη των μαζών παντού. Στην πραγματικότητα, ισχύει εδώ κάτι παραπάνω από ένα απλό κάλεσμα αλληλεγγύης ή προσωρινής υποστήριξης. Είναι το κάλεσμα για από κοινού δράσεις ενάντια στους ίδιους εχθρούς. Εάν αληθεύει ότι μερικές επαναστάσεις δεν μπορούν να είναι νικηφόρες εξαρτώμενες μόνο από τις τοπικές μάζες, τότε είναι, επίσης, αλήθεια ότι οι δικτατορίες αυτές δεν μπορούν να επιζήσουν ή να διατηρήσουν την καταστολή τους χωρίς την υποστήριξη των μεγάλων δυνάμεων του κόσμου, των κέντρων της παγκοσμιοποιημένης “νέας τάξης”, των μεγάλων ιμπεριαλιστικών δυνάμεων. Είναι σύμμαχοι, έτσι είμαστε κι εμείς επίσης σύμμαχοι στους αγώνες μας, εμείς οι εκμεταλλευόμενες μάζες του κόσμου. Είναι ξεκάθαρο τώρα ότι οι λαοί μας αντιμετωπίζουν τους ίδιους εχθρούς και ότι έτσι ενδεχόμενη νίκη μας θα είναι και δική σας ή ενδεχόμενη ήττα μας θα είναι και δική σας.
Θυμόμαστε την αναταραχή με το αντιπολεμικό κίνημα κατά τη διάρκεια της εισβολής των ΗΠΑ και της Βρετανίας στο Ιράκ, αλλά αυτή δεν στάθηκε ικανή να αλλάξει την πορεία των γεγονότων που ακολούθησαν. Αυτό ήταν αλήθεια εν μέρει, κυρίως εξαιτίας της φύσης αυτών που αντιστέκονταν τότε στην ιμπεριαλιστική επίθεση. Δυστυχώς, αυτοί που αντιστέκονταν ήσαν το ίδιο το πρώην καταπιεστικό καθεστώς που ήταν μισητό από το λαό του και έτσι η ήττα του ήταν αναπόφευκτη δίνοντας ένα τέλος σ’ αυτή την αναταραχή. Τώρα, οι μάζες που αγωνίζονται έχουν διαφορετικό όραμα. Πρέπει να γνωρίζει κάποιος το κουράγιο και την αφοσίωση όλων αυτών που βγήκαν στους δρόμους ενάντια στις πιο κτηνώδεις και αιματοβαμμένες δικτατορίες της γης, της Αιγύπτου, της Τυνησίας, της Λιβύης, της Υεμένης, του Μπαχρέιν, του Ιράκ και ακόμα των ανατολικών επαρχιών της Σαουδικής Αραβίας. Εκατοντάδες σκοτώθηκαν (χιλιάδες στη Λιβύη), χιλιάδες τραυματίστηκαν στον αγώνα αυτό, που συνεχίζεται σχεδόν παντού στην περιοχή. Ο λαός πάλεψε γενναία στους δρόμους, με γυμνά χέρια, με μολότοφ και με την αφοσίωσή του στη κατάκτηση της ελευθερίας του ενάντια σε πλήρως εξοπλισμένες αστυνομίες και μπράβους των κυβερνήσεων, ακόμα και το στρατό σε ορισμένες περιπτώσεις.
Κάλεσμα διεθνιστικής αλληλεγγύης και δράσης
Είναι σίγουρο ότι η αλληλεγγύη σας χρειάζεται περισσότερο από ποτέ, αλλά νομίζω ότι είναι η ώρα να περάσουμε σε πλατύτερες δράσεις και διαδηλώσεις σε υποστήριξη των εξεγερμένων λαών της Μέσης Ανατολής και της Βόρειας Αφρικής. Οι διαδηλώσεις αυτές δεν πρέπει να γίνονται μόνο ενάντια στις τοπικές δικτατορίες, αλλά επίσης ενάντια στους πάτρωνές τους… Αυτό σημαίνει ακόμα ότι πρέπει να διαδηλώσουμε ενάντια στις πολιτικές μανούβρες των ιμπεριαλιστικών δυνάμεων, των ίδιων δυνάμεων που επιζητούν να αναγκάσουν τους εργάτες της Δύσης να πληρώσουν για την κρίση που δημιούργησε η δική τους απληστία.
Οι μάζες παντού είναι έτοιμες για μεγαλύτερους αγώνες, έναν αγώνα για την τύχη και την ελευθερία τους καθώς και για την απαρχή μιας αντεπίθεσης ενάντια στους εκμεταλλευτές τους. Νομίζω ότι όπως έγινε στην Τυνησία, την Αίγυπτο και αλλού στην περιοχή μας, ο κόσμος παντού έχει μπουχτίσει και έχει τη θέληση να αγωνιστεί πιο σκληρά από ποτέ. Επίσης, με τις απαιτούμενες δράσεις αλληλεγγύης σας ελπίζω ότι μπορείτε να αρχίσετε να παίρνετε πρωτοβουλίες διαδηλώσεων και διαμαρτυριών πιο μεγάλης κλίμακας και μορφών άμεσης δράσης, μεγαλύτερων από ό,τι πριν, ενάντια στους κοινούς μας εχθρούς για την υπεράσπιση των κοινών μας συμφερόντων.
Ανήκω στην ελευθεριακή αριστερά, και είμαι βαθιά πεπεισμένος ότι ο συνεχιζόμενος αγώνας των μαζών στη Μέση Ανατολή έχει ξεκάθαρα ελευθεριακά χαρακτηριστικά, αλλά αυτή δεν είναι η ώρα για σεχταρισμούς από την πλευρά της επαναστατικής διεθνούς αριστεράς και των αντικαπιταλιστικών οργανώσεων και αγωνιστών. Βέβαια, αυτό δεν σημαίνει ότι θα αντικαταστήσουμε τους ελευθεριακούς στόχους και τα μέσα αγώνα με εξουσιαστικά, αλλά πρέπει να δώσουμε αυτή τη μάχη από κοινού με όλες τις αντικαπιταλιστικές επαναστατικές δυνάμεις και αγωνιστές και, πάνω απ’ όλα, με βάση το κοινό επίπεδο των συμφερόντων των μαζών παντού. Καταλαβαίνω ότι οι επαναστάσεις σημαίνουν αγώνα και εκεί είτε μπορεί να νικήσουμε είτε να ηττηθούμε. Αλλά εκεί που οι νίκες στην Τυνησία και την Αίγυπτο φάνηκαν εύκολες τώρα βρισκόμαστε στην πιο δύσκολη φάση του αγώνα στην οποία έχει βρεθεί από την απαρχή του το εργατικό κίνημα, και ένας τέτοιος αγώνας πρέπει να αποβεί νικηφόρος σε διεθνές επίπεδο.
