Saltu al enhavo

Nudeco (arto)

Pending
El Vikipedio, la libera enciklopedio
Michelangelo's David
Davido (1504)
"Kiu spirito estas tiel malplena kaj blinda, ke ĝi ne povas rekoni la fakton, ke la piedo estas pli nobla ol la ŝuo kaj haŭto pli bela ol la vesto, per kiu ĝi estas vestita?"
— Mikelanĝelo[1]

La nudeco estas arta ĝenro, kiu konsistas el la reprezentado en diversaj artaj komunikiloj, pentrarto, skulptaĵoj aŭ, pli ĵuse, kino kaj fotarto, de la nuda homa korpo. Ĝi estas konsiderata unu el la akademiaj klasifikoj de artaĵoj. La nudeco en arto ĝenerale reflektis la sociajn normojn pri estetiko kaj moraleco de la periodo en kiu la artaĵo estis farita. Multaj kulturoj toleras nudecon en arto pli multe ol nudeco en reala vivo, kun malsamaj parametroj pri kio estas akceptebla:.[2] ekzemple, eĉ en muzeo kie nudaj verkoj estas montritaj, nudeco ĝenerale ne estas akceptita de la vizitanto. Kiel ĝenro, la nudeco estas kompleksa temo por trakti siajn multajn variantojn, kaj formalajn kaj estetikajn kaj ikonografiajn, kaj estas artaj historiistoj, kiuj konsideras ĝin la plej grava temo en la historio de okcidenta arto.[3][4][5]

Kvankam ĝi kutime rilatas al erotiko, la nudeco povas havi malsamajn interpretojn kaj signifojn, el mitologio al religio, per anatomia studo, aŭ kiel reprezentado de beleco kaj estetika idealo de perfekteco, kiel en Antikva Grekio. Arto ĉiam estis reprezento de la mondo kaj de la homo, reflektado de la vivo. Sekve, la nudeco ne ĉesis aperi en arto, precipe en tempoj antaŭ la invento de teknikaj proceduroj por kapti bildojn de naturo (foto, filmo), kiam pentrado kaj skulptaĵo estis la ĉefaj rimedoj por reprezenti la vivon.[6] Tamen, ĝia reprezentado variis laŭ la sociaj kaj kulturaj valoroj de ĉiu epoko kaj ĉiu popolo, kaj koncerne la grekojn la korpo estis fonto de fiero, ĉar la judoj, kaj tial por la kristanismo, estis kialo honta, ĝi estis la kondiĉo de la sklavoj kaj la mizeruloj.[7]

La studado kaj arta reprezentado de la homa korpo estis konstanta tra la tuta historio de arto, el antaŭhistorio (Venuso de Willendorf) ĝis hodiaŭ. La homo sentis ekde la pasinteco la neceson enprofundiĝi en sia esenco, koni sin mem, kaj en la ekstera kaj interna aspekto. La korpo donas plezurojn kaj dolorojn, malgajon kaj ĝojon, sed ĝi estas akompananto ĉe ĉiuj aspektoj de la vivo, per kiuj la homo transiras la mondon, kaj por kiu li sentas la bezonon esplori sian scion, siajn detalojn, fizike kaj kiel ujo de sia "interna memo".[8][9] El ĝia pli sekulara flanko, ligita al erotiko, al la plej spirita, kiel idealo de beleco, la nudeco estis ripeta temo en arta produktado en preskaŭ ĉiuj kulturoj, kiuj okazis en la mondo tra la tempo.[10][11]

La nudeco havas ekde antikvaj tempoj - aparte de la klasikaj formuladoj de Antikva Grekio - rimarkindan estetikan komponanton, ĉar la homa korpo estas celo de erotika allogo, kaj konstituas idealon de beleco, kiu ŝanĝiĝas laŭ la tempo kaj laŭ gusto.[12]

Historio

[redakti | redakti fonton]

Nudaj inaj figuroj nomataj figuroj de Venuso troviĝas en la arto de la Malfrua Paleolitiko, kaj en historiaj tempoj, similaj bildoj reprezentas fekundecajn diaĵojn[13]. Reprezentoj de dioj kaj diinoj en Babilono kaj Antikva Egipta arto estas la antaŭuloj de la verkoj de Okcidento ekde antikva tempo. Aliaj signifaj ne-okcidentaj tradicioj pri nudaj bildoj devenas de Barato kaj Japanio, sed la nudeco ne gravas en la ĉina arto.[14] Templaj skulptaĵoj kaj surrokaj pentraĵoj, iuj tre klaraj, estas parto de la hindua tradicio de la valoro de sekseco, kaj, ĉar en multaj varmaj klimatoj parta aŭ kompleta nudeco estis ofta en la ĉiutaga vivo. Japanio havis tradicion de miksita komunuma banado kiu ekzistis ĝis antaŭ nelonge, kaj ofte estis portretita per ksilografio.[14]

Kroiso Kuroso, c. 530 BC

Antikva Grekio

[redakti | redakti fonton]

La plej frua greka skulptaĵo, de la frua Bronzepoko, Cikladaj civilizoj konsistas ĉefe el stiligitaj viraj figuroj kiuj supozeble estas nudaj. Ĉi tio certe estas la kazo de kuroso, granda staranta figuro de maskla nudulo, kiu estis la kolono de arkaika greka skulptaĵo. La unuaj realismaj skulptaĵoj de nudaj maskloj, la kurosoj, priskribas nudajn junulojn kiuj staras rigide kun unu piedo antaŭen. Ekde la 5-a jarcento a.K., la majstreco de grekaj skulptistoj rezultigis pli grandan naturecon kaj pli diversajn sintenojn. Grava novaĵo estis kontraposto - la nesimetria sinteno de figuro staranta kun unu kruro kun la korpopezo kaj la alia malstreĉita. Frua ekzemplo de ĉi tio estas la skulptaĵo Doriforo de Polikleto (ĉ. 440 a.K).

En la kunveno de heroa nudeco, dioj kaj herooj estis montritaj nude, dum ordinaraj mortuloj estis malpli verŝajne, kvankam atletoj kaj militistoj en batalo ofte estis priskribitaj nudaj.[15][16]

En Antikva Grekio, kie la milda klimato favoris esti malpeze vestita aŭ nuda kiam ajn oportune, kaj viraj atletoj konkuris ĉe religiaj festoj tute nudaj, kaj festis la homan korpon, estis tute nature ke la grekoj asociis la viran nudan formon kun triumfo, gloro, kaj eĉ morala perfekteco. La greka diino Afrodito estis diaĵo kiun la grekoj preferis vidi vestita. Meze de la 4-a jarcento a.K., la skulptisto Praksitelo faris nudan Afroditon, kiu nomiĝis Knidia, kiu establis novan tradicion por la ina nudeco, havante idealajn proporciojn bazitaj sur matematikaj kvocientoj kiel la nudaj viraj statuoj.[17] La nuduloj de grek-romia arto estas koncepte perfektigitaj idealaj personoj, ĉiu unu vizio de sano, juneco, geometria klareco kaj organika ekvilibro. Kenneth Clark konsideris idealigon la karakterizaĵo de veraj nuduloj, male al pli priskribaj kaj malpli artifikaj figuroj, kiujn li konsideris simple nuda. Lia emfazo sur idealigo montras esencan aferon: altira kaj alloga kiel nuduloj en arto, ili celas movi la menson same kiel la pasiojn.[18]

Mezepoko kaj Renesanco

[redakti | redakti fonton]
Adam and Eve
La naskiĝo de Venuso de Sandro Botticelli
Venuso kaj muzikisto (1565–1570) de Ticiano

