Saltu al enhavo

Pirro

El Vikipedio, la libera enciklopedio
Temas pri... Ĉi tiu artikolo temas pri mitologiaj geroluloj. Por aliaj signifoj vidu la artikolon Pirho.
Pirro
rolulo de helena mitologio • legendary progenitor
Informoj
Sekso ina
Patro Epimeteo
Patrino Pandora
Edzo/Edzino Deŭkaliono
Kunulo Zeŭso
Infanoj HelenoAmfiktiono • Amphictyon • Pandora • Thyia • Melantho daughter of Deucalion • Protogeneia • Orestheus • Haemone • Candybus
vdr

Pirro estas la nomo de la jenaj geroluloj de la helena mitologio:

PirroLa Popolado, marmora skulptaĵo de Jean-Pierre-Antoine Tassaert (1773), Luvro.

Pirro, edzino de Deŭkaliono

[redakti | redakti fonton]

Pirro (el la greka Πυρρα, «fajra» aŭ «fajr-kolora») estis filino de la titano Epimeteo kaj la unua virino, Pandoro. Ŝi edziniĝis al sia kuzo Deŭkaliono, filo de Prometeo. Latine, la vorto «Pirra» (Pyrrhus) signifis «ruĝa», el la greka πυρρός (fajr-kolora aŭ simple ruĝa), do laŭ Ovidio kaj Horacio oni nomigis ŝin tiel pro ŝia ruĝa hararo[1]. Verŝajne ŝi estis la unua mortema virino kiu naskiĝis per natura maniero, honore al kio la norda regiono Tesalio estis origine nomigita Pirreo[2].

Post Zeŭso decidis meti finon al la bronzepoko kaj pereigi la homaron per diluvo, Deŭkaliono kaj sia edzino Pirro iĝis la solaj pluvivantoj en la mondo. Eĉ malliberigita, Prometeo kapablis antaŭvidi la estontecon, do li avertis sian filon Deŭkaliono pri la venonta inundo, kaj konsilis lin konstrui arkeon (evidenta paralelismo kun la rakonto de Noao). Danke al tio, ili sukcesis postvivi la diluvon, ĉar post naŭ tagoj la ŝipo atingis la monton Parnaso, la nura ne kovrita per akvo[3]. Troviĝas pliaj alternativaj montoj kie supozeble albordiĝis la ŝipo: monto Ortriso en Tesalio, Atoso aŭ eĉ Etno, en Sicilio[4][5][6]. Tamen, tiaj rakontoj estas nur simplaj lokaj tradicioj, kiaj tiuj kiuj asertas ke pliaj homoj, krom Deŭkaliono kaj Pirro, postvivis la diluvon: Megaro en monto )[7] aŭ la loĝantaro de Delfo kiuj fuĝis al monto Parnaso[8], ekzemple.

La diluvoDeŭkaliono subtenante sian edzinon, pentraĵo de Paul Merwart (18551902). Artgalerio de Lvivo.

Kiam la inundo finiĝis, Deŭkaliono plenumis oferadon al Fiksia Zeŭso («helpanto de fuĝintoj») kaj li, pere de Hermeso, promesis kompensi lin per plenumo de unu deziro. Deŭkaliono petis tiam la restarigon de la homaro, do Zeŭso (aŭ orakolo de Temiso) konsilis lin «kovri lian kapon kaj ĵeti la ostojn de lia patrino malantaŭe super lia ŝultro». Post longa pripensado, Deŭkaliono kaj Pirro fine ekkomprenis tiun misteran respondon: ilia patrino, kaj tiu de ĉiuj vivantaj estaĵoj, estis la tera diino Geo, kies ostoj estas, do, la ŝtonoj. Do ili ĵetadis ŝtonojn malantaŭen, kiuj baldaŭ komencis perdi sian malmolecon kaj ŝanĝi formon. Ilia maso kreskadis, kaj skizoj de homaj formoj ekaperis. La plej molaj kaj humidaj partoj de la ŝtonoj iĝis haŭto, kaj la plej malmolaj, ostoj. La vejnoj de la rokoj iĝis homaj vejnoj, kiuj komencis vivigi verajn homojn, bezonataj por repopoli la teron denove. La ŝtonoj ĵetitaj fare de Pirro iĝis virinoj, dum tiuj, ĵetitaj de Deŭkaliono kreis virojn[9]. Tamen, laŭ la versio de Apolodoro, estis Zeŭso tiu, kiuj konsilis ilin ĵeti ŝtonojn, kiel kompenson al ilia pieco.

