Ιωάννης (Ρωμαίος Αυτοκράτορας)
| Ιωάννης | |
|---|---|
 Σόλιδος που απεικονίζει τον Ιωάννη | |
| Περίοδος | 20 Νοεμβρίου 423 - Μάιος 425 |
| Προκάτοχος | Φλάβιος Ονώριος, Κωνστάντιος Γ΄ |
| Διάδοχος | Ουαλεντινιανός Γ΄ |
| Θάνατος | Ιούνιος ή Ιούλιος 425 Ακυληία, Ιταλία |
Πλήρες όνομα | |
Iohannes Augustus | |
 Σχετικά πολυμέσα | |
| δεδομένα () | |
Ο Ιωάννης (λατινικά: Iohannes, απεβ. Ιούνιο ή Ιούλιο του 425) ήταν Ρωμαίος σφετεριστής (423-425) εναντίον του Ουαλεντινιανού Γ΄.
Μετά τον θάνατο του Αυτοκράτορα Ονώριου (15 Αυγούστου 423), ο Θεοδόσιος ο Β΄, ο μόνος εναπομένων γόνος της Δυναστείας του Θεοδοσίου, δίσταζε να ανακοινώσει τον θάνατο του θείου του. Στο διάστημα της μεσοβασιλείας, ο Καστίνος (Castinus) πατρίκιος του Ονώριου κατά το χρόνο του θανάτου του, ανακήρυξε τον Ιωάννη ως Αυτοκράτορα.
Ιστορία
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Ο Ιωάννης ήταν Πριμικήριος (primicerius notariorum) ή ανώτερος δημόσιος υπάλληλος κατά το χρόνο της ανακήρυξής του ως Αυτοκράτορα. Ο Προκόπιος τον επαίνεσε ως "ευγενικό και προικισμένο με σύνεση και πολύ ικανό για εξαιρετικές πράξεις"[1]. Σε αντίθεση με τους Αυτοκράτορες της Δυναστείας του Θεοδοσίου, ανέχθηκε όλες τις Χριστιανικές αιρέσεις.
Από την αρχή, ο έλεγχός του επί της αυτοκρατορίας ήταν αβέβαιος. Στην Γαλατία, ο πραιτωριανός έπαρχος σκοτώθηκε στην Αρελάτη σε εξέγερση του στρατού[2]. Και ο Βονιφάτιος, Κόμης (comes) της Επισκοπής Αφρικής, παρακράτησε τον στόλο με το σιτάρι που προοριζόταν για την Ρώμη[3].
"Τα γεγονότα της βασιλείας του Ιωάννη είναι τόσο σκοτεινά όσο και η καταγωγή του", γράφει ο Τζον Μάθιους, ο οποίος στη συνέχεια αναφέρει έναν κατάλογο γνωστών πράξεων του Αυτοκράτορα σε μία μόνο παράγραφο. Ο Ιωάννης ανακηρύχθηκε στην Ρώμη και διεξήχθησαν και πραιτωριανοί αγώνες δαπάναις της Οικογένειας Anicia. Ο Ιωάννης στη συνέχεια μετέφερε την βάση του στην Ραβέννα, γνωρίζοντας πολύ καλά ότι η Ανατολική Αυτοκρατορία θα χτυπούσε από αυτή την πλευρά. Υπάρχει μια αναφορά για μια εκστρατεία εναντίον της Αφρικής, αλλά και το αποτέλεσμά της, μάλλον αρνητικό, δεν αναφέρεται. Στην Γαλατία φαίνεται να δημιούργησε πρόβλημα με την παραπομπή κληρικών σε κοσμικά δικαστήρια. Και αυτό είναι όλο.[4]
Ο Ιωάννης ήλπιζε ότι θα μπορούσε να έρθει σε συμφωνία με τον Αυτοκράτορα της Ανατολής, αλλά όταν ο Θεοδόσιος ο Β΄ ανακήρυξε τον νεαρό Ουαλεντινιανό Γ΄ πρώτα να Καίσαρα και στη συνέχεια συν-αυτοκράτορα ως Αύγουστο (αναμφίβολα επηρεασμένος από την μητέρα του Ουαλεντινιανού, Γάλλα Πλακιδία), κατάλαβε το μόνο που θα μπορούσε να περιμένει ήταν πόλεμος. Στα τέλη του 424 ανέθεσε σε έναν από τους νεότερους και πιο ελπιδοφόρους οπαδούς του, τον Αέτιο, μια σημαντική αποστολή. Ο Αέτιος, Κυβερνήτης του Παλατιού τότε, στάλθηκε στους Ούνους, με τους οποίους είχε ζήσει ως όμηρος νωρίτερα, να ζητήσει στρατιωτική βοήθεια.[5]