Kristanaj sintenoj dubas pri la valoro de la homa korpo, kaj la kristana emfazo pri ĉasteco kaj fraŭleco plue malinstigis bildigojn de nudeco, eĉ en la malmultaj postvivantaj fruaj Mezepokaj postvivaĵoj de laika arto. Tute nudaj figuroj estas raraj en mezepoka arto, la rimarkindaj esceptoj estas Adamo kaj Evo kaj la kondamnitoj en la sceno de la Lasta juĝo, kaj la idealaj formoj de grek-romiaj nuduloj estas tute perditaj, transformitaj en simbolojn de honto kaj peko, malforto kaj sendefendo.[19] Ĉi tio estis vera ne nur en Okcidenta Eŭropo, sed ankaŭ en bizanca arto[20]. Ĉiam pli Kristo estis montrita nude en scenoj de sia Pasiono, precipe la Krucumado,[21], kaj eĉ glorata en la ĉielo, por permesi al li montri la vundojn, kiujn implikis liaj suferoj. La Virgulino mamnutranta kaj nuda "Pentanta Maria Magdala", same kiel la infano Jesuo, kies peniso estis foje emfazita pro teologiaj kialoj, estas aliaj esceptoj kun elementoj de nudeco en mezepoka religia arto.[22]

Je la malfrua mezepoka periodo inoj nudaj celis esti allogaj kaj iĝis arto, precipe en la relative privata rimedo de la prilumita manuskripto, kaj en klasikaj kuntekstoj kiel la Signoj de la Zodiako kaj ilustraĵoj de Ovidio. La formo de la "gotika nuda" ino estis tre malsama de la klasika idealo, kun longa korpo formita per mildaj kurboj, mallarĝa brusto kaj alta talio, malgrandaj rondaj mamoj kaj elstara ŝvelaĵo ĉe la stomako (kiel tiu de Hugo van der Goes)[23]. Viraj nuduloj tendencis esti maldikaj kaj ne tro altaj, verŝajne utiligante metilernantojn uzitaj kiel modeloj, sed estis pli kaj pli precize observitaj.[24]

La remalkovro de klasika kulturo en la Renesanco restarigis la nudecon al arto. Donatello faris du statuojn de la biblia heroo Davido, simbolo por la Respubliko Florenco: lia unua (sur marmoro, 1408-1409) montras vestitan figuron, sed lia dua, probable de la 1440-aj jaroj, estas la unua sendependa statuo de nudulo ekde antikva tempo[25] , plurajn jardekojn antaŭ la konata Davido de Mikelanĝelo (1501-04). Nude en la plafono de la Siksta Kapelo de Mikelanĝelo reestablis tradicion de viraj nuduloj en bildigoj de bibliaj rakontoj; la temo de la martiriĝo de la preskaŭ nuda sankta Sebastiano jam fariĝis tre populara. La monumenta ina nudulo revenis al okcidenta arto en 1486 per La naskiĝo de Venuso de Sandro Botticelli por la familio Mediĉoj, kiu ankaŭ posedis la klasikan Venuso de Mediĉoj, kies proponon Botticelli adaptis.[26]

La dormanta Venuso en Dresdeno de Giorgione (ĉ. 1510), ankaŭ uzante klasikajn modelojn, montris sin kuŝanta en pejzaĝo, komencante longan linion de famaj pentraĵoj inkluzive de la Venuso de Urbino (Ticiano, 1538), la Venuso ĉe ŝia spegulo (Diego Velázquez) (1650), La maja desnuda de Goya (ĉ. 1798) kaj Olympia de Manet (1863). Kvankam ili reflektas la proporciojn de praa statuaro, figuroj kiel Venuso kaj muzikisto de Ticiano kaj Venuso de Urbino reliefigas la seksecon de la ina korpo anstataŭ sia ideala geometrio. Aldone al plenkreskaj viraj kaj inaj figuroj, la klasika bildigo de Eroso fariĝis la modelo por la nuda infano Jesuo.[27]

Rafaelo en siaj lastaj jaroj estas kutime kredita kiel la unua artisto kiu konsekvence uzis inajn modelojn por la desegnaĵoj de inaj figuroj, prefere ol studaj metilernantoj aŭ aliaj knaboj kun brustoj aldonitaj, kiuj antaŭe estis uzitaj. La suspektema studo de Mikelanĝelo pri studo de surgenua nuda knabino por entombigo (Luvro, ĉ. 1500), kiu kutime diras, ke ĝi estas la unua nuda ina figuro, antaŭas kaj estas ekzemplo de kiel eĉ figuroj, kiuj estos montritaj vestitaj per la fina laboro ofte estis prilaborita en nudaj studoj, tiel ke la formo sub la vestoj estis komprenita. La desegnaĵo de nudaj figuroj aŭ studo de figuroj de viva modelo rapide fariĝis grava parto de arta praktiko kaj trejnado, kaj restis tiel ĝis la 20-a jarcento.[28]

El Baroko al Modernismo

[redakti | redakti fonton]
La Tri Gracioj (1636–1638) de Petro Paŭlo Rubens

En baroka arto, la daŭra fascino de klasika antikvaĵo influis artistojn por renovigi sian aliron al la nudeco, sed kun pli naturecaj, malpli idealigitaj bildoj, eble pli ofte laborante kun vivaj modeloj. Ambaŭ genroj estas reprezentitaj; la masklo en la formo de herooj kiel Herkulo kaj Ŝimŝono, kaj ino en la formo de Venuso kaj la Tri Gracioj. Petro Paŭlo Rubens, kiu kun evidenta ĝojo pentris virinojn kun malavara figuro kaj radianta karno, donis sian nomon al la adjektivo rubenesko.[29]

En la pli posta baroko aŭ rokoko, aperis pli ornama kaj ludema stilo, ekzempligita ĉe Venuso konsolas la amon de François Boucher, verŝajne komisiita de Madame Pompadour.

En la 18-a kaj 19-a jarcentoj, klasikaj temoj restis popularaj, kune kun nuduloj en historiaj pentraĵoj. En la malfrua 19-a jarcento, akademiaj pentristoj daŭrigis kun klasikaj temoj, sed estis defiitaj de la impresionistoj. Eduard Manet ŝokis publikon de sia tempo pentrante nudajn virinojn en ĉiutagaj situacioj en sia La tagmanĝo sur la herbo (1863) kaj Olympia (1865), kaj Gustave Courbet kritikis per portretado en sia Virino kun papago nuda prostituitino sen spuroj de diino aŭ nimfo. Edgar Degas pentris multajn nudajn virinojn en ordinaraj cirkonstancoj, kiel ekzemple banante sin. Auguste Rodin defiis klasikajn regulojn pri idealigo en sia esprimive distordita Adamo. Kun la invento de fotado, artistoj komencis uzi la novan medion kiel fonton por pentraĵoj, Eugène Delacroix estis inter la unuaj.[30]

Modernismo

[redakti | redakti fonton]
Staranta virino (1932) de Gaston Lachaise

Kvankam ambaŭ, kaj la akademia tradicio kaj la impresionistoj perdis sian kulturan superecon ĉe la komenco de la 20-a jarcento, la nudeco restis kvankam transformita ĉirkaŭ la ideoj de modernismo. La idealigita Venuso estis anstataŭita de la virino intime priskribita en privataj scenejoj, kiel en la verko de Egon Schiele. La simpligitaj modernaj formoj de Jean Metzinger, Amedeo Modigliani, Gaston Lachaise kaj Aristide Maillol memoras la originajn diinojn de fekundeco pli ol grekajn diinojn.[31] En fruaj abstraktaj pentraĵoj, la korpo povus esti fragmentita aŭ malmuntita, kiel ĉe Les Demoiselles d'Avignon de Picasso, sed ankaŭ estas abstraktaj versioj de klasikaj temoj, kiel ekzemple la dancistoj kaj banistoj de Henri Matisse.[32]

