پرش به محتوا

روابط ایالات متحده آمریکا و ایران

از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد
روابط ایالات متحده آمریکا و ایران
نقشهٔ مکان‌نمای Iran و United States

ایران
ایالات متحده آمریکا
سفارتخانه
سفارت ایرانسفارت ایالات متحده آمریکا
نماینده
رئیس دفتر حفاظت منافع جمهوری اسلامی ایران
مهدی عاطفت		نماینده ویژه ایالات متحده آمریکا برای ایران
رابرت مالی

روابط ایالات متحده آمریکا و ایران از اواسط قرن نوزدهم میلادی آغاز شد.[۱] این روابط از سال ۱۸۹۹ میلادی تا انقلاب ۱۳۵۷ در بهمن ماه سال ۱۳۵۷ (مصادف با ۱۱ فوریه ۱۹۷۹ میلادی) برقرار بود.[۲] پس از انقلاب اسلامی ایران، دو کشور در چند مورد محدود روابط سیاسی و نظامی محرمانه‌ای با یکدیگر برقرار نموده بودند (ماجرای مک‌فارلین، کمک به یورش نظامیان آمریکایی از شمال افغانستان به مواضع طالبان توسط نیروهای سپاه و …) ولی در عین حال مناسبات رسمی با یکدیگر نداشتند تا ۷ خرداد ۱۳۸۷ که شروع ۳ دور مذاکرات فرستادگان ایران و آمریکا در بغداد بر سر برقراری صلح در عراق بود که به دلیل اختلاف نظرهای شدید دوطرف، مذاکرات ناکام باقی ماند. از آن زمان در خلال چند دور سفرهای محمود احمدی‌نژاد، رئیس‌جمهور دولت نهم و دهم ایران به سازمان ملل متحد، وی پیشنهادهایی برای مذاکره مستقیم با دولت آمریکا مطرح نموده بود که با مخالفت‌هایی از جانب مقامات حکومت ایران و نیز سکوت دولتمردان آمریکایی همراه بود.[۳] اوج شکل‌گیری مذاکرات دو جانبه ایران و آمریکا، پس از روی کار آمدن دولت یازدهم به ریاست حسن روحانی بر سر پرونده هسته‌ای ایران آغاز شد. مذاکراتی که به صورت مستمر نزدیک دو سال ادامه داشت و در نهایت به انعقاد برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) انجامید.[۴] انعقاد این توافق، بالاترین سطح روابط دیپلماتیک ایران و آمریکا پس از انقلاب اسلامی ایران محسوب می‌شود، با این حال حضور ایالات متحده در این توافق موقت بود و دونالد ترامپ رئیس‌جمهور آمریکا در ۸ مه ۲۰۱۸ به‌طور یکجانبه از برجام خارج شد. روابط این دو کشور تا پایان ریاست جمهوری دونالد ترامپ بحرانی بود و برخی از تحلیلگران از احتمال وقوع جنگ خبر می‌دادند.[۵]

از آغاز تا جنگ جهانی دوم

[ویرایش]
مقالهٔ اصلی: روابط ایران و آمریکا از قرن نوزدهم تا جنگ جهانی دوم
میرزا علی قلی خان شارژ دافر ایران در واشینگتن به همراه همسرش، ۱۹۱۳
کمک نظامی آمریکا در صورت حمله شوروی به ایران
کمک نظامی آمریکا در صورت حمله شوروی به ایران

اولین بار در کتابی با نام «تحفةالعالم» که نواده دختری ابوالقاسم میرفندرسکی در سال ۱۱۰۷ یعنی سال دوم سلطنت شاه سلطان حسین و ۲۰۲ سال پس از کشف آمریکا نوشته، از اجناس آمریکایی چون فرش‌ها و لباس‌های ینگی دنیا ذکری به میان آمده‌است. ینگی دنیا و ینگه دنیا نامی بود به زبان ترکی عثمانی به معنای «دنیای جدید» که برای اشاره به آمریکا به‌کار می‌رفت.[۶] کتاب تحفةالعالم در بیان صفت جود و سخاوت در شاه سلطان حسین آورده‌است:

جود و سخا و تکثیر نوال و عطا که حرکت دست سخایش در بذل عطا از امواج دریا افزون و بارش سحاب احسان وجودش چون ابر نیسان از شمار بیرون است. از خلعت‌های زربفت ینگی دنیا و دیبای روم و چین و تاج و طومارهای مرصّع به لآلی و جواهر ثمین و اسبان تازی نژاد با زین مرصّع و لجام طلا و سراپرده‌های ظهاره اطلس بطانه دیبا و امتعه و اقمشه نفیسه هند و ختا و فرنگ و اسلحه نادره و تحفه روز هیجا و جنگ از جزایری و تفنگ و کمان و شمشیر و زوبین و سنان و قدّاره و سپر و دشنه و خنجر و کلنگ و تبر و عمود و شمشیر و خُود و چهار آینه و زره‌های داودی صنعت و برگستوان‌های در کمال جودت و گرانی قیمت به اعزّه و شرفا و اهل آن و امرا و متجنّده و سپاهیان چندان بخشیده، که اگر قیمت آن‌ها را بر ایام تقسیم نمایند، از ابتدای جلوس بر تخت سلطنت عظمی و خلافت کبری تا حال که یازده ماه است، هر بخشش روزی از هزار هزار تومان متجاوز می‌شود، سوای آنچه بی طلب به اهل فقر و مسکنت و احتیاج داده و سوای آنچه در برابر طلب و خواهش و سؤال سؤّال مبذول افتاده تا به امروز مسموع نشده که کسی از آن اعلی حضرت چیزی طلب کرده و او نداده باشد یا استدعای مبلغ خطیری یا شیء عظیمی کرده و مبذول نیفتاده باشد.

در نوشته‌های قدیم در فارسی به ایالات متحده آمریکا اتازونی گفته می‌شد که برگرفته از واژهٔ فرانسوی États-Unis، به معنای ایالت‌های متحد[۷] است.

بر پایه اسناد، جاستین پرکینز اولین آمریکایی است که در تاریخ به ایران پای گذارد. از سوی دیگر، نخستین ایرانی که رسماً تابعیت ایالات متحده آمریکا را پذیرفت میرزا محمد علی حاج سیاح بود که در انقلاب مشروطیت نیز شرکت داشت.

در ژوئن ۱۸۸۳ (۱۳۰۰ هجری قمری) آمریکا اقدام به تأسیس کنسولگری در ایران کرد و دیپلمات ارشدی به نام ساموئل گرین بنجامین به تهران فرستاد. دولت ایران هم نخست در سال ۱۸۵۶ میرزا ابوالحسن شیرازی،[۲] و سپس در اکتبر ۱۸۸۸ میلادی (۱۳۰۶ هجری قمری) حاج حسینقلی خان صدرالسلطنه، فرزند میرزا آقاخان نوری را به عنوان نماینده رسمی به آمریکا فرستاد. وی به نام حاجی واشینگتن در تاریخ ایران ماندگار شده‌است.

در سال ۱۹۳۶ میلادی (دوره پادشاهی رضاشاه) روابط ایران و آمریکا در نتیجه دستگیری سفیر ایران در واشینگتن به دلیل تخلفات رانندگی قطع می‌شود.[۸]

جنگ جهانی دوم

[ویرایش]

روابط در حد سفیر بین دو کشور در سال ۱۹۴۴ برقرار شد.[۲] والاس موری (Wallace Murray) که در سال‌های دهه ۲۰ میلادی کاردار آمریکا در ایران بود، از نخستین سفیران این کشور در ایران شد.

درپی حمله متفقین به ایران در ۳ شهریور ۱۳۲۰ رضاشاه از آمریکایی‌ها کمک خواست اما به دلیلی سردی روابط میان تهران و واشینگتن در خصوص ماجرای وزیر مختار ایران در آمریکا این درخواست مورد توجه فرانکلین روزولت قرار نگرفت. البته در جریان کنفرانس تهران ایالات متحده آمریکا، بریتانیا و اتحاد شوروی استقلال ایران را به رسمیت شناختند.[نیازمند منبع]

متفقین برای سروسامان دادن به وضعیت اقتصادی ایران و همچنین تسهیل ارسال کمک به روس‌ها با استخدام مستشاران مالی موافقت کردند. بدین ترتیب باردیگر آرتور میلسپو راهی ایران شد. اما این بار نیز وی نتوانست اقدام اساسی در وضعیت مالی ایران ایجاد کند و در سال ۱۳۲۳ تهران را ترک کرد. ایالات متحده آمریکا در طول جنگ جهانی دوم حدود ۴۵ میلیون دلار در چارچوب قانون وام و اجاره به ایران پرداخت کرد. هم‌زمان برخی از شرکت‌های نفتی آمریکا برای سرمایه‌گذاری در نفت ایران اعلام آمادگی کردند اما از آنجا که درخواست آمریکایی‌ها موجب طرح درخواست‌های مشابه از سوی روس‌ها و انگلیسی‌ها می‌شد دکتر محمد مصدق در مجلس شورای ملی سیاست موازنه منفی برای پرهیز از واگذاری هرگونه امتیاز نفتی به خارجیان تا پایان جنگ جهانی دوم را مطرح کرد.[نیازمند منبع]

زمان محمدرضا پهلوی

[ویرایش]
محمدرضا شاه و آیزنهاور

پایان جنگ جهانی دوم ضرورت خروج نیروهای متفقین از ایران را مطرح کرد. استالین به بهانه‌هایی از خروج ارتش سرخ از شمال ایران خودداری کرد. مذاکرات احمد قوام در مسکو بی‌نتیجه ماند و ایران مجبور شد به شورای امنیت سازمان ملل متحد شکایت کند. در واکنش به این اقدام اتحاد شوروی نه تنها به خروج نیروهایش از ایران اقدام نکرد بلکه در آذربایجان و کردستان حکومت‌های دست‌نشانده به وجود آورد. هری ترومن رئیس‌جمهور ایالات متحده آمریکا در ۱ فروردین ۱۳۲۵ (۱۹۴۶) اولتیماتوم داد در صورت خودداری شوروی از خروج نیروهایش از ایران ایالات متحده آمریکا نیز اقدام به بازگرداندن نیروهایش خواهد کرد. نگرانی استالین از برخورد نظامی با آمریکا که در آن زمان تنها کشور دارنده بمب اتمی بود سرانجام شوروی را به خروج از ایران وادار کرد.[نیازمند منبع]

هم‌زمان روابط نظامی ایران و آمریکا رو به فزونی گذاشت. در ۳۰ خرداد ۱۳۲۶ یک قرارداد ۱۰ میلیون دلاری فروش سلاح به ایران به امضاء رسید. در ۱۴ مهر ۱۳۲۸ کنگره ایالات متحده آمریکا قانون کمک به دفاع مشترک را به تصویب رساند و مبلغ ۲۷ میلیون دلار کمک نظامی در اختیار ایران قرار داد. در ۴ مرداد ۱۳۲۹ کنگره اصلاحیه‌ای به قانون دفاع مشترک افزود و ایران را از رده کره جنوبی و فیلیپین خارج ساخت و در ردیف ترکیه و یونان قرار داد که مجموع ۱۳۱ میلیون دلار کمک نظامی به این سه کشور اختصاص یافته بود.

در ۷ آذر ۱۳۲۲ خورشیدی یک سرباز آمریکایی در قم در حالت مستی با سلاح به یک مغازه‌دار حمله کرد. در پی این اقدام وزارت خارجه ایران اعتراض‌نامه‌ای را تسلیم سفارت آمریکا در تهران کرد.[۹]

برنامه آمریکا و بریتانیا برای بمباران اتمی ایران

[ویرایش]
بر اساس یادداشت‌های یک مقام نظامی بریتانیا در ۱۹۵۶ و پس از دیدار با مقامات آمریکا: «در حال حاضر تنها راه ممکن و عملی … حمله اتمی به تأسیسات نفتی ایران توسط آمریکا است.»[۱۰]

بر اساس اسنادی که اشتباهاً توسط کتابخانه ریاست جمهوری هری ترومن در سال ۱۹۹۶ افشا شده و با از طبقه‌بندی خارج شدن اسناد بیشتری در آمریکا و بریتانیا زوایای بیشتری از آن روشن شد، دولت‌های آمریکا و بریتانیا طرحی موسوم به Denial Policy (سیاست انکار) آماده کرده بودند که در صورت احتمال دستیابی شوروی به منابع نفتی خاورمیانه آمریکا و بریتانیا ایران و عربستان را بمباران هسته‌ای کنند. شرکت نفتی ایران -انگلیس و و شرکت نفتی آمریکایی -عربستانی آرامکو در این طرح مشارکت داشتند. نیم قرن بعد آمریکا و انگلیس تحریم‌هایی را علیه ایران به بهانه تلاش برای ساخت تسلیحات هسته‌ای وضع کردند، این طرح در دولت هری ترومن طراحی شد اما در دوران سه رئیس‌جمهور بعدی نیز ادامه داشت.[۱۰]

ملی شدن صنعت نفت

[ویرایش]
سخنرانی محمد مصدق
توضیحات مصدق در مورد مردم سالاری و نقش ایرانیان در نهضت ملی شدن صنعت نفت
آیا مشکلی با شنیدن این پرونده دارید؟ راهنمای رسانه را ببینید.
مصدق در کنار هری ترومن رئیس‌جمهور آمریکا

سیاست ایالات متحده آمریکا در طول دوران جنبش ملی شدن صنعت نفت و تشکیل دولت محمد مصدق سه مقطع مشخص را پشت سرگذاشت:

در ۱۱ خرداد سال ۱۳۳۳ خورشیدی، ۵۶ دانشجوی ایرانی به علت تظاهرات در محوطه کالج توسط پلیس آمریکا بازداشت شدند.[۱۲]

در شصتمین سالگرد کودتای ۲۸ مرداد ۱۳۳۲، آرشیو امنیت ملی آمریکا اسنادی را منتشر کرد که ضمن نشان دادنِ نقش سازمان سیا در رهبری اقدام فوق، آن را بخشی از فعالیت سیاست خارجی آمریکا به‌شمار آورد.[۱۳][۱۴][۱۵]

در ۱۹ دی ۱۳۳۲ کمک نظامی آمریکا به ایران برای مدت یک سال دیگر تمدید شد.[۱۶] همچنین در تاریخ ۱۵ اسفند ۱۳۳۲ از طرف دولت آمریکا مبلغ ۶ میلیون دلار اعتبار برای کمک به واردکنندگان کالا در اختیار دولت ایران گذارده شد.[۱۷]

پس از کودتای ۲۸ مرداد ۱۳۳۲

[ویرایش]
جیمی کارتر در تهران در سال ۱۳۵۶

آمریکا در دهه ۱۹۵۰ میلادی با تشکیل کنسرسیوم نفت با انگلستان شریک شد. واشینگتن پرداخت وام ۴۵ میلیون دلاری به ایران را تصویب کرد و ریچارد نیکسون معاون رئیس‌جمهور ایالات متحده آمریکا از تهران دیدار کرد. این سفر با سفر شاه از واشینگتن جواب داده شد.

در سال ۱۳۳۶ پیمان مودت ایران و آمریکا به تصویب مجلس شورای ملی رسید.

با ورود جان کندی به کاخ سفید فشار آمریکا بر شاه برای درپیش گرفتن اصلاحات افزایش یافت. شاه در اواخر سال ۱۳۴۱ از واشینگتن دیدار کرد و توانست حمایت کندی را جلب کند. در مراجعت از آمریکا شاه انقلاب سفید به همراه اصول شش گانه انقلاب شاه و ملت را به رفراندم گذاشت.

کودتای ۲۸ مرداد تأثیر مهمی بر روابط ایران و آمریکا گذاشت که هنوز آثار آن در روابط دو کشور محسوس است. در ۱۸ مارس سال ۲۰۰۰ میلادی مادلین آلبرایت، وزیر امورخارجه آمریکا در سخنرانی خود گفت:

«در سال ۱۹۵۳ آمریکا نقش مؤثری در ترتیب دادن براندازی نخست‌وزیر محبوب ایران محمد مصدق داشت. دولت آیزنهاور معتقد بود که اقداماتش به دلایل استراتژیک موجه‌اند ولی آن کودتا آشکارا باعث پس‌رفت سیر تکامل سیاسی ایران شد و تعجبی ندارد که هنوز بسیاری از ایرانیان از این دخالت آمریکا در امور داخلی آنان ناراحت‌اند. علاوه براین در ربع قرن بعد از آن ایالات متحده و غرب پیوسته از رژیم شاه حمایت کردند. دولت شاه هرچند کارهای زیادی برای پیشرفت اقتصادی ایران انجام داد ولی مخالفان خود را بی‌رحمانه سرکوب کرد.»

