mesut dural
1988 yılında Eskişehir'de doğdu. Liseyi Bilecik Fen lisesinde tamamladı.2006 yılında İzmir Yüksek Teknoloji Enstitüsü’nde Mimarlık eğitimine başladı. Üniversitede seminer, atölye, yarışma, gezi gibi çok sayıda etkinliğe katıldı, çeşitli topluluklarda aktif rol aldı. 2010 yılında Erasmus programı ile bir sömestr Almanya'nın Giessen şehrinde eğitim aldı. 2011-2014 yılları arasında İstanbul'da bir mimarlık ofisinde çalıştı. 2014 – 2017 yılları arasında "Çağdaş Cami Mimarisinde Kubbe Öğesinin Algısal Etkisinin Mimari Eğitim Seviyesine Göre Farklılaşması" başlıklı tezi ile Yıldız Teknik Üniversitesi Mimari Tasarım Programında Yüksek Lisans eğitimini tamamladı. 2014 ve 2022 yılları arasında Fatih Sultan Mehmet Vakıf Üniversitesinde Araştırma Görevlisi olarak çalıştı. Bu süre içerisinde, kamusal alanlarda mekan kalitesi, çevresel psikoloji, çağımızda cami sorunsalı ve mimarlık eğitiminde uzamsal zeka konularına ilişkin ulusal ve uluslararası bildiriler ve makaleler yayınladı. Üniversite bünyesinde teknik resim ve proje derslerini asiste etti ve çeşitli komisyon görevleri yürüttü. Bu süre içinde yürüttüğü Erasmus Koordinatörlüğü ve Mimarlık Kulübü Danışmanlığı görevlerine devam etmektedir. 2019 Yılı Temmuz ayında fakülte bünyesinde kurulan bab Journal of FSMVU Faculty of Architecture and Design dergisinin kuruluş çalışmalarında yer aldı, sorumlu yazı işleri müdürü, şekil ve dizgi baş sorumlusu ve yayın koordinatörü olarak görev yaptı. Halen aynı dergide yardımcı editör olarak görevini sürdürmektedir. 2018 yılı Ocak ayında başladığı Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi’nde Bina Bilgisi Anabilim Dalında doktora eğitimini 2022 yılı şubat ayında "Mimarlık Eğitiminde Uzamsal Yetenek Sorunsalı" başlıklı tezi ile tamamladı. 2022 yılı Nisan ayında Fatih Sultan Mehmet Vakıf Üniversitesinde Dr. Öğr. Üyesi olarak atandı. Aynı yıl Temmuz ayında Dekan Yardımcısı olarak görevlendirildi. Halen görevini sürdürmekte olup, bunun yanısıra eğitim faaliyetlerine ve akademik çalışmalarına devam etmektedir.
He was born in Eskişehir in 1988. He began his architectural education in İzmir Institute of Technology. He was actively involved in such organizations as technical trips, seminars, workshops and competitions. He completed one semester of his bachelor education in Germany. He graduated from IZTECH in 2011 and started to work in an architecture office. He participated in several projects with emphasis on concept design and production of construction documents. In the years between 2013 and 2017, he completed his master’s degree in Yıldız Technical University whit the thesis titled “The Differentiation Of Perceptual Effect Of The Dome In Contemporary Mosque Architecture According To Architectural Education Level”. He worked as a Research Assistant at Fatih Sultan Mehmet Vakıf University between 2014 and 2022. During this period, he published several papers on national and international symposiums about spatial quality in public spaces, environmental psychology, contemporary mosque architecture problematics and visuospatial abilities in architecture education. He assisted technical drawing and project courses at the university and carried out various commission duties. During this period, he continues his duties as Erasmus Coordinator and Supervisor of Architecture Association. He took part in the foundation step of the bab Journal of FSMVU Faculty of Architecture and Design, which was established on behalf of the Faculty in July 2019 and worked as the managing editor, graphics and typesetting director and publishing coordinator. Currently he is working as an assistant editor in the same journal. He completed his PhD education in Mimar Sinan Fine Arts University, Building Design, Theory and Methodology Program which he started in January 2018, with his thesis titled "Spatial Ability Problematic in Architectural Education" in February 2022. He was appointed as Assist. Prof. in April 2022 at Fatih Sultan Mehmet Vakıf University. He was appointed as the Vice Dean in July the same year. He still continues his duty, besides, he continues his educational activities and academic studies.