En la postmilita erao, Abstrakta ekspresionismo movis la centron de okcidenta arto de Parizo al Novjorko. Unu el la ĉefaj influoj en la pliiĝo de abstraktado, la kritikisto Clement Greenberg, subtenis la fruan abstraktan laboron de Kooning. Malgraŭ la konsiloj de Greenberg, la artisto, kiu komencis kiel metafora pentristo, revenis al la homa formo komence de 1950 per sia serio Virino III. Kvankam havante iujn referencojn al la tradicioj de ununuraj inaj figuroj, la virinoj estis portretitaj kiel voremaj, distorditaj kaj duon-abstraktaj. Laŭ la artisto, li volis "krei la koleran humuron de tragedio"; havante la furiozan aspekton de la atoma epoko, mondo en tumulto, mondo bezonanta komikan trankviliĝon. Poste li diris "Eble ... mi pentris la virinon en mi. Arto ne estas tute vira okupo, vi scias. Mi konscias, ke kelkaj kritikistoj prenos ĉi tion kiel agnoskon de latenta samseksemo ... Se mi pentris belajn virinojn, ĉu tio farus min ne-geja? Mi ŝatas belajn virinojn. En la karno - eĉ la modeloj en revuoj. Virinoj kelkfoje incitas min. Mi pentris tiun koleron en la Virina serio. Tiaj ideoj ne povis esti esprimitaj nur de pura abstraktado.[33] Iuj kritikistoj tamen vidas la virinajn seriojn kiel mizogineco.[34]

Aliaj novjorkaj artistoj de ĉi tiu periodo retenis la figuron kiel sian ĉefan temon. Alice Neel pentris nudulojn, inkluzive de sia propra memportreto, en la sama simpla stilo kiel vestitaj homoj,[35] estanta ĉefe koncernita kun koloro kaj emocia enhavo. Philip Pearlstein uzas unikan plantadon kaj perspektivon por esplori la abstraktajn kvalitojn de nuduloj. Kiel juna artisto en la 1950-aj jaroj, Pearlstein elmontris kaj abstraktaĵojn kaj figurojn, sed estis Kooning kiu konsilis al li daŭrigi la figuran laboron.[36]

Ĉirkaŭ 1970, el feminismaj principoj, Sylvia Sleigh pentris serion de verkoj inversigantaj stereotipajn artajn temojn prezentante nudajn virojn en pozojn kutime asociitajn kun virinoj.[37]

Nuntempo

[redakti | redakti fonton]
La Venuso de Willendorf farita inter 24,000 kaj 22,000 a.K..

Lucien Freud estis unu el malgranda grupo de pentristoj, inkluzive de Francis Bacon, kiu estis konata kiel "La Skolo de Londono"; kreante metaforan laboron en la 1970-aj jaroj kiam ĝi estis ne modifita.[38] Tamen, antaŭ la fino de sia vivo liaj verkoj fariĝis ikonoj de la Postmoderna epoko, prezentante la homan korpon sen spuro de idealigo, kiel en lia serio laboranta kun trodika modelo.[39] Unu el la verkoj de Freud estas titolita "Nuda Portreto", kiu implicas realisman bildon de aparta senvestita virino anstataŭ konvencia nudeco. En la nekrologo de Freud en The New York Times, estas dirite: Liaj "malglataj kaj malkaŝaj pentraĵoj de amikoj kaj intimuloj, kiuj nudiĝis en sia studio, refaras la arton de portretado kaj proponis novan aliron al figuraj artoj".[40]

La pentraĵoj de Jenny Saville inkluzivas familiojn kaj mem-portretojn inter aliaj nuduloj; ofte farita en ekstremaj perspektivoj, provante ekvilibrigi realismon kun abstraktaĵo; ĉio esprimante kiel virino sentas sin rilate al ina nudeco.[41] La nudaj figuroj de Lisa Yuskavage pentritaj preskaŭ akademie konstituas "parodion de art-historia nudeco kaj la maskla obsedo pri la ina formo kiel objekto".[42] John Currin estas alia pentristo kies laboro ofte intertraktas historiajn nudecojn.[43] La pentraĵoj de Cecily Brown kombinas figurajn elementojn kaj abstrakton en stilo memoriga pri De Kooning.[44] Marlene Dumas pentras emocie malfacilajn bildojn derivitajn de siaj propraj bildoj aŭ de fotoj trovitaj en novaĵaj gazetoj.[45] Dumas diras pri ŝiaj pentraĵoj pri nudaj figuroj, ke "ĝi ne estis la nudeco, kiun mi serĉis, nek la pozitivan figuron, sed la erotikajn vivkondiĉojn ... Du "subjektoj" alfrontitaj."[46][47][48]

La fino de la 20-a jarcento vidis la kreskadon de novaj komunikiloj kaj aliroj al arto, kvankam ili komencis multe pli frue. Specife instalado-arto ofte inkluzivas bildojn de la homa korpo, kaj spektakla arto ofte inkluzivas nudecon. "Cut Piece" de Yoko Ono unue estis prezentita en 1964 (tiam konata kiel "okazaĵo"). Oni petis, ke membroj de la aŭdienco venu al la scenejo kaj komencu tranĉi sian veston ĝis ŝi estis nuda. Pluraj nuntempaj artistoj kiel Marina Abramović, Vanessa Beecroft kaj Carolee Schneemann uzas siajn proprajn nudajn korpojn aŭ aliajn interpretistojn en sia laboro.

Nudeco en ne-okcidenta arto
  • The Burney-reliefo, Prababilona Imperio, ĉ. 1800 a.K
    The Burney-reliefo, Prababilona Imperio, ĉ. 1800 a.K
  • Dancistoj kaj flutistoj, Tebo ĉ. 1400 a.K.
    Dancistoj kaj flutistoj, Tebo ĉ. 1400 a.K.
  • Bala Kriŝno dancante, skulptaĵo el Arta Akademio de Honoluluo
    Bala Kriŝno dancante, skulptaĵo el Arta Akademio de Honoluluo
  • Kandarijo Mahadev Templo en Ĥajuraho, Barato (1050)
    Kandarijo Mahadev Templo en Ĥajuraho, Barato (1050)
  • Utamaro, Virino banas sin (ĉ.1753).
    Utamaro, Virino banas sin (ĉ.1753).
  • Barata artisto, 1775. Virino demetas siajn vestojn.
    Barata artisto, 1775. Virino demetas siajn vestojn.
  • Haŝiguĉi Gojo Juami (1915)
    Haŝiguĉi Gojo Juami (1915)
  • Malnov-babilona plako de nuda ino kun granda areo de pubo kaj protuberanta abdomeno, de Suda Mezopotamio, Irako
    Malnov-babilona plako de nuda ino kun granda areo de pubo kaj protuberanta abdomeno, de Suda Mezopotamio, Irako
  • Malnova-babilona plako de nuda ino kun granda areo de pubo kaj protuberanta abdomeno, de Suda Mezopotamio, Irako
    Malnova-babilona plako de nuda ino kun granda areo de pubo kaj protuberanta abdomeno, de Suda Mezopotamio, Irako

Nudeco ĉe amaskomunikiloj

[redakti | redakti fonton]
Gravuraĵo de Gilles Demarteau kun nuda viro post originala desegno de Edmé Bouchardon. Ĝi estis akirita de Akademio de Belartoj en Varsovio kiel instrua materialo.

Desegno

[redakti | redakti fonton]

En arto, la desegno estas studo de la homa formo en ĝiaj diversaj formoj kaj korpaj pozicioj, kun linio, formo kaj kunmetaĵo kiel la ĉefa celo, anstataŭ la subjekto. Viva desegnaĵo estas verko desegnita per observado de viva modelo. Studado de la homa figuro tradicie estis konsiderata la plej bona maniero lerni kiel desegni, komencante en la malfrua Renesanco kaj daŭranta ĝis la nuntempo.[49]

Gravurado

[redakti | redakti fonton]

Japanaj presaĵoj estas unu el la malmultaj neokcidentaj tradicioj, kiujn oni povas nomi nudaj, sed ili tute diferencas. La agado de komunuma banado en Japanio estas portretita kiel nur alia socia aktiveco, sen la signifo akcentita ĉe la vestomanko kiu ekzistas en la Okcidento.[50]

Pentrado

[redakti | redakti fonton]

Oleopentrado historie estis la ideala rimedo por prezenti la nudecon. Per miksado kaj aplikado de pentraj tavoloj, la surfaco povas iĝi pli kiel haŭto. "Ĝia malrapida sekigado kaj diversaj gradoj de viskozeco ebligas al la artisto atingi riĉajn kaj subtilajn miksaĵojn de koloro kaj teksturo, kio povas sugesti transformojn de unu homa substanco al alia."[51]