Deŭkaliono kaj Pirro ĵetante ŝtonojn kiuj poste iĝos beboj. Gravuraĵo de Virgil Solis por Metamorfozoj, de Ovidio (1581).

Deŭkaliono kaj Pirro havis tri filojn: Heleno (praulo kqj eponimo de la ĉefa gento en Grekio, kiun aliaj versioj konsideras filo de Zeŭso, kun Pirro), Oresteo kaj Amfiktiono, unu el la unuaj reĝoj de Ateno, kvankam alternativaj versioj asertas ke li estis loka aŭtoktono. Ili havis ankaŭ tri filinojn, ĉiuj amataj de Zeŭso: Protogenio, Pandoro kaj Tio.

La rakonto pri Deŭkaliono kaj Pirro estas inkludita en la fama kolekto Metamorfozoj, de la romia poeto Ovidio. Laŭ tiu versio, Jupitro (romia ekvivalento de la greka Zeŭso) indulgis la paron pro ilia pieco. La dio disigis la nubojn kaj metis finon al diluvo ĝuste por savi Deŭkalionon kaj sian edzinon, kiuj estis tiam flosante vage sur la maro. Kiam la ŝtormo sereniĝis kaj la akvoj trankviliĝis, Deŭkaliono kaj Pirro estis kurtuŝitaj de la senhoma vrakaĵo de la tero, kaj komprenis ke nur ili nun respondecis pri ĝia repopolado. Konfuzite pri sia sorto, ili vizitis la diinon Temiso, kiu respondas al Pirro ke ŝi devas ĵeti la ostojn de sia patrino por sukcese reproduktiĝi. La ideo profani la honoron de sia patrino elfosante siajn ostojn terurigis ŝin, sed Deŭkaliono ĝuste konkludis ke Temiso aludis la ĝeneralan patrinecon, ĉar ŝi neniam konsilus plenumi krimon. Kaj Pirro kaj sia edzo komencis tiam ĵeti ŝtonojn super siajn ŝultrojn kaj danke al tio naskiĝis la nova generacio de homoj.

Kiam la Tero estis popoligita de la homaro, Geo pretiĝis por produkti ĉiujn aliajn formojn de vivo. Ovidio protifis tiun rakonton por montri al siaj eblaj legontoj sian teorion pri ke akvo kaj varmo estas la fontoj de ĉiu vivaĵo ("ĉar kiam varmo kaj malseko miksiĝas en konvena ekvilibro, ili generas vivon: tiuj du, estas la origino de ĉio. Dum fajro kaj akvo bataladas, humideco kaj varmeco kreas ĉiujn aĵojn, ĉi tiun harmonion"[10].

Laŭ tradicio, la tombejo de Pirro viziteblis en la unua domo konstruita de la homaro: tiu, kiun Deŭkaliono starigis post malsupreniri el monto Parnaso, postdiluve, ĉu en Opuso[11], ĉu en Cimiso[12][13]. Strabono asertis ke proksime al ftiotida marbordo troviĝis du insuletoj nomiĝintaj Deŭkaliono kaj Pirro[14].

Pirro, filo de Aĥilo

[redakti | redakti fonton]

PirroPirho (el la greka Πύρρος,«ruĝ-kolora») estis kromnomo de Neoptolemo, filo de Aĥilo, kiu ricevis ĝin pro sia ruĝa hararo, same kiel la edzino de Daŭkaliono. Pirro sukcese partoprenis la sieĝon kontraŭ Trojo, kaj estis ĝuste li tiu, kiu murdis ĝian reĝon Priamo. Pro tio li estis menciita fare de William Shakespeare en sia dramo Hamleto kaj de Jean Racine en Andromako. La troja asteroido 5283 Pirho ricevis sian nomon el tiu ĉi mitologia rolulo[15].

Por plia informo, vidu Neoptolemo.

Aliaj roluloj same nomiĝintaj

[redakti | redakti fonton]

Krom la antaŭe priskribitaj, PirroPirho estis la nomo de la jenaj geroluloj de la helena mitologio:

  1. Pirro (Πυρρα) estis la kaŝ-nomo kiun Aĥilo uzis kiam li kaŝiĝis, virine alivestita, inter la filinoj de Likomedo, reĝo de Skiro. Per tio la patrino de Aĥilo celis eviti ke sia filo aliĝu la ekspedicion kontraŭ Trojo, ĉar ŝi antaŭsciis ke li trovos morton en ĝi.[16].
  2. Filo de la antaŭa Pirro, aŭ Neoptolemo, kaj de Lanaso, filino de Kleodeo[17].
  3. Filino de Kreono, regento de Tebo dum la minoritato de Laodamanto. Troviĝis en tiu urbo skulptaĵo dediĉita al ŝi[18].
Genealogia arbo de la mitaj reĝoj de Ftiotido
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
La Hiadoj
 