از روابط اطلاعاتی دو کشور در این دوره می‌توان به احداث و فعالیت هفت مرکز جمع‌آوری اطلاعات سازمان سیا در نزدیکی مرز ایران و اتحاد جماهیر شوروی تا زمان انقلاب اسلامی نام برد.[۱۸]

در سال‌های پایانی دهه ۱۹۷۰ میلادی سازمان سیا در چندین گزارش مکرراً تأکید داشته که هیچ نوع حرکت انقلابی یا خیزش مردمی در آینده‌ای نزدیک برای حکومت شاه قابل تصور نخواهد بود.[۱۹]

آرشیو امنیت ملی آمریکا روز ۲۵ دی ۱۳۸۷ (۱۴ ژانویه ۲۰۰۸) اسنادی را پس از ۳۰ سال منتشر کرد که نشان می‌دهد جرالد فورد و جیمی کارتر رؤسای جمهوری وقت آمریکا در این دهه از احتمال دستیابی ایران به بمب اتمی نگران بوده‌اند. اسناد تازه نشان می‌دهد که در جریان مذاکرات اتمی ایران و آمریکا در دهه ۷۰ میلادی، شاه دستیابی ایران به فناوری انرژی هسته‌ای را حق این کشور می‌دانست.[۲۰]

دوران پس از انقلاب ۱۳۵۷

[ویرایش]
همچنین ببینید: تصرف سفارت آمریکا

« ما این قطع رابطه را به فال نیک می‌گیریم چون که این قطع رابطه دلیلی بر قطع امید دولت آمریکا از ایران است. ملت رزمنده ایران این طلیعه پیروزی نهایی را که قدرت سفاکی را وادار به قطع رابطه یعنی خاتمه دادن به چپاولگری‌ها کرده اگر جشن بگیرد حق دارد. »

سید روح‌الله خمینی ۱۹ فروردین ۱۳۵۹[۲۱]

خامنه‌ای در نماز جمعه تهران اردیبهشت ۱۳۵۹

پس از ناامیدی آمریکا از آزادی گروگان‌های سفارت آمریکا از طریق ارتباط با دولت ایران، جیمی کارتر رئیس‌جمهور ایالات متحده در پیامی قطع روابط با ایران را اعلام کرد که این پیام با استقبال خمینی مواجه شد[۲۲] تا جایی که در واکنش به اظهار نگرانی پاپ ژان پل دوم از تیرگی روابط ایران و آمریکا این قطع رابطه را به فال نیک گرفت.[۲۳] از زمان قطع کامل روابط بین ایران و آمریکا در ۱۹ و ۲۰ فروردین ۱۳۵۹،[۲۴] موانع فراوانی احیا و ظاهر شده‌اند که تا به امروز مانع روابط رسمی بین دو کشور حتی با وجود منافع مشترک[۲۵][۲۶][۲۷] گردیده‌اند. از آن میان می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

دعاوی از طرف ایران:

دعاوی از طرف آمریکا:

تصرف سفارت آمریکا آغاز و نقطه شروع وخامت روابط سیاسی ایران و آمریکا شد، و آمریکا به‌دنبال این حرکت ایران، به‌طور کامل تحریم علیه ایران وضع نموده، و سیاست خود را علیه تهران تغییر داد.

دفتر انتشارات اسلامی جامعه مدرسین حوزه علمیه قم کتابی ۱۱ جلدی در سال ۱۳۹۸ تحت عنوان اسناد لانه جاسوسی منتشر کرده‌است، که ادعا می‌کند شامل اسناد بازیابی شده از سفارت به‌وسیلهٔ دانشجویان است.[۴۰][۴۱][۴۲][۴۳][۴۴] رئیس سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی آموزشی اعلام کرد هم‌اکنون کار گروهی برای ورود بخش‌هایی از این اسناد به کتاب‌های درسی تشکیل شده‌است.[۴۵]

با بدتر شدن روابط در طی زمان کار به برخورد نظامی در خلیج فارس در زمان جنگ ایران و عراق کشید و نیروی دریایی آمریکا به‌دنبال حمله ایران به نفتکش‌های کشورهای عربی، کشتی‌های جنگی ایران و سکوی نفتی ساسان را نابود کرد.

انهدام هواپیمای مسافربری پرواز شماره ۶۵۵ ایران ایر بر فراز آسمان خلیج فارس توسط ناو جنگی وینسنس آمریکا، از نقاط اوج فجایع این دوران می‌باشد. اما در همین سالیان تلاش‌هایی برای برقراری روابط نیز انجام شد که با شکست مواجه گردید. ماجرای ایران-کنترا از این نمونه‌است. در طی این ماجرا ایران با کمک دلالان بین‌المللی اسلحه، مقادیری موشک و قطعات هواپیماهای جنگی خریداری نمود.[۴۶]

جیمی کارتر

[ویرایش]
خوشامدگویی کندی به شاه در سفر شاه به آمریکا در سال ۱۳۴۱ خورشیدی
سازمان مجاهدین خلق ایران، خواستار قطع کامل ارتباط با آمریکا و افشای اسامی جاسوسان سیا شد.

پس از سقوط محمدرضا پهلوی در سال ۱۹۷۹، دولت جیمی کارتر سعی کرد تا روابطش را با حکومت جدید اسلامی در تهران بهبود ببخشد. کریس امری در کتاب «روابط خارجی ایالات متحده و انقلاب ایران» (۲۰۱۳) می‌نویسد که در اواسط سال ۱۹۷۹ دولت کارتر طرح مشترک سی‌آی‌ای و وزارت امور خارجه برای تقسیم اطلاعات جاسوسی با ایران را تصویب کرد. کاخ سفید امیدوار بود که اگر اطلاعات فوق‌العاده حساس - همچون وضعیت نظامی عراق و نگرانی آمریکا از اینکه فروپاشی ارتش ایران در پی انقلاب می‌تواند موازنهٔ قدرت در منطقه را برهم بزند - را در اختیار برخی از افراد حکومت جدیدالتأسیس قرار دهد، رابطهٔ جدیدی آغاز خواهد شد و از عناصر معتدل‌تر در ایران حمایت می‌شود. زمانی که این تلاش‌ها در شرف آغاز بودند، در ۴ نوامبر ۱۹۷۹ دانشجویان پیرو خط امام به سفارت آمریکا در تهران حمله کرده و ۵۲ دیپلمات آمریکایی را به مدت ۴۴۴ روز به گروگان گرفتند و به این ترتیب تلاش‌های دولت کارتر ناکام ماند.[۴۷] در پی آن فرمان اجرایی برقراری وضعیت اضطراری ملی در مورد ایران در تاریخ ۱۴ نوامبر ۱۹۷۹ اعلام شد، که به رئیس‌جمهور ایالات متحده این اختیار را می‌دهد که اموال و دارایی‌های ایران را توقیف کند.[۴۸] این فرمان از آن زمان تاکنون هر ساله توسط همه رؤسای جمهور آمریکا تمدید شده‌است.[۴۹][۵۰]

دولت رونالد ریگان

[ویرایش]

در طول تاریخ روابط ایران و آمریکا پس از انقلاب، گاهی قدم‌هایی برای بهبود روابط دو طرف نیز برداشته شده‌است که به دلایلی بی‌نتیجه مانده. ماجرای ایران-کنترا را شاید بتوان اولین مورد از این اقدامات دانست.

دولت رونالد ریگان در دههٔ ۱۹۸۰ تلاش کرد تا با ایران که از ۸ سپتامبر ۱۹۸۰ درگیر جنگی سخت با عراق شده بود، رابطه برقرار کند. در سال ۱۹۸۵ دولت ریگان دلواپس دو موضوع مربوط به ایران بود: آزادی آمریکایی‌هایی که توسط شبه‌نظامیان اسلامی لبنان - که تحت حمایت ایران قرار داشتند - به گروگان گرفته شده بودند و دیگر اینکه آمریکا نگران بود در شرایطی که حال جسمی روح‌الله خمینی رو به وخامت بود، هیچ‌گونه امکان نفوذی در این کشور به دست نیاورده بود.

در اواسط سال ۱۹۸۵ مقامات اسرائیلی به آمریکا کمک کردند تا از راه‌های مخفی با افراد معتدل‌تری در درون دولت ایران - از جمله اکبر هاشمی رفسنجانی - ارتباط برقرار کند. در این زمان بود که گزارش کمیسیون تاور از ماجرای ایران - کنترا افشا شد. پس از یک دوره مذاکرات سخت و طولانی در ماه مه ۱۹۸۶ مقامات ارشد آمریکایی از جمله رابرت باد مک‌فارلین، مشاور اسبق امنیت ملی، به ایران سفر کردند تا با جمهوری اسلامی ایران مستقیماً وارد معامله شوند و در قبال آزادی گروگان‌های آمریکایی در لبنان، محموله سلاح در اختیار ایران قرار بدهند.

این عملیات فاجعه‌آمیز بود. دولت ریگان نتوانست آزادی گروگان‌ها را تضمین کند زیرا ایرانی‌ها انتظار نداشتند تا مقامات ارشد آمریکایی به تهران سفر کنند و به این دلیل در نحوهٔ پاسخگویی به درخواست آمریکا دچار تفرقه شدند. نتیجه آنکه آمریکایی‌ها دست خالی تهران را ترک کردند. اوضاع زمانی خراب‌تر شد که تندروهای ایرانی مخالف با برقراری روابط با آمریکا، اطلاعات سفر محرمانهٔ مک‌فارلین به تهران را در اختیار رسانه‌ها قرار دادند. کنگره و رسانه‌ها مشغول پیگیری این ماجرا شدند و در جریان این پیگیری مشخص شد که اعضای دولت ریگان به‌طور غیرقانونی سود حاصل از فروش اسلحه به ایران را در اختیار کنتراها قرار می‌داده‌اند. کنترا گروه شبه‌نظامیان راستگرایی بود که کنگرهٔ آمریکا حمایت از آن‌ها را ممنوع اعلام کرده بود. جنجال ایران - کنترا به این ترتیب اتفاق افتاد.[۴۷]

دولت جورج اچ دبلیو بوش

[ویرایش]

پیروزی ایران در جنگ با عراق در اوت ۱۹۸۸ نقطهٔ عطفی در ایران بود. پس از هشت سال جنگی که در آن ۱۹۰ هزار نفر جان خود را از دست دادند و میلیون‌ها دلار هزینه مالی دربرداشت، جمهوری اسلامی ایران انزواطلب شد و حرارت و تعصب انقلابی‌اش را متوجه سازندگی اقتصاد و بازسازی زیربنایی کرد. این درونگرایی دلایل متفاوتی داشت از جمله درگذشت خمینی در ژوئن ۱۹۸۹ و جانشینی او توسط علی خامنه‌ای؛ همچنین انتخاب یک فرد میانه‌رو، اکبر هاشمی رفسنجانی برای ریاست جمهوری ایران. پس از انتقال قدرت، خامنه‌ای به رفسنجانی دستور داد تا اقتصاد ایران را از نو بسازد، وجههٔ بین‌المللی ایران را بهبود ببخشد و ارتش عظیم کشور را به حالت صلح بازگرداند زیرا جنگ با عراق به اتمام رسیده بود.

بروس ریدل، تحلیلگر سی‌آی‌ای در کتاب «آغاز دشمنی» نوشتهٔ جیمز بلایت می‌گوید که درونگرایی و انزوای ایران به این معنا بود که این کشور دیگر دلیل اصلی نگرانی سیاستگذاران آمریکایی نخواهد بود. با این وجود دولت جورج اچ دبلیو بوش به یافتن راهی برای برقراری روابط دیپلماتیک با ایران ادامه داد. جورج بوش در سخنرانی مراسم تحلیفش اشاره‌ای غیرمستقیم به ایران داشت: «امروز آمریکاییانی در سرزمین‌های بیگانه اسیر شده‌اند. هرگونه کمکی در این زمینه تا مدت‌ها از یاد نخواهد رفت. هر حسن نیتی با حسن نیت پاسخ داده خواهد شد. نیکی می‌تواند تا ابد ادامه پیدا کند.» معنای سخنرانی این بود که اگر ایران به آزادی گروگان‌های آمریکایی در لبنان کمک کند به نیکی پاسخ خواهد یافت. اما برنت اسکوکرافت، مشاور امنیت ملی، در کتابی که با همکاری جورج اچ دبلیو بوش نوشته شده‌است با عنوان «دنیای دگرگون شده» (۱۹۹۹) می‌نویسد زمانی که رفسنجانی در پایان سال ۱۹۹۱ شخصاً آزادی گروگان‌ها را تسهیل کرد، دولت بوش «هیچ کاری نکرد». مشخص شد که حسن نیت با نیکی جبران نمی‌شود.[۴۷]

دولت بیل کلینتون

[ویرایش]

در سال ۱۹۹۸، پس از دعوت تیم ملی کشتی آمریکا به ایران، روزنامه جمهوری اسلامی امکان برنده شدن این تیم و بالا رفتن پرچم آمریکا و پخش سرود ملی آمریکا را در ایران باعث شرم‌ساری دانست.[۵۱] تیم آمریکا در ایران در همان مسابقات به مدال قهرمانی دست یافت،[۵۲] اما از این فرصت استفاده‌های متوالی نشد، و حتی برخی از دستیاران محمد خاتمی، همانند وزیرش عبدالله نوری، به دلیل تبیین فکر برقراری روابط با آمریکا، برکنار و محاکمه نیز شدند.[۵۳]

یک سال بعد در ۱۹۹۹، هنگامی که مادلین آلبرایت بابت شرکت در کودتای ۲۸ مرداد علیه محمد مصدق ابراز تاسف کرد و پیشقدم بهبودی روابط شد، کمال خرازی در پاسخ اعلام کرد حال که آمریکاییان اعتراف به شرکت در آن واقعه را کردند، دولت ایران قصد ادعای خسارت از آمریکا را خواهد نمود.[۵۴] در عوض، پس از پایان ریاست جمهوری کلینتون در سال ۲۰۰۲–۲۰۰۳ نیز، هنگامیکه ایران بسته پیشنهادی به دولت بوش جهت برقراری روابط به آمریکا ارائه نمود، از واشینگتن هیچگونه علاقه و پاسخی دریافت نکرد.[۵۵]

دولت جورج دابلیو بوش

[ویرایش]
همچنین ببینید: فهرست زندانیان ایرانی در زندان گوانتانامو
سخنرانی سید علی خامنه‌ای درباره رئیس جمهور ایالات متحده آمریکا در سال ۲۰۰۲ میلادی (۱۳۸۱ خورشیدی)

در دوران جورج بوش پسر پس از حمله نظامی آمریکا به عراق نیز گزارش‌های زیادی دربارهٔ امکان حمله نظامی آمریکا به ایران[۵۶][۵۷][۵۸] و بمباران ایران[۵۹][۶۰] منتشر می‌شود. همچنین آمریکا در این زمان دائماً ایران را به حمایت و ارائه پشتیبانی تسلیحاتی به گروه‌های مسلح مخالف حضور نظامی آمریکا در عراق متهم می‌کرد.[۶۱] سیاست دولت جرج دابلیو بوش در قبال ایران براندازی دولت جمهوری اسلامی و جایگزین کردن آن با دولتی دیگر بوده‌است.[۶۲][۶۳][۶۴][۶۵][۶۶]

در اوت ۲۰۰۶، کمیته دائمی منتخب مجلس نمایندگان ایالات متحده آمریکا در گزارشی به کنگره آمریکا با استناد به گفتار زیر از رئیس‌جمهور ایران، ایران و احمدی‌نژاد را یک «تهدید علیه امنیت ملی آمریکا» دانسته و «موضع خصمانه ایران علیه آمریکا» را دلیل محکمی برای لزوم پیشگیری از دستیابی به فناوری هسته‌ای دانست.[۶۷] در ۴ آبانماه ۱۳۸۴، محمود احمدی‌نژاد در همایشی تحت عنوان «جهان بدون آمریکا و صهیونیسم» بیان کرده بود:[۶۷][۶۸]

سربازان یک فروند سی-۱۳۰ متعلق به نیروی هوایی آمریکا در حال تخلیه کمک‌های اولیه برای زلزله زدگان بم در فرودگاه کرمان در ۱۳۸۲

بدون تردید می‌گویم که این شعار و هدف دست یافتنی است و به حول و قوه الهی به زودی جهان بدون آمریکا و صهیونیسم را تجربه کرده و در دوران درخشان حاکمیت اسلامی بر جهان امروز تنفس خواهیم کرد.

علاوه بر دولت آمریکا، مردم آمریکا نیز در سال‌های اخیر در مناقشات خاورمیانه بین اعراب و اسرائیل، مکرراً و همواره طرف دولت اسرائیل بوده‌اند.[۶۹] به ویژه در میان مسیحیان پروتستان (اونجلیکن) آمریکا[۷۰] که جمعیتشان تا ۱۳۵ میلیون نفر تخمین زده می‌شود.[۷۱] خصومت دولتمردان ایران با اسرائیل احتمال هرگونه روابطی بین ایران و آمریکا را در این راستا ناممکن‌تر می‌سازد.

با روی کار آمدن دولت نهم جمهوری اسلامی ایران به ریاست محمود احمدی‌نژاد و اولویت قرار دادن برنامه هسته‌ای ایران در صدر برنامه‌های سیاست خارجی ایران، روابط ایران و آمریکا تحت تأثیر این مسئله بود. شروع مجدد غنی‌سازی در نیروگاه نطنز و ساخت تأسیسات هسته‌ای دیگر همواره باعث تقابل این دو کشور بود. حتی چند دور مذاکرات مستقیم محدود نمایندگان دو کشور در عراق بر سر مسائل امنیتی عراق نیز نتوانست تأثیری بر نزدیک شدن دیدگاه‌های دو کشور نسبت به یکدیگر شود.[۷۲]

دولت باراک اوباما

[ویرایش]

با روی کار آمدن باراک اوباما، وی تلاش کرد در حالی که از شیوه برخورد دولت جورج دبلیو بوش فاصله بگیرد، اما کماکان همان سیاست‌های رفتاری را دنبال کند. چگونگی رابطه با ایران در صدر دستور کارهای سیاست خارجی آمریکا در زمان دولت اوباما قرار داشت. طرح استقرار سپر دفاع موشکی آمریکا در شرق اروپا در همین راستا و برای کنترل توان موشکی و هسته‌ای ایران می‌باشد.[۷۳]

اوباما در پیام نوروزی خود در سال ۱۳۸۸ خطاب به «مردم و رهبران ایران» گفت:

ایالات متحده مایل است جمهوری اسلامی ایران به جایگاه به حق خود در جامعه بین‌المللی دست یابد و این حق شماست، اما این حق با مسئولیت‌های واقعی همراه است و نمی‌توان از راه ترور یا اسلحه به چنین جایگاهی دست یافت بلکه راه رسیدن به آن، اقدامات صلح‌آمیزی است که عظمت واقعی ملت و تمدن ایران را به نمایش بگذارد.