Skulptarto

[redakti | redakti fonton]

Pro ĝia fortikeco, estas ĉe la skulptaĵoj, kie ni vidas la plenan, preskaŭ nerompitan historion de la nudeco el la Ŝtonepoko ĝis nun. Figuroj, kutime de la nuda ino, estis eltrovitaj en la balkanaj regionoj ekde 7000 a.K.[52] kaj daŭras ĝis hodiaŭ. En la barataj kaj sudorientaj aziaj skulptartaj tradicioj ofte estis ornamitaj per brakringoj kaj juveloj, kiuj emis "signifi siajn ĉarmojn kaj limigi la malsamajn partojn de iliaj korpoj kiel faras la evoluigitaj muskoloj de la viroj".[53]

Fotarto

[redakti | redakti fonton]

La nudeco estis foto-temo preskaŭ ekde ĝia invento en la 19-a jarcento. Fruaj fotistoj ofte elektis sintenojn, kiuj imitis la klasikajn nudecojn de la pasinteco. Fotografio suferas pro la problemo esti tro reala, kaj dum multaj jaroj ne estis akceptita de tiuj, kiuj estis faritaj laŭ tradiciaj belartoj. Tamen, la laboro de multaj fotistoj estis establita kiel belartaj artistoj inkluzive de Ruth Bernhard, Imogen Cunningham, Anne Brigman, Edward Weston kaj Alfred Stieglitz.[54]

Ekde la unuaj tagoj de fotado, la nudeco estis fonto de inspiro por tiuj, kiuj adoptis la novan rimedon. La plej multaj fruaj bildoj estis proksime gardataj aŭ kaŝe cirkulataj kiel malobservoj de la sociaj normoj de la epoko, ĉar la foto kaptas realan nudecon. Multaj kulturoj, akceptante nudecon en arto, evitas realan nudecon.[55] Ekzemple, eĉ arta galerio kiu elmontras nudajn pentraĵojn tipe ne akceptas nudecon de vizitanto. Alfred Cheney Johnston (1885 - 1971) estis profesia usona fotisto kiu ofte fotis Ziegfeld Follies.[56][57] Li ankaŭ konservis sian propran komercan fotan studon, produktante revuajn anoncojn por ampleksa gamo de luksaj komercaj produktoj - plejparte viroj kaj virinaj modoj - kaj ankaŭ fotis kelkcent artistojn kaj elmontristojn, inkluzive nudajn fotojn de iuj.[58] La plej multaj el liaj nudaj bildoj (iuj nomitaj, plejparte anonimaj) estis efektive junulinoj el la Ziegfeld Follies, sed tiaj aŭdacaj, nerigardeblaj plenaj bildoj certe ne estus malkaŝe publikigeblaj en la 1920-aj kaj 1930-aj jaroj, do oni supozas ke ĉi tiuj estis aŭ simple lia propra arta laboro, kaj / aŭ farita laŭ peto de Ziegfeld por la persona ĝuo de la spektanto. Viraj nudaj korpoj ne estis bildigitaj tiom ofte tiutempe. Escepto estas la foto de la korpokulturisto Eugen Sandow, modelanta la statuon La falanta gaŭlo, ilustranta la Grekan Idealon, kiun li enkondukis en korpokulturadon.[59]

  • Klasikaj fotoj
  • Photo
    Foto de Jean Louis Marie Eugène Durieu, parto de serio farita kun Eugène Delacroix
  • Painting
    Odalisko (1857) de Eugène Delacroix, pentraĵo kun simila pozo
  • Study
    Gaudenzio Marconi vivis provizante akademiojn al studentoj.
  • Adam&Eve
    Adamo kaj Evo de Frank Eugene, prenita en 1898, publikigita de Camera Work n-ro. 30, 1910
  • Nudaĵo de Gaudenzio Marconi, 1841–1885
    Nudaĵo de Gaudenzio Marconi, 1841–1885
  • Guglielmo Plüschow, Vira nudeco
    Guglielmo Plüschow, Vira nudeco
  • Wilhelm von Gloeden, Du nudaj viroj, ĉ. 1900
    Wilhelm von Gloeden, Du nudaj viroj, ĉ. 1900
  • Rudolf Koppitz 1927
    Rudolf Koppitz 1927
  • Nuntempaj
  • Nudaj (1980) de Augusto De Luca
    Nudaj (1980) de Augusto De Luca
  • Panoramo de Ina Korpo (2017) by Cosme Madini
    Panoramo de Ina Korpo (2017) by Cosme Madini
  • ina artisma nudeco (2011) de Jean-Christophe Destailleur
    ina artisma nudeco (2011) de Jean-Christophe Destailleur
  • Nuda viro (2009) de Saŝa Kargalcev
    Nuda viro (2009) de Saŝa Kargalcev
  • Senvesta virino (2014) de Patrick Subotkiewiez
    Senvesta virino (2014) de Patrick Subotkiewiez
  • Ĉevalo (1989) de Sergio Valle Duarte
    Ĉevalo (1989) de Sergio Valle Duarte
  • Nuda virino kun rufaj haroj
    Nuda virino kun rufaj haroj

Novaj amaskomunikiloj

[redakti | redakti fonton]

En la malfrua 20-a jarcento multaj novaj artaj formoj aperis, inkluzive instaladojn, spektaklojn kaj vidbildojn, kiuj ĉiuj estis uzitaj por krei verkojn, kiuj inkluzivas nudecon.[60]

Temoj

[redakti | redakti fonton]
La maja desnuda (The Nude Maja; 1797) by Francisco de Goya y Lucientes
La maja vestida, ca. 1803.
Olympia (1863) by Manet

La nudeco natura kaj nudeco artisma

[redakti | redakti fonton]

Kvankam ne ekzistas ununura difino de belarto, estas iuj ĝenerale akceptitaj ecoj de la plej multaj difinoj. En la belartoj, la subjekto ne nur estas kopiita de la naturo, sed transformita de la artisto en estetikan objekton, kutime sen signifaj utilismaj, komercaj (reklamado, ilustraĵoj) aŭ simple nur ornamaj celoj. Ekzistas ankaŭ juĝo pri gusto; la belarta nudulo estas parto de alta kulturo anstataŭ meza aŭ malalta kulturo.[61] Tamen, juĝoj pri gusto en arto ne estas tute subjektivaj, sed inkluzivas kriteriojn de lerteco kaj manfariteco en la kreado de objektoj, komunikado de kompleksaj kaj ne-bagatelaj mesaĝoj, kaj kreemo.[62] verkoj akceptitaj kiel alta kulturo de la pasinteco, inkluzive multe da Akademia arto, estas nun vidataj kiel imitema aŭ sentimentala aliie konata kiel kiĉa.[63][64]

Modernaj artistoj daŭre esploris klasikajn temojn, sed ankaŭ pli abstraktajn reprezentojn, kaj movadon for de idealigo por prezenti homojn pli individue. Dum la plejparto de la 20-a jarcento, la bildigo de homa beleco malmulte interesis la modernistojn, kiuj anstataŭe traktis la kreadon de beleco per formalaj rimedoj.[65] En la nuntempa aŭ postmoderna epoko, la nudeco povas esti vidata kiel preterpasita de multaj,[66] tamen estas ĉiam artistoj kiuj daŭre inspiras la homan formon.[67]

Unu ofte citita libro pri la nudeco en arta historio estas La nudulo: Studo en ideala formo de Lordo Kenneth Clark, unue publikigita en 1956. La enkonduka ĉapitro faras (kvankam ne originas) la ofte-cititan distingon inter la nuda korpo kaj la arta nudeco. Clark asertas, ke esti nuda signifas esti senigita de vesto, kaj implicas embarason kaj honton, dum nudeco, kiel arta verko, ne havas tiajn konotaciojn. Ĉi tiu disigo de la arta formo disde la sociaj kaj kulturaj temoj restas plejparte neekzamenita de klasikaj artaj historiistoj.