Address: Sütlüce Mah. Karaağaç Cad. No:12/A Fatih Sultan Mehmet Vakıf Üniversitesi Haliç Yerleşkesi Beyoğlu / İSTANBUL
He was born in Eskişehir in 1988. He began his architectural education in İzmir Institute of Technology. He was actively involved in such organizations as technical trips, seminars, workshops and competitions. He completed one semester of his bachelor education in Germany. He graduated from IZTECH in 2011 and started to work in an architecture office. He participated in several projects with emphasis on concept design and production of construction documents. In the years between 2013 and 2017, he completed his master’s degree in Yıldız Technical University whit the thesis titled “The Differentiation Of Perceptual Effect Of The Dome In Contemporary Mosque Architecture According To Architectural Education Level”. He worked as a Research Assistant at Fatih Sultan Mehmet Vakıf University between 2014 and 2022. During this period, he published several papers on national and international symposiums about spatial quality in public spaces, environmental psychology, contemporary mosque architecture problematics and visuospatial abilities in architecture education. He assisted technical drawing and project courses at the university and carried out various commission duties. During this period, he continues his duties as Erasmus Coordinator and Supervisor of Architecture Association. He took part in the foundation step of the bab Journal of FSMVU Faculty of Architecture and Design, which was established on behalf of the Faculty in July 2019 and worked as the managing editor, graphics and typesetting director and publishing coordinator. Currently he is working as an assistant editor in the same journal. He completed his PhD education in Mimar Sinan Fine Arts University, Building Design, Theory and Methodology Program which he started in January 2018, with his thesis titled "Spatial Ability Problematic in Architectural Education" in February 2022. He was appointed as Assist. Prof. in April 2022 at Fatih Sultan Mehmet Vakıf University. He was appointed as the Vice Dean in July the same year. He still continues his duty, besides, he continues his educational activities and academic studies.
Address: Sütlüce Mah. Karaağaç Cad. No:12/A Fatih Sultan Mehmet Vakıf Üniversitesi Haliç Yerleşkesi Beyoğlu / İSTANBUL
less
InterestsView All (11)
Uploads
Papers by mesut dural
Spatial abilities have an important place in architectural education and professional practice. For this reason, the development of spatial abilities during architectural education will improve success in education and professional success in a positive way. With this study, a proposal has been made that will contribute to alternative methods that improve spatial abilities and an educational game called “Find Me” has been designed. The game has enabled the students to participate in the educational activity voluntarily by using their intrinsic motivation resources and to continue the educational activity effectively by focusing for a long time. Analysis of the drawings made by the students and semi-structured interviews with the students have been used to query the outcomes of the game. According to the results of the study, it has been concluded that the "Find Me" game is interesting for the students and students have been participating in the game with their intrinsic motivation. In addition, it was observed that the students used their spatial abilities throughout the game and stated that this game has a potential as an alternative approach to the development of spatial abilities. It has been observed that the spatial information conveyed to the students verbally and the mental visual-spatial images produced by the students show similarities in syntactic way, however, a weak relationship is observed in terms of form. Finally, it has been concluded that directional information and sensory information are effective in mentally transforming verbal information into spatial information and metric information is useful at a small scale, but cannot be use when the building becomes more complex.
önerilerinin getirilmesi amaçlanmıştır. Konuya ilişkin önceki çalışmalarda, tahliye süresini etkileyen faktörler olarak, mekânın en boy oranları, çıkış noktalarının sayıları, boyutları ve konumları dikkate alınmıştır. Bu çalışmada öncüllerinden farklı olarak, ayakkabı giyme ünitelerinin mekânsal özellikleri de dikkate alınmıştır. Çalışmada yöntem olarak regresyon analizi kullanılmış ve minimum tahliye süresini sağlayacak mekânsal çözümlerin elde edilmesine fayda sağlayacak matematiksel bir formül elde edilmiştir.