سید علی خامنه‌ای، رهبر ایران همچنین در اقدامی نادر به پیام نوروزی باراک اوباما واکنش نشان داد. وی در سخنرانی خود در اولین روز سال ۱۳۸۸ در جمع زائران حرم علی بن موسی الرضا گفت:

حتی در همین پیام تبریک نیز ملت ایران طرفدار تروریست و دنبال سلاح هسته‌ای خوانده شده‌است. آیا این پیام تبریک است یا دنباله همان اتهامات؟[۷۴]

دولت اوباما توانایی اتمی ایران را یک خطر بالقوه برای خود می‌داند. به همین منظر از راه‌های مختلف سعی کرده ایران را بر سر میز مذاکره مستقیم با آمریکا و متحدانش بنشاند. ایجاد تحریم‌های علیه ایران و مذاکرات گروه ۱+۵ با ایران از این دست رفتارهای متفاوت است.[۷۳]

مقامات نظامی ایران در تاریخ یکشنبه ۱۳ آذر ۱۳۹۰ اعلام کردند که یک فروند هواپیمای جاسوسی از نوع لاکهید مارتین آر کیو ۱۷۰ سنتینل را در شرق ایران با کمترین خسارت ممکن سرنگون کرده و اکنون آن را در اختیار دارند. در ۵ دسامبر ۲۰۱۱، منابعی در ارتش آمریکا تأیید نمودند که هواپیمای بدون سرنشین از نوع آرکیو ۱۷۰ بوده و اکنون در اختیار نیروهای ایرانی است. منابع رسمی تا زمان نمایش این هواپیما از سوی ایران از تأیید این خبر امتناع کردند.[۷۵]

سید علی خامنه‌ای رهبر ایران در سخنرانی خود در اولین روز سال ۱۳۸۸ در جمع زائران حرم علی بن موسی الرضا دربارهٔ حرکات دولت اوباما برای تعامل دیپلماتیک با ایران جهت حل مسائل مورد اختلاف دو کشور، گفت: «آن‌ها می‌گویند به سوی ایران دست دراز کرده‌ایم و ما می‌گوییم اگر آمریکا در زیر دستکش مخملی، دستی چدنی را پنهان کرده باشد این اقدام هیچ معنا و ارزشی ندارد.» وی در این سخنرانی اظهار داشت رفتار آمریکا تا این لحظه تغییراتی را که ایران مایل است شاهد آن باشد نداشته‌است.[۷۴]

جان کری، وزیر امور خارجه آمریکا در یک کنفرانس مطبوعاتی که با همتای فرانسوی خود شرکت کرد گفت باراک اوباما رسماً اعلام کرده در صورت موافقت رهبر ایران به دنبال مذاکره دوجانبه با این کشور است. وی با اعلام این‌که «ایران کشوری با تاریخی غنی و قابل توجه» است گفت: «من بار دیگر تأکید می‌کنم ایالات متحده آمریکا جدیت خود را در مذاکره با ایران همراه با رعایت احترام متقابل نشان داده‌است.»[۷۶]

دولت حسن روحانی

[ویرایش]
مقاله‌های اصلی: دیدگاه‌های حسن روحانی در سیاست خارجی و دیدگاه‌ها و سیاست حسن روحانی در پرونده هسته‌ای و تحریم‌ها
همچنین ببینید: تماس تلفنی باراک اوباما و حسن روحانی

حسن روحانی دربارهٔ رابطه با آمریکا می‌گوید رابطه ایران با آمریکا مسئله پیچیده و دشواری است؛ ساده نیست. زخم کهنه‌ای وجود دارد که باید درمان شود. دنبال افزایش تنش نخواهیم بود. عقل سلیم هم حکم می‌کند دولت و کشور به فکر آینده باشند و ترمیم گذشته. هرگونه سخن گفتن با آمریکا باید بر مبنای منافع و احترام متقابل و از موضع برابر باشد اما آمریکا باید تصریح کنند که در امور داخلی ایران هرگز مداخله نخواهند کرد ثانیاً تمام حقوق حقه ایران مانند هسته‌ای را به رسمیت بشناسند و سیاست‌های یکجانبه‌گرایی و زور مدارانه نسبت به ایران را کنار بگذارند در این شرایط زمینه متفاوت می‌شود اما همه باید بدانند که دولت آینده از حقوق حقه ملت ایران هرگز کوتاه نخواهد آمد. آماده‌ایم تنش‌ها کاهش یابد. حسن روحانی همچنین گفت که در صورتی که آمریکا به مفاد قرارداد الجزایر دربارهٔ عدم مداخله در امور داخلی ایران پای بند باشد و نیز از موضع رفتار زورمدارانه عمل نکند تهران حاضر است از موضعی برابر با واشینگتن در مورد موضوعات مورد اختلاف گفتگو کند.[۷۷]

« در برابر دشمن درشت سخن گفتن راه‌حل نیست بلکه باید دشمن را بشناسیم و نقشه‌های آن را بشناسیم. باید در برابر نقشه دشمن تدبیر کنیم، باید مدیریت کنیم، سخن گفتن و فریاد زدن گاهی ممکن است زیبا باشد اما حتماً کافی نیست. »

حسن روحانی در جلسه غیرعلنی و غیررسمی مجلس، ۲۳ تیر ۱۳۹۲[۷۸]

روابط امروز ایران با آمریکا در حد دشمنی و تخاصم است، باید سعی کنیم این حد را با برنامه‌ریزی و تدبیر پایین آوریم و حداقل روابط را از دشمنی به تنش برسانیم. در وضعیت کنونی قادر نیستیم بگوییم با آمریکا می‌خواهیم تنش‌زدایی کنیم زیرا امروز بحث تهدید و تخاصم است. در ۸ یا ۱۰ سال پیش می‌شد اما امروز در مرحله دیگری قرار گرفته‌ایم.[۷۹]

حسن روحانی در دومین نشست خبری خود گفت «برای ما آنچه مهم است، پاسخ عملی دولت آمریکا و نه بیانیه‌هاست، ما همه اقدامات دولت آمریکا را به دقت رصد می‌کنیم و اگر اقدامات عملی و سازنده‌ای ببینیم پاسخ متناسب و مشابه به آن می‌دهیم.»[۸۰]

روزنامه واشینگتن پست از قول حسن روحانی نوشت اگر ایالات متحده آمریکا مشتاقانه و با حسن نیت به همراه احترام متقابل وارد عمل شود، راه گفتگو و تعامل گشوده و هموار است.[۸۱]

وبگاه رجانیوز به نقل از واشینگتن پست گزارش داده‌است با وجود تمام فشارها و تحریم‌هایی که روی ایران است، این آمریکا است که خود را برای دادن امتیاز آماده می‌کند و شرایط را برای تباهی قدرت اعمال فشار واشینگتن آماده می‌نماید.[۸۲]

سفر روحانی به نیویورک ۱۳۹۲

چند روز پیش از سفر حسن روحانی به شصت و ششمین مجمع عمومی سازمان ملل متحد، باراک اوباما به حسن روحانی نامه‌ای نوشت و رئیس‌جمهور ایران به این نامه پاسخ داد. کاخ سفید گفت: «محتوای اصلی نامه اوباما به روحانی را منتشر کرده‌است. موضوع برنامه هسته‌ای ایران و مذاکرات مربوط به آن، محور اصلی این نامه را تشکیل می‌داده‌است؛ بنابراین، اوباما نسبت به یافتن راهکاری برای موضوع هسته‌ای ایران ابراز تمایل کرده‌است.» حسن روحانی نیز دربارهٔ نامه گفت: «این می‌تواند قدم‌های کوچکی برای آینده‌ای بسیار مهم باشد.»[۸۳][۸۴]

متن مربوطه در ویکی‌نبشته: گفتگوی شبکه تلویزیونی ان.بی. سی با حسن روحانی (۱۳۹۲)

در ۲۸ شهریور ۱۳۹۲ حسن روحانی در گفتگو با شبکه ان. بی. سی آمریکا، در پاسخ به سوالات آن کاری مجری این برنامه در خصوص مسائل گوناگون از جمله حضور و سخنرانی در مجمع عمومی سازمان ملل متحد، مذاکرات هسته‌ای، رابطه با آمریکا و غیره سخن گفت.[۸۵] وی در این مصاحبه گفت لحن نامه باراک اوباما به من مثبت و سازنده بود. همچنین حسن روحانی از داشتن اختیارات تام در مذاکرات هسته‌ای با غرب خبر داد.[۸۶] در ۳۰ شهریور ۱۳۹۲ برخی از روزنامه‌ها در ایران از احتمال دیدار حسن روحانی در شصت و ششمین مجمع عمومی سازمان ملل متحد که قرار است ۳۱ شهریور ماه برگزار شود خبر دادند.[۸۷] حسن روحانی در ۲۸ شهریور ۱۳۹۲ در گفتگو با شبکه ان. بی. سی آمریکا گفته بود دیدار با باراک اوباما در دستور کار من نیست اما هر چیزی در دنیای سیاست امکان‌پذیر است. سخنگوی کاخ سفید هم گفته بود اوباما آماده دیدار با روحانی است.[۸۸][۸۹] جان کری وزیر امور خارجه آمریکا گفت اظهارات حسن روحانی مثبت است.[۹۰]

اوباما در حال مکالمه تلفنی با حسن روحانی

هنگامی که حسن روحانی در نیویورک به سر می‌برد اوباما امید به ملاقات روحانی داشت اما طرف ایرانی این ملاقات را بسیار پیچیده دانست و لذا ملاقاتی صورت نگرفت. در جریان این سفر، محمدجواد ظریف در چارچوب مذاکرات هسته‌ای با جان کری وزیر امور خارجهٔ آمریکا دیدار کرد که اولین دیدار وزرای امور خارجهٔ دو کشور از ۱۳۵۸ تا آن زمان بود.[۹۱] پس از دیدار رضایتبخش وزرای خارجه ایران و آمریکا در تاریخ ۴ مهر ۱۳۹۲ در قالب مذاکرات ۱+۵ و نیز مذاکره خصوصی دو طرف پس از پایان جلسه[۹۲] در تاریخ ۵ مهر ۱۳۹۲ هنگامی که حسن روحانی در راه محل اقامت خود در نیویورک به سمت فرودگاه برای حرکت به سمت ایران بود، رؤسای جمهور ایران و آمریکا از طریق تلفن با یکدیگر صحبت کردند. در این تماس تلفنی، طرفین تأکید کردند که اراده سیاسی برای حل سریع مسئله هسته‌ای ایران را دارند. دو طرف همچنین وزرای امور خارجه خود را مأمور کردند تا زمینه همکاری‌های لازم را هرچه زودتر فراهم آورند.[۹۳] این بالاترین سطح تماس میان دو کشور از زمان انقلاب ایران در سال ۱۳۵۷ بوده‌است.[۹۱] کاخ سفید عکسی از لحظه تماس تلفنی بین دو رئیس‌جمهور را منتشر نمود.

رئیس‌جمهور ایران در نشست خبری پس از بازگشت از نیویورک گفت سخنرانی اوباما را گامی مثبت برای حل مسایل ایران و غرب ارزیابی می‌کنیم. لحن سخنرانی برخی از مقامات عالی‌رتبه اروپایی و همچنین سخنرانی اوباما که لحنی متفاوت با گذشته داشت باید به عنوان یک قدم مثبت برای حل وفصل مسایل بین ایران و غرب ارزیابی کنیم. برنامه مقدماتی برای برگزاری نشست دو جانبه بین ایران و آمریکا فراهم شده بود که بین من و اوباما دیداری برگزار شود. طرف آمریکایی ابراز تمایل کرده بود و ما هم مشکلی برای دیدار نداشتیم اما دربرنامه‌ریزی برای نحوه این دیدار و نتایجی که دیدار اول باید داشته باشد، وقت و زمان کافی نبود و دو طرف بر این توجه کردند که زمان کافی وجود نداشت.[۹۴][۹۵][۹۶][۹۷][۹۸]

حسن روحانی در رابطه با دیدار با باراک اوباما در نیویورک گفت بین ما و آمریکا مسائل بسیاری از ۶۰ سال گذشته وجود داشته‌است، آمریکا با ایران قبل و بعد از انقلاب تنش‌هایی داشته، مسائل مهمی در منطقه نسبت به ایران بوده‌است، اینکه ملاقاتی در سطح دو رئیس‌جمهور بعد از ۳۵ سال انجام شود نیاز به مقدماتی داشت به همین دلیل این کار نارس بود، به همین دلیل این ملاقات انجام نشد.[۹۹][۱۰۰]

رئیس‌جمهور ایران دربارهٔ مباحث مطرح شده در گفتگوی تلفنی گفت بحثی که با اوباما داشتیم عمدتاً مسئله هسته‌ای بود، گفتیم این مسئله نه تنها حق مردم ایران است بلکه غرور ملی ملت ایران است که رئیس‌جمهور آمریکا هم عنوان کرد ما به حقوق هسته‌ای ملت ایران اذعان داریم. وی ادامه داد: دربارهٔ ۱+۵ گفتم با دریچه‌ای که از سوی ملت ایران ایجاد شده باید از این فرصت استفاده و در این مسئله تسریع کرد که رئیس‌جمهور آمریکا گفت: من به وزیر خارجه دستور می‌دهم که در این امر تسریع داشته باشد؛ عمده بحث ما این بود که در بحث هسته‌ای با سرعت بیشتری عمل کنیم.[۹۹][۱۰۰]

حسن روحانی در چهارمین و آخرین روز از سفر خود به نیویورک، در پاسخ به سؤال خبرنگار نیویورک تایمز دربارهٔ دستاوردهای این سفر، گفت: می‌خواهم این سفر اولین گام برای رابطه بین دو ملت بزرگ ایران و آمریکا باشد. می‌خواهم این سفر اولین گام برای روابط بهتر دو ملت ایران و آمریکا باشد و نسبت به دو دولت، حداقل جلوی تنش‌های بیشتر را بگیریم و زمینه‌ای برای دست یابی به منافع مشترک فراهم کنیم.[۹۴][۹۵][۹۶][۹۷][۹۸]

رئیس‌جمهور ایران با تأکید بر اینکه در بحث رابطه میان ایران و آمریکا گذشته تلخی وجود دارد، گفت: تنش‌ها و تخاصمی که از گذشته میان تهران و واشینگتن شکل گرفته یک شبه حل نمی‌شود. حسن روحانی در خصوص تمایل اوباما برای دیدار و مذاکره با وی گفت: من با اصل پیشنهاد موافق هستم اما دو طرف هر چه فکر کردیم که نتیجه این ملاقات چگونه برای دو ملت هدیه مناسبی باشد، متوجه شدیم که این مسئله در این فاصله زمانی کوتاه مسیر نیست.[۱۰۱]

عابد فتاحی پس از نخستین جلسه مشترک حسن روحانی با نمایندگان مجلس در تاریخ ۹ مهر ۱۳۹۲ از قول حسن روحانی گفت تأثیر گفتگوی ایران و آمریکا به حدی خوب بوده که مقرر شده در کنگره آمریکا گروه دوستی با ایران تشکیل شود که در این صورت نیز باید در مجلس شورای اسلامی گروه دوستی با آمریکا تشکیل شود.[۱۰۲] حسن روحانی در جلسه‌ای که در تاریخ نهم مهرماه سال ۹۲ با نمایندگان مجلس داشت توضیحاتی دربارهٔ تمایل اوباما و خودش برای گفتگوی تلفنی پرده برداشت. درخواست از روحانی برای مذاکره قبل از حرکت از ایران شروع شده بود. روحانی هدف از این مذاکره تلفنی را حفظ جایگاه اوباما و خنثی کردن لابی جمهوری خواهان که به منظور فشار بر اوباما ایجاد شده بود بیان کرد.[۱۰۳][نیازمند منبع]

مذاکرات ژنو

پس از مذاکرات ژنو ایران و گروه ۵+۱ در ۲۳ و ۲۴ مهر ۱۳۹۲ در مقر سازمان ملل در ژنو، سوییس به مذاکره پرداختند. ظریف و اشتون در پایان این مذاکرات بیانیه‌ای مشترک صادر کردند که بی‌سابقه بود.[۱۰۴][۱۰۵]

دور بعدی مذاکرات ۷ نوامبر، ۱۷ آبان، آغاز شد. روز بعد وزرای امور خارجهٔ آمریکا، آلمان، روسیه، بریتانیا و فرانسه هم به‌طور غیرمنتظره‌ای به مذاکرات پیوستند. جان کری، وزیر امور خارجه آمریکا و محمدجواد ظریف، وزیر امور خارجه ایران به مدت پنج ساعت با حضور اشتون با یکدیگر گفتگو کردند. این مذاکرات پس از سه روز گفتگوی فشرده بدون دستیابی به توافق پایان یافت. کری پس از پایان گفتگوها، گفت پیشرفت‌های چشمگیری داشته‌اند و به نقطهٔ مشترک نزدیک شده‌اند.[۱۰۶]

دور بعدی گفتگوها ۲۰ نوامبر آغاز شد.[۱۰۷] پس از سه روز گفتگوی بی‌نتیجه وزاری امور خارجهٔ هر شش کشور در ۲۳ نوامبر به مذاکرات پیوستند[۱۰۸] و نهایتاً پس از روزها مذاکرهٔ فشرده در ساعت ۳ بامداد روز یکشنبه ایران و ۵+۱ به توافقی دست یافتند و مذاکرات به پایان رسید.[۱۰۹] خبرگزاری آسوشیتد پرس یک روز پس از پایان این گفتگوها اعلام کرد ایران و آمریکا از مدت‌ها قبل (از دولت محمود احمدی‌نژاد) درگیر مذاکراتی مخفیانه بودند که از متحدین آمریکا هم مخفی نگه داشته شده بود.[۱۱۰]

جواد ظریف، وزیر خارجه ایران و جان کری، وزیر خارجه آمریکا در مذاکرات هسته‌ای لوزان

تفاهم هسته‌ای لوزان

[ویرایش]
مقالهٔ اصلی: تفاهم هسته‌ای لوزان

پس از چندین دور مذاکره ایران و گروه ۵+۱ در وین و ژنو، به منظور دستیابی به توافق نهایی هسته‌ای، پس از دو دور مذاکره فشرده در بازهٔ زمانی ۲۵ اسفند ۱۳۹۳ تا ۱۳ فروردین ۱۳۹۴ (برابر با ۳ آوریل ۲۰۱۵) تفاهم هسته‌ای لوزان، شامل خلاصه‌ای از مجموع راه حل‌های تفاهم شده برای رسیدن به برنامه جامع اقدام مشترک پیرامون برنامه هسته‌ای ایران تا ضرب الاجل ۱۰ تیر ۱۳۹۴، میان ایران و گروه ۱+۵ در لوزان سوئیس منعقد شد.[۱۱۱] مجموعه متضمن این راه حل‌ها جنبه حقوقی نداشته و صرفاً راهنمای مفهومی تنظیم و نگارش برنامه جامع اقدام مشترک را فراهم ساخت. بر این اساس تدوین برنامه جامع اقدام مشترک با مبنا قراردادن این راه حل‌ها در آینده نزدیک آغاز گردید.