Unu el la difinaj trajtoj de la moderna epoko en arto estas la malklarigo de la linio inter la nudeco natura kaj la nudeco artisma. Ĉi tio verŝajne unue okazis kun la pentraĵo La maja desnuda (1797) de Goya, kiu en 1815 kaptis la atenton de la Hispana Inkvizicio.[68] La ŝokaj elementoj estis, ke ĝi montris apartan modelon en nuntempa medio, kun puba vizaĝo anstataŭ la glata perfekteco de diinoj kaj nimfoj, kiuj redonis la rigardon de la spektanto anstataŭ rigardi for. (Goya tiam pentris alian version, kun vestoj.)[69] Kelkaj el la samaj karakterizaĵoj ŝokis preskaŭ 70 jarojn poste kiam Manet elmontris sian Olympian, ne pro religiaj temoj, sed pro ĝia moderneco. Prefere ol esti sentempa Odalisko kiu povus esti certe vidita kun indiferento, la bildo de Manet estis de prostituitino de tiu tempo, eble referencante la proprajn seksajn praktikojn de la viraj spektantoj.[70]

Frances Borzello, historiisto kaj aŭtoro de arto, asertas, ke nuntempaj artistoj ne plu interesiĝas pri la idealoj kaj tradicioj de la pasinteco, sed alfrontas la spektanton kun la tuta sekseco, malkomforto kaj timo, kiujn la nuda korpo povas esprimi, eble forigante la distingon inter natura kaj artisma nudeco.[71] Prezenta arto prenas la lastan paŝon prezentante realajn nudajn korpojn kiel artverkon.[72]

Sekseco

[redakti | redakti fonton]
Gabrielle d'Estrées kaj unu el ŝiaj fratinoj

Kenneth Clark rimarkis, ke sekseco estas parto de la allogo al la nudeco kiel arta temo, "asertante ke, sen nudeco, kvankam abstrakta, ĝi ne povus veki en la spektanto iom da erotika sento, eĉ se ĝi estas nur la plej svelta ombro - kaj se ĝi ne faras tion, ĝi estas malbona arto kaj falsa moralo".[73] Laŭ Clark, la eksplicitaj templaj skulptaĵoj de la 10-a jarcento en Barato "estas bonegaj artaĵoj ĉar ilia erotiko estas parto de ilia tuta filozofio."[74] Granda arto povas enhavi signifan seksan enhavon sen obsceneco. Tamen seksaj eksplicitaj verkoj de belartoj produktitaj en Eŭropo antaŭ la moderna epoko, kiel La origino de la mondo de Gustav Courbet,[75][76] ne estis destinitaj al publika spektaklo. La juĝo, ĉu specifa verko estas arta aŭ pornografia, finfine estas subjektiva kaj ŝanĝiĝis tra historio kaj de kulturo al alia. Kelkaj individuoj juĝas, ke iu ajn publika elmontrado de la senvestigita korpo estas neakceptebla, dum aliaj eble trovos artan meriton eksplicite seksajn bildojn. Publikaj recenzoj pri arto povas aŭ ne trakti la problemon.[77]

Publika reago antaŭ la arta mondo

[redakti | redakti fonton]
Andrea Doria kiel la dio Pozidono, de Agnolo Bronzino

La nudeco, precipe la ina korpo, ĉiam estis unu el la pli evidentaj laboraj temoj en muzeoj. Tamen, en Usono, nudeco en arto estas polemikaĵo kiam publika financado kaj montrado en certaj ejoj alportas la laboron al la atento de la ĝenerala publiko.[78][79] La historio de puritanismo daŭre influas la selektadon de artaĵoj montritaj en muzeoj kaj galerioj. Samtempe, ajna nudeco povas esti suspektata laŭ multaj opinioj kaj publiko, artaj kritikistoj eble rifuzas laboron, kiu ne estas aŭ ironia aŭ fetiĉa, kaj sekve avangarda.[80] "Artistoj, kiuj rifuzas ataki la korpon per stilaj perversaj psikologiaj aŭ fizikaj misformoj, estas kutime malpermesitaj kiel senespere agordaj kun la hodiaŭa arta mondo." Verkoj kiuj festas la homan korpon verŝajne estos konsiderataj tro erotikaj de unu grupo, kaj kiĉa de la alia. Laŭ Bram Dijkstra, allogaj nudecoj de usonaj artistoj estis formetitaj al konservado de muzeoj, kun nur raraj specialaj ekspozicioj aŭ publikaĵoj en la lastaj jardekoj. Relative mildaj nudecoj tendencas esti montritaj en muzeoj, dum verkoj kun ŝokvaloro kiel tiuj de Jeff Koons estas montritaj en avangardaj galerioj.[81] Dijkstra diras, ke la arta mondo devaluigis simplan belecon kaj plezuron, kvankam ĉi tiuj valoroj ĉeestas en arto de la pasinteco kaj en multaj nuntempaj verkoj.

Henry Scott Tuke, la banantoj (1885)

Klarigado de nudeco en arto al studentoj

[redakti | redakti fonton]

Kiam lernejaj grupoj vizitas muzeojn, estas neeviteblaj demandoj, ke instruistoj aŭ gvidantoj devas esti pretaj respondi. La baza konsilo estas doni realecajn respondojn emfazante la diferencojn inter arto kaj aliaj bildoj, la universaleco de la homa korpo,[82] kaj la valoroj kaj emocioj esprimitaj en la verkoj. Tamen, la problemoj, kiuj eble okazos, faras multajn instruistojn eviti la temon.[83][84]

Genraj diferencoj

[redakti | redakti fonton]
Citaĵo
„ Reprezento de la mondo, kiel la mondo mem, estas la verko de homoj; ili priskribas ĝin el sia propra vidpunkto, kiun ili konfuzas kun absoluta vero. ”
— - Simone de Beauvoir, La dua sekso

Viroj kaj virinoj ne ricevis egalajn ŝancojn en nuda trejnado dum la Renesanco. Virinaj artistoj ne rajtis aliri al nudaj modeloj kaj ne povis partopreni ĉi tiun parton de la arta edukado. Dum ĉi tiu periodo la studado de la nuda figuro estis io, kion ĉiuj viraj artistoj atendus fariĝi artisto de valoro kaj povi krei Historion.[85][86]

Afrodito de Knido.

Vira nudeco: dioj kaj militistoj

[redakti | redakti fonton]

Akademia arthistorio emas ignori la seksecon de la maskla nudulo, parolante anstataŭ formo kaj komponado.

Dum granda parto el la historio, nudaj viroj reprezentis martirojn kaj batalantojn, emfazante aktivan rolon pli ol pasivan atribuitan al virinoj en arto. Alice Neel kaj Lucien Freud pentris la modernan viran nudecon en la klasika klinita sinteno, kun genitaloj elstare montrataj. Sylvia Slike pentris versiojn de klasikaj verkoj kun la seksoj renversitaj.[87]

Virina nudeco: la Venuso kaj la Odaliskoj

[redakti | redakti fonton]
Pli detalaj informoj troveblas en artikolo Vestita viro, nuda virino.

La grekaj diinoj estis komence skulptitaj per tolaĵoj anstataŭ nudaj. La unua memstaranta, nature granda skulptaĵo de tute nuda virino estis la Afrodito de Knido kreita ĉ. 360-340 a.K. fare de Praksitelo. La ina nudulo fariĝis multe pli komuna en la posta helenisma periodo.