Ο συνεχιζόμενος αγώνας δεν αποτελεί εξαίρεση. Φυσικά, οι αγώνες αυτοί δεν είναι καθαρά προλεταριακοί και το τοπικό προλεταριάτο έπαιξε μέχρι τώρα μικρό ρόλο σ’ αυτούς. Αλλά η αλήθεια είναι ότι τέτοιοι αγώνες εμπεριέχουν μια πολύ μεγάλη δυνατότητα δημιουργίας μαζικού και δυναμικού ανεξάρτητου εργατικού κινήματος. Αυτή τη στιγμή, εν μέσω της στρατιωτικής σαουδαραβικής κατοχής, τα τοπικά συνδικάτα του Μπαχρέιν κάλεσαν σε γενική απεργία, ενώ διαδηλωτές μπλοκάρουν μεγάλους δρόμους σε μια τόσο μικρή χώρα. Εργάτες στην Τυνησία, στην πόλη των ορυχείων Metlaoui, συγκρούονται με την αστυνομία για τα αιτήματά τους και υπάρχουν ήδη δύο νεκροί εργάτες και η τυνησιακή κυβέρνηση κήρυξε το στρατιωτικό νόμο στην περιοχή. Τα πράγματα, επίσης, σκληραίνουν στην Σαναά στην πλατεία Taqeer στην Υεμένη και η δικτατορία φαίνεται ότι προετοιμάζεται για μακελειό μεγάλης κλίμακας.
Οι διαδηλωτές στη Λιβύη, την Υεμένη και το Μπαχρέιν, θα είναι πιο δυνατοί εάν μπορούν να αισθανθούν την αλληλεγγύη σας. Μόνο με αυτόν τον τρόπο μπορούμε να κάνουμε την πραγματική διαφορά αυτή την κρίσιμη στιγμή για τον αγώνα των αραβικών μαζών για την ελευθερία τους.
Mazen Kamalmaz
Σύρος αναρχικός
* Ελληνική μετάφραση «Ούτε Θεός-Ούτε Αφέντης», 16 Μάρτη 2011.
Η κατάσταση φαίνεται αρκετά ζοφερή για το μέλλον των αραβικών λαϊκών επαναστάσεων: η επίσημη μηχανή της καταστολής εκ μέρους των καθεστώτων έχει ήδη εξαπολυθεί σε αρκετές χώρες, απειλώντας να συντρίψει με κτηνώδη δύναμη τις εξεγέρσεις των λαών στη Λιβύη, το Μπαχρέιν και την Υεμένη. Η αλληλεγγύη μας με τη μορφή της δράσης χρειάζεται τώρα!
Λιβύη
Στη Λιβύη, οι δυνάμεις του καθεστώτος Καντάφι προελαύνουν προς τα ανατολικά προσβάλλοντας τη σθεναρή αντίσταση των ανταρτών μέσω της εκτεταμένης χρήσης βομβαρδιστικών από τη θάλασσα, τζετ από τον αέρα και πυραύλων εδάφους από την ξηρά. Η αμερικανική και μερικές ευρωπαϊκές κυβερνήσεις, που αρχικά έδειχαν ενθουσιασμό για το ενδεχόμενο μιας άμεσης στρατιωτικής επέμβασης, τώρα λένε ότι η δημιουργία μιας απαγορευτικής ζώνης στις πτήσεις πάνω από τις περιοχές των εξεγερμένων δεν είναι δυνατή. Αυτό μπορεί να γίνει κατανοητό μόνο υπό το φως της άρνησης των εξεγερμένων Λίβυων κάθε άμεσης εξωτερικής στρατιωτικής επέμβασης στη χώρα τους. Από κάθε πλευρά έχει γίνει τώρα ξεκάθαρο ότι η ελευθερία, η πραγματική ελευθερία του λιβυκού λαού, δεν είναι το ενδιαφέρον τους και έτσι οι λιβυκές μάζες πρέπει να εξαρτηθούν μόνο από τις δικές τους δυνάμεις και την αφοσίωση ενάντια στις ανώτερές τους δυνάμεις του καθεστώτος Καντάφι.
Ο Καντάφι θέτει στο λαό του το δίλημμα: σκλαβιά ή θάνατος. Οι ΗΠΑ, από την πλευρά τους, έκαναν ξεκάθαρο με τη στάση τους τον τρόπο με τον οποίο καταλαβαίνουν τη λύση στην κρίση: είτε ο Καντάφι είτε οι ΗΠΑ. Είναι βέβαιο ότι οι Λίβυοι αντάρτες διατηρούν παρ΄ όλα αυτά υψηλό ηθικό, αλλά είναι, επίσης, βέβαιο ότι η τύχη της επανάστασης, μαζί και η τύχη κάθε Λίβυου που εξεγέρθηκε για την ελευθερία του/της, φαίνεται τώρα αβέβαιη.
Υεμένη
Στην Υεμένη δύο μέρες πριν, οι δυνάμεις του καθεστώτος εξαπέλυσαν μιας μεγάλης κλίμακας επίθεση ενάντια στους φοιτητές του Πανεπιστημίου της Σαναά στην πλατεία Taqeer (Πλατεία Αλλαγής) κοντά στο ίδρυμα. Επτά διαδηλωτές σκοτώθηκαν και αρκετοί άλλοι τραυματίστηκαν. Είναι αρκετά αποκαλυπτικό το ότι την ίδια μέρα, ο πρόεδρος των ΗΠΑ Ομπάμα, κάλεσε την αντιπολίτευση της Υεμένης να δεχθεί την πρόταση του δικτάτορα Ali Saleh να δώσει ένα τέρμα στην εξέγερση και να δεχθεί κάποιες μικρές αλλαγές στην πολιτική δομή του καθεστώτος. Την ίδια στιγμή, ο Saleh, υποσχέθηκε να προστατεύσει τη ζωή της εξεγερμένης νεολαίας, αλλά ξανά, την τελευταία νύχτα, τα καθάρματα (baltajia) του καθεστώτος Saleh επιτέθηκαν στον κόσμο. Ωστόσο, η πλατεία βρίσκεται ακόμα στον έλεγχο της εξεγερμένης νεολαίας.