/
Urban space has undergone several changes throughout history. Urban transformation issue has been considered frequently over the last years. The studies about social, economic and psychological aspects of urban transformation become a common issue in architecture agenda. People living in the city and settled the city lately could not adapt the dramatic transformation of the cities. At this juncture, the problematic of not being urbanite and not belonging to the cities have occurred. This situation brings social, psychological and economic problems in its wake. People acquire individual and social habits throughout their lives, but they cannot maintain their habits because of the transforming environment, or they try to change the environment according to their habits. In both cases, they have the problem of adaptation with the environment. This study aims to examine psycho – spatial aspects of urban transformation. Urban transformation program in Ayazma and Bezirganbahçe TOKI houses where Ayazma residents are settled are taken in to consideration as the scope of the study. Ayazma region before the urban transformation is investigated and data about life style and habits of the residents are sum up. Additionally, Bezirganbahçe TOKI houses and social, psychological and spatial reactions of residents are analyzed. Within the scope of field study, semi-structured interviews are made with 8 residents who are settled Bezirganbahçe TOKI houses from Ayazma after urban transformation. The questions about the ways of fulfillment of individual and social needs in both Ayazma and Bezirganbahçe TOKI houses are asked to the users. After the semi – structured interviews the responses are categorized and systematized. In the conclusion part of the paper, it is recommended to consider the subjective factors such as users’ cultural and psychological needs within the process of architectural and spatial interventions for future studies.
Anahtar sözcükler: Kamusal alan, kent boşluğu, meydan, mekansal kalite.
Bu çalışma camii mimarisinde sembolik biçimlerin kullanıcı algısı üzerindeki etkisini ölçmeyi ve kullanıcıların cami mimarisine ilişkin edinilmiş kabullerini nedenleriyle birlikte analiz etmeyi amaçlamaktadır. Yöntem olarak literatür taraması, analitik incelemeler ve anket çalışması yapılmıştır. Çalışma kapsamında cami mimarisinde sembolik biçimler üzerine literatür taraması yapılmış ve bu biçimlerin kullanıldığı üç farklı tipolojiden örnekler seçilmiştir. Biçim, fonksiyon ve geleneksellik - çağdaşlık ilişkisine göre üç grup oluşturulmuştur. 1. Grupta kubbesi olmayan, çağdaş cami mimarilerinden üç örnek, 2. grupta klasik bir kubbeye sahip olan ancak işlevi cami olmayan hamam ve kiliselerden oluşan üç örnek, 3. grupta ise kubbenin çağdaş bir yorum ile kullanıldığı cami fonksiyonuna ait üç örnek kullanılmıştır. Bu üç örnek üzerinden kullanıcıların beğeni ve algılarını ölçmek üzere anket yapılmıştır. Yapılan literatür çalışmaları, ve anket sonuçlarına göre kullanıcıların kültürel alt yapılarında yer alan düşüncenin içerdiği sembolik imgelerin bu kişilerin cami mimarisinde mimari tasarıma müdahale süreçlerinde nasıl bir sentezleme döngüsünü başlattığı ve bunun nedenleri hakkında önermeler üretilmiştir.