Hiaso
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Japeto
 
Klimeno
 
Helioso
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
La Plejadoj
 
 
 
 
Plejono
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Faetono
 
La Heliadinoj
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Mero
 
 
 
 
 
Atlaso
 
 
Hespero
 
Klimeno
 
Prometeo
 
Pronojo
 
Epimeteo
 
Pandoro
 
Menetio
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Kalipso
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Hesperiso
 
 
 
 
 
 
 
Deŭkaliono
 
 
 
 
 
Pirro
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Hesperidinoj
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Zeŭso
 
 
 
 
 
 
Protogenio
 
Orseiso
 
Heleno
 
Amfiktiono
 
 
Oresteo
 
Pandoro
 
Zeŭso
 
Tio
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Etolo
 
 
 
Enareto
 
Eolo
 
Egiolo
 
Doro
 
 
Ksuto
 
 
 
Atisa
 
 
 
 
 
Magneso
 
Macedono
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Etlio
 
Kaliko
 
 
Kreteo
 
 
 
 
 
 
Kreŭso
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Latino
 
Greko
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Arno
 
 
 
 
 
 
Itono
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Zeŭso
 
Eŭrimeduso
 
 
 
Amitaono
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Pozidono
 
 
Raro
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Mirmidono
 
Pisidiko
 
Biaso
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Aktoro
 
 
 
Anaksibio
 
Peliaso
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Eŭritiono
 
Eako
 
Akasto
 
 
 
Tindareo
 
Ledo
 
Zeŭso
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Antigono
 
Peleo
 
Polidoro
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Kastoro
 
Hilejro
 
Febo
 
Polideŭko
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Sperkio
 
Polidoro
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Tantalo
 
Klitemnestro
 
Egisto
 
Atreo
 
Eropo
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Tezeo
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Menetio
 
Polimelo
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Tetiso
 
 
 
Agamemno
 
Plisteno
 
Anakxibio
 
Menelao
 
Heleno
 
Deifobo
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Patroklo
 
Likomedo
 
Medeo
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Ifigenio
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Pariso
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Heleno
 
Deodamio
 
 
 
Aĥilo
 
 
 
 
 
 
Hilaso
 
Jolo
 
 
 
Oresto
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Brizeiso
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Agano
 
 
Korito
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Eetiono
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Kleodeo
 
Eveĥmo
 
Polikaono
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Bunomo
 
 
Ideo
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Podo
 
 
 
 
Andromako
 
Pirro
 
 
 
Lanaso
 
Aristomako
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Hermiono
 
 
 
Nikostrato
 
Plisteno
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Hektoro
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Pirro
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Kestrino
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Tisameno
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Astianakso
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Pielo
 
Pergamo
 
Amfialo
 
Moloso
 
 
Leontomeno
 
Spartono
 
Daimeno
 
Telliso
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

Eksteraj ligiloj

[redakti | redakti fonton]

Notoj kaj referencoj

[redakti | redakti fonton]
  1. Horacio. Odoj, 1.5.
  2. Higeno. Fabloj, 142.
  3. Pseŭdo-Apolodoro. Mitologia biblioteko, 1.7.1-3. Greka teksto ĉe Wikisource.
  4. Skolioj pri Odoj de Pindaro., 9.64.
  5. Servio. Pri la eglogoj de Vergilio, 6.41.
  6. Higeno. Fabloj, 153.
  7. Paŭzanio. Priskribo de Grekio, 1.40.1.
  8. Paŭzanio. Priskribo de Grekio, 10.6.2.
  9. Gustav Schwab. Die schönsten Sagen des klassischen Altertums, 1854, verko korektita kaj plivastigita fare de Josef Guggenmos sur Die schönsten Sagen des klassischen Alterthums. Nach seinen Dichtern und Erzählern, 18381840.
  10. Ovidio. Metamorfozoj, libro 4.
  11. Pindaro. Odoj, 9.46.
  12. Strabono. Geografio, 9.425.
  13. Pseŭdo-Apolodoro. Mitologia biblioteko, 1.7.2.
  14. Strabono. Geografio, 9.435.
  15. Vergilio. Eneado, 2.469.
  16. Filostrato, Bildoj, 1; Skolioj pri Iliado, de Homero, 19. 326; Statio, Aĥila, 2.167 kaj sekv.; Higeno, Fabloj, 96.
  17. Plutarko. Paralelaj vivoj, Pirro.
  18. Paŭzanio. Priskribo de Grekio, 9.10.3.