جواد ظریف، وزیر خارجه ایران، حسین فریدون، برادر و دستیار ارشد رئیس‌جمهور ایران و جان کری، وزیر امور خارجه آمریکا در جریان مذاکرات هسته‌ای وین

برنامه جامع اقدام مشترک

[ویرایش]
مقالهٔ اصلی: برجام

پس از چندین دور مذاکره در وین، لوزان و ژنو، آخرین دور از مذاکرات برنامه هسته‌ای ایران و گروه ۵+۱ از ظهر روز شنبه ۲۷ ژوئن ۲۰۱۵، در هتل کوبورگ در شهر وین اتریش با حضور جان کری، وزیر امور خارجه ایالات متحده آمریکا و محمدجواد ظریف، وزیر امور خارجه ایران و هیئت‌های کارشناسی دو طرف آغاز شد.[۱۱۲] ضرب الاجل تعیین‌شده برای این مذاکرات، روز سی‌ام ژوئن تعیین شده بود که سه بار به ترتیب تا سوم، دهم و سیزدهم ژوئیه تمدید گردید. به تدریج و در روزهای پایانی توافق برخی از وزرای خارجه گروه ۵+۱ نیز برای برداشتن گام‌های نهایی عازم وین شدند.

در نهایت پس از چندین دور تمدید مذاکرات در سه‌شنبه ۲۳ تیر ۱۳۹۴ (۱۴ ژوئیه ۲۰۱۵)، توافق جامع هسته‌ای وین که در اصطلاح برنامه جامع اقدام مشترک یا برجام نامیده می‌شد، در وین اتریش بین ایران، اتحادیه اروپا و گروه ۱+۵ (شامل چین، فرانسه، روسیه، پادشاهی متحد بریتانیا، ایالات متحده آمریکا و آلمان) منعقد شد.[۴]

تحت این توافق، ایران ذخایر اورانیم غنی شده متوسط خودش را پاکسازی خواهد کرد و ذخیره‌سازی اورانیوم با غنای کم را تا ۹۸ درصد قطع می‌کند، و تعداد سانتریفیوژها را حدود دوسوم و حداقل برای ۱۵ سال کاهش می‌دهد. برای ۱۵ سال بعد، ایران موافقت کرده‌است که اورانیوم را بیش از ۳٫۶۷درصد غنی‌سازی نکند یا هیچ تأسیسات غنی‌سازی اورانیوم جدید یا رآکتور آب‌سنگین جدیدی را نسازد. فعالیت‌های غنی‌سازی اورانیوم به مدت ۱۰ سال به یک تک ساختمان که از سانتریفیوژهای نسل اول استفاده می‌کند محدود خواهد بود. دیگر تأسیسات نیز طبق پروتکل الحاقی آژانس بین‌المللی انرژی اتمی برای اجتناب از خطرهای تکثیر سلاح‌های اتمی تبدیل خواهند شد. برای نظارت و تأیید اجرای توافق‌نامه توسط ایران، آژانس بین‌المللی انرژی اتمی (IAEA) به تمام تأسیسات اتمی ایران دسترسی منظم خواهد داشت. در نتیجه این توافقنامه که تاییدیه پایدار متعهدین آن را به همراه دارد، ایران از تحریم‌های شورای امنیت ملل متحد، اتحادیه اروپا و ایالات متحده بیرون خواهد آمد.

بسیاری از تحلیل گران معتقدند انعقاد توافق مذکور موجب گشایش افق‌های جدید در روابط سیاسی دو طرف اصلی آن یعنی جمهوری اسلامی ایران و ایالات متحده آمریکا خواهد شد. این در حالی است که سید علی خامنه‌ای، رهبر ایران چندین بار پس از انعقاد برجام، از عدم تغییر سیاست خارجی ایران در قبال آمریکا پس از این توافق سخن گفته‌است. رهبر جمهوری اسلامی گفت:" آمریکائی‌ها مدتی است که از طرق گوناگون پیغام می‌دهند که خواهان مذاکره جداگانه با ایران در خصوص موضوع هسته‌ای هستند اما من بر اساس تجربه‌های گذشته به چنین گفتگوهایی خوشبین نیستم. رهبر انقلاب اسلامی با تأکید بر اینکه در دیدگاه آمریکائی‌ها گفتگو به معنای مذاکره برای رسیدن به راه حل منطقی نیست، خاطرنشان کردند: از نظر آمریکائی‌ها گفتگو بمعنای وادار کردن طرف مقابل برای قبول حرف آن‌ها است، بنابراین ما همواره این نوع گفتگو را تحمیلی می‌دانیم و جمهوری اسلامی ایران نیز زیر بار تحمیل نمی‌رود. اما با این پیش تدابیر و پیش‌بینی‌ها، دولت مردان با بی‌فکری عمله دیگری را انجام دادند.

دست دادن وزیر امور خارجه ایران با رئیس‌جمهوری ایالات متحده

[ویرایش]

در یکی از روزهای برگزاری هفتادمین دوره مجمع عمومی سازمان ملل متحد، محمدجواد ظریف در حال خروج از سالن، به‌طور اتفاقی با باراک اوباما و جان کری ملاقات کوتاهی داشت و دو طرف، ضمن سلام و احوال‌پرسی، با یکدیگر دست دادند. این بالاترین سطح برخورد دیپلماتیک دو مقام برجستهٔ دو کشور بود و بازتاب وسیعی در رسانه‌ها داشت.[۱۱۳][۱۱۴][۱۱۵]

عکس مشترک معاون رئیس‌جمهور ایران با رئیس‌جمهوری ایالات متحده

[ویرایش]

در ۱۱ آذر ۱۳۹۴ و در حالی که اجلاس جهانی تغییرات آب و هوایی در پاریس، به پایان رسیده بود، تصویری در شبکه‌های مجازی و سایت‌های خبری منتشر شد که در آن معصومه ابتکار، معاون رئیس‌جمهور و رئیس سازمان محیط زیست ایران که به عنوان نماینده ایران در این اجلاس حضور داشت، و باراک اوباما در آن در فاصله کمی از هم ایستاده بودند، این اولین عکس مشترک رئیس‌جمهور آمریکا با یک مقام دولتی عالیرتبهٔ ایرانی بود که تا آن زمان گرفته شده بود و انتشار آن بازتاب وسیعی در رسانه‌های داخل و خارج هر دو کشور داشت.[۱۱۶]

دستگیری و آزادی ده نظامی آمریکایی در آبهای ایران در خلیج فارس

[ویرایش]

در ۲۳ دی ۱۳۹۴، خبر دستگیری ده نظامی آمریکایی که با فروند قایق به صورت غیرمجاز وارد آب‌های ایران در خلیج فارس شده بودند، توسط سپاه پاسداران انقلاب اسلامی ایران در صدر رسانه‌های جهان قرار گرفت.[۱۱۷] با توجه به روابط شکننده ایران و آمریکا که به تازگی رو به بهبود نهاده بود، نگرانیهایی دربارهٔ انگیزهٔ نظامیان مذکور از ورود به آب‌های ایران در رسانه‌ها مطرح شد، اما موضوع خیلی سریع با مذاکرات تلفنی جان کری، وزیر خارجه آمریکا و جواد ظریف، وزیر خارجه ایران حل و فصل شد و مشخص گردید که ورود نظامیان آمریکایی به آب‌های ایران به دلیل نقص فنی سیستم قایق‌ها و به صورت غیرعمدی اتفاق افتاده و در نتیجه خیلی سریع و در پایان همان روز نظامیان آمریکایی در آب‌های آزاد خلیج فارس رها شدند.[۱۱۸]

تبادل زندانیان ایرانی- آمریکایی بین دو کشور

[ویرایش]

در عصر ۲۶ دی ۱۳۹۴ و در میان فضای مذاکرات فشرده طرفین برای تدوین متن نهایی بیانیه اجرایی شدن برجام، خبر غیرمنتظره‌ای در صدر رسانه‌های جهان قرار گرفت و دادستان عمومی و انقلاب تهران اعلام کرد که در راستای مصوبات شورای عالی امنیت ملی ایران و مصالح کلی نظام چهار زندانی ایرانی دو تابعیتی ظرف روز جاری (شنبه) در چارچوب مبادله زندانیان آزاد شدند. اسامی چهار زندانی ایرانی-آمریکایی که آزاد شدند عبارت بود از سعید عابدینی، امیر میرزایی حکمتی، جیسون رضاییان و نصرت‌الله خسروی. همچنین براساس این مبادله هفت ایرانی دربند زندان‌های آمریکا آزاد شدند که عبارت بودند از «نادر مدانلو»، «بهرام مکانیک»، «خسرو افقهی»، «آرش قهرمان»، «تورج فریدی»، «نیما گلستانه» و «علی صابونچی».[۱۱۹] ظاهراً تبادل زندانیان مذکور در راستای افزایش سطح روابط دیپلماتیک دو کشور صورت گرفته و برای قوام بخشیدن به اجرایی شدن برجام صورت گرفته بود.

دولت دونالد ترامپ

[ویرایش]
آمریکا، ایران و «تصویر دشمن»
مقاله‌ای از کریستوفر فت‌ویس منتشرشده در شبکه مطالعات سیاست‌گذاری عمومی، اردیبهشت ۱۳۹۷
آیا مشکلی با شنیدن این پرونده دارید؟ راهنمای رسانه را ببینید.


ممنوعیت ورود ایرانیان به آمریکا

[ویرایش]
مقاله‌های اصلی: فرمان اجرایی ۱۳۷۶۹ و فرمان اجرایی ۱۳۷۸۰

در ۲۸ ژانویهٔ ۲۰۱۷ رئیس‌جمهور ایالات متحدهٔ آمریکا دونالد ترامپ فرمانی اجرایی را به امضا رساند که صدور ویزا برای شش کشور با جمعیت اکثریت مسلمان که شامل ایران نیز می‌شد برای مدت چهار ماه متوقف می‌سازد و طبق آن از ورود تمامی کسانی که دارای ملیت ایرانی هستند به آمریکا جلوگیری به عمل می‌آید.[۱۲۰] اما پس از آن رینس پریباس، رئیس دفتر کاخ سفید اعلام کرد که دارندگان کارت سبز آمریکا و شهروندان ایرانی-کانادایی، مشمول فرمان ممنوعیت ورود به آمریکا نیستند و تنها ممکن است هنگام ورود به آمریکا بازجویی شوند[۱۲۱]

با اقدام دادگاه‌ها اجرای فرمان اجرایی ترامپ متوقف شد. ترامپ در ۶ مارس ۲۰۱۷ فرمان اجرایی دیگری امضا کرد که این بار نیز محدودیت‌هایی را علیه ایرانیان اعمال می‌کرد. با احکام دادگاه‌های ناحیه‌ای ایالات متحده در هاوایی و مریلند جلوی اجرای بخش‌های بزرگی از این فرمان پیش از شروع دوره آن گرفته شد. دیوان عالی آمریکا در ژوئن آن سال اجازه اجرای این فرمان را برای کسانی که فاقد رابطه اصیل با آمریکا هستند صادر کرد.

ترامپ در ۲۴ سپتامبر با امضای ابلاغیه‌ای فرمان اجرایی قبلی را تشریح کرد و بسط داد. دادگاه‌ها ابتدا جلوی اجرای این فرمان را گرفتند ولی دیوان عالی در ۴ دسامبر ۲۰۱۷ حکم کرد دولت می‌تواند به‌طور کامل این ابلاغیه را اجرایی کند. بر اساس این محدودیت‌ها که هم‌اکنون تا دادرسی دیوان عالی در حال اجرا هستند، صدور هر گونه ویزا برای ایرانیان به جز ویزاهای دانشجویی اف، ام و جِی متوقف شده‌است.

جنگ نیابتی ایران و آمریکا در عراق

[ویرایش]

جنگ نیابتی ایران و آمریکا در عراق به مجموعه درگیری‌های (conflict) بین ایران وآمریکا در استان‌های مختلف عراق گفته می‌شود که از سال ۲۰۱۸ این موارد به‌طور روزافزون رو به افزایش گذاشته‌است. ائتلاف علیه گروه «حکومت اسلامی» و وزارت دفاع آمریکا اعلام کردند در حمله راکتی به یک پایگاه ارتش عراق واقع در شمال آن کشور، یک پیمانکار غیرنظامی آمریکایی کشته شده‌است. مقام‌های ایالات متحده می‌گویند چند آمریکایی و شماری از نیروهای ارتش عراق نیز در این حمله که روز ۲۷ دسامبر/۶ دی رخ داده، زخمی شده‌اند. مقام‌ها می‌گویند تا ۳۰ راکت و خمپاره به‌سوی پایگاه «کی وان» (K-1) در کرکوک شلیک شده‌است. این پایگاه متعلق به ارتش عراق است و در عین حال گروهی از نیروهای ارتش آمریکا نیز در آن مستقر هستند. منابع و مقام‌های امنیتی به خبرگزاری رویترز گفته‌اند در یک خودروی رهاشده نزدیک پایگاه، پرتاب‌گر کاتیوشا پیدا شده‌است. هیچ گروهی مسئولیت این حمله را برعهده نگرفته‌است. گروه موسوم به «حکومت اسلامی» در منطقه فعال است. در عین حال مقام‌های آمریکایی در هفته‌های جاری به‌تاکید در مورد افزایش حملات گروه‌های شبه‌نظامی مورد حمایت تهران هشدارداده‌اند. حمله راکتی به پایگاه محل استقرار نیروهای آمریکایی دو هفته پس از هشدار وزیر خارجه آمریکا به ایران رخ داده‌است. مایک پومپئو، وزیر خارجه آمریکا، اخیراً ایران را به حملات راکتی به نیروهای آمریکایی و متحدانشان متهم کرد و گفت در صورتی که نیروهای آمریکایی یا متحدانش در حملات راکتی زخمی یا کشته شوند، واکنش شدیدی نشان خواهد داد.[۱۲۲]

  • وزارت‌دفاع آمریکا، پنتاگون، در اعلامیه‌ای مدعی‌شده‌است پنج پایگاه فرمان‌دهی و انبارهای مهماتِ «گروه گردان‌های (کتائب) حزب‌الله» عراق، یعنی تیپ‌های ۴۵ و ۴۶ حشدالشعبی را در استانلانبار در دو سوی مرز عراق و سوریه زده. وزارت‌دفاع آمریکا مدعی‌شده این حمله‌ها پاسخی‌است‌به چندین حمله به پایگاه‌هایی که نیروهای ائتلاف را میزبانی می‌کنند.پنتاگون مدعی‌شده «گردان‌های حزب‌الله روابط نزدیکی با ایران دارد و از این کشور پشتیبانی می‌گیرند؛ ما به حق حاکمیت عراق احترام می‌گذاریم، اما از حق دفاع‌مان نمی‌گذریم. ایران و گردان‌های حزب‌الله باید از حمله به نیروهای ائتلاف و آمریکا دست بردارند.» حشدالشعبی اعلام‌کرده پهپادهای آمریکایی امشب پای‌گاه‌های تیپ ۴۵ حشدالشعبی در منطقه المزرعه در جاده عکاشات در قائم در استان الانبار را زده‌اند. شبکه‌های خبری عراقی خبر داده‌اند احتمالاً از چهار تا ۱۵نیروی حشدالشعبی در این حمله‌ها کشته‌شده‌اند و ده‌ها تن زخمی شده‌اند. حشدالشعبی، اعلام‌کرده ابوعلی الخزعلی فرمانده تیپ ۴۵ الحشد الشعبی در حمله‌ها جان باخته. اسکای‌نیوز نوشته همه پای‌گاه‌های آمریکا در عراق، به حال آماده‌باش درآمده‌اند. در واپسین حمله راکتی به پای‌گاه نظامی عراق که نیروهای آمریکایی در آن بوده‌اند، در پای‌گاه کی۱، یک پیمان‌کار آمریکایی کشته‌شد و چند سرباز آمریکایی زخمی شدند.[۱۲۳]
  • شماری از طرفداران حشدالشعبی در ۱۰دی‌ماه در برابر سفارت آمریکا، در منطقه سبز بغداد، تجمع کردند و علیه حمله هوایی آمریکا به حشدالشعبی اعتراض کردند. معترضان به آمریکا، بخش‌هایی از دیوار این سفارت را آتش زدند، تابلوی سفارت را کندند و پرچم‌های گردان‌های حزب‌الله عراق را بالای سفارت بردند. گفته‌شده به سوی این تجمع‌کنندگان گاز اشک‌آور زده‌شده و ۱۰تن در درگیری‌ها زخمی‌شده‌اند. در میان تجمع‌کنندگان، چهره‌های سرشناس حشدالشعبی و دیگر گروه‌های سیاسی- نظامی مخالف آمریکا مثل ابومهدی مهندس، هادی العامری، قیس خزعلی و فالح الفیاض حضور دارند. ترامپ، رئیس‌جمهوری آمریکا نیز توییت کرده‌است: «ایران پیمان‌کار آمریکایی در عراق را کُشت و چند نفر را زخمی کرد. ما پاسخ محکمی دادیم و بازهم خواهیم‌داد. حالا ایران یک حمله به سفارت واشینگتن در بغداد را هماهنگ کرده‌است. آن‌ها کاملاً مسوول هستند. از عراق می‌خواهیم از نیروی نظامی‌اش برای پاس‌بانی از سفارت‌مان در بغداد بهره بگیرد.»[۱۲۴]