Anahtar sözcükler: Çağdaş camii, kullanıcı algısı, sembolik biçimler
Teaching Documents by mesut dural
Thesis Chapters by mesut dural
Tez Danışmanı: Doç. Dr. İbrahim Başak DAĞGÜLÜ
Eş Danışman: Yrd. Doç. Dr. Emine KÖSEOĞLU ÇAMAŞ
Mimari bir üst örtü biçimi olarak kubbe tarih öncesi dönemden itibaren kullanılmaktadır. Günümüze kadar, farklı coğrafyalarda farklı kültürlerin etkisi ile gelişerek gelmiştir. Kubbenin izlediği gelişim süreci içerisinde İslamiyet’in doğuşu ile birlikte ortaya çıkan cami mimarlığı önemli bir etkiye sahiptir. Aynı şekilde cami mimarisinin günümüze kadar geçirdiği gelişmelerde kubbeli yapı tipinin etkisi büyüktür. Gerek yapısal özellikleri, gerekse simgesel özellikleri ile kubbe elemanı diğer mimari kültürlerde olduğu gibi İslam mimarisinde de güçlü bir etkiye sahip olmuştur. Günümüzdeki teknolojik gelişmeler ile kubbe, yapısal gereklilikler anlamında eski önemini korumuyor olsa da, bu güne kadar sahip olduğu simgesel özellikleri açısından günümüzdeki önemini sürdürmektedir. Türkiye’de cami mimarisine yönelik toplumsal kabuller bu durumun en somut göstergesidir. Bu sebeple, çağımızda yapılan cami örneklerinin büyük çoğunluğunda, klasik Osmanlı dönemi camilerine öykünme çabası gözlemlenmektedir. Diğer yandan, günümüzde cami inşa süreçleri kapsamlı bir denetimden geçmemekte, yapılan camiler, caminin potansiyel kullanıcılarının beğenileri ve inşaatı yapan usta ve kalfaların bilgi ve becerileri doğrultusunda şekillenmektedir. Bu sebeple, günümüzde yapılan camilerin çoğu, öykünme çabası içinde oldukları klasik camilerin bağlam ile ilişki, kütlesel denge, oran ve iç mekan kalitesi gibi mimari niteliklerini yakalayamamaktadır. Bununla birlikte, cami mimarisine yönelik toplumsal kabuller, bu konuda çağdaş arayışlara gidilmesini ve yeni denemelerin yapılmasını kısıtlamaktadır. Bu anlamda cami mimarisi konusunda mimarlara verilen yetki ve sorumluluklar uygulama pratiğinde devre dışı kalmaktadır. Türkiye’deki mimarlık eğitiminin içeriğine göz atıldığı zaman, mimarlık öğrencilerinin belli bir oranda İslam mimarisi, ibadet mekânları, algı ve biçimsel kavrayış konularında eğitim aldıkları gözlemlenmektedir. Bu durum, mimarlık eğitimi alanların, konuyu toplum genelinde yer alan cami mimarisine yönelik kalıplaşmış fikirlerden sıyrılarak algılayacağı düşüncesini doğurmaktadır. Bu yaklaşım ile, bu tezde çağdaş cami mimarisinde kubbe ögesinin algısal etkisinin mimari eğitim seviyesine göre farklılaşmasının incelenmesi amaçlanmıştır.
Çalışma kapsamında çağdaş cami mimarisine yönelik algı araştırması yapılmış ve alan çalışmasındaki algısal inceleme kubbe ögesi ile sınırlı tutulmuştur. Yöntem olarak anket tekniği kullanılmıştır. Farklı işlevlere sahip yapılardan üst örtü elemanları seçilmiş ve bu elemanlar fonksiyon, biçim ve üslup ilişkilerinin çeşitli varyasyonları ile altı gruba ayrılmıştır. Seçilen örneklerden faydalanılarak, katılımcıların algılama biçimlerini ölçmeye yönelik soruların olduğu anket formu oluşturulmuştur. Mimarlık eğitimine yeni başlamış ve eğitimlerini tamamlamak üzere olan iki farklı öğrenci grubu ile anket uygulaması yapılmıştır. Elde edilen bulgular doğrultusunda mimari eğitim seviyesine göre kubbenin algısal etkisinin farklılaşma biçimi incelenmiştir.
Çalışma sonucunda, katılımcıların cami mimarisi konusundaki üslup tercihlerinin ve bir caminin sahip olması gereken özellikleri konusundaki fikirlerinin, mimari eğitim seviyesine göre farklılaştığı tespit edilmiştir. Katılımcılar farklı işlevlere sahip yapılardaki kubbelerin biçimsel olarak ayrışmaları konusunda belli oranlarda farkındalık göstermişlerdir. Söz konusu farkındalığın mimari eğitim seviyesine paralel olarak arttığı gözlemlenmiştir. Bahsi geçen orijinal bulgular doğrultusunda, mimari eğitim seviyesi arttıkça çağdaş cami mimarisinde kolektif imgenin baskın rolünün azaldığı tezi ileri sürülmüştür.