Malofte vidata dum la Mezepoko, la ina nudulo reaperis en Italio en la 15-a jarcento. Poste, erotiko fariĝis pli emfaza en pentraĵoj kiel la La dormanta Venuso de Giorgione (ĉ. 1510), kiu situis la ripozantan nudulinon en idilia pejzaĝo, kaj la serio Danaa de Ticiano (ĉ. 1553-1556). Ĉi tiuj verkoj inspiris sennombrajn naĝajn nudajn nudulojn dum jarcentoj poste. La jara troaĵo de pentraĵoj de idealigitaj nudaj virinoj en la 19a-jarcenta Pentrosalono de Parizo estis satirigita de Honoré Daumier en 1864 kiel litografio..[14]

En la 19-a jarcento la orienta movado aldonis alian ripozantan inan nudulinon al la eblaj temoj de eŭropaj pentraĵoj, la odalisko, sklavo aŭ harema knabino. Unu el la plej famaj estis "La granda odalisko" farita de Ingres en 1814.[88]

Laŭ Lynda Nead, la ina nudeco estas afero enhavi seksecon; en la kazo de la vido de klasika historio de arto reprezentita de Kenneth Clark, ĉi tio temas pri idealigo kaj malkovro de malkaŝa sekseco, dum la moderna vido agnoskas, ke la homa korpo estas senorda, kaj problema.[89] Se justa virino estas dependa kaj malforta, kiel supozis la bildoj en klasika arto, tiam forta, sendependa virino ne povus esti portretita kiel virta.[90]

La barikado (1918), oleo sur kanvaso, de George Bellows. Pentraĵo inspirita de okazaĵo en aŭgusto 1914 en kiu germanaj soldatoj uzis belgajn urbomanieron kiel homajn ŝildojn..

Modernaj reinterpretoj

[redakti | redakti fonton]
La kiso de Théodore Géricault, (1791 –1824)
La tagmanĝo sur la herbo de Edouard Manet 1863
Nudeco (arto) sur la kovrilo de la libro

Ĝis la 1960-aj jaroj, historio de arto kaj kritiko malofte reflektis ion alian ol la vira vidpunkto. La feminisma arta movado komencis ŝanĝi ĉi tion, sed unu el la unuaj vaste konataj asertoj pri la politikaj mesaĝoj en nudeco estis farita en 1972 de la arta kritikisto John Berger. Ĉe Ways of Seeing, li argumentis, ke inaj nudecoj reflektis kaj plifortigis la regantan potencrilaton inter inoj portretitaj en arto kaj la superregante vira publiko. Unu jaron poste Laura Mulvey skribis "Vida plezuro kaj rakonta kinarto" deklarante la koncepton de la maskla rigardo, kiu asertas, ke ĉiuj nuduloj estas esence rigardemaj.[91]

La feminisma arta movado celis doni al la virinoj la okazon, ke ilia arto atingu la saman nivelon de konateco kaj respekto, kiun la viroj ricevis en artoj. La ideo ke virinoj estas intelekte malsuperaj rilate al viroj venis de aristotela ideologio kaj forte dependis de la Renesanco.[92] Aristotelo kredis, ke dum la procezo de generado homoj estis la forto. Ili tenis ĉiun kreeman potencon dum virinoj estis la riceviloj. La ununura rolo de virinoj en reproduktado estis provizi la materialon kaj funkcii kiel ujo.[92] Ĉi tiu ideo forportiĝis en la bildo de la artisto kaj la nudeco en arto. La artisto estis vidita specife kiel blanka viro, kaj li estis la sola kiu tenis la denaskan talenton kaj kreivecon por esti sukcesa profesia artisto.[92] Ĉi tiu kreda sistemo estis ofta en nuda arto. Virinoj estis prezentitaj kiel pasivaj, kaj ili ne posedis kontrolon de sia bildo. La ina nudeco dum la Renesanco estis bildo kreita de la maskla rigardo. Ĝi estas erotika bildo, kiu enhavas la alisekseman viran deziron.[93]

En la artikolo de Jill Fields "Landlimoj en Feminisma Historio de Arto", Fields ekzamenas la feminisman artan movadon kaj kiel ili provis ŝanĝi la bildon de la ina nudeco. Ŝi konsideras, kiel la bildo de la ina nudeco estis kreita kaj kiel la feminisma art-historia movado provis ŝanĝi la manieron kiel la bildo de la ina nudeco estis reprezentita. Derivita de la renesanca idealo de virina beleco, la bildo de la ina korpo estis kreita de viroj kaj por vira spektantaro. En pentraĵoj kiel tiu de Gustave Courbet, La origino de la mondo, kaj tiu de Francois Boucher Ripozanta knabino, virinoj estas esprimitaj kun malfermitaj kruroj.[94] Ĉi tiu simbolo implicas, ke virinoj devas esti pasivaj kaj ili estas objekto uzota. En la eseo de A. W. Eaton Kio Malsukcesas kun la (ina) Nudeco? Feminisma Perspektivo pri Arto kaj Pornografio, ŝi diskutas multoblajn manierojn, en kiuj la arto de la ina nudeco celas virinojn. Ŝi konsideras kiel viraj nudecoj estas malpli oftaj kaj reprezentitaj kiel aktivaj kaj heroaj, dum ina nudeco estas signife pli ofta kaj reprezentas virinojn kiel pasivajn, vundeblajn, seksajn objektojn.[95] La feminisma art-historia movado celis ŝanĝi la manieron laŭ kiu ĉi tiu bildo estas perceptita. La ina nudeco iĝis malpli grava ikono en okcidenta arto ekde la 1990-aj jaroj, sed ĉi tiu malpliiĝo en graveco ne malebligis al membroj de la feminisma arta movado enkorpigi aferojn kiel la "centra kerna" bildo.[96] Ĉi tiu maniero reprezenti la nudan inan figuron en arto temis pri la fakto, ke virinoj regas sian propran bildon. La centra bildo estis koncentrita al vulvaj rilataj simboloj. Kunmetante novajn bildojn kaj simbolojn en la inan nudan bildon en okcidenta arto, la movado de feminisma arta historio daŭre provas kaj malmuntas la virbazitan artan mondon.[93]

Intersekcieco

[redakti | redakti fonton]

La nuda bildo en arto tuŝis nigrajn virinojn laŭ alia maniero male al blankaj virinoj, laŭ Charmaine Nelson. La malsamaj bildoj de la nuda en arto ne nur starigis sistemon por kontroli la bildon de virinoj, sed ĝi metis kolorojn al virinoj en alia loko. La intersekco de iliaj identecoj, kiel Nelson asertas, kreas "duoble fetiĉigitan nigran inan korpon."[97] Virinoj nigraj ne estas reprezentitaj laŭ la grado kiun blankaj virinoj estas en nuda arto ekde la Renesanco ĝis la 1990-aj jaroj, kaj kiam ili estas reprezentitaj estas en alia maniero ol blankaj virinoj. La renesanca idealo de virina beleco ne inkluzivis nigrajn virinojn. La blankaj virinoj estis reprezentitaj kiel seksa bildo, kaj ili estis la ideala seksa bildo por viroj dum la Renesanco. Blankulinoj, en plej gravaj verkoj, ne havis pubhararon.[98] Nigraj virinoj normale havas, kaj tio kreis ilian bildon laŭ besteca seksa maniero. Dum la bildo de la blankaj virinoj fariĝis unu el senkulpeco kaj idealigitaj, nigraj virinoj estis konstante malkaŝe seksigitaj.

Socia komentario

[redakti | redakti fonton]

La nudeco ankaŭ estis uzita por fari potencan socian aŭ politikan aserton. Ekzemplo estas La Barikado de George Bellows, kiu montras belgajn civitanojn uzatajn kiel homaj ŝildoj de germanoj en la Unua Mondmilito. Kvankam surbaze de raporto pri vera okazaĵo en kiu la viktimoj ne estis nudaj, portretante ilin tiel en la pentraĵo emfazas ilian vundeblecon kaj universalan homaron.[99]

Vidu ankaŭ

[redakti | redakti fonton]

Referencoj

[redakti | redakti fonton]