خروج آمریکا از برجام

[ویرایش]
مقالهٔ اصلی: خروج آمریکا از برجام

دونالد ترامپ که در زمان رقابت‌های انتخاباتی بارها وعدهٔ خروج از برجام را داده بود، پس از سه بار فرصت به تیم دیپلماسی خود برای اصلاح برجام، بالاخره در ۸ مه ۲۰۱۸ (۱۸ اردیبهشت ۱۳۹۷) به‌طور یکجانبه از این توافقنامه خارج شد. بدین ترتیب تمام تحریم‌هایی که آمریکا طبق پیوست دوم برجام موظف به تعلیق آن‌ها شده بود دوباره برقرار شدند.[۱۲۵]

تحریم‌ها بعد از خروج آمریکا از برجام

[ویرایش]
مصاحبهٔ کوتاهِ علی درستکار با حسام‌الدین آشنا راجع به سفر روحانی به نیویورک، مهر ۱۳۹۸
  • آمریکا روز دوشنبه ۱۴ آبان ۱۳۹۷ (۵ نوامبر ۲۰۱۸) رسماً دور جدید تحریم‌های جمهوری اسلامی ایران را اعلام کرد، پمپئو وزیر دفاع آمریکا گفت: «تحریم در زمینه‌های انرژی، بانکی، حمل و نقل و صنایع کشتی سازی می‌باشد. از زمان روی کار آمدن دولت ترامپ، ما دست به ۱۹ دور تحریم زده‌ایم که ۱۶۸ نهاد ایران را مورد هدف قرار داده‌اند. رژیم ایران میلیاردها دلار را از طریق بخش بانکی خود صرف سپاه پاسداران نموده‌است. تحریم‌های امروز ۵۰ بانک ایران، به‌علاوه فروع خارجی و داخلی وابسته به آنها را که همگام با حمایت رژیم ایران از تروریسم بین‌المللی و گسترش سلاحهای کشتار جمعی یا برآوردن زمینه‌های نقض حقوق بشر عمل می‌کنند، در بر می‌گیرند.» استیون منوچین وزیر خزانه داری آمریکا نیز گفت: «از امروز صبح ما تحریم‌های کامل خود را علیه رژیم ایران آغاز می‌کنیم. این بخشی از ماکزیمم فشار اقتصادی بی‌سابقه‌ای است که ایالات متحده علیه بزرگ‌ترین کشور حامی تروریسم در جهان به راه انداخته‌است. تحریم‌های امروز بیش از ۷۰۰ نفر، مؤسسه، هواپیما و صنایع موشکی را شامل می‌شود، که در جای خود بخشی از بزرگ‌ترین اقداماتی است که وزارت خزانه‌داری در یک روز علیه ایران انجام داده‌است. بیش از ۳۰۰ مورد تحریم‌ها، اهداف جدیدی را در بر می‌گیرند، علاوه براین ۱۰۰ مورد دیگر نیز آنهایی هستند که قبلاً در لیست تحریمها بودند و بخاطر برجام از لیست خارج شده بودند و اکنون مجدداً در لیست قرار می‌گیرند. این تحریم‌های بسیار قدرتمند، همچنین سیستم بانکی، انرژی و کشتیرانی ایران را مستقیماً هدف قرار می‌دهد… اقدامات امروز ما همچنین شناسایی ۴۰۰ مورد، از جمله ۲۰۰ فرد و کشتی، در بخش انرژی و کشتیرانی ایران، ایران ایر، هواپیمایی ملی ایران، بیش از ۶۵ هواپیما و شناسایی حدود ۲۵۰ نفر در ارتباط با دارایی‌های بلوکه شده که در لیست ویژه ملی قرار دارند و سازمان انرژی اتمی ایران را در بر می‌گیرند. کشورهای چین، هند، ایتالیا، یونان، ژاپن، کره جنوبی، تایوان و ترکیه از معافیت موقت تحریم نفتی برخوردارند، و ایران از پول فروش نفت فقط برای داد و ستدهای انسان دوستانه و خرید کالاهایی که به‌طور دوجانبه تحت تحریم نباشند می‌تواند استفاده کند. رهبران ایران باید فوراً حمایت خود از تروریسم را متوقف کرده و به فعالیت‌های مخرب خود در منطقه پایان دهند. آنها اگر خواهان برداشتن تحریم‌ها هستند، بایستی تولید موشکهای بالستیک و مطامع هسته‌ای خود را خاتمه دهند.»[۱۲۶]
  • شبکه بانکی سوئیفت، ستون فقرات برای تبادلات مالی جهان، روز دوشنبه ۱۴ آبان ۱۳۹۷ گفت که خدمات بانکی خود را به چندین بانک ایران، بعد از اینکه آمریکا تحریم‌های اتمی علیه تهران را تجدید کرد به حالت تعلیق درآورده است.[۱۲۷]
  • شرکت امریکن اینترنشنال گروپ از فعالیت‌های تجاری خود در ایران که بایک شرکت تابعه به دست آورده بود خارج می‌شود، همچنین روز ۲ نوامبر۲۰۱۸، شرکت والیدوس هولدینگ یک شرکت بیمه در برمودا که شرکت امریکن اینترنشنال گروپ آن را به ارزش ۵٫۵۶ میلیارد دلار در ماه ژوئیه به دست آورده بود، پوشش بیمه خود را که برای شرکت‌های کشتیرانی که محموله‌ها به ایران و از ایران را تأمین می‌کردند کاهش داده‌است.[۱۲۸]

در اواخر ژوئیه ۲۰۱۸ دونالد ترامپ رئیس‌جمهور آمریکا گفت که مایل است در هر زمان و بدون پیش شرط با رهبران ایران دربارهٔ بهبود روابط دو کشور بعد از خروج آمریکا از برجام مذاکره کند.[۱۲۹][۱۳۰] اما ساعاتی بعد مایک پمپئو وزیر خارجه ایالات متحده ضمن مخالفت با نظر ترامپ شروطی را برای مذاکره با ایران مطرح کرد.[۱۳۰][۱۳۱] او دو ماه پیش از این نیز در ۲۱ مه ۲۰۱۸ (۳۱ اردیبهشت ۱۳۹۷) در یک سخنرانی در بنیاد هریتج شروط دوازده‌گانه‌ای را برای مذاکره با ایران بر سر یک توافق جدید، تعیین کرده بود:[۱۳۲]

  1. ایران باید کلیه جزئیات ابعاد نظامی برنامه پیشین هسته‌ای خود را به آژانس بین‌المللی انرژی اتمی اعلام کند.
  2. ایران باید غنی‌سازی اورانیوم را متوقف کند و هرگز به دنبال فرآوری تولید پلوتونیم نرود؛ این شامل بستن رآکتور آب سنگین نیز می‌شود.
  3. ایران باید به بازرسان آژانس بین‌المللی انرژی اتمی اجازه بازرسی بدون محدودیت از همه مراکز و تأسیسات را در سراسر کشور بدهد.
  4. توسعه برنامه موشکی بالیستیک ایران باید متوقف شود و پرتاب سامانه‌های موشکی جدید با قابلیت حمل سلاح هسته‌ای، دیگر انجام نشود.
  5. همه شهروندان آمریکا و همچنین شهروندان دیگر کشورهای دوست و متحد ما، که به اتهامات ساختگی در ایران زندانی هستند، باید آزاد شوند.
  6. ایران باید از حمایت از گروه‌های تروریستی در منطقه خاورمیانه – از جمله حزب‌الله لبنان، حماس و گروه فلسطینی جهاد اسلامی – دست بردارد.
  7. ایران باید حاکمیت دولت عراق را به رسمیت شناخته و اجازه دهد شبه نظامیان شیعه آن کشور خلع سلاح و منحل شود و دوباره آن‌ها را بسیج نکند.
  8. ایران باید از حمایت نظامی از شبه نظامیان شیعه حوثی دست بردارد و به سمت دست یافتن به یک راه حل سیاسی مسالمت آمیز در یمن گام بردارد.
  9. کلیه نیروهای نظامی تحت امر ایران در سراسر سوریه باید از آن کشور خارج شوند.
  10. ایران باید به حمایت از طالبان و دیگر گروه‌های تروریستی در افغانستان و منطقه، و پناه دادن به رهبران ارشد القاعده پایان دهد.
  11. حمایت نیروی قدس سپاه پاسداران انقلاب اسلامی از تروریسم و متحدان شبه نظامی اش در سراسر جهان باید متوقف شود.
  12. ایران همچنین باید به رفتار تهدیدآمیز در برابر همسایگانش – که بسیاری از آن‌ها متحدان آمریکا هستند – پایان دهد، از جمله تهدید اسرائیل به نابودی و پرتاب موشک به عربستان سعودی و امارات متحده عربی. این شامل تهدید کشتیرانی بین‌المللی و عملیات خرابکارانه سایبری نیز می‌شود.[۱۳۳]

سید علی خامنه‌ای رهبر ایران در واکنش به سیاست جدید آمریکا علیه ایران در دیداری در روز سه شنبه ۲۳ مرداد ۱۳۹۷ هرگونه مذاکره مستقیم با آمریکا را ممنوع اعلام کرده[۱۳۴] و با اشاره به تجربه برجام به عنوان نمونه‌ای واضح از تاکتیک‌های آمریکا در مذاکره، بیان داشت: «آمریکا در مذاکره وعده‌های قرص و محکم می‌دهد… ولی قضیه که تمام شد و کارش گذشت، زیر همین وعده‌هایش می‌زند».[۱۳۵] او همچنین با «متقلب و زورگو خواندن» آمریکا واردشدن به مذاکره با این کشور را «ابزاری برای فشار بر ایران» خواند و اعلام کرد «با این دولت نمی‌شود مذاکره کرد.»[۱۳۵][۱۳۶] خامنه‌ای افزود که ایران تنها زمانی وارد مذاکره خواهد شد که به سطح مطلوبی از اقتدار سیاسی، اقتصادی و فرهنگی که در نظر گرفته دست یابد، اما در حال حاضر «مذاکرات با آمریکا زیان‌آور و ممنوع است.»[۱۳۷] وی گفت که اگر هم فرضاً قرار بود ایران با ایالات متحده مذاکره کند، با این دولت کنونی آمریکا هرگز مذاکره نمی‌کرد.[۱۳۶][۱۳۸]

رابرت سی. اوبراین مشاور امنیت ملی کاخ سفید در ۴ آبان ۱۳۹۹ اعلام کرد: یکی از مشکلاتی که ما با ایران و روسیه داریم این است که اکنون آنقدر تحریم علیه این کشورها اعمال کرده‌ایم که فرصت و امکان بسیار کمی برای انجام هر کار دیگر و اعمال تحریم جدید را داریم.[۱۳۹]

تشکیل گروه اقدام ایران

[ویرایش]
مقالهٔ اصلی: گروه اقدام ایران

در تاریخ شانزدهم اوت ۲۰۱۸ برابر با ۲۵ مردادماه ۱۳۹۷ این کارگروه ویژه توسط وزارت امور خارجه ایالات متحده آمریکا تشکیل و برایان هوک توسط مایک پمپئو، وزیر امور خارجه آمریکا به ریاست این کارگروه انتخاب شد. این گروه اقدامات وزارت امور خارجه آمریکا علیه ایران را هماهنگ خواهد کرد.[۱۴۰]

تبادل زندانیان

[ویرایش]

وزیر امور خارجه ایران، محمد جواد ظریف در اکتبر سال ۱۳۹۷ امکان مبادله زندانیان با دولت ایالات متحده را پیشنهاد داد. از تاریخ ۸ اردیبهشت ۱۳۹۸، این پیشنهاد بدون پاسخ دولت آمریکا باقی مانده‌است. ظریف در جریان مصاحبه با سی بی اس نیوز در مورد مبادله پیشنهادی زندانیان بین ایران و آمریکا صحبت کرد و افزود که دولت آمریکا قبل از هرگونه مذاکره باید جدیت خود را اثبات کند.[۱۴۱][۱۴۲] با گذشت سالها، ایران و ایالات متحده به دلایل متعددی شهروندان یکدیگر را دستگیر کرده‌اند. به عنوان مثال، ایران به اتهام جاسوسی و براندازی آمریکایی‌ها را بازداشت کرده‌است و ایالات متحده ایرانیان دو تابعیتی را به دلیل نقض تحریم‌های آمریکا علیه ایران در ایالات متحده یا کشورهای دیگر بازداشت کرده‌است. مقامات ایرانی پیش از این اظهار داشتند که تعداد زندانیان ایرانی در آمریکا حداقل دوازده یا بیشتر است.[۱۴۳][۱۴۴][۱۴۵]

دست کم چهار شهروند آمریکایی در ایران بازداشت شده‌اند. جاسوسی یا براندازی معمول‌ترین دلیل دستگیری شهروندان آمریکایی در ایران است. همچنین، ایالات متحده ایرانیان یا دو تابعیتی‌ها را در ایالات متحده یا کشورهای دیگر دستگیر کرده و آنها را به نقض تحریم‌های آمریکایی متهم کرده‌است. مقامات ایرانی پیش از این اظهار داشتند که تعداد زندانیان ایرانی در آمریکا حداقل دوازده نفر یا بیشتر است.[۱۴۴][۱۴۶] سخنگوی وزارت امور خارجه به آژانس خبری هیل گفت: "ما از ایران می‌خواهیم که همه زندانیان آمریکایی، از جمله Xiyue Wang، رابرت لوینسون، سیامک نمازی را آزاد کند.[۱۴۲][۱۴۳] ظریف گفت که او مایل است نازنین زاغری انگلیسی-ایرانی که از سال ۲۰۱۶ در ایران بازداشت شده‌است را با یک زن ایرانی که به مدت ۳ سال در استرالیا به درخواست استرداد آمریکا بازداشت شده‌است، تعویض کند. نگار قدس کنی در استرالیا اسیر شد و فرزندی را در زندان به دنیا آورد.[۱۴۶][۱۴۷] ایران در زندان ایالات متحده افرادی با بیماری‌های قلبی یا افرادی که مبتلا به سرطان لاعلاج هستند، دارد.[۱۴۶] ظریف اظهار داشت، بیایید زندانیان بی گناه را مبادله کنیم و به آنها کمک کنیم تا به خانه برگردند. ایالات متحده نمی‌تواند هنگام شروع مذاکره دربارهٔ زندانیان با ایران، عملکرد اخلاقی داشته باشد. ایران قبلاً نامه ای از رابرت اوبراین، فرستاده ویژه آمریکا در امور گروگانگیری دریافت کرده بود که در آن خواستار آزادی زندانیان آنها شد، اما این درخواست به دلیل درجه پایین دیپلماتیک اوبراین در آن زمان، رد شد.[۱۴۶]

براساس آژانس خبری رویترز، ظریف به رویترز گفته بود که او در حال پیشنهاد «گفتگوی جدی» به ایالات متحده برای امکاند مبادله زندانیان است.[۱۴۳][۱۴۱] وی گفت، ایران شش ماه پیش پیشنهاد امکان مبادله زندانیان را به ایالات متحده ارائه داده‌است، اما هنوز هیچ پاسخی دریافت نکرده‌است.[۱۴۴][۱۴۲][۷۴] ظریف گفت: "ایرانی‌های بسیاری با اتهامات ساختگی در ایالات متحده بازداشت شده‌اند، همچنین ایالات متحده همین ادعای را در مورد زندانیانش در ایران تکرار کرده‌است. پیشنهاد مبادله من مربوط به همه زندانیانی است که به دستور آمریکا در ایالات متحده یا سایر نقاط جهان بازداشت شده‌اند، می‌شود. اجازه دهید تا تبادل زندانی داشته باشیم. من آمادگی و اختیار انجام این کار را دارم "[۱۴۱][۱۴۷][۱۴۸] ظریف در مصاحبه با مارگارت برنان، روزنامه‌نگار آژانس خبری سی بی اس، گفت، پیش از مذاکره مبادله زندانیان بین ایران و ایالات متحده، ایالات متحده باید ثابت کند که در آن جدی است زیرا این آنها هستند که نیاز به اثبات کردن دارند. وقتی برنان از ظریف پرسید که چگونه ایران جدیت خود را نشان می‌دهد و آیا ایران آماده شده‌است که پنج آمریکایی را که در ایران زندانی هستند، آزاد کند، ظریف گفت، ایران هرگز نیازی به نشان دادن جدیت خود ندارد زیرا آنها با اجرای توافق هسته ای جدیت خود را نشان داده‌اند. ایالات متحده نشان داده‌است که وقتی آنها در مورد چیزی صحبت می‌کنند فقط تمایل خود را نشان می‌دهند اما پس از آن تصمیم خواهند می‌گیرند که آیا می‌خواهند به آن پایبند باشند یا خیر.[۱۴۲][۱۴۳] این نخستین باری است که ظریف پس از ریاست جمهوری ترامپ و بدتر شدن روابط بین دو کشور از سال ۲۰۱۶ به‌طور علنی پیشنهادی را به دولت آمریکا ارائه داده‌است.[۱۴۴] به گزارش خبرگزاری تایم، اگر یک تبادل زندانی جدید رخ دهد، می‌تواند نمونه سال ۲۰۱۶ را دنبال کند، که در آن ۴ زندانی دو تابعیتی از جمله جیسون رضاییان، رئیس دفتر واشینگتن پست ایران، به عنوان بخشی از مبادله بین چندین کشور از جمله ایالات متحده، با هفت ایرانی که به اتهام دور زدن تحریم‌ها در آمریکا زندانی شده‌اند. آزاد کند.[۱۴۷]