Anahtar Kelimeler: Çağdaş cami, kubbe, biçim algısı, mimarlık eğitimi
ABSTRACT
Adviser: Assoc. Prof. Dr. İbrahim Başak DAĞGÜLÜ
Co-Adviser: Assist. Prof. Dr. Emine KÖSEOĞLU ÇAMAŞ
The dome, as an architectural roofing system, has been used since the prehistoric time. It has reached today after a process of development under the influence of different cultures in different geographies. During the development process of the dome, the mosque architecture, which has come up with the birth of Islam, had a significant effect and vice versa. The domed structure types had a crucial influence on mosque architecture development stages. Consequently, the dome with its structural and symbolic features became a crucial element in the Islamic architecture as well as the other architectural cultures. Even if the dome has lost its structural importance by the development of building technology, it still maintains its importance today due to, its symbolic features. The current public acceptance of the mosque architecture in Turkey is the most concrete indication of this situation. It is noticeable that, the majority of the mosques, built in this era, have a tendency to emulate the classical Ottoman mosques. Moreover, the mosque construction process does not go through a comprehensive inspection, rather the mosques are shaped according to the appreciation perceptions of the user group and the knowledge and the skills of the foremen. Therefore, the majority of the mosques today cannot reach a successful architectural quality comparing to the imitated classical mosques in terms of the relationship with the context, the balances of the masses, the proportions and quality of the interior space. In addition, the public acceptances of the mosque architecture, restricts the contemporary quests of trying new experiments. In this sense, the authority and responsibility that should be given to the architects in mosque architecture, became out of order in practice . When the content of architectural education in Turkey has been analyzed, it was observed that the students of architecture are adequately educated in the fields of the Islamic architecture, places of worship, perception and formal understanding. This situation makes think that, the people with an architecture education, will be freed of the stereotyped ideas of the mosque architecture. With this approach, this thesis aims to examine the differentiation of perceptual effect of the dome in contemporary architecture according to architectural education level.
In the content of the study, perception research towards contemporary mosque architecture has done, perceptual analysis of field study is limited to the dome item. Survey technique were used as the method of the study. Roofing systems were selected from different functions and divided into six groups representing the variations of function, form and stylistic relations. Using the selected samples, questionnaires were prepared to measure the forms of perceptions of participants. A survey was conducted with two different groups; the first was the students who have just started their architectural education and the second was those who are about to complete their education. Through analyzing their responses, the differentiation of the perceptual effect of dome has been examined.
As a results of the study, it has been found that, the comprehension and the style preferences of the mosque architecture are effected by the architectural education level. It has been also observed that the architectural education level affects the awareness of the participants in terms of the formal decompositions of domes used in several buildings of different functions. In other words, it has been clarified that as the level of the architectural education increases, the dominant role of collective imagination of the dome decreases in contemporary mosque architecture.
Key words: Contemporary mosque, dome, perception of form, architecture education
Editorship by mesut dural
Spatial abilities have an important place in architectural education and professional practice. For this reason, the development of spatial abilities during architectural education will improve success in education and professional success in a positive way. With this study, a proposal has been made that will contribute to alternative methods that improve spatial abilities and an educational game called “Find Me” has been designed. The game has enabled the students to participate in the educational activity voluntarily by using their intrinsic motivation resources and to continue the educational activity effectively by focusing for a long time. Analysis of the drawings made by the students and semi-structured interviews with the students have been used to query the outcomes of the game. According to the results of the study, it has been concluded that the "Find Me" game is interesting for the students and students have been participating in the game with their intrinsic motivation. In addition, it was observed that the students used their spatial abilities throughout the game and stated that this game has a potential as an alternative approach to the development of spatial abilities. It has been observed that the spatial information conveyed to the students verbally and the mental visual-spatial images produced by the students show similarities in syntactic way, however, a weak relationship is observed in terms of form. Finally, it has been concluded that directional information and sensory information are effective in mentally transforming verbal information into spatial information and metric information is useful at a small scale, but cannot be use when the building becomes more complex.
önerilerinin getirilmesi amaçlanmıştır. Konuya ilişkin önceki çalışmalarda, tahliye süresini etkileyen faktörler olarak, mekânın en boy oranları, çıkış noktalarının sayıları, boyutları ve konumları dikkate alınmıştır. Bu çalışmada öncüllerinden farklı olarak, ayakkabı giyme ünitelerinin mekânsal özellikleri de dikkate alınmıştır. Çalışmada yöntem olarak regresyon analizi kullanılmış ve minimum tahliye süresini sağlayacak mekânsal çözümlerin elde edilmesine fayda sağlayacak matematiksel bir formül elde edilmiştir.