Αρκετές αναφορές λένε τώρα ότι μεγάλη αστυνομική δύναμη και μπράβοι του καθεστώτος ετοιμάζονται για μεγάλης κλίμακας επίθεση στην πλατεία Taqeer, όπου για μια ακόμα φορά η νεολαία έχει ταχθεί με την υπεράσπιση της επανάστασης.
Μπαχρέιν
Τα τελευταία νέα από το Μπαχρέιν μιλούν για επέμβαση πάνω από 1000 στρατιωτών από τη γειτονική Σαουδική Αραβία και μερικές άλλες χώρες του Κόλπου σε υποστήριξη του καθεστώτος. Τι μπορούμε να περιμένουμε από αυτό το λουτρό αίματος; Η σαουδαραβική μοναρχία παίζει το ρόλο των πιο αντιδραστικών καθεστώτων ενάντια στις περιφερειακές εξεγέρσεις, όπως ακριβώς έκανε και η τσαρική τυραννία ή οι Πρώσοι ενάντια στις ευρωπαϊκές επαναστάσεις του 19ου αιώνα, ενεργώντας ως μισθοφόροι… Ο Σαουδάραβας βασιλιάς, παρά την αρρώστια του, κάλεσε τον πρόεδρο των ΗΠΑ Ομπάμα για να του ασκήσει κριτική για το ότι άσκησε αυτός κριτική στο καθεστώς Μουμπάρακ και επειδή βοήθησε στο να τερματιστεί το καθεστώς του Αιγύπτιου δικτάτορα.
Στο Μπαχρέιν στεγάζεται μια από τις μεγαλύτερες στρατιωτικές βάσεις των ΗΠΑ στην περιοχή και στον κόσμο, έτσι δεν υπάρχει κανείς να ισχυριστεί ότι η σαουδαραβική παρέμβαση γίνεται χωρίς την αμερικανική έγκριση. Η σημασία αυτού του γεγονότος είναι ότι τα καθεστώτα, οι δικτατορίες της περιοχής, έχουν σκοπό να ασκήσουν την πιο κτηνώδη και σκληρή καταστολή ενάντια στους λαούς τους που έχουν εξεγερθεί, για να δώσουν ένα τέλος στο κύμα αυτό των εξεγέρσεων και διαδηλώσεων που έχουν αιτήματα για ελευθερία, εργασία, ισότητα, πολιτική συμμετοχή, αξιοπρεπή ζωή και άλλα.
Καμιά εμπιστοσύνη σε ανατολικές και δυτικές δυνάμεις
Δεν υπάρχει λόγος να σχολιάσουμε τη στάση δυτικών και ανατολικών δυνάμεων που υποστηρίζουν είτε ανοιχτά είτε έμμεσα τις κτηνώδεις αυτές κατασταλτικές δικτατορίες. Είναι ξεκάθαρο ότι οι επαναστάσεις μπορεί είτε να νικήσουν είτε να ηττηθούν παρά την ευφορία των αρχικών νικών στην Τυνησία και την Αίγυπτο. Η ήττα τους είναι ο απώτερος στόχος όλων των ελίτ, των δικτατοριών, των καταστολέων και των εκμεταλλευτών, όχι μόνο στη Μέση Ανατολή ή τη Βόρεια Αφρική, αλλά παντού, από τις ΗΠΑ μέχρι την Λαϊκή Δημοκρατία της Κίνας και τη Ρωσική Ομοσπονδία.
Είναι ξεκάθαρο ότι μερικές φορές εξαιτίας της κτηνωδίας της καταστολής εκ μέρους των καθεστώτων ή της αδυναμίας των λαών, δεν μπορούν οι επαναστάσεις να είναι νικηφόρες χωρίς τη διεθνή αλληλεγγύη και υποστήριξη των μαζών παντού. Στην πραγματικότητα, ισχύει εδώ κάτι παραπάνω από ένα απλό κάλεσμα αλληλεγγύης ή προσωρινής υποστήριξης. Είναι το κάλεσμα για από κοινού δράσεις ενάντια στους ίδιους εχθρούς. Εάν αληθεύει ότι μερικές επαναστάσεις δεν μπορούν να είναι νικηφόρες εξαρτώμενες μόνο από τις τοπικές μάζες, τότε είναι, επίσης, αλήθεια ότι οι δικτατορίες αυτές δεν μπορούν να επιζήσουν ή να διατηρήσουν την καταστολή τους χωρίς την υποστήριξη των μεγάλων δυνάμεων του κόσμου, των κέντρων της παγκοσμιοποιημένης “νέας τάξης”, των μεγάλων ιμπεριαλιστικών δυνάμεων. Είναι σύμμαχοι, έτσι είμαστε κι εμείς επίσης σύμμαχοι στους αγώνες μας, εμείς οι εκμεταλλευόμενες μάζες του κόσμου. Είναι ξεκάθαρο τώρα ότι οι λαοί μας αντιμετωπίζουν τους ίδιους εχθρούς και ότι έτσι ενδεχόμενη νίκη μας θα είναι και δική σας ή ενδεχόμενη ήττα μας θα είναι και δική σας.
Θυμόμαστε την αναταραχή με το αντιπολεμικό κίνημα κατά τη διάρκεια της εισβολής των ΗΠΑ και της Βρετανίας στο Ιράκ, αλλά αυτή δεν στάθηκε ικανή να αλλάξει την πορεία των γεγονότων που ακολούθησαν. Αυτό ήταν αλήθεια εν μέρει, κυρίως εξαιτίας της φύσης αυτών που αντιστέκονταν τότε στην ιμπεριαλιστική επίθεση. Δυστυχώς, αυτοί που αντιστέκονταν ήσαν το ίδιο το πρώην καταπιεστικό καθεστώς που ήταν μισητό από το λαό του και έτσι η ήττα του ήταν αναπόφευκτη δίνοντας ένα τέλος σ’ αυτή την αναταραχή. Τώρα, οι μάζες που αγωνίζονται έχουν διαφορετικό όραμα. Πρέπει να γνωρίζει κάποιος το κουράγιο και την αφοσίωση όλων αυτών που βγήκαν στους δρόμους ενάντια στις πιο κτηνώδεις και αιματοβαμμένες δικτατορίες της γης, της Αιγύπτου, της Τυνησίας, της Λιβύης, της Υεμένης, του Μπαχρέιν, του Ιράκ και ακόμα των ανατολικών επαρχιών της Σαουδικής Αραβίας. Εκατοντάδες σκοτώθηκαν (χιλιάδες στη Λιβύη), χιλιάδες τραυματίστηκαν στον αγώνα αυτό, που συνεχίζεται σχεδόν παντού στην περιοχή. Ο λαός πάλεψε γενναία στους δρόμους, με γυμνά χέρια, με μολότοφ και με την αφοσίωσή του στη κατάκτηση της ελευθερίας του ενάντια σε πλήρως εξοπλισμένες αστυνομίες και μπράβους των κυβερνήσεων, ακόμα και το στρατό σε ορισμένες περιπτώσεις.