سخنگوی وزارت امور خارجه به آژانس خبری هیل گفت، اگر دولت ایران واقعاً جدی است، بنابراین "افراد بی گناه آمریکایی را آزاد کند. اگرچه دو کشور دربارهٔ مسائل کنسولی بوده‌اند، اما بعد از آن ایرانیان زندانیان آمریکایی را آزاد کردند، ما برای آزادی ایرانیانی که جرم آنها نقض قوانین تحریم‌های آمریکا علیه ایران بوده‌است تلاش خواهیم کرد کار خواهیم کرد.[۱۴۲][۱۴۳] جاناتان فرانکس سخنگوی خانواده مایکل آر. وایت گفت که اطلاعات کافی برای اظهار نظر دربارهٔ پیشنهاد وزیر امور خارجه ایران، ظریف وجود ندارد اما ما در ایالات فکر خواهیم کرد که گامی منطقی را انتخاب کنیم که باعث آزادی مایکل شود."[۱۴۴] بستگان رابرت لوینسون، که ایران هرگز مسئولیت ناپدید شدن رابرت لوینسون را نپذیرفتند، در پاسخ به پیشنهاد ظریف گفتند: «ما دوست داریم پدرمان را بعد از ۱۲ سال در خانه ببینیم و امیدواریم که هر یک از طرفها به ما کمک کنند. هیچ‌کس نمی‌داند پدر ما کجاست، لطفاً اجازه دهید این مسئله را برای همیشه حل شود»[۱۴۴]

در عصر ۱۶ آذر ۱۳۹۸ «وانگ» آمریکایی که به جرم جاسوسی در ایران زندان شده بود، با «سلیمانی» دانشمند ایرانی متهم به دور زدن تحریمهای آمریکا مبادله شدند.[۱۴۹][۱۵۰]رئیس‌جمهور آمریکا ذر واکنش به آزادی ژیائو وانگ در قبال مسعود سلیمانی، از جمهوری اسلامی به دلیل «مذاکرات منصفانه» تشکر کرد. دونالد ترامپ در توئیتر خود نوشت: «در دولت اوباما بازداشت شد (علیرغم هدیه ۱۵۰ میلیارد دلاری)، در دولت ترامپ بازگشت. از ایران برای این مذاکره خیلی منصفانه سپاسگذارم. دیدید ما می‌توانیم با هم به توافق برسیم.»[۱۵۱] نشریه آمریکایی «نیویورکر»، شیوه دادوستد اخیر زندانیان میان آمریکا و ایران را در گزارشی مفصل توضیح داده‌است. بنابر این گزارش، جیسون پابلت، وکیل ژیو وانگ، زندانی آمریکایی آزادشده از اوین، پس از آن که از دولت آمریکا دربارهٔ آزادی وانگ ناامید شد، به کانال‌های غیررسمی روی آورده. این نشریه برکناری «جان بولتون» از سمتش به عنوان مشاور امنیت ملی دولت آمریکا را یک گشایش در مسیر گفتگوها خوانده و نوشته‌است که با روی کار آمدن «رابرت اوبریان» که پیشتر نماینده آمریکا در امور اتباع زندانی در خارج از آمریکا بود، علاقه کاخ سفید به مشارکت در روند مبادله زندانیان افزایش یافت. ریچاردسون می‌گوید او با اوبرایان همکاری نزدیکی داشته استیچاردسون و اسلتری، در سازمان ملل، با ظریف دیدار و توافق کردند۲۰ آذر در دادگاهی مسعود سلیمانی اتهام‌های‌اش را بپذیرد و در ازای آن، دوران بازداشت‌اش، به‌عنوان دوران محکومیت‌اش پذیرفته شود.

ایران هم پذیرفت پس‌از آزادی سلیمانی، وانگ را به سفارت سوئیس در تهران بدهد. اما دولت آمریکا در کاری غافل‌گیرکننده، ناگهان همه اتهام‌های سلیمانی را لغو کرد. ریچاردسون دلیل این کار را روحیه ترامپ و دولت او می‌داند که می‌خواهند اعتبار هر کاری را برای خویشتن سکه بزنند. این رخداد اولین تبادل رسمی زندانیان میان تهران و واشینگتن از زمان روی کار آمدن «دونالد ترامپ» رئیس‌جمهور آمریکا به‌شمار می‌آید[۱۵۲] همچنین سخنگوی دستگاه دیپلماسی دربارهٔ بحث تبادل زندانی در ۲۴ آذر ماه در موضعی رسمی اعلام کرد: «: ما در بحث گروگان‌هایی که در خارج از کشور از جمله آمریکا داریم اعلام کردیم و وزیر خارجه هم به صراحت گفت توپ در زمین آمریکاست و حاضریم برای مسائل انسانی و به صورت کلی این افراد را مبادله کنیم. جرایم زندانیان اینها مشخص است اکثراً جرایم جاسوسی و امنیتی دارند و زندانیان ما که از دیدگاه ما گروگان تلقی می‌شوند به اتهامات واهی گرفتار هستند و امیدواریم اگر زمینه‌ای خواست ایجاد شود و کشورهایی مثل سوئیس قدم پیش بگذارند ممکن است مجدداً به مبادله اقدام کنیم بدون اینکه با آمریکایی‌ها صحبتی شود.»[۱۵۳]

محکومیت ایران به گروگانگیری لوینسون در آمریکا

[ویرایش]

قاضی دادگاه فدرال آمریکا در شهر واشینگتن روز دوشنبه ۹ مارس ۲۰۲۰ با صدور حکم غیابی رژیم جمهوری اسلامی را به ربودن و گروگانگیری رابرت (باب) لوینسون، کارمند بازنشسته بخش مبارزه با جرائم سازمان یافته پلیس فدرال آمریکا (اف‌بی‌آی) که در سال ۲۰۰۷ برای تحقیق دربارهٔ قاچاق سیگار به جزیره کیش سفر کرده بود، متهم کرد. در حکم آمده‌است: «بنا بر شواهدی که خانواده لوینسون به همراه متن شکوائیه‌شان ارائه داده و در جلسه استماع نیز مطرح کرده‌اند، دادگاه نتیجه می‌گیرد که به احتمال زیاد حکومت ایران طی مدتی که [باب] لوینسون را به گروگان گرفته، او را شکنجه کرده‌است.»[۱۵۴][۱۵۵]برایان هوک نماینده ویژه وزارت خارجه آمریکا در امور ایران، گفت: ما از رژیم ایران می‌خواهیم که بدون تلف کردن یک سال دیگر، باب را به کشور خود و نزد خانواده اش بازگرداند.[۱۵۶]

تحریم‌ها پس از اعتراضات آبان‌ماه ۱۳۹۸

[ویرایش]
  • روز ۲۸ دی ۱۳۹۸ وزارت خارجه آمریکا حسن شاهوارپور فرمانده قرارگاه ولی عصر سپاه پاسداران در استان خوزستان را به دلیل نقض عمده حقوق بشر در برخورد با معترضین آبان‌ماه تحت تحریم قرار داد.[۱۵۷]

حمله هوایی ۲۰۲۰ به فرودگاه بین‌المللی بغداد و ترور قاسم سلیمانی

[ویرایش]

حدود ساعت ۱ بامداد جمعه ۱۳ دی ۱۳۹۸ (۳ ژانویه۲۰۲۰)، در حمله هوایی آمریکا به دو خودرو در نزدیک فرودگاه بین‌المللی بغداد، قاسم سلیمانی و ابومهدی مهندس و ۱۰ نفر از همراهان آنان به قتل رسیدند.[۱۵۸][۱۵۹] در نخستین ساعات بامدادی گفته شد یک راکت به منطقه باربری فرودگاه بغداد اصابت کرده و دو خودرو آسیب دیده و چند نفر زخمی شدند. ساعاتی پس از آن گروه حشد شعبی شبه نظامیان نزدیک به جمهوری اسلامی از کشته شدن یک مقام ارشد خود به همراه دو میهمان مهم خبر دادند. دقایقی بعد تلویزیون دولتی عراق اعلام کرد که یکی از کشته‌شدگان این حمله هوایی قاسم سلیمانی، فرمانده نیروی قدس سپاه پاسداران بوده‌است.[۱۵۹]

در ۱۵ دی ۱۳۹۸ (۵ ژانویه ۲۰۲۰)، دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور ایالات متحده در توییتر اعلام کرد که در صورت انتقام‌گیری دولت ایران در پی ترور قاسم سلیمانی، او به ۵۲ هدف از جمله مراکز فرهنگی ایران حمله خواهد کرد. بر طبق قطعنامه ۲۳۴۷ سازمان ملل متحد ضربه به مراکز باستانی و فرهنگی کشورها، جنایت جنگی محسوب می‌شود. البته منظور ترامپ از حمله به مراکز فرهنگی بیش تر روی حوزه‌های علمیه مراکز مذهبی و… بود که موجب سو ظن شده بود.[۱۶۰]

به دنبال انتقادات بین‌المللی از این اظهارات ترامپ، در ۱۶ دی ۱۳۹۸ (۶ ژانویه ۲۰۲۰) وی مجدداً تهدید خود را در توییتر تکرار کرد و گفت: آنها مجاز به کشتن مردم ما هستند. آنها مجاز هستند که مردم ما را شکنجه کرده و مورد آزار و اذیت قرار دهند. آنها مجاز به استفاده از بمب‌های کنار جاده‌ای و منفجر کردن مردم ما هستند اما ما اجازه نداریم مراکز فرهنگی آنها را لمس کنیم؟ نه اینطور نمی‌شود![۱۶۱]

حمله ایران به پایگاه‌های نظامی آمریکا در عراق

[ویرایش]
مقالهٔ اصلی: حمله موشکی ایران به نیروهای آمریکایی در عراق

در ساعات اولیه ۱۸ دی ۱۳۹۸ ایران با شلیک ده‌ها موشک بالستیک از کرمانشاه به سمت پایگاه عین‌الاسد آمریکا واقع در استان الانبار عراق آغاز شد. جمهوری اسلامی ایران با این حمله به عملی نمودن تهدیدهای خود مبنی بر انتقام خون قاسم سلیمانی اقدام نمود.[۱۶۲][۱۶۳]

سپاه پاسداران انقلاب اسلامی همچنین از حمله موشکی به پایگاه نظامی التاجی آمریکا در نزدیکی فرودگاه اربیل در منطقه کردستان عراق خبر داد.[۱۶۴][۱۶۵]

مصادره محموله موشکی و نفتی ایران

[ویرایش]

دادگستری آمریکا روز پنجشنبه ۲۹ اکتبر ۲۰۲۰ ایجاد پرونده شکایت برای توقیف دو محموله موشکهای ایرانی را اعلام کرد، این موشک‌ها وقتی در حال انتقال از سپاه پاسداران به گروه شبه نظامی در یمن بود، توسط نیروی دریایی آمریکا توقیف شد. این توقیف همچنین شامل محموله ۱٫۱ میلیون بشکه نفت است که ایران به مقصد ونزوئلا می‌فرستاد، این بزرگ‌ترین محموله است که دولت آمریکا تا کنون مصادره کرده‌است.[۱۶۶]

دولت جو بایدن

[ویرایش]

جو بایدن هنگام مبارزات انتخاباتی ریاست جمهوری از تصمیم ترامپ برای خروج از برجام انتقاد کرد و این کار را باعث منزوی شدن آمریکا، و نه ایران، دانست. او گفت راه متقاعدکننده‌ای برای دیپلماسی در برابر ایران قرار خواهد داد، و اگر ایران به پایبندی به برجام برگردد، آمریکا نیز به عنوان نقطه شروع گفتگوهای بعدی به این توافق برخواهد گشت.[۱۶۷] بازگشت آمریکا به برجام یکی از اولویت‌های سیاست خارجی بایدن و تیمش پس از رسیدن به قدرت بوده‌است. در خرداد ۱۴۰۰، سید ابراهیم رئیسی به ریاست جمهوری ایران انتخاب شد و مقامات آمریکایی اصرار کردند که انتخاب او چشم‌انداز احیای برجام را تحت تأثیر قرار نخواهد داد.[۱۶۸]

مصادره محموله نفتی

[ویرایش]

وزارت دادگستری آمریکا پس از ۱۹ ماه تأیید کرد که نفتکش حامل نفت ایران با نام «سوئز راجان» را که حامل ۹۸۰ هزار بشکه نفت خام بود، توقیف کرده‌است.[۱۶۹]

روابط اقتصادی

[ویرایش]
همچنین ببینید: دفتر کنترل سرمایه‌های خارجی و تحریم‌ها علیه ایران
اخبار مرتبط در ویکی‌خبر:
آمریکا از ایران فرش و زعفران می‌خرد و ایران از آمریکا مسواک و نخ دندان

میزان واردات کشور ایران از کشور آمریکا در سال ۱۳۹۳، سیصد برابر صادرات بوده‌است، نسبت واردات ایرانیان از کشور آمریکا به صادراتی که از ایران به آمریکا می‌شود بسیار بالا و در واقع میزان واردات شرکت‌های ایرانی از این کشور در سال ۱۳۹۳ هجری شمسی سیصد برابر صادرات به آن کشور بوده‌است، به‌این‌ترتیب که از سال ۱۳۹۰ تا ۱۳۹۳ ایران از ایالات متحده به میزان «۱۰۰ میلیون دلار»، «۱۳۲ میلیون دلار»، «۱۳۲ میلیون دلار» و «۱۵۴ میلیون دلار» کالا خریداری و وارد نموده‌است. آمریکا حتی در شش ماه نخست سال ۱۳۹۴ نیز سی و هفت میلیون دلار کالا به شرکت‌های ایرانی فروخت. اما لیست کالاهایی که از آمریکا به ایران واردشده در سال‌های مختلف متفاوت‌اند، درمجموع به‌طور کلی آمریکا از ایران کالاهایی مانند فرش و زعفران را می‌خرد و ایران از کشور آمریکا مسواک و نخ دندان واردات می‌کند، بر اساس فهرست صادرات ایران، مهم‌ترین کالاهایی که ایران به ایالات‌متحده صادر کرده فرش و میگو بوده‌است، این فهرست نشان می‌دهد که در شش‌ماهه نخست سال ۹۴ آمریکا بیست‌ودو تن میگو باارزش کمتر از صد هزار دلار، و همچنین ششصد و نوزده تن فرش نیز باارزش کمتر از دویست هزار دلار، از ایران خریداری کرده‌است. زعفران نیز ازجمله دیگر کالاهای صادراتیِ ایران است، اما آمریکا خرید زیادی از این محصول ایران نیز نداشته‌است و به‌عنوان‌مثال در نیمه نخست سال ۱۳۹۴ مجموعاً تنها «هفت کیلوگرم»، زعفران را در بسته‌بندی‌های ده گرمی و سی گرمی از ایران خریدنموده‌است، که این خرید نیز مجموعاً حدود هفت هزار دلار ارزآوری داشته‌است. اما مبلمان از دیگر کالاهایی است که از ایران به سمت آمریکا صادر می‌شود. به‌طوری‌که ایالات‌متحده آمریکا در نیمه نخست سال ۹۴ حدود پنجاه و چهار هزار دلار مبلمان و سی هزار و ششصد دلار اجزاء و قطعات مبلمان را از ایران خریده‌است.[۱۷۰][۱۷۱]

روابط فرهنگی

[ویرایش]
دیدار تیم‌های ملی والیبال ایران و آمریکا در ورزشگاه آزادی لیگ جهانی ۲۰۱۵
یک برچسب تبلیغاتی مخالف جنگ با ایران بر روی خودرویی در تگزاس. افراد زیادی مخالف هرگونه درگیری نظامی جدید آمریکا در منطقه خاورمیانه هستند.[۱۷۲]
دانشجویان آمریکایی در ایران، ۱۹۶۹
مقالهٔ اصلی: روابط فرهنگی ایران و آمریکا

روابط فرهنگی ایران و آمریکا در حیطه ورزش، آموزش عالی، و هنرها سابقه بلندی دارد، تا جایی که شهرهای تهران و لس آنجلس،[۱۷۳] شیراز و آستین[نیازمند منبع] شهرهای خواهر بوده‌اند. برخی فعالیت‌ها همانند فعالیت‌های انجمن ایران و آمریکا، کتابخانه آبراهام لینکلن، و در جستجوی زمینه مشترک، حالت سازمان یافته و نسبتاً دائمی داشتند، و برخی دیگر همانند نمایشگاه‌ها و همایش‌ها به صورت رویدادی و گذرا بودند. پژوهش‌ها نشان می‌دهند که ایرانی‌ها برعکس آمریکایی‌ها چندان به لحاظ فرهنگی به آمریکائیان بدبین نیستند.[۱۷۴][۱۷۵]

ایرانیان در آمریکا

[ویرایش]
مراسم رقص و موسیقی در فستیوال فرهنگی Iranian American Community Alliance در ایالت واشینگتن
مقالهٔ اصلی: ایرانیان آمریکا

پس از انقلاب ایران و برقراری جمهوری اسلامی، ایرانیان زیادی کشور خود را ترک کرده و به کشورهای خارج مهاجرت نمودند، برخی به دلایل سیاسی و برخی به دلایل اقتصادی. امروزه برخی محاسبات تعداد ایرانیان در خارج از ایران را بین ۲–۴ میلیون دانسته‌اند.[۱۷۶] برخی منابع این ارقام را بالاتر نیز دانسته‌اند.[۱۷۷] از این گروه، بیشترین تعداد را مهاجران ایران به آمریکا تشکیل داده‌اند اره

.[۱۷۸]

جستارهای وابسته

[ویرایش]
مجموعه‌ای از گفتاوردهای مربوط به روابط ایالات متحده آمریکا و ایران در ویکی‌گفتاورد موجود است.