/
Urban space has undergone several changes throughout history. Urban transformation issue has been considered frequently over the last years. The studies about social, economic and psychological aspects of urban transformation become a common issue in architecture agenda. People living in the city and settled the city lately could not adapt the dramatic transformation of the cities. At this juncture, the problematic of not being urbanite and not belonging to the cities have occurred. This situation brings social, psychological and economic problems in its wake. People acquire individual and social habits throughout their lives, but they cannot maintain their habits because of the transforming environment, or they try to change the environment according to their habits. In both cases, they have the problem of adaptation with the environment. This study aims to examine psycho – spatial aspects of urban transformation. Urban transformation program in Ayazma and Bezirganbahçe TOKI houses where Ayazma residents are settled are taken in to consideration as the scope of the study. Ayazma region before the urban transformation is investigated and data about life style and habits of the residents are sum up. Additionally, Bezirganbahçe TOKI houses and social, psychological and spatial reactions of residents are analyzed. Within the scope of field study, semi-structured interviews are made with 8 residents who are settled Bezirganbahçe TOKI houses from Ayazma after urban transformation. The questions about the ways of fulfillment of individual and social needs in both Ayazma and Bezirganbahçe TOKI houses are asked to the users. After the semi – structured interviews the responses are categorized and systematized. In the conclusion part of the paper, it is recommended to consider the subjective factors such as users’ cultural and psychological needs within the process of architectural and spatial interventions for future studies.
Anahtar sözcükler: Kamusal alan, kent boşluğu, meydan, mekansal kalite.
Bu çalışma camii mimarisinde sembolik biçimlerin kullanıcı algısı üzerindeki etkisini ölçmeyi ve kullanıcıların cami mimarisine ilişkin edinilmiş kabullerini nedenleriyle birlikte analiz etmeyi amaçlamaktadır. Yöntem olarak literatür taraması, analitik incelemeler ve anket çalışması yapılmıştır. Çalışma kapsamında cami mimarisinde sembolik biçimler üzerine literatür taraması yapılmış ve bu biçimlerin kullanıldığı üç farklı tipolojiden örnekler seçilmiştir. Biçim, fonksiyon ve geleneksellik - çağdaşlık ilişkisine göre üç grup oluşturulmuştur. 1. Grupta kubbesi olmayan, çağdaş cami mimarilerinden üç örnek, 2. grupta klasik bir kubbeye sahip olan ancak işlevi cami olmayan hamam ve kiliselerden oluşan üç örnek, 3. grupta ise kubbenin çağdaş bir yorum ile kullanıldığı cami fonksiyonuna ait üç örnek kullanılmıştır. Bu üç örnek üzerinden kullanıcıların beğeni ve algılarını ölçmek üzere anket yapılmıştır. Yapılan literatür çalışmaları, ve anket sonuçlarına göre kullanıcıların kültürel alt yapılarında yer alan düşüncenin içerdiği sembolik imgelerin bu kişilerin cami mimarisinde mimari tasarıma müdahale süreçlerinde nasıl bir sentezleme döngüsünü başlattığı ve bunun nedenleri hakkında önermeler üretilmiştir.