Libroj

[redakti | redakti fonton]
  • Berry, William A.. (1977) Drawing the Human Form: A Guide to Drawing from Life. Novjorko: Van Nortrand Reinhold Co.. ISBN 0-442-20717-4.
  • Borzello, Frances. (2012) The Naked Nude. Novjorko: Thames & Hudson Inc.. ISBN 978-0-500-23892-9.
  • Burke, Jill, The Italian Renaissance Nude, 2018, Yale University Press, (ISBN 0300201567), 9780300201567
  • Clark, Kenneth. (1956) The Nude: A Study in Ideal Form. Princeton: Princeton University Press. ISBN 0-691-01788-3.
  • (1984) Dawes, Richard: John Hedgecoe's Nude Phtotgraphy. Novjorko: Simon and Schuster.
  • Dijkstra, Bram. (2010) Naked : The Nude in America. Novjorko: Rizzoli. ISBN 978-0-8478-3366-5.
  • Dutton, Denis. (2009) The Art Instinct: Beauty, Pleasure, and Human Evolution. Novjorko: Bloomsbury Press. ISBN 1-59691-401-7.
  • Gill, Michael. (1989) Image of the Body. Novjorko: Doubleday. ISBN 0-385-26072-5.
  • Hausenstein, Wilhelm. (1913) Der nackte Mensch der Kunst aller Zeiten und Volker. Munkeno: R. Riper & Co..
  • Hughes, Robert. (1997) Lucian Freud Paintings. Thames & Hudson. ISBN 0-500-27535-1.
  • Jacobs, Ted Seth. (1986) Drawing with an Open Mind. Novjorko: Watson-Guptill Publications. ISBN 0-8230-1464-9.
  • King, Ross. (2007) The Judgement of Paris:The Revolutionary Decade that Gave the World Impressionism. PIML. ISBN 1-84413-407-5.
  • Leppert, Richard. (2007) The Nude: The Cultural Rhetoric of the Body in the Art of Western Modernity. Kembriĝo: Westview Press. ISBN 0-8133-4350-X.
  • LeValley, Paul. (2016) Art Follows Nature: A Worldwide History of the Nude. Berkeley: Edition One Books. ISBN 978-0-9992697-0-5. OCLC 965382008.
  • McDonald, Helen. Erotic Ambiguities: The female nude in art. Routledge, 2001.
  • Mullins, Charlotte (2006). Painting People: Figure Painting Today. New York: D.A.P. (ISBN 978-1-933045-38-2)
  • Nead, Lynda. (1992) The Female Nude. Novjorko: Routledge. ISBN 0-415-02677-6.
  • Nicolaides, Kimon. (1975) The Natural Way to Draw. Bostono: Houghton Mifflin Co.. ISBN 0-395-20548-4.
  • Postle, M. & Vaughn, W.. (1999) The Artist's Model: from Etty to Spencer. Londono: Merrell Holberton. ISBN 1-85894-084-2.
  • Rosenblum, Robert. (2003) John Currin. Harry N. Abrams. ISBN 0-8109-9188-8.
  • Saunders, Gill. (1989) The Nude: A New Perspective. Rugby, Warwickshire, Anglio: Jolly & Barber, Ltd. ISBN 0-06-438508-6.
  • (2009) Scala, Mark: Paint Made Flesh. Vanderbilt University Press. ISBN 978-0-8265-1622-0.
  • Steiner, Wendy. (2001) Venus in Exile: The Rejection of Beauty in Twentieth-century Art. The Free Press. ISBN 0-684-85781-2.
  • Steinhart, Peter. (2004) The Undressed Art: Why We Draw. Novjorko: Alfred A. Knopf. ISBN 1-4000-4184-8.
  • Walters, Margaret. (1978) The Nude Male: A New Perspective. Novjorko: Paddington Press. ISBN 0-448-23168-9.

Gazetoj

[redakti | redakti fonton]
  • Fields, Jill. “Frontiers in Feminist Art History.” Frontiers: A Journal of Women Studies, vol. 33, no. 2, Junio 2012, pp, 1-21.
  • Hammer-Tugendhat, Daniela and Zanchi, Michael. “Art, Sexuality, and Gender Construction.” Art in Translation, vol. 4, no. 3, 2012, pp. 361–382.
  • Jacobs, Frederika H. “Woman's Capacity to Create: The Unusual Case of Sofonisba Anguissola.” Renaissance Quarterly, vol. 47, no. 1, 1994, pp. 74–101.
  • Larissa Bonfante (Okt 1989). “Nudity as a Costume in Classical Art”, American Journal of Archaeology 93 (4), p. 543–570. 
  • Nelson, Charmaine. "Coloured Nude: Fetishization, Disguise, Dichotomy." Racar22.1-2 (1995): 97-107. ProQuest. Web. 17 Okt. 2017.