منابع

[ویرایش]
  1. ↑ حسین حمیدی نیا، «ایالات متحده آمریکا»، (دفتر مطالعات سیاسی و بین‌المللی، تهران، ۱۳۸۲)، چاپ اول
  2. ↑ ۲٫۰ ۲٫۱ ۲٫۲ The Middle East and the United States: A Historical and Political Reassessment، نوشته David W. Lesch, 2003, ISBN 0-8133-3940-5 ص۵۲
  3. ↑ انفجار شایعه مذاکرات ایران و آمریکا دیپلماسی ایرانی
  4. ↑ ۴٫۰ ۴٫۱ Haidar, J.I. , 2015."Sanctions and Exports Deflection: Evidence from Iran," Paris School of Economics, University of Paris 1 Pantheon Sorbonne, Mimeo
  5. ↑ https://www.bbc.com/news/world-middle-east-48298517
  6. ↑ دهخدا، ‎علی‌اکبر، «لغت‌نامه دهخدا»، پارامتر |عنوان= یا |title= ناموجود یا خالی (کمک); پیوند خارجی در |مقاله= وجود دارد (کمک) بازیابی‌شده در تاریخ ۱۶-۰۴-۲۰۰۹.
  7. ↑ لغت‌نامه دهخدا[پیوند مرده]
  8. ↑ CHRONOLOGY OF IRANIAN HISTORY PART 3 iranicaonline.org
  9. ↑ «مشاهده تقویم تاریخ ۷ آذر». مؤسسه مطالعات و پژوهشهای سیاسی. برای مشاهده متن منبع، در بخش جستجو، «۷ آذر» را انتخاب کنید.. دریافت‌شده در ۲۹ نوامبر ۲۰۱۵. تاریخ وارد شده در |تاریخ= را بررسی کنید (کمک)
  10. ↑ ۱۰٫۰ ۱۰٫۱ STEVE EVERLY (ژوئن ۲۳, ۲۰۱۶). «The Top-Secret Cold War Plan to Keep Soviet Hands Off Middle Eastern Oil Read more: http://www.politico.com/magazine/story/2016/06/oil-denial-policy-cia-middle-east-cold-war-united-states-britain-soviet-union-213983#ixzz4CY7wV5M0 Follow us: @politico on Twitter». politico. پیوند خارجی در |title= وجود دارد (کمک)
  11. ↑ Jackie Frank (۱۳ مه ۲۰۰۷). «CHRONOLOGY-U.S. -Iranian relations». Reuters. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۷ ژوئیه ۲۰۱۲. دریافت‌شده در ۲۵ آوریل ۲۰۱۱.
  12. ↑ 56 دانشجوی ایرانی به علت تظاهرات در محوطه کالج توسط پلیس آمریکا بازداشت شدند. بایگانی‌شده در ۷ مارس ۲۰۱۶ توسط Wayback Machine iichs.ir
  13. ↑ سیا به نقش خود در اجرای کودتای ۲۸ مرداد اعتراف کرد بایگانی‌شده در ۱ نوامبر ۲۰۱۵ توسط Wayback Machine افکارنیوز
  14. ↑ اعتراف سازمان سیا رسماً به رهبری کودتای 28 مرداد پس از 60 سال عصر ایران
  15. ↑ [۱] BBC Persian
  16. ↑ دکتر باقر عاقلی (۱۳۸۷)، روزشمار تاریخ ایران از مشروطه تا انقلاب اسلامی جلد دوم، تهران: نامک، ص. ۲۸، شابک ۹۶۴-۶۸۹۵-۵۳-۰
  17. ↑ دکتر باقر عاقلی (۱۳۸۷)، روزشمار تاریخ ایران از مشروطه تا انقلاب اسلامی جلد دوم، تهران: نامک، ص. ۳۱، شابک ۹۶۴-۶۸۹۵-۵۳-۰
  18. ↑ The Ties That Bind (PDF). Sydney: Allen & Unwin. ۱۹۸۵. ص. ۲۵۱. بایگانی‌شده از اصلی (PDF) در ۱۳ اوت ۲۰۱۱. دریافت‌شده در ۲۵ ژوئن ۲۰۱۲. پارامتر |first1= بدون |last1= در Authors list وارد شده‌است (کمک)
  19. ↑ "MISSING: The Human Element" (PDF) (به انگلیسی). Archived from the original (PDF) on 13 August 2011. Retrieved 25 June 2012. {{cite web}}: |نام= missing |نام= (help); line feed character in |عنوان= at position 9 (help)
  20. ↑ «آمریکا نگران برنامه اتمی شاه ایران بود» (بی‌بی‌سی فارسی)
  21. ↑ قطع رابطۀ آمریکا و ایران ، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی
  22. ↑ «پیام به ملت ایران (قطع رابطه با آمریکا)». سایت جامع امام خمینی.
  23. ↑ «پیام به پاپ ژان پل دوم، رهبر کاتولیکهای جهان (عدم نگرانی از قطع رابطه با آمریکا)». سایت جامع امام خمینی.
  24. ↑ بازخوانی 30 سال چالش؛ در سالروز قطع روابط ایران و آمریکا
  25. ↑ Iran: U.S. Experts See Promise Amid Troubling Trends In Relations
  26. ↑ «An Iran-U.S. Partnership: Thinking The Unthinkable». بایگانی‌شده از اصلی در ۱۱ دسامبر ۲۰۰۸. دریافت‌شده در ۱۱ فوریه ۲۰۱۱.
  27. ↑ U.S. , Iran See Need for Stable Iraq: NPR
  28. ↑ «Extraterritorial Application of the U.S. Iranian Assets Control Regulations». بایگانی‌شده از اصلی در ۳۰ مه ۲۰۰۸. دریافت‌شده در ۲۹ اكتبر ۲۰۱۰. تاریخ وارد شده در |بازبینی= را بررسی کنید (کمک)
  29. ↑ http://www.senate.gov/~schumer/SchumerWebsite/pressroom/press_releases/PR01320.html
  30. ↑ «Read Article». بایگانی‌شده از اصلی در ۹ اکتبر ۲۰۰۷. دریافت‌شده در ۱۷ اوت ۲۰۱۰.
  31. ↑ «Why support terrorism?». بایگانی‌شده از اصلی در ۱۱ دسامبر ۲۰۰۸. دریافت‌شده در ۱۱ فوریه ۲۰۱۱.
  32. ↑ BBCPersian.com
  33. ↑ «Yahoo!». بایگانی‌شده از روی نسخه اصلی در ۸ مه ۲۰۰۶. دریافت‌شده در ۸ مه ۲۰۰۶.
  34. ↑ «نسخه آرشیو شده». بایگانی‌شده از اصلی در ۱۰ اکتبر ۲۰۰۸. دریافت‌شده در ۲۰ اوت ۲۰۱۰.
  35. ↑ «On The Line: Iran Threatens Israel». بایگانی‌شده از روی نسخه اصلی در ۲۴ آوریل ۲۰۰۶. دریافت‌شده در ۲۴ آوریل ۲۰۰۶.
  36. ↑ Iran
  37. ↑ Khomeini 'sought to drop Death to America chant' | World news | The Guardian
  38. ↑ In Iran, 'Death to America' is back | csmonitor.com
  39. ↑ "Death to America":: Daniel Pipes
  40. ↑ «متن کامل اسناد لانه جاسوسی». مشرق‌نیوز. ۱۵ آبان ۱۳۹۵.
  41. ↑ «لزوم پیگیری ورود "اسناد لانه جاسوسی" به کتاب‌های درسی توسط آموزش‌وپرورش و آموزش عالی». خبرگزاری تسنیم. ۱۳ آبان ۱۳۹۸.
  42. ↑ «اسناد لانه جاسوسی آمریکا - دانشجویان مسلمان پیرو خط امام - کتابخانه مدرسه فقاهت». lib.eshia.ir. دریافت‌شده در ۲۰۱۹-۱۱-۰۵.
  43. ↑ «اسناد لانه جاسوسی 6 - 1|ایران - روابط خارجی - ایالات متحده - اسناد و مدارک||خانه کتاب |ketab.ir». www.ketab.ir. بایگانی‌شده از اصلی در ۱۹ سپتامبر ۲۰۲۰. دریافت‌شده در ۲۰۱۹-۱۱-۱۰.
  44. ↑ «7 YEARS AFTER EMBASSY SEIZURE, IRAN STILL PRINTS U.S SECRETS». نیویورک تایمز. ۱۱ ژوئیه ۱۹۸۶.
  45. ↑ «ایجاد کارگروهی برای ورود اسناد لانه جاسوسی آمریکا به کتب درسی دانش‌آموزان». خبرگزاری فارس. ۱۳ آبان ۱۳۹۸.
  46. ↑ جیمز بیل (۱۳۷۱)، عقاب و شیر، ترجمهٔ مهوش غلامی، تهران: نشر کوبه، ص. ۲۲۱
  47. ↑ ۴۷٫۰ ۴۷٫۱ ۴۷٫۲ پنج تلاش ناموفق ایران و آمریکا برای بهبود روابط خبرگزاری انتخاب
  48. ↑ Staff writers. "PressTV-Obama extends national emergency on Iran". Retrieved 4 November 2016.
  49. ↑ «Text of a Notice on the Continuation of the National Emergency With Respect To Iran». بایگانی‌شده از اصلی در ۹ نوامبر ۲۰۱۸. دریافت‌شده در ۹ نوامبر ۲۰۱۸.
  50. ↑ تمدید فرمان ریاست جمهوری آمریکا در مورد وضعیت «اضطراری ملی در قبال ایران»
  51. ↑ گزارش خبرگزاری رویترز. ۲ فوریه ۱۹۹۸
  52. ↑ گزارش خبرگزاری رویترز. ۱۸ فوریه ۱۹۹۸
  53. ↑ Ahmadinejad: The Secret History of Iran's Radical Leader. California University Press. 2008. ISBN 0-520-25663-8 pp.188
  54. ↑ گزارش آ.اف.پ. ششم آوریل ۱۹۹۹. لینک ذخیره
  55. ↑ «Leverett: Bush Administration 'Not Serious' About Dealing With Iran - Council on Foreign Relations». بایگانی‌شده از اصلی در ۱ نوامبر ۲۰۰۸. دریافت‌شده در ۲۶ دسامبر ۲۰۱۱.
  56. ↑ BBCPersian.com
  57. ↑ BBCPersian.com
  58. ↑ BBCPersian.com
  59. ↑ BBCPersian.com
  60. ↑ BBCPersian.com
  61. ↑ Ups and downs in U.S. -Iranian relations بایگانی‌شده در ۱۵ فوریه ۲۰۱۳ توسط Wayback Machine Reuters
  62. ↑ «Iran: Internal Politics and U.S. Policy and Options» (PDF). Congressional Research Service: ۲۰. دریافت‌شده در ۲۶ اکتبر ۲۰۱۸.
  63. ↑ «Speed Read: Is Washington Pushing To Overthrow Iran?». TIME. Mar. 14, 2006. دریافت‌شده در ۲۶ اکتبر ۲۰۱۸. تاریخ وارد شده در |تاریخ= را بررسی کنید (کمک)
  64. ↑ «U.S. Campaign Is Aimed at Iran's Leaders». WashingtonPost. مارس ۱۳, ۲۰۰۶. دریافت‌شده در ۲۶ اکتبر ۲۰۱۸.
  65. ↑ «Uncle Sam's Regime Change in Iran». Brookings. ژوئیه ۲۳, ۲۰۰۳. دریافت‌شده در ۲۶ اکتبر ۲۰۱۸.
  66. ↑ «Regime Change and Its Limits». Newyork Times. ژوئیه ۶, ۲۰۰۵. دریافت‌شده در ۲۶ اکتبر ۲۰۱۸.
  67. ↑ ۶۷٫۰ ۶۷٫۱ «Recognizing Iran as a Strategic Threat:» (PDF). بایگانی‌شده از اصلی (PDF) در ۱۷ آوریل ۲۰۰۹. دریافت‌شده در ۵ مه ۲۰۰۹.
  68. ↑ SharifNews.ir:: رئیس‌جمهور: جهان بدون آمریکا و صهیونیسم را تجربه خواهیم کرد
  69. ↑ Pew Research Center: The U.S. Public's Pro-Israel History
  70. ↑ In The Faith - A Chronicle of the Christian Faith" Support for Israel drives Evangelical vote, poll finds
  71. ↑ «Robert Weitzel: Hillary's "Final Solution" to the Persian Problem». بایگانی‌شده از اصلی در ۲۴ مارس ۲۰۱۱. دریافت‌شده در ۱۱ فوریه ۲۰۱۱.
  72. ↑ ارسلان مرشدی (۱۶ آبان ۱۳۸۸). «نگاهی به عملکرد سیاسی خارجی دولت نهم». روزنامه همشهری. ص. ایران. دریافت‌شده در ۲ ژانویه ۲۰۱۱.[پیوند مرده]
  73. ↑ ۷۳٫۰ ۷۳٫۱ «U.S. Naval Options for Influencing Iran» (PDF). Naval War College Review. آوریل ۲۰۰۹. بایگانی‌شده از اصلی (PDF) در ۳۰ دسامبر ۲۰۱۰. دریافت‌شده در ۱ فوریه ۲۰۱۱.
  74. ↑ ۷۴٫۰ ۷۴٫۱ ۷۴٫۲ «اولین موضعگیری رهبر ایران در مورد روابط با آمریکا در عصر اوباما». وبگاه بی‌بی‌سی فارسی. ۲ فروردین ۱۳۸۸. دریافت‌شده در ۲۸ فوریه ۲۰۱۳.
  75. ↑ «تکرار ادعاهای جان کری دربارهٔ ایران / ادعای حمایت آمریکا از مذاکره میان دولت سوریه و مخالفان». خبرگزاری مهر. ۹ اسفند ۱۳۹۱. دریافت‌شده در ۲۸ فوریه ۲۰۱۳.
  76. ↑ «تکرار ادعاهای جان کری دربارهٔ ایران / ادعای حمایت آمریکا از مذاکره میان دولت سوریه و مخالفان».
  77. ↑ «رابطه ایران با آمریکا مسئله پیچیده‌ای است/ زخم کهنه‌ای وجود دارد». موج. ۲۷ خرداد ۱۳۹۲. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۰ ژوئن ۲۰۱۳. دریافت‌شده در ۱۱ تیر ۱۳۹۲.
  78. ↑ «حسن روحانی در جلسه غیرعلنی و غیررسمی مجلس، ۲۳ تیر ۱۳۹۲ مثلث». بایگانی‌شده از اصلی در ۱۶ اوت ۲۰۱۳. دریافت‌شده در ۱۲ سپتامبر ۲۰۱۳.
  79. ↑ «حسن روحانی:نباید دور خود حصار بکشیم». ملت آنلاین. ۱۰ خرداد ۱۳۹۲. بایگانی‌شده از اصلی در ۳ اکتبر ۲۰۱۸. دریافت‌شده در ۱۶ تیر ۱۳۹۲.
  80. ↑ باشد-به-آینده-مذاکرات فضای دانشگاه باید بازتر باشد/به آینده مذاکرات بدبین نیستم/برای حل مسئله هسته‌ای اراده داریم ایسنا
  81. ↑ Start talks with Iran washingtonpost
  82. ↑ واشینگتن پست: آمریکا برای امتیاز دادن به ایران آماده می‌شود بایگانی‌شده در ۱۶ ژوئیه ۲۰۱۲ توسط Wayback Machine رجانیوز
  83. ↑ اعلام محتوای نامه اوباما به روحانی از سوی کاخ سفید تابناک
  84. ↑ روحانی: نامه اوباما به من و جواب آن، می‌تواند قدمی برای آینده باشد آفتاب
  85. ↑ متن کامل گفتگوی شبکه تلویزیونی ان. بی. سی آمریکا با دکتر روحانی باشگاه خبرنگاران
  86. ↑ روزنامه اطلاعات ۳۰ شهریور ۱۳۹۲ صفحه اول
  87. ↑ صفحه اول روزنامه‌های آرمان، آفتاب یزد و اعتماد
  88. ↑ روزنامه اعتماد مورخه ۳۰ شهریور ۱۳۹۲ صفحه اول
  89. ↑ روزنامه ایران مورخه ۳۰ شهریور ۱۳۹۲ صفحه اول
  90. ↑ روزنامه ایران ۳۰ شهریور ۱۳۹۲ صفحه اول
  91. ↑ ۹۱٫۰ ۹۱٫۱ «خبرگزاری رویترز مورخ ۲۷ سپتامبر ۲۰۱۳». بایگانی‌شده از اصلی در ۲۸ سپتامبر ۲۰۱۳. دریافت‌شده در ۲۸ سپتامبر ۲۰۱۳.
  92. ↑ خبرگزاری ایسنا مورخ ۵ مهر ۱۳۹۲
  93. ↑ خبرگزاری ایسنا مورخ ۵ مهرماه ۱۳۹۲
  94. ↑ ۹۴٫۰ ۹۴٫۱ مشروح نشست خبری رئیس‌جمهور بایگانی‌شده در ۳۰ سپتامبر ۲۰۱۳ توسط Wayback Machine rouhani.ir
  95. ↑ ۹۵٫۰ ۹۵٫۱ گزیده نشست خبری رئیس‌جمهور در نیویورک بایگانی‌شده در ۲ اکتبر ۲۰۱۳ توسط Wayback Machine hamedanpayam.com
  96. ↑ ۹۶٫۰ ۹۶٫۱ دکتر روحانی: سخنرانی اوباما را گامی مثبت برای حل مسایل ایران و غرب ارزیابی می‌کنیم president.ir/fa
  97. ↑ ۹۷٫۰ ۹۷٫۱ مشروح نشست خبری رئیس‌جمهور در نیویورک بایگانی‌شده در ۳ دسامبر ۲۰۱۳ توسط Wayback Machine iribnews.ir