Anahtar sözcükler: Çağdaş camii, kullanıcı algısı, sembolik biçimler
Tez Danışmanı: Doç. Dr. İbrahim Başak DAĞGÜLÜ
Eş Danışman: Yrd. Doç. Dr. Emine KÖSEOĞLU ÇAMAŞ
Mimari bir üst örtü biçimi olarak kubbe tarih öncesi dönemden itibaren kullanılmaktadır. Günümüze kadar, farklı coğrafyalarda farklı kültürlerin etkisi ile gelişerek gelmiştir. Kubbenin izlediği gelişim süreci içerisinde İslamiyet’in doğuşu ile birlikte ortaya çıkan cami mimarlığı önemli bir etkiye sahiptir. Aynı şekilde cami mimarisinin günümüze kadar geçirdiği gelişmelerde kubbeli yapı tipinin etkisi büyüktür. Gerek yapısal özellikleri, gerekse simgesel özellikleri ile kubbe elemanı diğer mimari kültürlerde olduğu gibi İslam mimarisinde de güçlü bir etkiye sahip olmuştur. Günümüzdeki teknolojik gelişmeler ile kubbe, yapısal gereklilikler anlamında eski önemini korumuyor olsa da, bu güne kadar sahip olduğu simgesel özellikleri açısından günümüzdeki önemini sürdürmektedir. Türkiye’de cami mimarisine yönelik toplumsal kabuller bu durumun en somut göstergesidir. Bu sebeple, çağımızda yapılan cami örneklerinin büyük çoğunluğunda, klasik Osmanlı dönemi camilerine öykünme çabası gözlemlenmektedir. Diğer yandan, günümüzde cami inşa süreçleri kapsamlı bir denetimden geçmemekte, yapılan camiler, caminin potansiyel kullanıcılarının beğenileri ve inşaatı yapan usta ve kalfaların bilgi ve becerileri doğrultusunda şekillenmektedir. Bu sebeple, günümüzde yapılan camilerin çoğu, öykünme çabası içinde oldukları klasik camilerin bağlam ile ilişki, kütlesel denge, oran ve iç mekan kalitesi gibi mimari niteliklerini yakalayamamaktadır. Bununla birlikte, cami mimarisine yönelik toplumsal kabuller, bu konuda çağdaş arayışlara gidilmesini ve yeni denemelerin yapılmasını kısıtlamaktadır. Bu anlamda cami mimarisi konusunda mimarlara verilen yetki ve sorumluluklar uygulama pratiğinde devre dışı kalmaktadır. Türkiye’deki mimarlık eğitiminin içeriğine göz atıldığı zaman, mimarlık öğrencilerinin belli bir oranda İslam mimarisi, ibadet mekânları, algı ve biçimsel kavrayış konularında eğitim aldıkları gözlemlenmektedir. Bu durum, mimarlık eğitimi alanların, konuyu toplum genelinde yer alan cami mimarisine yönelik kalıplaşmış fikirlerden sıyrılarak algılayacağı düşüncesini doğurmaktadır. Bu yaklaşım ile, bu tezde çağdaş cami mimarisinde kubbe ögesinin algısal etkisinin mimari eğitim seviyesine göre farklılaşmasının incelenmesi amaçlanmıştır.
Çalışma kapsamında çağdaş cami mimarisine yönelik algı araştırması yapılmış ve alan çalışmasındaki algısal inceleme kubbe ögesi ile sınırlı tutulmuştur. Yöntem olarak anket tekniği kullanılmıştır. Farklı işlevlere sahip yapılardan üst örtü elemanları seçilmiş ve bu elemanlar fonksiyon, biçim ve üslup ilişkilerinin çeşitli varyasyonları ile altı gruba ayrılmıştır. Seçilen örneklerden faydalanılarak, katılımcıların algılama biçimlerini ölçmeye yönelik soruların olduğu anket formu oluşturulmuştur. Mimarlık eğitimine yeni başlamış ve eğitimlerini tamamlamak üzere olan iki farklı öğrenci grubu ile anket uygulaması yapılmıştır. Elde edilen bulgular doğrultusunda mimari eğitim seviyesine göre kubbenin algısal etkisinin farklılaşma biçimi incelenmiştir.
Çalışma sonucunda, katılımcıların cami mimarisi konusundaki üslup tercihlerinin ve bir caminin sahip olması gereken özellikleri konusundaki fikirlerinin, mimari eğitim seviyesine göre farklılaştığı tespit edilmiştir. Katılımcılar farklı işlevlere sahip yapılardaki kubbelerin biçimsel olarak ayrışmaları konusunda belli oranlarda farkındalık göstermişlerdir. Söz konusu farkındalığın mimari eğitim seviyesine paralel olarak arttığı gözlemlenmiştir. Bahsi geçen orijinal bulgular doğrultusunda, mimari eğitim seviyesi arttıkça çağdaş cami mimarisinde kolektif imgenin baskın rolünün azaldığı tezi ileri sürülmüştür.