Ενώ Ο Αέτιος ήταν μακριά, ο στρατός της Ανατολικής Αυτοκρατορίας έφυγε από την Θεσσαλονίκη για την Ιταλία, και σύντομα στρατοπέδευσε στην Ακυληία. Αν και οι πρωτογενείς πηγές αναφέρουν ότι Ραβέννα έπεσε στην επίθεσή τους – ο Ιωάννης Αντιοχεύς αναφέρει ότι ένας βοσκός οδήγησε το στρατό του Άσπαρ με ασφάλεια μέσα από τα έλη που προστάτευαν την πόλη[6]– ο Stewart Oost πιστεύει ότι ο πατέρας του Άσπαρ, ο Αρδαβούριος (Ardaburius), ο οποίος είχε συλληφθεί από στρατιώτες του Ιωάννη, έπεισε την φρουρά της Ραβέννας να προδώσει την πόλη[7]. Ο έκπτωτος αυτοκράτορας μεταφέρθηκε στην Ακυληία, όπου πρώτα του έκοψαν το χέρι και στην συνέχεια τον έβαλαν να παρελάσει στον Ιππόδρομο πάνω σε έναν γάιδαρο για να χλευαστεί από το πλήθος, στο τέλος, μετά από περαιτέρω προσβολές και τραυματισμούς, τελικά τον αποκεφάλισαν τον Ιούνιο ή τον Ιούλιο του 425[8].
Τρεις μέρες μετά τον θάνατο του Ιωάννη, ο Αέτιος επέστρεψε ως επικεφαλής στρατού Ούνων. Μετά από κάποιες αψιμαχίες, ο Αέτιος και η Πλακιδία, αντιβασιλέας του γιου της, ήρθαν σε συμφωνία, η οποία διαμόρφωσε το πολιτικό τοπίο της Δυτικής Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας για τα επόμενα τριάντα χρόνια. Οι Ούνοι εξοφλήθηκαν και στάλθηκαν στην πατρίδα τους, ενώ ο Αέτιος έλαβε το αξίωμα του magister militum (επικεφαλής του Ρωμαϊκού στρατού)[9]. Ο ιστορικός Adrian Goldsworthy γράφει ότι "χρειάστηκε ένας σκληρός αγώνας με σημαντικό μέρος του Ανατολικού Ρωμαϊκού πεζικού και ναυτικού, καθώς και αρκετή δόση προδοσίας" για να νικηθεί ο Ιωάννης[10].
Παραπομπές
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- ↑ Προκόπιος, De Bellus III.3.6.
- ↑ Stewart Oost Galla Placidia Augusta: A biographical essay (Chicago: University Press, 1968), σελ. 186
- ↑ Ολυμπιόδωρος ο Θηβαίος, fragment 40.
- ↑ John Matthews, Western Aristocracies and Imperial Court AD 364 – 425 (Oxford: Clarendon Press, 1990), σελ. 379f
- ↑ Renatus Frigeridus, cited in Γρηγόριος Τουρώνης, Decem Libri Historiarum, II.8; μετάφραση του Lewis Thorpe, History of the Franks (Harmondsworth: Penguin, 1974), σελ. 118f
- ↑ John of Antioch, fragment 195; μετάφραση του C.D. Gordon, Age of Attila, σελ. 47
- ↑ Oost, Galla Placidia Augusta, σελ. 188f
- ↑ Προκόπιος, III.3.9; translated by Dewing, σελ. 75ff
- ↑ Oost, Galla Placidia Augusta, σελ. 189f
- ↑ Adrian Goldsworthy, The Fall of the West: The Slow Death of the Roman Superpower, Orion Books Ltd, Paperback Edition 2010, London, σελ. 305 και 436
Εξωτερικοί σύνδεσμοι
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- Hugh Elton, "Ιωάννης", από το "De Imperatoribus Romanis"