  98. ↑ ۹۸٫۰ ۹۸٫۱ دکتر حسن روحانی روز جمعه در نشست خبری خود در نیویورک گفت: دولت اختیارات لازم را در مذاکرات هسته‌ای دارد و من برای این گفتگوها وزیر امور خارجه را انتخاب کرده‌ام. بایگانی‌شده در ۲ اکتبر ۲۰۱۳ توسط Wayback Machine 4.irna.ir
  99. ↑ ۹۹٫۰ ۹۹٫۱ سخنان روحانی در جمع خبرنگاران در مهرآباد رجانیوز
  100. ↑ ۱۰۰٫۰ ۱۰۰٫۱ سخنان روحانی در جمع خبرنگاران در مهرآباد بایگانی‌شده در ۲۸ سپتامبر ۲۰۱۸ توسط Wayback Machine بی‌باک
  101. ↑ دیدار ایرانیان مقیم آمریکا با رئیس‌جمهور بایگانی‌شده در ۳۰ سپتامبر ۲۰۱۳ توسط Wayback Machine rouhani.ir
  102. ↑ در جلسه مشترک روحانی با نمایندگان مجلس په گذشت؟ کنگره آمریکا به‌دنبال تشکیل گروه دوستی با ایران[پیوند مرده] آخرین نیوز
  103. ↑ «پایگاه خبری تحلیلی اعتدال». بایگانی‌شده از اصلی در ۵ اكتبر ۲۰۱۳. دریافت‌شده در ۲ اكتبر ۲۰۱۳. تاریخ وارد شده در |بازبینی=،|archive-date= را بررسی کنید (کمک)
  104. ↑ http://www.asriran.com/fa/news/300062
  105. ↑ http://www.bbc.co.uk/persian/iran/2013/10/131016_u08_geneva_talks_end_positive.shtml
  106. ↑ http://www.bbc.co.uk/persian/iran/2013/11/131109_l20_geneva_talks_3rd_day.shtml
  107. ↑ «نسخه آرشیو شده». بایگانی‌شده از اصلی در ۲ دسامبر ۲۰۱۳. دریافت‌شده در ۲۴ نوامبر ۲۰۱۳.
  108. ↑ http://persian.cri.cn/141/2013/11/23/1s133993.htm
  109. ↑ http://persian.cri.cn/141/2013/11/24/1s133995.htm
  110. ↑ http://www.bbc.co.uk/persian/iran/2013/11/131124_l45_ap_iran_us_secret_deals.shtml
  111. ↑ Iran And World Powers Agree On Framework For Nuclear Deal Huffington Post
  112. ↑ «آغاز مذاکرات ظریف و کری سه روز پیش از ضرب الاجل توافق اتمی». بی‌بی‌سی فارسی. ۲۷ ژوئن ۲۰۱۵.
  113. ↑ [۲] ایسنا
  114. ↑ [۳] باشگاه خبرنگاران جوان
  115. ↑ [۴][پیوند مرده] بی‌بی‌سی فارسی
  116. ↑ «ابتکار و اوباما در یک عکس».
  117. ↑ «سپاه پاسداران ١٠ نظامی آمریکایی را در خلیج فارس بازداشت کرد». فارس. ۲۳ دی ۱۳۹۴.
  118. ↑ «سپاه ۱۰ تفنگدار بازداشت‌شده آمریکایی را رها کرد». فارس. ۲۳ دی ۱۳۹۴.
  119. ↑ «جیسون رضائیان، سعید عابدینی و 2 زندانی دوتابعیتی دیگر آزاد شدند». پایگاه خبری انتخاب. ۲۶ دی ۱۳۹۴. بایگانی‌شده از اصلی در ۱۸ ژانویه ۲۰۱۶. دریافت‌شده در ۱۶ ژانویه ۲۰۱۶.
  120. ↑ http://www.bbc.com/persian/world-38791483
  121. ↑ http://ir.voanews.com/a/us-trump-white-house/3697480.html
  122. ↑ «حمله در الانبار». دریافت‌شده در ۲۹ دسامبر ۲۰۱۹.
  123. ↑ «پهپادهای آمریکایی مقر شبه‌نظامیان تحت حمایت ایران در عراق را زدند». دریافت‌شده در ۲۹ دسامبر ۲۰۱۹.
  124. ↑ «حمله به سفارت‌آمریکا». دریافت‌شده در ۳۱ دسامبر ۲۰۱۹.
  125. ↑ https://www.nytimes.com/2018/05/08/world/middleeast/trump-iran-nuclear-deal.html
  126. ↑ Press Availability With Secretary of Treasury Steven T. MnuchinShare
  127. ↑ US sanctions: SWIFT network suspends Iran banks
  128. ↑ AIG Unit to Exit Iran-Related Insurance-Filing
  129. ↑ «Trump says he is willing to talk to Iran's leader without preconditions». رویترز. JULY 30, 2018. دریافت‌شده در 24 مرداد 1397. تاریخ وارد شده در |تاریخ= را بررسی کنید (کمک)
  130. ↑ ۱۳۰٫۰ ۱۳۰٫۱ «After Trump Says 'No Preconditions' for Meeting With Iran - Pompeo Sets Preconditions». هاآرتص. ژوئیه ۳۱, ۲۰۱۸. دریافت‌شده در ۲۴ مرداد ۱۳۹۷.
  131. ↑ «CNBC Exclusive: CNBC Transcript: U.S. Secretary of State Mike Pompeo Speaks with CNBC's Michelle Caruso-Cabrera Today». CNBC. ژوئیه ۳۰, ۲۰۱۸. دریافت‌شده در ۲۴ مرداد ۱۳۹۷.
  132. ↑ «Mike Pompeo speech: What are the 12 demands given to Iran?». Algiers. ۲۱ مه ۲۰۱۸. دریافت‌شده در ۲۴ مرداد ۱۳۹۷.
  133. ↑ https://ir.voanews.com/a/us-pompeo-iran-strategy-demands/4403881.html
  134. ↑ «Iran's Khamenei bans holding direct talks with United States: TV». رویترز. AUGUST 13, 2018. دریافت‌شده در 24 مرداد 1397. تاریخ وارد شده در |تاریخ= را بررسی کنید (کمک)
  135. ↑ ۱۳۵٫۰ ۱۳۵٫۱ «Ayatollah: I'm Banning All Negotiations With the US – Until Iran Grows More Powerful». CNS. اوت ۱۳, ۲۰۱۸. دریافت‌شده در اوت ۱۸, ۲۰۱۸.
  136. ↑ ۱۳۶٫۰ ۱۳۶٫۱ «بیانات در دیدار قشرها مختلف مردم». دفتر حفظ و نشر آثار آیت‌الله العظمی سید علی خامنه ای. ۲۲ مرداد ۱۳۹۷. دریافت‌شده در ۲۴ مرداد ۱۳۹۷.
  137. ↑ «Iran vows not to renegotiate landmark nuke deal with U.S.». ecns. ۲۰۱۸-۰۸-۱۴. دریافت‌شده در ۲۰۱۸-۰۸-۱۸.
  138. ↑ «Iran's Khamenei: No war, no negotiations with Trump». الجزیره. ۱۳ اوت ۲۰۱۸. دریافت‌شده در ۱۸ اوت ۲۰۱۸.
  139. ↑ بی‌بی‌سی فارسی (۴ آبان ۱۳۹۹). «اوبراین: تحریم چندان دیگری علیه ایران باقی نمانده».
  140. ↑ «US Secretary of State names special representative for Iran». CNBC. ۱۶ اوت ۲۰۱۸. بایگانی‌شده از اصلی در ۱۷ اوت ۲۰۱۸. دریافت‌شده در ۱۸ اوت ۲۰۱۸.
  141. ↑ ۱۴۱٫۰ ۱۴۱٫۱ ۱۴۱٫۲ Nichols, Michelle; Wroughton, Lesley (24 April 2019). "Iran's Zarif warns U.S. of 'consequences' over oil sanctions, offer prisoner swap". reuters.com. Reuters. Retrieved 28 April 2019.
  142. ↑ ۱۴۲٫۰ ۱۴۲٫۱ ۱۴۲٫۲ ۱۴۲٫۳ ۱۴۲٫۴ Frazin, Rachel (27 April 2019). "Iran's foreign minister says U.S. must 'prove that it's serious' ahead of prisoner swap negotiations". thehill.com. The Hill. Retrieved 28 April 2019.
  143. ↑ ۱۴۳٫۰ ۱۴۳٫۱ ۱۴۳٫۲ ۱۴۳٫۳ ۱۴۳٫۴ "Iran's FM Zarif Says US Must 'Prove It's Serious' About Prisoner Swap Talks". sputniknews.com. Sputnik. 28 April 2019. Retrieved 28 April 2019.
  144. ↑ ۱۴۴٫۰ ۱۴۴٫۱ ۱۴۴٫۲ ۱۴۴٫۳ ۱۴۴٫۴ ۱۴۴٫۵ Gladstone, Rick (24 April 2019). "Iran's Foreign Minister Proposes Prisoner Exchange With U.S." nytimes.com. The New York Times. Retrieved 28 April 2019.
  145. ↑ «چند ایرانی در آمریکا زندانی هستند؟». ۱۴ آبان ۱۳۹۶.
  146. ↑ ۱۴۶٫۰ ۱۴۶٫۱ ۱۴۶٫۲ ۱۴۶٫۳ "Iran Made No Offer, Responded to US Call for Prisoner Swap: Zarif". tasnimnews.com. Tasnim News. 28 April 2019. Retrieved 28 April 2019.
  147. ↑ ۱۴۷٫۰ ۱۴۷٫۱ ۱۴۷٫۲ Leung, Hillary (25 April 2019). "Iranian Foreign Minister Proposes a Prisoner Swap With the U.S." time.com. Time. Retrieved 28 April 2019.
  148. ↑ «رمزگشایی از سفر غیرمعمولی ظریف به آمریکا». ۸ اردیبهشت ۱۳۹۸.
  149. ↑ https://www.radiozamaneh.com/478277
  150. ↑ https://www.entekhab.ir/fa/news/516564/توافق-ایران-و-آمریکا-برای-تبادل-زندانی-با-پادرمیانی-سوئیس-واشنگتن-دکتر-سلیمانی-را-آزاد-کرد-تهران-ژیو-وانگ-را-پمپئو-خرسندیم-که-دولت-ایران-در-این-حوزه-سازنده-عمل-کرد
  151. ↑ https://www.radiofarda.com/a/30313223.html
  152. ↑ https://www.newyorker.com/news/our-columnists/the-real-deal-behind-the-us-iran-prisoner-swap
  153. ↑ http://fna.ir/ddt1hi
  154. ↑ «در این حکم همچنین آمده‌است: «بنا بر شواهدی که خانواده لوینسون به همراه متن شکوائیه‌شان ارائه داده و در جلسه استماع نیز مطرح کرده‌اند، دادگاه نتیجه می‌گیرد که به احتمال زیاد حکومت ایران طی مدتی که [باب] لوینسون را به گروگان گرفته، او را شکنجه کرده‌است.»». رادیو صدای آمریکا. ۲۰ اسفند ۱۳۹۸.
  155. ↑ «خانواده لوینسون: دادگاه، جمهوری اسلامی ایران را مسئول ناپدید شدن باب لوینسون می‌داند». رادیو صدای آمریکا. ۲۰ اسفند ۱۳۹۸.
  156. ↑ «برایان هوک: جمهوری اسلامی بدون تلف کردن یک سال دیگر، لوینسون را به خانواده‌اش بازگرداند». رادیو صدای آمریکا. ۱۹ اسفند ۱۳۹۸.
  157. ↑ «مورگان اورتگاس: تحریم فرمانده سپاه خوزستان به دلیل نقض حقوق بشر و در حمایت از مردم ایران صورت گرفت». صدای آمریکا. ۲۹ دی ۱۳۹۸.
  158. ↑ «قاسم سلیمانی در بغداد کشته شد». رادیو فردا. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۱-۰۳.
  159. ↑ ۱۵۹٫۰ ۱۵۹٫۱ «جزئیات کشته شدن قاسم سلیمانی». ار. اف. ای - RFI. ۲۰۲۰-۰۱-۰۳. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۱-۰۳.
  160. ↑ «هشدار ترامپ: ۵۲ هدف را در داخل ایران در نظر گرفته‌ایم». باشگاه خبرنگاران. باشگاه خبرنگاران. ۱۵ دی ۱۳۹۸. دریافت‌شده در ۱۵ دی ۱۳۹۸.
  161. ↑ «ترامپ تهدیدش برای حمله به «اماکن فرهنگی مهم» ایران را تکرار کرد». ایرنا. ایرنا. ۱۶ دی ۱۳۹۸. دریافت‌شده در ۱۶ دی ۱۳۹۸.
  162. ↑ 1104 (۲۰۲۰-۰۱-۰۷). «آغاز انتقام سخت با شلیک ده‌ها موشک به پایگاه آمریکایی عین‌الاسد». ایرنا. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۱-۰۷.
  163. ↑ «سپاه از حمله سنگین موشکی به پایگاه هوایی آمریکا در عراق خبر داد». ایندیپندنت فارسی. ۲۰۲۰-۰۱-۰۸. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۱-۰۷.
  164. ↑ «پایگاه آمریکا در نزدیکی فرودگاه اربیل هم هدف قرار گرفت /شلیک موشک‌های سپاه به عین‌الاسد کماکان ادامه دارد». خبرآنلاین. ۲۰۲۰-۰۱-۰۸. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۱-۰۸.
  165. ↑ «خبرگزاری فارس - پایگاه آمریکا در نزدیکی فرودگاه اربیل هم هدف قرار گرفت». خبرگزاری فارس. ۲۰۲۰-۰۱-۰۸. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۱-۰۸.
  166. ↑ «United States Files Complaint to Forfeit Iranian Missiles and Sells Previously-Transferred Iranian Petroleum». THE UNITED STATES DEPARTMENT OF JUSTICE. ۲۰۲۰-۱۰-۲۹.
  167. ↑ Erlanger، Steven (۲۰۲۰-۱۱-۱۷). «Biden Wants to Rejoin Iran Nuclear Deal, but It Won't Be Easy» (به انگلیسی). The New York Times. شاپا 0362-4331. دریافت‌شده در ۲۰۲۲-۰۳-۰۴.
  168. ↑ "Iran's election unsettles Biden's hope for a nuclear deal". AP NEWS (به انگلیسی). 2021-06-22. Retrieved 2022-03-04.
  169. ↑ ایران، عصر (۱۴۰۲/۰۶/۱۷–۱۹:۲۶). «آمریکا توقیف کشتی حامل نفت ایران را تأیید کرد». fa. دریافت‌شده در 2023-09-09. تاریخ وارد شده در |تاریخ= را بررسی کنید (کمک)
  170. ↑ «اخبار-آمریکا از ایران فرش و زعفران می‌خرد و ایران از آمریکا مسواک و نخ دندان». سایت خبری تحلیلی شهرستان‌های ممسنی و رستم. ۲۰۱۵-۱۱-۱۴. بایگانی‌شده از اصلی در ۳ نوامبر ۲۰۱۵. دریافت‌شده در ۲۰۱۵-۱۱-۱۴.
  171. ↑ «مبادلات تجاری ایران و آمریکا شامل چه کالاهایی می‌شود؟ آمریکا از ایران فرش و زعفران می‌خرد و ایران از آمریکا مسواک و نخ دندان». شیرازه. ۲۰۱۵-۱۱-۱۴. بایگانی‌شده از اصلی در ۱۷ نوامبر ۲۰۱۵. دریافت‌شده در ۲۰۱۵-۱۱-۱۴.
  172. ↑ «نسخه آرشیو شده» (PDF). بایگانی‌شده از اصلی (PDF) در ۱۷ مه ۲۰۰۸. دریافت‌شده در ۱۵ آوریل ۲۰۰۸.
  173. ↑ «Tehran, Iran». بایگانی‌شده از اصلی در ۲۴ فوریه ۲۰۰۹. دریافت‌شده در ۲۸ نوامبر ۲۰۱۰.
  174. ↑ Shahghasemi, E. , Ray, H. D. , & Mirani, G. (October 01, 2011). How do Iranians and U.S. Citizens perceive each other: A systematic review. Journal of Intercultural Communication, 27.)
  175. ↑ Shaghasemi, E. , & Heisey, D. R. (January 01, 2009). The Cross-Cultural Schemata of Iranian-American People Toward Each Other: A Qualitative Approach. Intercultural Communication Studies, 18, 1, 143-160.
  176. ↑ «british airways airlines media magazine at impressions-ba.com». بایگانی‌شده از اصلی در ۱۴ نوامبر ۲۰۰۷. دریافت‌شده در ۱۷ اوت ۲۰۱۰.
  177. ↑ BBC NEWS | Middle East | Iran: Life in the diaspora
  178. ↑ Migration Information Source - Iran: A Vast Diaspora Abroad and Millions of Refugees at Home

پیوند به بیرون

[ویرایش]
در ویکی‌انبار پرونده‌هایی دربارهٔ روابط ایالات متحده آمریکا و ایران موجود است.
برگرفته از «https://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=روابط_ایالات_متحده_آمریکا_و_ایران&oldid=40570874»