Anahtar Kelimeler: Çağdaş cami, kubbe, biçim algısı, mimarlık eğitimi
ABSTRACT
Adviser: Assoc. Prof. Dr. İbrahim Başak DAĞGÜLÜ
Co-Adviser: Assist. Prof. Dr. Emine KÖSEOĞLU ÇAMAŞ
The dome, as an architectural roofing system, has been used since the prehistoric time. It has reached today after a process of development under the influence of different cultures in different geographies. During the development process of the dome, the mosque architecture, which has come up with the birth of Islam, had a significant effect and vice versa. The domed structure types had a crucial influence on mosque architecture development stages. Consequently, the dome with its structural and symbolic features became a crucial element in the Islamic architecture as well as the other architectural cultures. Even if the dome has lost its structural importance by the development of building technology, it still maintains its importance today due to, its symbolic features. The current public acceptance of the mosque architecture in Turkey is the most concrete indication of this situation. It is noticeable that, the majority of the mosques, built in this era, have a tendency to emulate the classical Ottoman mosques. Moreover, the mosque construction process does not go through a comprehensive inspection, rather the mosques are shaped according to the appreciation perceptions of the user group and the knowledge and the skills of the foremen. Therefore, the majority of the mosques today cannot reach a successful architectural quality comparing to the imitated classical mosques in terms of the relationship with the context, the balances of the masses, the proportions and quality of the interior space. In addition, the public acceptances of the mosque architecture, restricts the contemporary quests of trying new experiments. In this sense, the authority and responsibility that should be given to the architects in mosque architecture, became out of order in practice . When the content of architectural education in Turkey has been analyzed, it was observed that the students of architecture are adequately educated in the fields of the Islamic architecture, places of worship, perception and formal understanding. This situation makes think that, the people with an architecture education, will be freed of the stereotyped ideas of the mosque architecture. With this approach, this thesis aims to examine the differentiation of perceptual effect of the dome in contemporary architecture according to architectural education level.
In the content of the study, perception research towards contemporary mosque architecture has done, perceptual analysis of field study is limited to the dome item. Survey technique were used as the method of the study. Roofing systems were selected from different functions and divided into six groups representing the variations of function, form and stylistic relations. Using the selected samples, questionnaires were prepared to measure the forms of perceptions of participants. A survey was conducted with two different groups; the first was the students who have just started their architectural education and the second was those who are about to complete their education. Through analyzing their responses, the differentiation of the perceptual effect of dome has been examined.
As a results of the study, it has been found that, the comprehension and the style preferences of the mosque architecture are effected by the architectural education level. It has been also observed that the architectural education level affects the awareness of the participants in terms of the formal decompositions of domes used in several buildings of different functions. In other words, it has been clarified that as the level of the architectural education increases, the dominant role of collective imagination of the dome decreases in contemporary mosque architecture.
Key words: Contemporary mosque, dome, perception of form, architecture education
--------------------------------
ABSTRACT
Throughout history, urban space has undergone significant changes. From urban space to housing, the urban transformation has revealed important effects. In recent years, the issue of urban transformation has been frequently discussed with its social, psychological and economic aspects. In this study, it is aimed to examine the psycho-spatial reflections of urban transformation on the user. Houses designed for users who are placed in different regions as a result of large-scale transformations are designed by ignoring the intangible needs and habits of the user. As a result, users experience the problem of adaptation to the places they are placed in. In this case, two different attitudes are exhibited. Users try to continue to maintain their old habits in spite of the changing space, or they intervene in the space to make the space fit for their habits. In this sense, the experiences of Ayazma and Bezirganbahce Houses are examined and user opinions are evaluated through qualitative research. In this context, semistructured interviews are conducted with the participants (n=8) that resident in Bezirganbahce Houses to measure the satisfaction. This method enables the asking of additional questions with which the subject could be deeply analyzed depending on the course of the interview. The results obtained were analyzed by thematic analysis method. Results basicly show that residents try to pursue their cultural habits through changing the primary or given functions of the spaces they are settled in. Urban transformation may lead to socio-psychological problems. The pace of urban transformation and failure to take into account the user culture and needs resulted in psycho-spatial processes not to function properly. It is important to examine the cultural and individual needs of the users in the large-scale urban interventions to be carried out in the next years and to take into account the findings of the investigations conducted in the implementation phase.