Κάλεσμα διεθνιστικής αλληλεγγύης και δράσης
Είναι σίγουρο ότι η αλληλεγγύη σας χρειάζεται περισσότερο από ποτέ, αλλά νομίζω ότι είναι η ώρα να περάσουμε σε πλατύτερες δράσεις και διαδηλώσεις σε υποστήριξη των εξεγερμένων λαών της Μέσης Ανατολής και της Βόρειας Αφρικής. Οι διαδηλώσεις αυτές δεν πρέπει να γίνονται μόνο ενάντια στις τοπικές δικτατορίες, αλλά επίσης ενάντια στους πάτρωνές τους… Αυτό σημαίνει ακόμα ότι πρέπει να διαδηλώσουμε ενάντια στις πολιτικές μανούβρες των ιμπεριαλιστικών δυνάμεων, των ίδιων δυνάμεων που επιζητούν να αναγκάσουν τους εργάτες της Δύσης να πληρώσουν για την κρίση που δημιούργησε η δική τους απληστία.
Οι μάζες παντού είναι έτοιμες για μεγαλύτερους αγώνες, έναν αγώνα για την τύχη και την ελευθερία τους καθώς και για την απαρχή μιας αντεπίθεσης ενάντια στους εκμεταλλευτές τους. Νομίζω ότι όπως έγινε στην Τυνησία, την Αίγυπτο και αλλού στην περιοχή μας, ο κόσμος παντού έχει μπουχτίσει και έχει τη θέληση να αγωνιστεί πιο σκληρά από ποτέ. Επίσης, με τις απαιτούμενες δράσεις αλληλεγγύης σας ελπίζω ότι μπορείτε να αρχίσετε να παίρνετε πρωτοβουλίες διαδηλώσεων και διαμαρτυριών πιο μεγάλης κλίμακας και μορφών άμεσης δράσης, μεγαλύτερων από ό,τι πριν, ενάντια στους κοινούς μας εχθρούς για την υπεράσπιση των κοινών μας συμφερόντων.
Ανήκω στην ελευθεριακή αριστερά, και είμαι βαθιά πεπεισμένος ότι ο συνεχιζόμενος αγώνας των μαζών στη Μέση Ανατολή έχει ξεκάθαρα ελευθεριακά χαρακτηριστικά, αλλά αυτή δεν είναι η ώρα για σεχταρισμούς από την πλευρά της επαναστατικής διεθνούς αριστεράς και των αντικαπιταλιστικών οργανώσεων και αγωνιστών. Βέβαια, αυτό δεν σημαίνει ότι θα αντικαταστήσουμε τους ελευθεριακούς στόχους και τα μέσα αγώνα με εξουσιαστικά, αλλά πρέπει να δώσουμε αυτή τη μάχη από κοινού με όλες τις αντικαπιταλιστικές επαναστατικές δυνάμεις και αγωνιστές και, πάνω απ’ όλα, με βάση το κοινό επίπεδο των συμφερόντων των μαζών παντού. Καταλαβαίνω ότι οι επαναστάσεις σημαίνουν αγώνα και εκεί είτε μπορεί να νικήσουμε είτε να ηττηθούμε. Αλλά εκεί που οι νίκες στην Τυνησία και την Αίγυπτο φάνηκαν εύκολες τώρα βρισκόμαστε στην πιο δύσκολη φάση του αγώνα στην οποία έχει βρεθεί από την απαρχή του το εργατικό κίνημα, και ένας τέτοιος αγώνας πρέπει να αποβεί νικηφόρος σε διεθνές επίπεδο.
Ο συνεχιζόμενος αγώνας δεν αποτελεί εξαίρεση. Φυσικά, οι αγώνες αυτοί δεν είναι καθαρά προλεταριακοί και το τοπικό προλεταριάτο έπαιξε μέχρι τώρα μικρό ρόλο σ’ αυτούς. Αλλά η αλήθεια είναι ότι τέτοιοι αγώνες εμπεριέχουν μια πολύ μεγάλη δυνατότητα δημιουργίας μαζικού και δυναμικού ανεξάρτητου εργατικού κινήματος. Αυτή τη στιγμή, εν μέσω της στρατιωτικής σαουδαραβικής κατοχής, τα τοπικά συνδικάτα του Μπαχρέιν κάλεσαν σε γενική απεργία, ενώ διαδηλωτές μπλοκάρουν μεγάλους δρόμους σε μια τόσο μικρή χώρα. Εργάτες στην Τυνησία, στην πόλη των ορυχείων Metlaoui, συγκρούονται με την αστυνομία για τα αιτήματά τους και υπάρχουν ήδη δύο νεκροί εργάτες και η τυνησιακή κυβέρνηση κήρυξε το στρατιωτικό νόμο στην περιοχή. Τα πράγματα, επίσης, σκληραίνουν στην Σαναά στην πλατεία Taqeer στην Υεμένη και η δικτατορία φαίνεται ότι προετοιμάζεται για μακελειό μεγάλης κλίμακας.
Οι διαδηλωτές στη Λιβύη, την Υεμένη και το Μπαχρέιν, θα είναι πιο δυνατοί εάν μπορούν να αισθανθούν την αλληλεγγύη σας. Μόνο με αυτόν τον τρόπο μπορούμε να κάνουμε την πραγματική διαφορά αυτή την κρίσιμη στιγμή για τον αγώνα των αραβικών μαζών για την ελευθερία τους.
Mazen Kamalmaz
Σύρος αναρχικός
* Ελληνική μετάφραση «Ούτε Θεός-Ούτε Αφέντης», 16 Μάρτη 2011.
Labels:
Αλληλεγγύη,
αραβικές εξεγέρσεις,
Καταστολή,
Πολιτική
Η λεύγα μετράει αποστάσεις κάθε δίμηνο…
…με σημείο εκκίνησης τον Μάρτιο του 2011.
Κυκλοφόρησε το νέο περιοδικό λεύγα.