Retpaĝaroj

[redakti | redakti fonton]
Arkivigite je 2013-04-07 per Archive.today


Piednotoj

[redakti | redakti fonton]
  1. ↑ Michelangelo Gallery. Alirita 7an de januaro 2018.
  2. ↑ Hagen, Rose-Marie. (2002) What Great Paintings Say, Volume 2. Kolonjo: Taschen, p. 205. ISBN 9783822813720.
  3. ↑ Charlton T. Lewis, Charles Short, A Latin Dictionary, 1879, "Venus", (B, Transf.), at perseus.org. Ekzistas konektoj inter venerari (honori, kulti, peti) kaj venia (graco, favoro) kun eblaj komunaj hindaŭropaj radikoj *wenes-, komparebla kun la sanskrita vanas- "deziro".
  4. ↑ Venus - Origin and meaning of the name Venus by Online Etymology Dictionary.
  5. ↑ William W. Skeat Etymological Dictionary of the English Language New York, 2011 (first ed. 1882) s. v. venerable, venereal, venial.
  6. ↑ Burkert, Walter. (1985) Greek Religion. Kembriĝo: Harvard University Press. ISBN 0-674-36281-0.
  7. ↑ Schilling, R., p. 146.
  8. ↑ Dundes, Introduction, p. 1
  9. ↑ Kirk, "Defining", p. 57; Kirk, Myth, p. 74; Simpson, p. 3
  10. ↑ R. Schilling La religion romaine de Vénus, depuis les origines jusqu'au temps d' Auguste Paris, 1954, pp. 13–64
  11. ↑ R. Schilling "La relation Venus venia", Latomus, 21, 1962, pp. 3–7
  12. ↑ Ovid. Metamorphoses. Book VIII, 306.
  13. ↑ Graves
  14. ↑ 14,0 14,1 14,2 Rodgers, David and Plantzos, Dimitris. "Nude." Grove Art Online. Oxford Art Online. Oxford University Press. Web. Retrieved 2 November 2013.
  15. ↑ Maurice Brock, Bronzino (Paris: Flammarion; London: Thames & Hudson, 2002).
  16. ↑ Deborah, Parker, Bronzino: Renaissance Painter as Poet (Cambridge and New York: Cambridge University Press, 2000).
  17. ↑ Goodson, Aileen. Nudity in Ancient to Modern Cultures. Arkivita el la originalo je 2010-03-06. Alirita Septembro 3, 2013.
  18. ↑ Sorabella, Jean (Januaro 2008). The Nude in Western Art and its Beginnings in Antiquity, In Heilbrunn Timeline of Art History. The Metropolitan Museum of Art. Alirita 25an de oktobro 2012.
  19. ↑ Clark, pp. 300–309
  20. ↑ Ryder
  21. ↑ Clark, pp. 221–226
  22. ↑ Isidore, Etymologies 8.11.80.
  23. ↑ Clark, pp. 307–312
  24. ↑ Heziod0, Teogonio 921; Homero, Odiseado 11. 601; Pindaro, "Kvara istma odo"; Pseŭdo-Apolodoro, Βιβλιοθήκη, Bibliothēkē 1.13, kaj postaj verkintoj.
  25. ↑ Clark, pp. 48–50
  26. ↑ "Handmaidens of Artemis?", The Classical Journal 92.3 (Februaro 1997), pp. 249-257.
  27. ↑ Sorabella, Jean (Januaro 2008). The Nude in the Middle Ages and the Renaissance, In Heilbrunn Timeline of Art History. The Metropolitan Museum of Art. Alirita 25an de oktobro.
  28. ↑ Danuta Shanzer, A Philosophical and Literary Commentary on Martianus Capella's De Nuptiis Philologiae et Mercurii Book 1 (University of California Press, 1986), p. 69.
  29. ↑ Degas and the Nude. Alirita 10an de novembro 2012.
  30. ↑ Sorabella, Jean (Januaro 2008). The Nude in Baroque and Later Art, In Heilbrunn Timeline of Art History. Alirita 25an de oktobro 2012.
  31. ↑ Borzello, p. 30
  32. ↑ Patricia Cox, Miller (2000). “'The Little Blue Flower Is Red': Relics and the Poeticizing of the Body”, Journal of Early Christian Studies 8, p. 213–236 [p. 229]. doi:10.1353/earl.2000.0030. 
  33. ↑ Scala, Ch 2. "The Influence of Anxiety" by Susan H. Edwards
  34. ↑ Monaghan, Peter (2an de januaro 2011). “Unveiling the American Nude”, The Chronicle of Higher Education. 
  35. ↑ Leppert, pp. 154–155
  36. ↑ Borzello, p. 90
  37. ↑ Leppert, pp. 221–223
  38. ↑ RIDING, ALAN, "The School of London, Mordantly Messy as Ever", Septembro 25, 1995. Kontrolita 2013-02-16.
  39. ↑ "Lucien Freud", The Guardian, 8an de februaro 2012. Kontrolita 10an de Novembro 2012.
  40. ↑ "Lucian Freud citaĵoj", Julio 22, 2011. Kontrolita Januaro 7, 2018.
  41. ↑ Jenny Saville. Saatchi Gallery. Alirita 10an de Novembro 2012.
  42. ↑ Grimes, William, "Lucian Freud, Figurative Painter Who Redefined Portraiture, Is Dead at 88", Jul 22, 2011.
  43. ↑ Mullins, p. 168
  44. ↑ Mullins, p. 35
  45. ↑ Mullins, p. 44
  46. ↑ Mullins, p. 45
  47. ↑ Naked Portrait 1972-3. The Tate Modern. Alirita 2013-02-17.
  48. ↑ Dumas, M., Bedford, E., South African National Gallery., & Standard Bank Centre Art Gallery. (2007). Marlene Dumas: Intimate relations. Johannesburg: Jacana Media. p. 43. (ISBN 978-1-77009-381-2)
  49. ↑ Nicolaides
  50. ↑ Clark, p. 9
  51. ↑ Scala, p.1
  52. ↑ Gimbustas, Marija The Goddesses and Gods of Old Europe: Myths and Cult Images, University of California Press, Berkeley, 1974
  53. ↑ Finn, David, essay by Vicki Goldberg, Nude Sculpture: 5,000 Years, Harry N. Abrams Ltd., Publishers, New York, 2000. p. 14
  54. ↑ Dawes, p.6
  55. ↑ Edward Weston. Arkivita el la originalo je 13an de novembro 2012. Alirita 10an de novembro 2012.
  56. ↑ Naked Before the Camera. Metropolitan Museum of Art. Alirita 10an de Novembro 2012.
  57. ↑ Scala, p. 4
  58. ↑ Clark, p. 3
  59. ↑ Conrad, Donna (2000). A Conversation with Ruth Bernhard. PhotoVision. Arkivita el la originalo je 2011-07-15. Alirita 2019-05-27.
  60. ↑ Daris, Gabriella, "Six Dance Shows Stripped Bare: Redefining Nudity on Stage", Artinfo, 6an de marto 2018.
  61. ↑ Malalta kulturo ne estu konfuzita kun la arta movado Lowbrow ("senpretenda") ekestinta fine de la 1960-a jaroj, kiu ofte uzas nudajn bildojn el popola kulturo sed kun belartaj celoj.
  62. ↑ Dutton, Ch. 3 - What is Art?
  63. ↑ King, Ross
  64. ↑ Theories of Media, Keywords Glossary:kitsch. Universitato de Ĉikago.
  65. ↑ Steiner pp. 44, 49–50
  66. ↑ Steinhart, p. 9
  67. ↑ Nude Freud painting in £17m record sale. Metro. Alirita 22an de oktobro 2012.
  68. ↑ Goya, F., Tomlinson, J. A., Calvo, S. F., Museo del Prado., & National Gallery of Art (U.S.). (2002). Goya: Images of women. Washington, D.C: National Gallery of Art. p. 228. (ISBN 0-89468-293-8)
  69. ↑ Nead, p.14; la distingo jam estis bone konata, kaj estas traktita kiel trompita de Walter Sickert en artikolo de 1910. Vidu La italan Renesancan Nudon, de Jill Burke, p. 16
  70. ↑ Charles Bernheimer (Summer 1989). “Manet's Olympia: The Figuration of Scandal”, Poetics Today 10, p. 255–277. doi:10.2307/1773024. 
  71. ↑ Borzello, Chapter 2 - Body Art: the Journey into Nakedness
  72. ↑ Borzello, Introduction
  73. ↑ Clark, pp. 8–9
  74. ↑ Gopnik, Blake, "In Art We Lust". Kontrolita 2013-02-23.
  75. ↑ Leppert p. 247
  76. ↑ Nochlin, Linda (1986). “Courbet's "L'origine du monde": The Origin without an Original”, October 37, p. 76–86. doi:10.2307/778520. 
  77. ↑ "National Gallery visitor attacks Gauguin painting", The Washington Post, Aprilo 3, 2011. Kontrolita Oktobro 22, 2012.
  78. ↑ Nead
  79. ↑ (1999) The Nude in Contemporary Art. The Aldrich Museum of Contemporary Art.
  80. ↑ Dijkstra, p. 11
  81. ↑ Peter, Schjeldahl, "Funhouse:A Jeff Koons retrospective", The New Yorker, Junio 9, 2008. Kontrolita 2013-02-24.
  82. ↑ Body Language:How to Talk to Students about Nudity in Art. Arta Instituto de Ĉikago (Marto 18, 2003). Alirita 2013-02-28.
  83. ↑ Dijkstra, Introduction
  84. ↑ Teach Art Exchange: Response to Nudity in Art Education. The Getty.edu (Januaro 8, 2008). Arkivita el la originalo je 2013-11-02. Alirita 2013-02-28.
  85. ↑ Dijkstra, Ch. 5 - Retreat to the Dream
  86. ↑ Leppert, Ch. 2 - Representing the Young
  87. ↑ Nochlin, Linda. Women, Art and Power and Other Essays. Thames and Hudson, 1988. ProQuest. Web. 25 Sep. 2017.
  88. ↑ Ingres' La Grand Odalisque. Arkivita el la originalo je 2014-11-07. Alirita 2019-05-27.
  89. ↑ Dijkstra, Ch. 3 - The "New Woman": Fading Flower or Scourge of Nature?
  90. ↑ Nead, Part I - Theorizing the Female Nude
  91. ↑ Leppert, pp. 9–11
  92. ↑ 92,0 92,1 92,2 Jacobs, Frederika H. “Woman's Capacity to Create: The Unusual Case of Sofonisba Anguissola.” Renaissance Quarterly, vol. 47, no. 1, 1994, pp. 74–101.
  93. ↑ 93,0 93,1 McDonald, Helen. Erotic Ambiguities: The female nude in art. Routledge, 2001.
  94. ↑ Hammer-Tugendhat, Daniela and Zanchi, Michael. “Art, Sexuality, and Gender Construction.” Art in Translation, vol. 4, no. 3, 2012, pp. 361-382.
  95. ↑ Art and pornography : philosophical essays. Maes, Hans. ISBN 9780198744085. OCLC 965117928.
  96. ↑ Fields, Jill. “Frontiers in Feminist Art History.” Frontiers: A Journal of Women Studies, vol. 33, no. 2, June 2012, pp, 1-21.
  97. ↑ Nelson, pp. 98
  98. ↑ Nelson, Charmaine. "Coloured Nude: Fetishization, Disguise, Dichotomy." Racar22.1-2 (1995): 97-107. ProQuest. rete la 17-an de oktobro 2017.
  99. ↑ Dijkstra, pp. 246–247


Ĉi tiu artikolo plenumas laŭ redaktantoj de Esperanto-Vikipedio kriteriojn por elstara artikolo.
Elstara artikolo
Elstara artikolo
 Ĉi tiu artikolo estis je la nekonata dato akceptita en la liston de elstaraj artikoloj.
Bibliotekoj
Elŝutita el "https://eo.wikipedia.org/w/index.php?title=Nudeco_(arto)&oldid=8903243"