Στις σελίδες του πρώτου τεύχους το κίνημα των ανέργων στη Γαλλία συναντά τους εργάτες της ΝΕΟΓΑΛ στη Δράμα, ο Ντάριο Φο περπατά στην οδό Εργασίας στη Νέα Ιωνία, το Εργατικό Κέντρο Αθήνας βλέπει σκεπτικό τον νέο ελληνικό κινηματογράφο, σκηνές επιστημονικής φαντασίας περιγράφουν μια εξέγερση που απλώνεται στο παρόν, διάλογοι σε ένα βαγόνι του ηλεκτρικού μπερδεύονται με τη ρητορεία των ιδιοκτητών της προόδου, η υπεράσπιση της περίπλοκης σκέψης συνομιλεί με τα αδιέξοδα των ριζοσπαστών διανοουμένων. Από κοντά κόμιξ, επιλεγμένες διαφημίσεις, αντιπαρατιθέμενες απόψεις, διάβολοι που κηρύττουν την εγκράτεια, ηγεμόνες και τρελοί σε παράλληλους μονολόγους.
Περισσότερα στο http://www.levga.gr/
Κυκλοφόρησε το νέο περιοδικό λεύγα.
Στις σελίδες του πρώτου τεύχους το κίνημα των ανέργων στη Γαλλία συναντά τους εργάτες της ΝΕΟΓΑΛ στη Δράμα, ο Ντάριο Φο περπατά στην οδό Εργασίας στη Νέα Ιωνία, το Εργατικό Κέντρο Αθήνας βλέπει σκεπτικό τον νέο ελληνικό κινηματογράφο, σκηνές επιστημονικής φαντασίας περιγράφουν μια εξέγερση που απλώνεται στο παρόν, διάλογοι σε ένα βαγόνι του ηλεκτρικού μπερδεύονται με τη ρητορεία των ιδιοκτητών της προόδου, η υπεράσπιση της περίπλοκης σκέψης συνομιλεί με τα αδιέξοδα των ριζοσπαστών διανοουμένων. Από κοντά κόμιξ, επιλεγμένες διαφημίσεις, αντιπαρατιθέμενες απόψεις, διάβολοι που κηρύττουν την εγκράτεια, ηγεμόνες και τρελοί σε παράλληλους μονολόγους.
Περισσότερα στο http://www.levga.gr/
Labels:
αντιπληροφόρηση,
Εκδόσεις,
λεύγα,
Πολιτική
Η αλλαγή του κόσμου
Του Γιάννη Ιωαννίδη
Αναδημοσίευση από τον Πύραυλο των υπογείων
Εδώ και δεκαετίες, αλλά πολύ πιο καθαρά σήμερα λόγω της οξυμένης κρίσης, το μεγαλύτερο ίσως πρόβλημα κι ο λόγος που η κοινωνία μας φαίνεται να οδηγείται από αδιέξοδο σε αδιέξοδο, είναι η αδυναμία να διατυπωθεί απέναντι στα πράγματα ένας πολιτικός λόγος, που θα είναι και λογικά πειστικός αλλά και συγκινησιακά παρακινητικός. Ένας λόγος που θα απευθύνεται τόσο στο θυμικό, όσο και στο λογικό, καταφέρνοντας έτσι να συμπαρασύρει το βουλητικό των ανθρώπων προς μια έλλογη διέξοδο.
Μια σημαντική αιτία που ένας τέτοιος λόγος απουσιάζει, είναι, κατά τη γνώμη μου, ότι οι προσπάθειες αντιπολίτευσης στο κυρίαρχο αδιέξοδο διακατέχονται από τα φαντάσματα προηγούμενων, περισσότερο ή λιγότερο επιτυχημένων, απελευθερωτικών στιγμών. Κάποιοι θέλουν να βλέπουν το σήμερα με όρους 1789, άλλοι με όρους 1821, άλλοι σαν 1917, ή 1940, ή 1968, ή 1973. Έτσι, ανάλογα με την οπτική καθενός, καλούν σε μια αποτίναξη π.χ. μιας «τυραννίας» από ένα «πεινασμένο λαό», ή σε μια επανάσταση εναντίον μιας «απολυταρχίας» που «ποδοπατάει αλύπητα τα ανθρώπινα δικαιώματα», σε ένα «ταξικό αγώνα» εναντίον της «πλουτοκρατίας», ή σε μια «πάλη της εργατικής τάξης» ενάντια στην επιβολή «μεσαιωνικών συνθηκών» από τους καπιταλιστές, σ’ ένα εθνικοαπελευθερωτικό αγώνα εναντίον «δυνάμεων κατοχής και δοσίλογων κυβερνήσεων», ή σε μια «εξέγερση με μπροστάρη τη νεολαία ενάντια σε μια χουντική κυβέρνηση».
Παρ’ όλο που όψεις πραγματικότητας υπάρχουν σε όλες αυτές τις οπτικές, η καθεμιά από μόνη της και όλες μαζί ή σε οποιοδήποτε μεταξύ τους συνδυασμό, είναι λαθεμένες∙ δηλαδή δεν καταφέρνουν να καταδείξουν αυτό που προσδιορίζει τη σημερινή κοινωνία και το οποίο διαφέρει από εκείνο που την προσδιόριζε σε όλες αυτές τις ένδοξες ιστορικές στιγμές. Την ίδια στιγμή, και για τον ίδιο λόγο, αποτυχαίνουν να αναδείξουν την ιστορική ιδιαιτερότητα ενός σημερινού υποκειμένου της αλλαγής, ή της ανατροπής, σε σχέση με τα προηγούμενα.
Σήμερα δεν βρίσκεται κανείς αντιμέτωπος με μια απολυταρχία ή μια τυραννία, εδραιωμένη πάνω σε «μεσαιωνικές», δηλαδή κάθετα και απολυτοκρατικά ιεραρχημένες, συνθήκες δουλειάς και ζωής∙ ούτε με ένα πλουτοκρατικό καπιταλισμό θεμελιωμένο πάνω σε μια βιομηχανική, δηλαδή συγκεντρωτική και συντηρητική, οργάνωση της εργασίας και της κοινωνίας. Ούτε καν με μια κλασική αστική δημοκρατία, στην οποία δεν εκπροσωπούνται τα λαϊκά κι εργατικά στρώματα. Σήμερα έχουμε να κάνουμε με μια ολιγαρχική δημοκρατία εδραιωμένη πάνω σε μια άκρως εκτεχνικευμένη − δηλαδή νεωτεριστική, εξατομικευμένη και εκλαϊκευμένη/μαζική συνάμα − κοινωνία, η οποία διυλίζεται και διαμορφώνεται ολοένα και περισσότερο από ένα τεχνικό Σύστημα.
Παρά τις πάμπολλες αυταρχικές όψεις και τυραννικές συμπεριφορές της, λοιπόν, πρέπει να γνωρίζουμε, πως η σημερινή ολιγαρχική δημοκρατία διαφέρει από την τυραννία, την απολυταρχία ή τη χούντα, σε ένα πολύ κρίσιμο σημείο: στο ότι κάνει το λαό διαρκώς συμμέτοχο, και έτσι «συνένοχο», στις καίριες πολιτικές επιλογές και πρακτικές της, πράγμα που τη βοηθάει να διασπείρει την «συνενοχή» και για τις επιμέρους πράξεις της.
Επιπλέον, παρά τους συντηρητισμούς και τους ανορθολογισμούς της, την ίδια στιγμή η ακραία εκτεχνίκευση της τριλεκτικής «παραγωγή-κατανάλωση-διοίκηση», και η καλπάζουσα − χάρη στην Πληροφορική ως πράξη και ως ιδεολογία − καρκινογένεση ενός τεχνικού Συστήματος εντός της σημερινής κοινωνίας, κάνουν το λαό διαρκώς συμμέτοχο, και έτσι «συνένοχο», όχι μόνο στις πολιτικές επιλογές και πρακτικές της ολιγαρχικής τάξης αλλά, επίσης, στην κυρίαρχη οπτική των πραγμάτων και στα κυρίαρχα ήθη, που έχουν πάψει να είναι αστικά και συντηρητικά. Για παράδειγμα, σε ό,τι αφορά τα ήθη αξίζει να προσεχτεί, πως οι κυρίαρχες τάξεις ασπάζονται ανοιχτά και με ολοένα και μεγαλύτερη άνεση «στιλ» που έως πριν δυο δεκαετίες προσδιόριζαν το περιθώριο, ακόμα και τον λεγόμενο υπόκοσμο, δηλαδή στιλ απενοχοποιημένου μηδενισμού... ενώ την ίδια στιγμή τα λαϊκά στρώματα θεωρούν τίτλο τιμής το ότι κατορθώνουν ν’ αποτινάξουν τις παραδόσεις τους και να εκμοντερνιστούν κατά το πρότυπο των κυρίαρχων τάξεων, καταλήγοντας έτσι να ασπάζονται, και αυτά, «στιλ» απενοχοποιημένου μηδενισμού. Και σε ό,τι αφορά την οπτική των πραγμάτων, θα έλεγα πως δεν είναι τυχαίο λ.χ. ότι σε μεγάλο βαθμό ακόμα και οι αμεσοδημοκρατικές ριζοσπαστικές επικλήσεις εμπνέονται κατά βάθος από έναν ευφρόσυνο τεχνικό ουτοπισμό, στο βαθμό που στη θέση του συμβολικού πεδίου γράφουν «μηδέν» και υπολογίζουν ότι το κοινό δεν (θα) είναι συμβολικός Κοινός Λόγος αλλά αμοιβαίος συντονισμός δράσεων μέσω του διαδικτύου.
Κατόπιν όλων αυτών, εκείνο που εδώ θέλω να τονίσω, είναι ότι η σημερινή εδραίωση μιας ολιγαρχικής δημοκρατίας πάνω σε μια άκρως εκτεχνικευμένη/εκλαϊκευμένη κοινωνία που διυλίζεται και διαμορφώνεται ολοένα και περισσότερο από ένα τεχνικό Σύστημα, συνεπάγεται και μια ριζική αλλαγή σε ό,τι αφορά το υποκείμενο της κοινωνικής αλλαγής. Πρόκειται για μια αλλαγή, την οποία διαισθάνονται όλοι όσοι, με τον ένα ή τον άλλο τρόπο, βεβαιώνουν πως είναι πλέον δύσκολο «να διακρίνει κανείς με σαφήνεια τον εχθρό» − και αυτή τη δυσκολία νομίζω ότι προσπαθούν να υπερφαλαγγίσουν, αλλά λιγάκι κλείνοντας τα μάτια και χωρίς να ζοριστούν, όσοι προτιμούν να βλέπουν το σήμερα σαν ένα είδος αναβίωσης παλιότερων ένδοξων στιγμών υψώνοντας, έτσι, παλιές σημαίες κι ανασκάβοντας παλιά χαρακώματα.
Η αλλαγή του υποκειμένου της αλλαγής για την οποία μιλώ, προσδιορίζεται από το γεγονός ότι, εκείνο που συντηρεί την αδικία και την ανελευθερία των σύγχρονων κοινωνιών, δεν είναι πια μια τάξη συγκροτημένη έξω από το λαό (όπως ήταν η αριστοκρατία, ή η αστική τάξη των πρώτων αιώνων της κυριαρχίας της), ώστε να μιλάμε για «ταξικό εχθρό» και «ταξικό αγώνα» όπως έως τα μέσα με τέλη του 20ού αιώνα. Ούτε βεβαίως μια εξωτερική δύναμη κατοχής (όπως η οθωμανική αυτοκρατορία, ή οι φασιτικές και ναζιστικές δυνάμεις κατοχής του Β΄ ΠΠ), για να μιλάμε για «εθνικοαπελευθερωτικό αγώνα».
Έτσι το σημερινό υποκείμενο της αλλαγής προσδιορίζεται από το γεγονός της σημερινής συμμετοχής/«συνενοχής» του λαού στις κυρίαρχες πολιτικές επιλογές, στην κυρίαρχη οπτική του κόσμου και στα κυρίαρχα ήθη της εκτεχνικευμένης ολιγαρχικής δημοκρατίας και, επομένως, έχει να συγκροτηθεί από τη σύγκλιση δυο δεδομένων:
1. από το ότι οφείλει να είναι σε θέση και διάθεση να αλλάζει όχι μόνο τον κόσμο αλλά και τον εαυτό του∙ και
2. από το ότι ο άνθρωπος αυτών των κοινωνιών έχει μπουκώσει πια από την «απενοχοποιημένη» υπερτροφία της εξατομίκευσης χωρίς ωστόσο να επιθυμεί, ακόμα, μια επιστροφή/υποστροφή σε κάποιον προ-εξατομικευτικό κολλεκτιβισμό.
Για να είμαι πιο ακριβής, γνώμη μου είναι ότι το υποκείμενο της αλλαγής δεν είναι απλώς θέμα ότι «οφείλει», «να είναι σε θέση», «να έχει διάθεση» να συγκροτηθεί κάτω από αυτούς τους δύο όρους: δεν μπορεί να υπάρξει, σήμερα, άλλου τύπου υποκείμενο της αλλαγής!
Πάνω σε αυτές τις γραμμές σκέψης θα προσπαθήσω να ακολουθήσουν οι επόμενες αναρτήσεις μου στον καλοτάξιδό μας Πύραυλο. Δεν κρύβω ότι έχω την αίσθηση, πως η κρίση που περνάει σήμερα η ελληνική κοινωνία έχει να κάνει, σε σημαντικό ίσως βαθμό, με την ολοκλήρωση της ένταξής της στις σύγχρονες εκτεχνικευμένες ολιγαρχικές δημοκρατίες και με τις καθυστερήσεις που είχε μέχρι σήμερα επιδείξει προς αυτή την κατεύθυνση - πράγμα που κάνει ακόμα πιο κρίσιμα τα παραπάνω ζητήματα.
http://pyravlosypogeiwn.blogspot.com/2011/03/blog-post.html
Αναδημοσίευση από τον Πύραυλο των υπογείων
Εδώ και δεκαετίες, αλλά πολύ πιο καθαρά σήμερα λόγω της οξυμένης κρίσης, το μεγαλύτερο ίσως πρόβλημα κι ο λόγος που η κοινωνία μας φαίνεται να οδηγείται από αδιέξοδο σε αδιέξοδο, είναι η αδυναμία να διατυπωθεί απέναντι στα πράγματα ένας πολιτικός λόγος, που θα είναι και λογικά πειστικός αλλά και συγκινησιακά παρακινητικός. Ένας λόγος που θα απευθύνεται τόσο στο θυμικό, όσο και στο λογικό, καταφέρνοντας έτσι να συμπαρασύρει το βουλητικό των ανθρώπων προς μια έλλογη διέξοδο.
Μια σημαντική αιτία που ένας τέτοιος λόγος απουσιάζει, είναι, κατά τη γνώμη μου, ότι οι προσπάθειες αντιπολίτευσης στο κυρίαρχο αδιέξοδο διακατέχονται από τα φαντάσματα προηγούμενων, περισσότερο ή λιγότερο επιτυχημένων, απελευθερωτικών στιγμών. Κάποιοι θέλουν να βλέπουν το σήμερα με όρους 1789, άλλοι με όρους 1821, άλλοι σαν 1917, ή 1940, ή 1968, ή 1973. Έτσι, ανάλογα με την οπτική καθενός, καλούν σε μια αποτίναξη π.χ. μιας «τυραννίας» από ένα «πεινασμένο λαό», ή σε μια επανάσταση εναντίον μιας «απολυταρχίας» που «ποδοπατάει αλύπητα τα ανθρώπινα δικαιώματα», σε ένα «ταξικό αγώνα» εναντίον της «πλουτοκρατίας», ή σε μια «πάλη της εργατικής τάξης» ενάντια στην επιβολή «μεσαιωνικών συνθηκών» από τους καπιταλιστές, σ’ ένα εθνικοαπελευθερωτικό αγώνα εναντίον «δυνάμεων κατοχής και δοσίλογων κυβερνήσεων», ή σε μια «εξέγερση με μπροστάρη τη νεολαία ενάντια σε μια χουντική κυβέρνηση».
Παρ’ όλο που όψεις πραγματικότητας υπάρχουν σε όλες αυτές τις οπτικές, η καθεμιά από μόνη της και όλες μαζί ή σε οποιοδήποτε μεταξύ τους συνδυασμό, είναι λαθεμένες∙ δηλαδή δεν καταφέρνουν να καταδείξουν αυτό που προσδιορίζει τη σημερινή κοινωνία και το οποίο διαφέρει από εκείνο που την προσδιόριζε σε όλες αυτές τις ένδοξες ιστορικές στιγμές. Την ίδια στιγμή, και για τον ίδιο λόγο, αποτυχαίνουν να αναδείξουν την ιστορική ιδιαιτερότητα ενός σημερινού υποκειμένου της αλλαγής, ή της ανατροπής, σε σχέση με τα προηγούμενα.
Σήμερα δεν βρίσκεται κανείς αντιμέτωπος με μια απολυταρχία ή μια τυραννία, εδραιωμένη πάνω σε «μεσαιωνικές», δηλαδή κάθετα και απολυτοκρατικά ιεραρχημένες, συνθήκες δουλειάς και ζωής∙ ούτε με ένα πλουτοκρατικό καπιταλισμό θεμελιωμένο πάνω σε μια βιομηχανική, δηλαδή συγκεντρωτική και συντηρητική, οργάνωση της εργασίας και της κοινωνίας. Ούτε καν με μια κλασική αστική δημοκρατία, στην οποία δεν εκπροσωπούνται τα λαϊκά κι εργατικά στρώματα. Σήμερα έχουμε να κάνουμε με μια ολιγαρχική δημοκρατία εδραιωμένη πάνω σε μια άκρως εκτεχνικευμένη − δηλαδή νεωτεριστική, εξατομικευμένη και εκλαϊκευμένη/μαζική συνάμα − κοινωνία, η οποία διυλίζεται και διαμορφώνεται ολοένα και περισσότερο από ένα τεχνικό Σύστημα.
Παρά τις πάμπολλες αυταρχικές όψεις και τυραννικές συμπεριφορές της, λοιπόν, πρέπει να γνωρίζουμε, πως η σημερινή ολιγαρχική δημοκρατία διαφέρει από την τυραννία, την απολυταρχία ή τη χούντα, σε ένα πολύ κρίσιμο σημείο: στο ότι κάνει το λαό διαρκώς συμμέτοχο, και έτσι «συνένοχο», στις καίριες πολιτικές επιλογές και πρακτικές της, πράγμα που τη βοηθάει να διασπείρει την «συνενοχή» και για τις επιμέρους πράξεις της.
Επιπλέον, παρά τους συντηρητισμούς και τους ανορθολογισμούς της, την ίδια στιγμή η ακραία εκτεχνίκευση της τριλεκτικής «παραγωγή-κατανάλωση-διοίκηση», και η καλπάζουσα − χάρη στην Πληροφορική ως πράξη και ως ιδεολογία − καρκινογένεση ενός τεχνικού Συστήματος εντός της σημερινής κοινωνίας, κάνουν το λαό διαρκώς συμμέτοχο, και έτσι «συνένοχο», όχι μόνο στις πολιτικές επιλογές και πρακτικές της ολιγαρχικής τάξης αλλά, επίσης, στην κυρίαρχη οπτική των πραγμάτων και στα κυρίαρχα ήθη, που έχουν πάψει να είναι αστικά και συντηρητικά. Για παράδειγμα, σε ό,τι αφορά τα ήθη αξίζει να προσεχτεί, πως οι κυρίαρχες τάξεις ασπάζονται ανοιχτά και με ολοένα και μεγαλύτερη άνεση «στιλ» που έως πριν δυο δεκαετίες προσδιόριζαν το περιθώριο, ακόμα και τον λεγόμενο υπόκοσμο, δηλαδή στιλ απενοχοποιημένου μηδενισμού... ενώ την ίδια στιγμή τα λαϊκά στρώματα θεωρούν τίτλο τιμής το ότι κατορθώνουν ν’ αποτινάξουν τις παραδόσεις τους και να εκμοντερνιστούν κατά το πρότυπο των κυρίαρχων τάξεων, καταλήγοντας έτσι να ασπάζονται, και αυτά, «στιλ» απενοχοποιημένου μηδενισμού. Και σε ό,τι αφορά την οπτική των πραγμάτων, θα έλεγα πως δεν είναι τυχαίο λ.χ. ότι σε μεγάλο βαθμό ακόμα και οι αμεσοδημοκρατικές ριζοσπαστικές επικλήσεις εμπνέονται κατά βάθος από έναν ευφρόσυνο τεχνικό ουτοπισμό, στο βαθμό που στη θέση του συμβολικού πεδίου γράφουν «μηδέν» και υπολογίζουν ότι το κοινό δεν (θα) είναι συμβολικός Κοινός Λόγος αλλά αμοιβαίος συντονισμός δράσεων μέσω του διαδικτύου.
Κατόπιν όλων αυτών, εκείνο που εδώ θέλω να τονίσω, είναι ότι η σημερινή εδραίωση μιας ολιγαρχικής δημοκρατίας πάνω σε μια άκρως εκτεχνικευμένη/εκλαϊκευμένη κοινωνία που διυλίζεται και διαμορφώνεται ολοένα και περισσότερο από ένα τεχνικό Σύστημα, συνεπάγεται και μια ριζική αλλαγή σε ό,τι αφορά το υποκείμενο της κοινωνικής αλλαγής. Πρόκειται για μια αλλαγή, την οποία διαισθάνονται όλοι όσοι, με τον ένα ή τον άλλο τρόπο, βεβαιώνουν πως είναι πλέον δύσκολο «να διακρίνει κανείς με σαφήνεια τον εχθρό» − και αυτή τη δυσκολία νομίζω ότι προσπαθούν να υπερφαλαγγίσουν, αλλά λιγάκι κλείνοντας τα μάτια και χωρίς να ζοριστούν, όσοι προτιμούν να βλέπουν το σήμερα σαν ένα είδος αναβίωσης παλιότερων ένδοξων στιγμών υψώνοντας, έτσι, παλιές σημαίες κι ανασκάβοντας παλιά χαρακώματα.
Η αλλαγή του υποκειμένου της αλλαγής για την οποία μιλώ, προσδιορίζεται από το γεγονός ότι, εκείνο που συντηρεί την αδικία και την ανελευθερία των σύγχρονων κοινωνιών, δεν είναι πια μια τάξη συγκροτημένη έξω από το λαό (όπως ήταν η αριστοκρατία, ή η αστική τάξη των πρώτων αιώνων της κυριαρχίας της), ώστε να μιλάμε για «ταξικό εχθρό» και «ταξικό αγώνα» όπως έως τα μέσα με τέλη του 20ού αιώνα. Ούτε βεβαίως μια εξωτερική δύναμη κατοχής (όπως η οθωμανική αυτοκρατορία, ή οι φασιτικές και ναζιστικές δυνάμεις κατοχής του Β΄ ΠΠ), για να μιλάμε για «εθνικοαπελευθερωτικό αγώνα».
Έτσι το σημερινό υποκείμενο της αλλαγής προσδιορίζεται από το γεγονός της σημερινής συμμετοχής/«συνενοχής» του λαού στις κυρίαρχες πολιτικές επιλογές, στην κυρίαρχη οπτική του κόσμου και στα κυρίαρχα ήθη της εκτεχνικευμένης ολιγαρχικής δημοκρατίας και, επομένως, έχει να συγκροτηθεί από τη σύγκλιση δυο δεδομένων:
1. από το ότι οφείλει να είναι σε θέση και διάθεση να αλλάζει όχι μόνο τον κόσμο αλλά και τον εαυτό του∙ και
2. από το ότι ο άνθρωπος αυτών των κοινωνιών έχει μπουκώσει πια από την «απενοχοποιημένη» υπερτροφία της εξατομίκευσης χωρίς ωστόσο να επιθυμεί, ακόμα, μια επιστροφή/υποστροφή σε κάποιον προ-εξατομικευτικό κολλεκτιβισμό.
Για να είμαι πιο ακριβής, γνώμη μου είναι ότι το υποκείμενο της αλλαγής δεν είναι απλώς θέμα ότι «οφείλει», «να είναι σε θέση», «να έχει διάθεση» να συγκροτηθεί κάτω από αυτούς τους δύο όρους: δεν μπορεί να υπάρξει, σήμερα, άλλου τύπου υποκείμενο της αλλαγής!
Πάνω σε αυτές τις γραμμές σκέψης θα προσπαθήσω να ακολουθήσουν οι επόμενες αναρτήσεις μου στον καλοτάξιδό μας Πύραυλο. Δεν κρύβω ότι έχω την αίσθηση, πως η κρίση που περνάει σήμερα η ελληνική κοινωνία έχει να κάνει, σε σημαντικό ίσως βαθμό, με την ολοκλήρωση της ένταξής της στις σύγχρονες εκτεχνικευμένες ολιγαρχικές δημοκρατίες και με τις καθυστερήσεις που είχε μέχρι σήμερα επιδείξει προς αυτή την κατεύθυνση - πράγμα που κάνει ακόμα πιο κρίσιμα τα παραπάνω ζητήματα.
http://pyravlosypogeiwn.blogspot.com/2011/03/blog-post.html
Labels:
Γιάννης Ιωανίδης,
Κρίση,
Πολιτική,
Τεχνολογία
Εγγραφή σε:
Αναρτήσεις (Atom)